Nerwy czaszkowe - anatomia i objawy

Nerwy czaszkowe - anatomia i objawy

uszkodzenia

uszkodzenia

I N. olfactorius

I N. olfactorius

1/ komórki węchowe w błonie śluzowej nosa (I

1/ komórki węchowe w błonie śluzowej nosa (I

neuron)

neuron)

2/ n. węchowy

2/ n. węchowy

3/ opuszka węchowa (II neuron)

3/ opuszka węchowa (II neuron)

4/ droga węchowa

4/ droga węchowa

5/ boczna droga węchowa

5/ boczna droga węchowa

6/ zakręt węchowy boczny

6/ zakręt węchowy boczny

Objawy uszkodzenia

Objawy uszkodzenia

anosmia, hyposmia

anosmia, hyposmia

II N. opticus

II N. opticus

1/ siatkówka

1/ siatkówka

2/ nerw wzrokowy

2/ nerw wzrokowy

3/ skrzyżowanie wzrokowe

3/ skrzyżowanie wzrokowe

4/ pasmo wzrokowe

4/ pasmo wzrokowe

5/ ciało kolankowate boczne

5/ ciało kolankowate boczne

6/ promienistość wzrokowa

6/ promienistość wzrokowa

7/ ośrodek korowy w płacie potylicznym

7/ ośrodek korowy w płacie potylicznym

Objawy uszkodzenia

Objawy uszkodzenia

-N. wzrokowy - jednooczna homolateralna

-N. wzrokowy - jednooczna homolateralna

ślepota

ślepota

-Skrzyżowanie n. wzrokowego - niedowidzenie

-Skrzyżowanie n. wzrokowego - niedowidzenie

dwuskroniowe

dwuskroniowe

-Promienistość wzrokowa - niedowidzenie

-Promienistość wzrokowa - niedowidzenie

połowicze lub

połowicze lub

kwadrantowe po stronie przeciwnej

kwadrantowe po stronie przeciwnej

-Płaty potyliczne - ślepota korowa (zespół

-Płaty potyliczne - ślepota korowa (zespół

Antona)

Antona)

III

III

N. oculomotorius

N. oculomotorius

1/ część ruchowa do mięśni zewnętrznych g. ocznej i

1/ część ruchowa do mięśni zewnętrznych g. ocznej i

dźwigacza

dźwigacza

powieki górnej

powieki górnej

2/ część parasympatyczna do zwieracza źrenicy i m.

2/ część parasympatyczna do zwieracza źrenicy i m.

rzęskowego

rzęskowego

-jądro ruchowe w śródmózgowiu

-jądro ruchowe w śródmózgowiu

Objawy uszkodzenia

Objawy uszkodzenia

1/ gałka oczna ustawiona do kąta zew. i w dół,

1/ gałka oczna ustawiona do kąta zew. i w dół,

podwójne widzenie

podwójne widzenie

2/ rozszerzenie źrenicy

2/ rozszerzenie źrenicy

3/ opadnięcie powieki

3/ opadnięcie powieki

Łuk odruchowy źrenicy na światło:

Łuk odruchowy źrenicy na światło:

siatkówka

siatkówka





n. wzrokowy

n. wzrokowy





tractus retino-

tractus retino-

pretectalis

pretectalis





regio pretectalis

regio pretectalis





jądro Westphal-

jądro Westphal-

Edingera po tej samej stronie i po przeciwnej

Edingera po tej samej stronie i po przeciwnej





n.

n.

okoruchowy

okoruchowy





zwieracz źrenicy

zwieracz źrenicy

Łuk odruchowy źrenicy na akomodację:

Łuk odruchowy źrenicy na akomodację:

droga wzrokowa

droga wzrokowa





kora płata potylicznego

kora płata potylicznego





drogi

drogi

potyliczno-śródmózgowiowe

potyliczno-śródmózgowiowe





regio pretectalis

regio pretectalis





jądro

jądro

Perli

Perli





j. Westhal-Edingera zwieracz źrenicy

j. Westhal-Edingera zwieracz źrenicy

jądro n. okoruchowego

jądro n. okoruchowego





m. prosty

m. prosty

wewnętrzny

wewnętrzny

Zespół Hornera

Zespół Hornera

(uszkodzenie włókien

(uszkodzenie włókien

sympatycznych)

sympatycznych)

1/ miosis

1/ miosis

2/ ptosis

2/ ptosis

3/ endophtalnus

3/ endophtalnus

4/ anhidrosis na połowie twarzy

4/ anhidrosis na połowie twarzy

5/ rozszerzenie naczyń na połowie twarzy

5/ rozszerzenie naczyń na połowie twarzy

Źrenica Argyll-Robertsona

Źrenica Argyll-Robertsona

(kiła, cukrzyca)

(kiła, cukrzyca)

1/ brak odruchu źrenicy na światło

1/ brak odruchu źrenicy na światło

2/ zachowany odruch na akomodację

2/ zachowany odruch na akomodację

3/ wąskie, nieregularne źrenice

3/ wąskie, nieregularne źrenice

V N. trigeminus

V N. trigeminus

1/ część ruchowa do m. żwaczy, skroniowych,

1/ część ruchowa do m. żwaczy, skroniowych,

napinacza błony

napinacza błony

bębenkowej (m. tensor tympanii) i m. tensor

bębenkowej (m. tensor tympanii) i m. tensor

palatini

palatini

2/ część czuciowa –wszystkie rodzaje czucia na

2/ część czuciowa –wszystkie rodzaje czucia na

twarzy, błonie

twarzy, błonie

śluzowej nosa, oponie twardej.

śluzowej nosa, oponie twardej.

Jądra:

Jądra:

1/ ruchowe w moście

1/ ruchowe w moście

2/ czuciowe w śródmózgowiu, rdzeniu

2/ czuciowe w śródmózgowiu, rdzeniu

przedłużonym

przedłużonym

Obwodowy podział n. trójdzielnego:

Obwodowy podział n. trójdzielnego:

V1 – gał. oczna, V2 – gał. szczękowa

V1 – gał. oczna, V2 – gał. szczękowa

(podoczodołowa)

(podoczodołowa)

V3 – gał. żuchwowa

V3 – gał. żuchwowa

Klinicznie ważne odruchy:

Klinicznie ważne odruchy:

1/ rogówkowy (V-VII)

1/ rogówkowy (V-VII)

2/ żuchwowy (V-V)

2/ żuchwowy (V-V)

Objawy uszkodzenia

Objawy uszkodzenia

1/ zaburzenia czucia w zakresie jednej lub kilku

1/ zaburzenia czucia w zakresie jednej lub kilku

gałązek n. V

gałązek n. V

2/ brak odr. rogówkowego

2/ brak odr. rogówkowego

3/ niedowład mm. żwaczy, napinacza błony

3/ niedowład mm. żwaczy, napinacza błony

bębenkowej i

bębenkowej i

napinacza podniebienia

napinacza podniebienia

IV N. trochlearis

IV N. trochlearis

unerwia m. skośny górny g. ocznej

unerwia m. skośny górny g. ocznej

jądro w śródmózgowiu

jądro w śródmózgowiu

Objawy uszkodzenia

Objawy uszkodzenia

oko jest zwrócone ku górze, podwójne widzenie

oko jest zwrócone ku górze, podwójne widzenie

VI N. abduceus

VI N. abduceus

unerwia ruchowo mięsień prosty boczny gałki

unerwia ruchowo mięsień prosty boczny gałki

ocznej

ocznej

jądro w moście

jądro w moście

Objawy uszkodzenia

Objawy uszkodzenia

zez zbieżny, podwójne widzenie

zez zbieżny, podwójne widzenie

VII N. facialis

VII N. facialis

1/ cz. ruchowa do mięśni mimicznych twarzy

1/ cz. ruchowa do mięśni mimicznych twarzy

2/ cz. wydzielnicza – gruczoł łzowy, ślinianka

2/ cz. wydzielnicza – gruczoł łzowy, ślinianka

podjęzykowa,

podjęzykowa,

podszczękowa

podszczękowa

3/ smak na 2/3 przednich języka

3/ smak na 2/3 przednich języka

4/ podniebienie, tylna jama nosa

4/ podniebienie, tylna jama nosa

5/ ucho

5/ ucho

Jądra:

Jądra:

1/ n. solitarius

1/ n. solitarius

2/ n. n. facialis w moście

2/ n. n. facialis w moście

3/ n. salivatorius

3/ n. salivatorius

Pień n. twarzowego składa się z :

Pień n. twarzowego składa się z :

1/ właściwego pnia ruchowego do mięśni

1/ właściwego pnia ruchowego do mięśni

mimicznych twarzy

mimicznych twarzy

i do m. strzemiączkowego i m. platysma

i do m. strzemiączkowego i m. platysma

2/ n. intermedius Wrisbung – włókna wydzielnicze i

2/ n. intermedius Wrisbung – włókna wydzielnicze i

smakowe

smakowe

Objawy uszkodzenia

Objawy uszkodzenia

Obwodowe (jądrowe)

Obwodowe (jądrowe)

1/ porażenie mięśni mimicznych twarzy po stronie

1/ porażenie mięśni mimicznych twarzy po stronie

uszkodzenia

uszkodzenia

2/ zniesienie smaku na 2/3 przednich języka

2/ zniesienie smaku na 2/3 przednich języka

3/ suche oko z powodu braku łez

3/ suche oko z powodu braku łez

4/ suche usta z powodu braku wydzielania śliny

4/ suche usta z powodu braku wydzielania śliny

5/ hyperacusis

5/ hyperacusis

Ośrodkowe (nadjądrowe)

Ośrodkowe (nadjądrowe)

Niedowład mięśni dolnej części twarzy po stronie

Niedowład mięśni dolnej części twarzy po stronie

przeciwnej

przeciwnej

VIII Nerw przedsionkowo-słuchowy

VIII Nerw przedsionkowo-słuchowy

Jądra:

Jądra:

a/ ślimakowe

a/ ślimakowe

(grzbietowe i brzuszne) w moście

(grzbietowe i brzuszne) w moście

Objawy uszkodzenia części ślimakowej (słuchowej)

Objawy uszkodzenia części ślimakowej (słuchowej)

1/ osłabienie słuchu lub głuchota

1/ osłabienie słuchu lub głuchota

2/ szumy w uszach

2/ szumy w uszach

b/ przedsionkowe

b/ przedsionkowe

w moście

w moście

Objawy uszkodzenia części przedsionkowej

Objawy uszkodzenia części przedsionkowej

1/ zawroty głowy z padaniem w kierunku

1/ zawroty głowy z padaniem w kierunku

uszkodzenia

uszkodzenia

2/ zaburzenia równowagi

2/ zaburzenia równowagi

3/ oczopląs i zamazane widzenie

3/ oczopląs i zamazane widzenie

4/ nudności i wymioty

4/ nudności i wymioty

IX Nerw językowo-gardłowy

IX Nerw językowo-gardłowy

Unerwia:

Unerwia:

1/ śliniankę przyuszną i m. zwieracz krtani

1/ śliniankę przyuszną i m. zwieracz krtani

2/ skórę ucha

2/ skórę ucha

3/ smak na 1/3 tylnej języka

3/ smak na 1/3 tylnej języka

4/ m. stylopharyngeus

4/ m. stylopharyngeus

5/ dotyk na 1/3 tylnej języka

5/ dotyk na 1/3 tylnej języka

Jądra w opuszce (rdzeniu przedłużonym)

Jądra w opuszce (rdzeniu przedłużonym)

czuciowe - n. tractus solitarius, główne

czuciowe - n. tractus solitarius, główne

trójdzielnego

trójdzielnego

ruchowe - n. ambiguus, n. salivatorius inf.

ruchowe - n. ambiguus, n. salivatorius inf.

Objawy uszkodzenia

Objawy uszkodzenia

1/ porażenie podniebienia, zniesienie odr.

1/ porażenie podniebienia, zniesienie odr.

podniebiennych

podniebiennych

i gardłowe

i gardłowe

2/ dysfagia

2/ dysfagia

3/ zniesienie odruchów z zatoki szyjnej

3/ zniesienie odruchów z zatoki szyjnej

4/ zniesienie smaku na 1/3 tylnej języka

4/ zniesienie smaku na 1/3 tylnej języka

X Nerw błędny

X Nerw błędny

Unerwia:

Unerwia:

1/ włókna ruchowe: podniebienie, gardło, krtań

1/ włókna ruchowe: podniebienie, gardło, krtań

2/ włókna parasympatyczne: do zwojów i splotów

2/ włókna parasympatyczne: do zwojów i splotów

narządów kl.

narządów kl.

piersiowej i j. brzusznej

piersiowej i j. brzusznej

3/ błona śluzowa gardła, krtani, tchawicy, przełyku i

3/ błona śluzowa gardła, krtani, tchawicy, przełyku i

narządów kl.

narządów kl.

piersiowej i j. brzusznej

piersiowej i j. brzusznej

4/ smak na nagłośni

4/ smak na nagłośni

5/ czuciowo małżowinę uszną

5/ czuciowo małżowinę uszną

Jądra w

Jądra w

rdzeniu przedłużonym

rdzeniu przedłużonym

czuciowe – n. solitarius, główne trójdzielnego

czuciowe – n. solitarius, główne trójdzielnego

ruchowe – n. ambiguus, n. dorsalis

ruchowe – n. ambiguus, n. dorsalis

Objawy uszkodzenia

Objawy uszkodzenia

1/ dysfagia

1/ dysfagia

2/ porażenie podniebienia

2/ porażenie podniebienia

3/ chrypka

3/ chrypka

4/ zniesienie odruchów wegetatywnych z serca, ukł.

4/ zniesienie odruchów wegetatywnych z serca, ukł.

oddechowego i przewodu pokarmowego

oddechowego i przewodu pokarmowego

5/ zniesienie odr.sercowego z zatoki szyjnej

5/ zniesienie odr.sercowego z zatoki szyjnej

XI Nerw dodatkowy

XI Nerw dodatkowy

Unerwienie:

Unerwienie:

ruchowe – m. mostkowosutkowoobojczykowy, górna

ruchowe – m. mostkowosutkowoobojczykowy, górna

część m. czworobocznego

część m. czworobocznego

Jądra:

Jądra:

1/ tylna cz. n. ambiguus

1/ tylna cz. n. ambiguus

2/ górna cz. j. rdzenia

2/ górna cz. j. rdzenia

Objawy uszkodzenia

Objawy uszkodzenia

1/ osłabienie skręcania głowy

1/ osłabienie skręcania głowy

2/ osłabienie unoszenia barków

2/ osłabienie unoszenia barków

3/ niedowład strun głosowych, chrypka

3/ niedowład strun głosowych, chrypka

XII Nerw podjęzykowy

XII Nerw podjęzykowy

Unerwia:

Unerwia:

ruchowo – mm. języka

ruchowo – mm. języka

Jądro

Jądro

n. XII w dolnej cz. rdzenia przedłużonego

n. XII w dolnej cz. rdzenia przedłużonego

Objawy uszkodzenia

Objawy uszkodzenia

1/ porażenie i zanik mm. języka

1/ porażenie i zanik mm. języka

2/ dysartria (zaburzenie mowy)

2/ dysartria (zaburzenie mowy)

3/ dysfagia (zaburzenie połykania)

3/ dysfagia (zaburzenie połykania)

Z

espół opuszkowy

espół opuszkowy

Zespół

Zespół

rzekomoopuszkowy

rzekomoopuszkowy

•

Uszkodzenie jąder nn. V,

Uszkodzenie jąder nn. V,

IX, X, XII

IX, X, XII

Dyzartria

Dyzartria

Dysfagia

Dysfagia

Osłabienie (zniesienie) odr.

Osłabienie (zniesienie) odr.

żuchowowego

żuchowowego

Niedowład podniebienia i

Niedowład podniebienia i

zniesienie odruchów

zniesienie odruchów

podniebiennych,

podniebiennych,

gardłowych

gardłowych

Porażenie i zanik mm.

Porażenie i zanik mm.

języka

języka

•

Uszkodzenie

Uszkodzenie

obustronne dróg

obustronne dróg

korowo-jądrowych

korowo-jądrowych

Dyzartria

Dyzartria

Dysfagia

Dysfagia

Wygórowanie odr.

Wygórowanie odr.

żuchwowego

żuchwowego

Płacz (śmiech)

Płacz (śmiech)

przymusowy

przymusowy

Objawy prymitywne

Objawy prymitywne

(deliberacyjne)

(deliberacyjne)