CHARAKTERYSTYKA

CHARAKTERYSTYKA

MATERIAŁÓW PĘDNYCH I

MATERIAŁÓW PĘDNYCH I

SMARÓW

SMARÓW

Materiały pędne i smary obejmują:

• paliwa płynne;
• oleje smarowe;
• smary plastyczne;
• produkty specjalne.

Paliwa płynne służą do napędu silników
spalinowych z zapłonem iskrowym i samoczynnym,
silników turboodrzutowych i turbośmigłowych oraz
innych urządzeń wojskowych.

Ze względu na przeznaczenie paliwa płynne
dzielimy na :

• benzyny lotnicze;
• benzyny silnikowe;
• paliwa do turbinowych silników lotniczych;
• oleje napędowe;
• oleje opałowe

PALIWA PŁYNNE

Oleje smarowe służą do zapewnienia możliwie minimalnego
zużycia części współpracujących oraz jak najmniejszych strat
energii na pokonanie oporów tarcia. Olej smarowy służy
jednocześnie do odprowadzania ciepła wytworzonego
wskutek tarcia, uszczelnienia luzów pomiędzy elementami
urządzenia, zabezpieczeniem urządzenia przed działaniem
czynników zewnętrznych.

Oleje smarowe ze względu na przeznaczenie dzielą się na:
• silnikowe;
• przekładniowe;
• maszynowe;
• turbinowe;
• cylindrowe;
• do sprężarek powietrznych;
• do sprężarek chłodniczych;
• hydrauliczne;
• do przyrządów pomiarowych;
• o różnym przeznaczeniu.

OLEJE SMAROWE

SMARY PLASTYCZNE

Smary plastyczne służą do osłabienia tarcia
współpracujących części i mechanizmów.

Ze względu na przeznaczenie smary plastyczne
dzieli się na smary:

• do łożysk tocznych;
• do łożysk ślizgowych;
• do przekładni zębatych;
• do przyrządów.

PRODUKTY SPECJALNE

Produkty specjalne obejmują produkty nienaftowe,
w które zaopatruje także służba mps, a stanowiące
ważny, uzupełniający asortyment materiałów
niezbędnych do eksploatacji sprzętu wojskowego.

Produkty specjalne dzielimy na:

• płyny chłodzące;
• płyny hydrauliczne (nienaftowe);
• płyny przeciwoblodzeniowe.

Charakterystyka systemu

Charakterystyka systemu

zaopatrywania w materiały

zaopatrywania w materiały

pędne i smary

pędne i smary

.

.

Głównym celem zaopatrywania w służbie mps
jest zapewnienie siłom zbrojnym materiałów
pędnych i smarów oraz sprzętu, które niezbędne
są do realizacji podstawowych zadań.

Mówiąc o systemie zaopatrywania w służbie
materiałów pędnych i smarów mamy na uwadze
przede wszystkim: system kierowania
zaopatrywaniem i procesy rzeczowe w tym
systemie ( dostawa mps i sprzętu,
magazynowanie ), stanowiące jego elementy
oraz określone współzależności między nimi.

Charakterystyka systemu

Charakterystyka systemu

zaopatrywania w materiały

zaopatrywania w materiały

pędne i smary cd.

pędne i smary cd.

Podstawę ustalania potrzeb materiałów pędnych i smarów
oraz sprzętu w oddziałach gospodarczych stanowią:

• normatywy zapasów mps i sprzętu;
• limity eksploatacyjne (km, mgh, godz.) naliczone w
oparciu o zatwierdzone średnioroczne normy zużycia;

• normy zużycia materiałów pędnych i smarów na
eksploatację, remont i konserwację techniki wojskowej;

• plany wymiany ( odświeżania ) sprzętu i materiałów;
• przydzielone środki finansowe na pokrycie potrzeb

Charakterystyka systemu

Charakterystyka systemu

zaopatrywania w materiały

zaopatrywania w materiały

pędne i smary cd.

pędne i smary cd.

Przedmiotem zaopatrywania w służbie
materiałów pędnych i smarów są:
•

paliwa płynne : paliwa do silników spalinowych z

zapłonem iskrowym i samoczynnym, silników
turboodrzutowych i turbośmigłowych;

• oleje smarowe: oleje silnikowe, przekładniowe,
konserwacyjne i innych zastosowań;

• smary plastyczne: smary do łożysk tocznych, ślizgowych,
konserwacyjne i innych zastosowań;

• produkty specjalne: płyny chłodzące, hamulcowe,
amortyzacyjne i inne;

• sprzęt i urządzenia: środki transportowo –
dystrybucyjne, pompy, urządzenia występujące w służbie.

OGÓLNE ZASADY NORMOWANIA

ZUŻYCIA MATERIAŁÓW

PĘDNYCH I SMARÓW

Paliwa płynne, oleje smarowe, smary plastyczne i produkty
specjalne rozchodowuje się na eksploatację techniki wojskowej
znajdującej się na wyposażeniu jednostek wojskowych na
podstawie norm zużycia.

Ilość materiałów pędnych i smarów zużywanych przez
poszczególne rodzaje i typy techniki wojskowej na wykonanie
określonej pracy lub czynności nie są jednakowe. Zależą one
od wielu czynników, ale przede wszystkim decyduje o tym:

- rodzaj sprzętu, to znaczy do jakiej grupy techniki wojskowej
należy;

- marka i typ sprzętu występujący w danej grupie;
- typ silnika zamontowanego w danej marce, typie sprzętu.

OGÓLNE ZASADY NORMOWANIA ZUŻYCIA

MATERIAŁÓW PĘDNYCH I SMARÓW CD.

Uwzględniając przedstawione czynniki, mające
wpływ na zużycie mps oraz podział, zachodzi
konieczność ustalenia odrębnych norm zużycia
materiałów pędnych i smarów oraz produktów
specjalnych dla każdego rodzaju i typu techniki
woskowej. Stąd też normy zużycia materiałów
pędnych i smarów oraz produktów specjalnych są
zróżnicowane w zależności od rodzaju i typu
techniki wojskowej eksploatowanej w wojsku.

Przyjmując za kryterium rodzaj zużywanych
materiałów pędnych i smarów, wyróżnia się
następujące rodzaje norm:

• zasadnicza norma zużycia paliw płynnych (ZNZ);
• normy zużycia olejów smarowych i produktów
specjalnych.

OGÓLNE ZASADY NORMOWANIA ZUŻYCIA

MATERIAŁÓW PĘDNYCH I SMARÓW CD.

Zasadnicza norma zużycia paliw płynnych to ściśle
określona ilość paliw płynnych (maksymalne – dopuszczalne
zużycie na jedna godzinę pracy silnika lub 100 km przebiegu)
zużytych przez sprzęt wojskowy.

Norma zużycia olejów smarowych i produktów
specjalnych to ściśle określona ilość olejów smarowych i
produktów specjalnych, obliczona w procentach
objętościowych (w stosunku do zużytego paliwa) lub jednostki
napełnienia.

Normatywne zużycie paliw płynnych, olejów smarowych,
smarów plastycznych i produktów specjalnych – to ilość tych
materiałów przewidziana do zużycia przez sprzęt wojskowy na
przepracowanie określonej liczby godzin pracy lub przebycie
określonej liczby kilometrów. Oblicza się ją:

1. Na przebycie określonej liczby kilometrów – przez

pomnożenie zasadniczej normy zużycia paliwa przez liczbę
kilometrów i podzielenie otrzymanego wyniku przez 100
według wzoru:

ZNZ x km

NZ =

100

NZ – norma zużycia paliwa
ZNZ – zasadnicza norma zużycia paliwa
km – liczba kilometrów

2. Na przepracowanie określonej liczby motogodzin – przez

pomnożenie zasadniczej normy zużycia paliwa na 1
motogodzinę przez liczbę motogodzin /lub określoną część
motogodzin/ według wzoru:

NZ = ZNZ x mtg

NZ – norma zużycia paliwa

ZNZ – zasadnicza norma zużycia paliwa
mtg – liczba motogodzin

DODATKI DO NORM ZUŻYCIA MATERIAŁÓW

PĘDNYCH

Uwzględniając warunki eksploatacji technicznego sprzętu
wojskowego, zezwala się zwiększyć zasadniczą normę zużycia lub
normatywne zużycie paliw płynnych poprzez stosowanie dodatków.

Dodatki są to określone w procentach ilości paliw płynnych, o
które zezwala się zwiększyć zasadniczą normę zużycia paliw
płynnych lub normatywne zużycie w zależności od konkretnych
warunków eksploatacyjnych, terenowych i pór roku.
Wśród dodatków wyróżniamy:

a) dodatki o charakterze stałym:

-

na potrzeby garażowe (PG);

-

na holowanie (DH);

b) dodatki o charakterze zmiennym:

-

na okres zimowy (DZ);

-

miejski (DM);

-

na jazdę po złych drogach i bezdrożach (DD);

-

na prace załadowczo – wyładowcze (DŁ);

-

na jazdę w kolumnie (DK);

-

na budowę linii telefonicznych (DL);

-

na teren górzysty (DG);

-

na doszkalanie kierowców (DS);

-

na docieranie (DC);

-

na artyleryjskie zajęcia taktyczne (DA).

Dodatek na holowanie (DH) stosuje się w razie
holowania przez samochody przyczep, agregatów,
dział, samochodów lub samolotów. Normatywne
zużycie paliw płynnych zwiększa się na każdą
holowaną tonę łącznie z wagą przyczepy.

• o 6 % dla samochodu, który może holować maksymalny

ładunek o wadze do 6 ton, łącznie z wagą przyczepy;
• o 3,5 % dla samochodu, który może holować maksymalny

ładunek o wadze do 14 ton, łącznie z wagą przyczepy;
• o 3 % dla samochodu, który może holować maksymalny

ładunek o wadze do 20 ton, łącznie z wagą przyczepy;
• o 2,5 % dla samochodu, który może holować maksymalny

ładunek o wadze do 30 ton, łącznie z wagą przyczepy;
• o 2 % dla samochodu, który może holować maksymalny

ładunek o wadze powyżej 30 ton, łącznie z wagą przyczepy;

Dodatek na okres zimowy (DZ) stosuje się, gdy
średnia temperatura dobowa utrzymuje się na
poziomie 0

o

C lub niżej w ciągu dwóch kolejnych

dni. Dodatek w wysokości 10 % dolicza się do
normatywnego zużycia paliwa płynnego na rozkaz
dowódcy jednostki.

Dodatek miejski (DM) stosuje się w wysokości 20 %
w przypadku:

• jazdy w obrębie miast wojewódzkich oraz
liczących powyżej 100 000 mieszkańców;

• innych miast w odniesieniu do samochodów
wykorzystywanych przez patrole ŻW i komendy
garnizonu;

• samochodów eksploatowanych w
miejscowościach wypoczynkowych w okresie od
15.12 do 15.03 oraz od 15.06 do 15.09;

• dla samochodów osobowych specjalnego
przeznaczenia wykonujących zadania wymagające
poruszania się z prędkością ponad 100 km/h
dolicza się przedmiotowy dodatek w wysokości 25
%.

Dodatek za jazdę po złych drogach i bezdrożach

(DD):

a) dolicza się w wysokości 20 % w przypadku:
• jazdy po grogach piaszczystych, błotnistych,

mocno zniszczonych, pokrytych warstwa śniegu

ponad 10 cm;

• po trawiastych lotniskach;
• stałego korzystania z drogi o spadku

przekraczającym 7 % podczas przejazdów na

krótkie odległości w terenie górzystym;

b) do 25 % w czasie jazdy samochodów

pożarniczych po terenie jednostki w ramach

szkolenia i ćwiczeń straży pożarnej;

c) do 60 % w razie jazdy po bezdrożach /np..

polach ornych, głębokich śniegach, piskach/;

d) do 25 % dla samochodów wykonujących zadania

na krótkich odcinkach w obrębie jednostki

wojskowej.

Dodatek za prace załadowczo – wyładowcze (DŁ)
dolicza się w wysokości do 10 % w razie
eksploatacji w promieniu 1 km: samochodów
podczas wykonywania prac załadowczo –
wyładowczych, samochodów pożarniczych
podczas realizacji zajęć szkoleniowych lub akcji
gaśniczych.

Dodatek za jazdę w kolumnie (DK) dolicza się w
wysokości do 10 % w razie jazdy w kolumnach
składających się z co najmniej 6 pojazdów
mechanicznych lub w razie pilotowania
pojazdów; dodatek ten należy liczyć od miejsca
rozpoczęcia formownia kolumny; liczbę
kilometrów przebytych przez te pojazdy w
kolumnie powinien potwierdzić w każdym
rozkazie wyjazdu dowódca kolumny.

Dodatek za budowę linii telefonicznej (DL)
dolicza się w wysokości do 40 % podczas
budowy linii telegraficzno – telefonicznej oraz
rozwijania i zwijania rurociągów polowych

Dodatek za teren górzysty (DG) stosuję się w
wysokości do 15 % w przypadku jazdy po
drogach leżących powyżej 600 m n. p. m.

Dodatek za doszkalanie kierowców (DS) dolicza
się w wysokości:

• do 20 % podczas eksploatacji pojazdów
kołowych w celu doszkalania kierowców;
podstawą jest program szkolenia zatwierdzony
przez dowódcę jednostki;

• do 15 % w razie eksploatacji ciągników
gąsienicowych i traktorów kołowych na
zorganizowanych kursach kierowców;

• do 40 % w razie eksploatacji czołgów i dział
pancernych podczas nauki jazdy oraz nauki
strzelania podchorążych, kadetów i elewów;

Dodatek za docierania (DC) stosuje się w
wysokości do 5 % w razie eksploatacji pojazdów
mechanicznych nowych lub po remoncie
głównym, w okresie docierania określonym
instrukcjami fabrycznymi lub wymaganiami
zakładów naprawczych.

Dodatek za artyleryjskie zajęcia taktyczne i

ogniowe (DA) w wysokości:
• do 7 % na każdy wykonany temat ćwiczeń,

niezależnie od innych dodatków związanych z

terenem, holowanie itp. – w odniesieniu do

samochodów, kołowych środków przeprawowych

i kołowych transporterów opancerzonych;
• do 5 % na każdy wykonany temat ćwiczeń,

niezależnie od innych dodatków – w odniesieniu

do artyleryjskich ciągników gąsienicowych i

maszyn inżynieryjnych na podwoziu traktorów

gąsienicowych;
• do 15 % w odniesieniu do wozów bojowych i

gąsienicowych środków przeprawowych

biorących udział w taktycznych ćwiczeniach

dywizyjnych i wyższego szczebla;