Uzależnienie i tolerancja.

Amfetamina i jej pochodne

Uzależnienie

Charakteryzuje się:
Rozwojem tolerancji
Występowaniem objawów abstynencyjnych
Przyjmowaniem substancji w wyższych

dawkach i przez dłuższy czas
Nieskutecznością prób przerwania

stosowania lub obniżenia dawki
Zmianami aktywności zawodowej i

społecznej
Kontynuowaniem przyjmowania substancji

mimo szkód zdrowotnych i problemów

psychologicznych

Tolerancja

Tolerancja- polega na potrzebie
stałego zwiększania ilości
substancji uzależniającej w celu
osiągnięcia pożądanego efektu jej
działania

Wyróżnia się tolerancję
metaboliczną i funkcjonalną

Tolerancja

Metaboliczna – gdy po przyjęciu ksenobiotyku
uzależniającego zwiększa się aktywność
enzymów wątrobowych, rozkładających go
(indukcja enzymatyczna)
Funkcjonalna – gdy po długotrwałym
przyjmowaniu substancji uzależniającej w
ustroju następuje szereg adapatacji w celu
utrzymania homeostazy np. zmiana konformacji
receptorów, inaktywacja, zaburzenia dystrybucji
wewnątrzkomórkowego Ca; mimo ciągłego
działania substancji organizm kompensuje ten
wpływ i funkcjonuje prawie normalnie

„Indeks tolerancji”

Wprowadzony w celu oceny stopnia

tolerancji
Iloraz dawki działającej u zwierzęcia

z wytworzoną pełną tolerancją i

dawki powodującej taki sam efekt

jak u zwierzęcia stykającego się z

ksenobiotykiem po raz pierwszy
Dla LSD, innych halucynogenów i

niektórych opiatów 10-100, dla

pentobarbitalu 2-3

Uzależnienie fizyczne

Charakteryzuje się określonym zespołem
zachowań i objawów, które występują po
zaprzestaniu podawania środka
uzależniającego zwierzęciu/człowiekowi
uprzednio będącemu pod jego
chronicznym wpływem
Opiaty, etanol, barbiturany powodują
silną zależność fizyczną a halucynogeny
typu LSD nie powodują zależności
fizycznej

Występowanie zależności psychicznej i

fizycznej po stosowaniu różnych

substancji uzależniających

Środek

odurzający

Zależność

psychiczna

Zależność

fizyczna

Zespół

abstynencji

Narkotyczne

leki p/bólowe

+ + +

+ + + +

+ + + +

Leki p/bólowe

+

-

-

Leki nasenne

+ + +

+ + + +

+ + + +

Kokaina

+ + + +

+ ?

+

Amfetamina

+ + +

-

+ ?

LSD

+

-

-

Konopie

indyjskie

+

-

-

Rozpuszczalniki

+

+

+

Alkohol etylowy

+ + + +

+ + +

+ + + +

Tytoń

+ + +

+

+ ?

Zmiany w organizmie

Przebiegają różnokierunkowo np. aktywacja
receptorów błonowych wywołuje szereg
efektów przez zapoczątkowanie kaskady
wewnątrzkomórkowych przekaźników oraz
procesy takie, jak fosforylacja białek,
aktywacja czynników transkrypcyjnych
Efekt ostateczny jest osiągany dzięki sieci
wtórnych przekaźników; przewlekła
ekspozycja na działanie substancji
uzależniających powoduje zmiany w tych
mechanizmach

Zmiany molekularne po aktywacji

receptorów przez substancję

uzależniające

Amfetamina i jej pochodne

Są to aminy sympatykomimetyczne,
pobudzające ośrodkowy układ nerwowy
Amfetamina jest inhibitorem MAO
(monoaminooksygenazy)
Powodują krótkotrwałe przyspieszenie
procesów kojarzenia, znoszą uczucie głodu,
zmęczenia, wywołują stan „dobrego
samopoczucia”
Przejściowo zwiększają wydolność fizyczną,
są używane jako środki dopingujące

Amfetamina i jej pochodne

Przyjmowane przez dłuższy czas
wywołują uzależnienie psychiczne
Odznaczają się znaczną
toksycznością, jednak zgony przez
nie powodowane zdarzają się
rzadko – głównie wśród osób
nadużywających

Amfetami
na

Metamfetam
ina

Efedryna

Meskalin
a

MDMA
(Extasy)

MMDA

MDA

2C-
B

2C-T-
7

TMA

DOM

Losy w ustroju

Dobrze wchłaniają się z przewodu

pokarmowego
Wydalanie zależy od pH moczu –

kwaśny sprzyja usuwaniu z organizmu

niezmienionej postaci leku, alkalizacja

może być przyczyną wolniejszego

wydalania i przedłużenia czasu

działania
Okres połowicznego rozpadu

amfetaminy wynosi 10-30 godzin

Metabolizm na przykładzie
amfetaminy

Główne drogi przemian to hydroksylacja

pierścienia aromatycznego do p-

hydroksyamfetaminy, oksydatywna dezaminacja

do ketonu benzylometylowego, β-hydroksylacja

łańcucha bocznego
Hydroksylowe pochodne: p-

hydroksyamfetamina i norefedryna znalazły

zastosowanie jako leki
Fenyloaceton może ulegać dalszej degradacji do

kwasu benzoesowego
Metabolity mogą być wydalane w postaci wolnej

lub sprzężonej z kwasem glukuronowym lub

glicyną

Metabolizm amfetaminy

Formy występowania,
przyjmowania

Amfetamina i metamfetamina przyjmowane są

drogą pokarmową, dożylnie, palone, wdychane

przez nos; zależnie od drogi przyjęcia ich

działanie wykazuje pewne różnice
Występują w postaci bezwonnego proszku o

gorzko-cierpkim smaku, w kolorze od białego

do ceglastego; czysty chlorowodorek

metamfetaminy nadający się do palenia

występuje w postaci przezroczystych

kryształów
Nieoczyszczona metamfetamina, produkowana

nielegalnie w prymitywnych laboratoriach to

biało-żółty proszek o zapachu jaj

Amfetamina

Metamfetamina

Objawy zatrucia

amfetaminą

Po zażyciu 30-100mg mogą wystąpić objawy

zatrucia
Obraz kliniczny ostrego zatrucia: niepokój,
drażliwość, suchość w ustach, omamy,
zlewne poty, rozszerzenie źrenic,
podwyższona temperatura ciała, bezsenność,
brak łaknienia, zaczerwieniona skóra,
zaburzenie czynności serca, podwyższenie
ciśnienia tętniczego
Objawy zatrucia przewlekłego: znaczne
wychudzenie, gonitwa myśli, trudności z
koncentracją uwagi, niskie ciśnienie,zaparcia

Objawy zatrucia

amfetaminą

W ciężkich ostrych zatruciach pojawia się
„psychoza amfetaminowa”: urojenia o treści
prześladowczej, niepokój, stany lękowe
rodzące agresję, zaburzenia orientacji, omamy
słuchowe i wzrokowe, skłonności samobójcze a
także szczypanie, drapanie itp.
Pod wpływem amfetaminy w mózgu uwalnia się
duża ilość dopaminy, jak w ostrej schizofrenii
Stopniowo dochodzi do zwolnienia czynności
serca i obniżenia ciśnienia tętniczego, śmierć
następuje na skutek porażenia ośrodka
oddechowego lub zatrzymania czynności serca

Leczenie

Płukanie żołądka, jeśli nie upłynęła
godzina od zatrucia
Podanie węgla aktywowanego
Postępowanie objawowe
(zaburzenia rytmu serca, drgawki,
pobudzenie itp.)
W zawale serca wczesna fibrynoliza
Odtrutki nie ma

Inne fenyloetyloaminy

Efedryna- alkaloid roślin z rodzaju przęśl, α-, β-

mimetyk
MDMA (wchodzi w skład tabletek ecstasy

razem z amfetaminą, MDA itp.)
Sextasy = MDMA + sildenafil (Viagra)
Meskalina- alkaloid izolowany z kaktusa

meksykańskiego, środek halucynogenny
DOM (STP)- 10 razy silniejszy od meskaliny
Wszystkie pochodne MD*, 2C-*, DO* (np. MDA,

2C-B, DOB) powodują wydzielanie znacznych

ilości serotoniny, w mniejszym stopniu

adrenaliny, noradrenaliny, co objawia się

pobudzeniem i uczuciem euforii

Extasy

Dziękuję