SPOSOBY PRZEWIETRZANIA
LUTNIOCIĄGAMI
Wyrobiska, które nie są przewietrzane prądami
powietrza wytwarzanymi przez wentylator główny,
powinny być przewietrzane za pomocą lutniociągów.
Lutniociągi powinny być wykonywane z lutni
metalowych lub trudno palnych
antyelektrostatycznych lutni z tworzyw sztucznych.
Przewietrzanie lutniociągiem może być ssące,
tłoczące lub kombinowane.
[ROZPORZĄDZENIEMINISTRA PRZEMYSŁU I HANDLUz dnia 14 kwietnia 1995 r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia
przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych ]
SPOSOBY
PRZEWIETRZANIA
LUTNIOCIĄGAMI
Rozróżnia się przewietrzanie tłoczące, ssące,
kombinowane. Dla uniknięcia zagrożeń wywołanych
gazami odstrzałowymi i pyłami w długich wyrobiskach
ślepych stosuje się tzw. lutniową wentylację rewersyjną
STRATY POWIETRZA
W każdym lutniociągu, niezależnie od stosowanego
sposobu wentylacji,występują straty powietrza wskutek
jego wypływu przez nieszczelności połączeń
poszczególnych segmentów lutni.
Wielkość strat powietrza w lutniociągach zależy od:
- długości lutniociągu,
- rodzaju, stanu oraz liczby złączy lutni,
- materiału uszczelniającego i sposobu wykonania
uszczelnienia,
- średnicy lutniociągu,
- materiału, z jakiego wykonane są lutnie oraz
-opór wyrobiska (strata naporu w wyrobisku),
- opór wlotu powietrza do lutniociągu,
- sposób rozmieszczenia wentylatorów wzdłuż
lutniociągu.
METODY OBLICZANIA
LUTNIOCIĄGÓW
Badania zjawiska ucieczek powietrza zapoczątkowane
zostały w roku 1920 przez autorów niemieckich M.
Berlowitza i A. Jassego. Z szeregu późniejszych
rozwią zań tego zagadnienia scharakteryzowano:
- metodę J. Tarnowskiego,
- metodę W N. Woronina jako najbardziej znaną z
licznych opracowań nau kowców radzieckich,
- metodę R. Loissona i J. Ulmo reprezentującą
rozważania francuskie,
- metodę J. Pawińskiego
i J. Roszkowskiego,
- metodę H. Bystronia.
METODY OBLICZANIA
LUTNIOCIĄGÓW
Dla określenia , która z metod stosować w
praktyce,przeprowadzono badania(lata
1970-1973).
Przez porównanie wyników pomiarów i
rozwiązań teoretycznych otrzymano
współczynnik nieszczelności k dla dla
poszczególnych odcinków lutniociągu .
Obliczono w ten sposób wartości
współczynnika nieszczelności k ,tak dla
wentylacji ssącej, jak i tłoczącej, oraz dla
różnej liczby wentylatorów i różnego
sposobu ich zabudowy
Współczynniki nieszczelności k lutniociągów starannie
zabudowanych i dobrze uszczelnionych, wykonanych z
nie uszkodzonych lutni, kształtują się następująco:
- dla metalowych lutni wsuwanych uszczelnionych
bandażami płóciennymi maczanymi w zaprawie
cementowej
k = 0,00035 m
3
/( Ns)
- dla metalowych lutni kołnierzowych
uszczelnionych uszczelkami gumowymi
k = 0,00002 m
3
/( Ns)
- dla lutni elastycznych
k = 0,00009 m
3
/(
Ns
).
METODY
OBLICZANIA
LUTNIOCIĄGÓW
OBLICZANIE
LUTNIOCIĄGÓW
Dla obliczenia lutniociągu wg.Bystronia opracowuje się
tzw.regulację lutniociągu i rzadziej obliczenia lutniociągu oraz
wyznacza się konieczny strumień powietrza świeżego w
przodku wyrobiska ślepego.
Regulacja to określenie:
-wydajności wentylatora lutniowego;
-spiętrzenia tego wentylatora,
-oporu lutniociągu, tj. oporu pokonywanego
przez wentylator lutniowy.
OBLICZANIE
LUTNIOCIĄGÓW
Dla obliczenia lutniociągu musimy wyznaczyć:
-objętość strumienia powietrza świeżego na końcu
lutniociągu;
-wydajność wentylatora lutniowego;
-spiętrzenie wentylatora.
W celu wyznaczenia powyższych konieczna jest
znajomość oporu i sprawności lutniociągu.
Wyznaczenie koniecznej objętości strumienia powietrza
świeżego w przodku wyrobiska ślepego
Konieczną objętość strumienia powietrza świeżego w
przodku wyrobiska ślepego wyznacza się ze względu na:
1. minimalną prędkość powietrza żądaną przepisami
bhp,
2. ilość metanu,
3. ilość i skład gazów odstrzałowych,
4. zapylenie powietrza,
5. warunki klimatyczne.
OBLICZANIE
LUTNIOCIĄGÓW
OBLICZANIE
LUTNIOCIĄGÓW
Dla obliczeń lutniociągów rozgałęzionych
należy sporządzić jego schemat przestrzenny
lub kanoniczny,następnie lutniociąg
rozgałęziony należy uprościć do lutniociągów
mu równoważnych mniej złożonych. Dochodzi
się w końcu do jednego lutniociągu
nierozgałęzionego z wentylatorem na początku
tego lutniociągu i zastępczą zasuwą regulacyjną
na jego końcu. Lutniociąg ten jest równoważny
regulowanemu lub obliczanemu lutniociągowi
rozgałęzionemu.
http://www.mining-
technology.com/contr
actors/ventilation/jens
en/
http://www.mining-technology.com/contractors/ventilation/teloni/
Typy i parametry lutni wentylacyjnych
Do przewietrzania udostępniających i
przygotowawczych wyrobisk ślepych w
kopalniach polskich stosuje się:
- metalowe lutnie wsuwane o średnicy 0,4,
0,5 i 0,6 m,
- metalowe lutnie kołnierzowe o średnicy od
0,4 do 1,0 m - lutnie elastyczne o średnicy
od 0,4 do 1,0 m.
Wymagania techniczne dla lutni metalowych
określone są normami
Lutnia ssąca
Lutnia ssąca
Lutnie szybowe
Przy drążeniu
pionowych wyrobisk
szybowych wystąpiła
potrzeba uproszczenia
budowy lutniociągów
przy zapewnieniu
potrzebnych warunków
wentylacyjnych i
pewności
przewietrzania.
Wychodząc naprzeciw
tym oczekiwaniom
przedstawiamy ofertę
lutni szybowych z
tworzyw sztucznych do
wentylacji tłoczącej.
Lutnie szybowe
posiadają budowę
wzmocnioną w sposób
zapobiegający
zerwaniu się lutni pod
własnym ciężarem.
Każdy odcinek lutni
szybowej jest
wzmocniony na
bokach linką
metalową połączoną z
sąsiednimi odcinkami.
Sposoby instalowania
lutniociągu
Akcesoria służące do instalacji
lutniociągów
http://www.mining-
technology.com/contractors/ventilation/protan/
Stała przędza
jest ważna,kiedy
stosujemy
lutniociągi
elastyczne.
Łączenie lutni
Lutnie metalowe o małych średnicach łączy się w
lutniociąg przez wsuwanie, a o średnicach większych
600, 800, 1000 mm przez z śrubowanie kołnierzy.
Wadą lutni metalowych jest znaczna ich masa,
trudności z uszczelnieniem połączeń, z czym
związane są duże straty powietrza.
ZŁĄCZE
Do połączeń odcinków lutni stosuje się specjalne śrubowe złącza
zaciskowe
ŚRUBA
Zastosowana konstrukcja złącza zapewnia szczelne i pewne
połączenie lutni ze sobą.
Literatura:
- Franciszek Rosiek ,materiały z wykładów;
- Rozporządzenie Ministra Przemysłu I Handlu z dnia
14 kwietnia 1995 r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy,
prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego
zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych
zakładach górniczych
;
- J. Roszkowski „Wentylacja odrębna” ;
