Endometrialny gruczolakorak
naciekający mięsień macicy
Najczęstszy nowotwór złośliwy trzonu
macicy. Dokładniej jest to rak błony
śluzowej trzonu macicy.
Rak trzonu macicy występuje częściej u
kobiet mieszkających w krajach
gospodarczo rozwiniętych. W 75 %
przypadków rozpoznawany jest w
pierwszym stopniu klinicznego
zaawansowania, i wówczas 5-letnie
przeżycia wynoszą około 76%; a około
60% we wszystkich pozostałych
stopniach zaawansowania raka.
.
•
Wpływ na rozwój tego raka ma długotrwała
stymulacja endometrium przez
szczególnie przy jednoczesnym niedoborze
. Taka sytuacja ma miejsce u
kobiet w okresie około- i
. W
tym okresie jajnik przestaje produkować
progesteron i estrogeny, ale produkuje
(tak jak
). Androstendion
ulega konwersji do
.
Ciągła stymulacja błony śluzowej przez estron bez
wpływu progesteronu prowadzi do niekontrolowanej
proliferacji nabłonka i zablokowania czynności
sekrecyjnej
•
Produkcja estronu u kobiet otyłych może być nawet
20 razy większa niż u młodych i szczupłych
A Ze strony pacjentki:
•
otyłość w wieku 50–59 lat
•
hiperestrogenizm endogenny (
nowotwory jak
•
hiperestrogenizm egzogenny – długotrwałe leczenie estrogenami bez
zrównoważenia progesteronem (obecnie prawie nie stosowane)
•
•
•
nierództwo
•
późna
•
wczesna
•
występowanie cykli bezowulacyjnych
•
zespół policystycznych jajników
•
choroby prowadzące do upośledzenia wydolności
•
przebyte napromienianie na okolicę
•
uwarunkowania genetyczne (
)
•
długotrwałe leczenie
.
A Ze strony guza
- stopień klinicznego zaawansowania raka.
- cechy histologiczne raka, tzw. dojrzałość
histologiczna;
- głębokość naciekania mięśnia macicy oraz
zajęcia dużej powierzchni ścian jamy macicy
rokują niepomyślnie.
- przerzuty do węzłów chłonnych są
ważnym, niekorzystnym czynnikiem
rokowniczym.
Nieprawidłowe
po okresie menopauzalnym jest
najważniejszym objawem każącym
poszukiwać nowotworu trzonu macicy. Może
ono występować zarówno przy
patologicznym rozroście endometrium jak i
w raku trzonu macicy. Około 20% krwawień
z dróg rodnych w wieku pomenopauzalnym
jest spowodowane rakiem endometrium.
Rak endometrium histologicznie dzielony
jest na dwa typy:
Typ 1 – rak endometrioidalny, histologicznie
rak płaskonabłonkowy lub śluzowy; znacznie
częstszy, związany z ekspozycją na
estrogeny
Typ 2 – histologicznie rak surowiczy lub
jasnokomórkowy, rzadszy, o nieznanej
etiologii i gorzej rokujący.
Rak endometrium jest 4. pod względem
zachorowalności nowotworem złośliwym u
kobiet. Największa zachorowalność
przypada na przedział 55–70 lat
Rak gruczołowy endometrium
•
Tylko wynik badania
materiału uzyskanego po
wyłyżeczkowaniu kanału szyjki i trzonu macicy
może potwierdzić rozpoznanie.
•
Do rozpoznania bardzo przydatna jest
. Pogrubiałe
endometrium rozpoznaje się, gdy jego grubość
przekroczy 4–5 mm u kobiet niestosujących
hormonalnej terapii zastępczej
, 8 mm u kobiet
stosujących tą terapię. Gdy grubość
endometrium przekroczy 12 mm, zachodzi
podejrzenie nowotworu lub stanu
przednowotworowego. Jest to wskazanie do
•
U kobiet przed okresem menopauzalnym, z
rozrostem atypowym endometrium,
pragnących zachować
, leczeniem
z wyboru jest terapia hormonalna. Pacjentka
musi pozostawać pod kontrolą specjalisty i
musi być spełniony szereg warunków by
mogło być prowadzone leczenie
oszczędzające.
•
W wieku pomenopauzalnym stosuje się
leczenie
, wykonuje się proste
wycięcie
.
Leczenie raka błony śluzowej jest głównie
operacyjne.
jest stosowana
do leczenia nawrotów choroby.
Zastosowanie znajduje wysokodawkowa
hormonoterapia
.
- USG - przezpochwowe,
- tomografia komputerowa (CT)
- rezonans magnetyczny (MRI)
- biopsja aspiracyjna cienkoigłowa jest
wskazana u chorych podejrzewanych o
przerzuty do węzłów chłonnych.
.
Rozpoznanie atypowych zrostów błony śluzowej
endometrium bywa wskazaniem do wycięcia
macicy ponieważ u 15-20,5% tych chorych
obserwujemy nierozpoznanego raka
(ogniskowego)lub jego rozwój po kilku latach.
Usunięcie macicy z przydatkami jest
metodą z wyboru dla leczenia raka
endometrium. Operacje rozszerzone z
wycięciem węzłów chłonnych wykonywane
są w przypadku, kiedy naciekana
nowotworem jest szyjka bądź mięsień
macicy.
Przerzuty powstają najczęściej drogą
krwionośną kierując się do płuc, wątroby i
kości. Rtg klatki piersiowej stosuje się dla
wykrycia ewentualnych przerzutów do płuc.
W przypadkach podejrzenia wysokiego
zaawansowania raka (rozsiew) uzasadnione
może być ykonanie wlewu doodbytniczego,
badanie komputerowe (CT) lub badanie
rezonansem magnetycznym (MRI).
Stopień zaawansowania
klinicznego wg FIGO
Odsetek pięcioletnich
przeżyć
I
73-95%
II
50-65%
III
20-40%
IV
9%
Rokowanie
Stadium
Opis
I
Rak ograniczony do trzonu macicy włącznie z
cieśnią
Ia
Zmiana ograniczona do endometrium
Ib
Naciek nie przekracza 1/2 grubości ściany
mięśniowej
Ic
Naciek przekracza 1/2 grubości ściany
mięśniowej
II
Rak przechodzi na szyjkę i nacieka szyjkę
macicy
IIa
Nowotwór zajmuje cewy gruczołowe szyjki
IIb
Naciekanie zrębu szyjki
III
Rak przechodzi poza macicę
IIIa
Rak nacieka błonę surowiczą macicy lub
przydatki
IIIb
Przerzuty do
IIIc
Zajęte
lub
okołoaortalne
IVa
Naciekanie nowotworowe błony śluzowej
pęcherza moczowego lub odbytnicy
IVb
Przerzuty odległe, powiększenie węzłów
chłonnych pachwinowych lub przerzuty w
jamie brzusznej
Klasyfikacja zaawansowania
klinicznego
Klasyfikacja FIGO z 1995 roku.
•Radzisław Kordek: Onkologia : podręcznik dla studentów i
lekarzy. Gdańsk: Via Medica, 2007, ss. 240–243 ISBN 978-83-
7555-016-0.
•↑ Grzegorz Bręborowicz (red.): Położnictwo i ginekologia, tom
2. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007, wyd. 1, s.
833–838 ISBN 83-200-3082-4