WYPADKI PRZY PRACY

AKTY PRAWNE
• USTAWA z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z

tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153
poz. 1227 (tekst jednolity)

USTAWA z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub

chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. z
dnia 28 listopada 2002 r. Nr 199 poz. 1674 z późn. zm.)

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie

ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 105 poz.
870),

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 19

grudnia 2002 r. w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w
okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji
prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia. (Dz.U.
z dnia 30 grudnia 2002 r. Nr.236, poz. 1992),

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTROW z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie

chorób zawodowych (Dz. U. Nr 105 poz. 869),

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 30 lipca 2002 r. w sprawie

wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w
sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób
zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach (Dz.U. z 19
sierpnia 2002 r. Nr 132 poz. 1115)

WYPADKI PRZY PRACY

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 1 sierpnia 2002 r. w

sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków
tych chorób.
(Dz. U. z 2002 r. Nr 132 poz. 1121),

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ z

dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o
stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu
postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o
wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz.U. z grudnia 2002 r. Nr
234 poz. 1974),

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ

dnia 7 stycznia 2009 r. w sprawie statystycznej karty wypadku przy
pracy (Dz. U. Nr 14 poz.80 z dnia 29 stycznia 2009 r.)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ z

dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej
składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i
chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich
skutków. (Dz. U. Nr 200, poz. 1692 ze zm.)

Definicja BHP

Wymagany poziom ochrony życia i zdrowia przed zagrożeniami środowiska pracy

Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP) – stan warunków i
organizacji pracy oraz zachowań pracowników zapewniający
wymagany poziom ochrony zdrowia i życia przed zagrożeniami
występującymi w środowisku pracy.

Warunki pracy
bezpieczne

Praca w
warunkach
zagrożenia

NDS,
NDN

0,5

Ryzyko zawodowe
małe

Ryzyko zawodowe
średnie

Ryzyko zawodowe
duże



Można przeciwdziałać wszystkim wypadkom



Można chronić się przed każdym

zagrożeniem



Nie ma takiego zadania, takiej pracy, której

wykonanie musiałoby narażać pracownika na
wypadek lub
uszczerbek na zdrowiu



Człowiek nie ma części zapasowych



Kierownictwo jest odpowiedzialne za

przeciwdziałanie wypadkom, zagrożeniom,
zachorowaniom



Szkolenie w zakresie bhp ma dla

bezpieczeństwa znaczenie kluczowe

ZAPAMIĘTAJ

Wypadki

Wprowadzenie, pojęcia

podstawowe

Samo

zbieranie danych

o wypadkach przy

pracy i prowadzenie ich statystyk

nie jest

działaniem prewencyjnym

, ale odpowiednio

zebrane i przeanalizowane dane powinny być

podstawą planowania takich działań zarówno

na poziomie przedsiębiorstwa jak i całego

państwa.

„Członków kierownictwa i dozoru, niezależnie od
pełnionych funkcji kontrolowania i
nadzorowania, obowiązują, podobnie jak
wszystkich zatrudnionych, przepisy
bezpieczeństwa.

Dostrzeganie, ze przełożeni je szanują,
utwierdza robotników w przekonaniu o
konieczności zachowania bezpieczeństwa
pracy”.

„Uogólniając można powiedzieć, że
zatrudnianie pracowników w warunkach
odbiegających od określonych w przepisach lub
normach, a także podejmowanie przez
pracowników niedozwolonych i ryzykownych
zachowań jest sprzeczne z rozszerzoną
interpretacją piątego przykazania. Nie jest
wprawdzie bezpośrednim zabijaniem innych lub
siebie, ale przyczynia się do śmierci pośrednio –
wskutek choroby zawodowej lub wypadku”.

Źródło: R. Studenski, „Organizacja bezpiecznej pracy w przedsiębiorstwie.

Zmniejszenie liczby wypadków przy pracy
nie jest wyłącznie obowiązkiem
moralnym i prawnym.

Istnieją także

argumenty ekonomiczne

dla takich działań.

Najlepiej prosperujące przedsiębiorstwa
mają zwykle najlepsze wyniki prewencji
wypadkowej

Dobry stan bezpieczeństwa i ochrony

zdrowia to

czysty zysk

CZYNNIK LUDZKI  80% WSZYSTKICH

WYPADKÓW

1.LENISTWO -

„Ale to taki kłopot, by zrobić to

dobrze”

2.NADMIERNA WIARA W SIEBIE -

„To mi się

nigdy nie przydarzy”

3.UPARTOŚĆ -

„Zrobię to po swojemu”

4.SARKAZM -

„Bezpieczeństwo jest dobre dla

dzieci”

5.NIECIERPLIWOŚĆ -

„Przecież mi to cały dzień

zabierze!”

6.IGNORANCJA

- „Nie wiedziałem, że to było

niebezpieczne”

PRZYCZYNY WYPADKÓW

7.ZAPOMINALSTWO -

„Miałem taki zamiar, ale

zapomniałem”

8.POPISYWANIE SIĘ -

„ Spoko, spójrz na mnie!”

9.NIEZNAJOMOŚĆ ZAGROŻEŃ –

„Nikt mi o tym nie

mówił”

10. LEKCEWAŻENIE ZAGROŻEŃ -

„Inni też tak

robią”

11. NIEFRASOBLIWOŚĆ -

„Jakoś to będzie”

12. NIEUWAGA, BRAK OSTROŻNOŚCI -

„Zagapiłem się”

13. CWANIACTWO -

„Zgodnie z instrukcją?! Po co ?

Można szybciej i łatwiej”

PRZYCZYNY WYPADKÓW

Wydarzenia wypadkowe bezurazowe (wyniki

badań):

• na jeden wypadek urazowy przypadać może od kilku do
kilkudziesięciu wydarzeń wypadkowych bezurazowych;

• przyczyny i przebieg niektórych wydarzeń wypadkowych
bezurazowych są takie same jak przy wypadkach urazowych,
jednak tylko dodatkowe czynniki lub okoliczności umożliwiają
uniknięcie urazu;

• pierwsze wyniki badań relacji zachodzących między
wskaźnikami wypadków urazowych a wydarzeń wypadkowych
bezurazowych – w postaci trójkąta wydarzeń wypadkowych –
przedstawił H. Heinricha w 1931 r. (rysunek poniżej)

Źródło: Opracowanie - strona internetowa CIOP-PIB.

Koszty wypadków przy pracy i
chorób zawodowych

Koszty ubezpieczenia
wypadkowego

Koszty wynikające z pracy w
warunkach szkodliwych i
uciążliwych

Koszty bezpieczeństwa i higieny pracy

normy PN-N-18004:2001 „Systemy

zarządzania bhp. Wytyczne”

Koszty
spełnieni
a
wymaga
ń
prawnyc
h

Koszty
wdrożeni
a i
utrzyman
ia SZ BHP

Koszty absencji chorobowej
związanej z warunkami pracy

Koszty obniżonej wydajności
pracy
Koszty obniżonej jakości
produkcji

Najczęstsze przyczyny

wypadków

• brak uwagi,

• brak ładu i porządku,

• nadmierny pośpiech,

• brak lub niedostateczna kontrola
warunków bhp,

• niewłaściwy stan materiałów (śliskość,
nieprawidłowe składowanie itp.),

• ciasnota miejsca pracy,

• inne błędy i niedociągnięcia przy
wykonywaniu pracy,

Działania w zakładzie pracy, które można
zaliczyć do klasycznej profilaktyki wypadków
przy pracy to:

-               bezpośredni nadzór,
-               system zarządzania,
-               działalność służb bhp,
-               komisje bezpieczeństwa,
-               kontrole warunków pracy,
-               szkolenie w zakresie bhp,
-               rejestracja danych o wypadkach,
-               zasady i przepisy bhp,
-               działalność propagandowa,
-               stosowanie sprzętu ochrony osobistej,
-               utrzymanie ładu i porządku w miejscu
pracy.

Statystyka 2008

STATYSTYKI WYPADKOWE

Według danych GUS wypadkom przy pracy uległo:

2008 r. - 104 402 pracowników

2007 r. – 99 171pracowników

5,3%

Wypadki ciężkie – 902 osób (w 2007 r. – 975), tj. o 7,5%
mniej niż w 2007r.
Wypadki śmiertelne - 523osób (w 2007 r. – 479), tj. o 5,4%
więcej niż w 2007 r.

W 2008 r. wskaźnik częstotliwości wypadków przy pracy (mierzony liczbą
poszkodowanych na 1.000 pracujących) wynosił 9,11 (w 2007 r. – 8,82),
przy czym największą częstotliwość odnotowano w sekcjach:
- górnictwo 17,88 (17,54),
- przetwórstwo przemysłowe 15,63 (15,23),
- rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 13,86 (12,59),
- budownictwo 13,09 (12,09),
- ochrona zdrowia i pomoc społeczna 10,45 (10,73),

Rodzaje niebezpiecznych błędów

BŁĄD

NIEBEZPIECZNY

BEZ ZWIĄZKU Z
ZAGROŻENIEM

O SKUTKACH

NATYCHMIASTOWYCH

O SKUTKACH

ODROCZONYCH

POMYŁKA

POGWAŁCENIE

PRZEPISÓW

BEZPIECZEŃST

NIEUWAGA

ZAPOMNIEN

NIEPOROZUMIEN

PRZESZACOWANIE

WŁASNYCH

MOŻLIWOŚCI

NIEDOSZACOWANI

E RYZYKA

WADA SYSTEMU

BEZPIECZEŃSTWA

NIEWŁAŚCIWIE

ZORGANIZOWANE

ZADANIE

NIESZCZĘŚLIWE ZDARZENIE

Choroba, uszczerbek

na zdrowiu, śmierć

Przyczyna

wewnętrzna

(samoistna)

Spowodowane

przyczyną

zewnętrzna

okolicznościach

związanych ze

sferą prywatną

okolicznościach

związanych z

nauką

okolicznościach

związanych z

pracą oraz ze

sferą spraw

publicznych

ZDARZENIA W OKOLICZNOŚCIACH
ZWIĄZANYCH Z PRACĄ

LUB Z

WYKONYWANIEM CZYNNOŚCI W SFERZE SPRAW
PUBLICZNYCH

W czasie

wykonywania pracy

W okolicznościach

związanych z

wykonywana pracą

W czasie

odbywania drogi do

i z pracy pracy

W okolicznościach

urzędowych

WYPADEK PRZY PRACY

Zdarzenie nagłe*

Przyczyna

zewnętrzna

Związek

z pracą

Związek miejscowy i

czasowy lub

funkcjonalny

(czas przestoju,

pozostawanie w

gotowości do pracy, itp.)

* Nagłość zdarzenia – czas działania przyczyny zewnętrznej na
poszkodowanego

powodujące

uraz lub

śmierć

* Uraz – uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka
wskutek działania czynnika zewnętrznego

ZWIĄZEK Z PRACĄ

W czasie

wykonywania

pracy

- podczas lub w związku z
wykonywaniem przez
pracownika zwykłych
czynności lub poleceń
przełożonych,

- podczas lub w związku z
wykonywaniem przez
pracownika czynności na
rzecz pracodawcy, nawet
bez polecenia,

okolicznościach

związanych z

wykonywana

pracą

- w czasie pozostawania
pracownika w dyspozycji
pracodawcy w drodze
między siedzibą
pracodawcy a miejscem
wykonywania obowiązku
wynikającego ze stosunku
pracy,

WYPADEK TRAKTOWANY NA RÓWNI

Z WYPADKIEM PRZY PRACY*

* - w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w ustawie

- w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych
niż określone w ust. 1, chyba że wypadek spowodowany
został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje
w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań,

- podczas szkolenia w zakresie powszechnej
samoobrony

- przy wykonywaniu zadań zleconych
przez działające u pracodawcy
organizacje związkowe

RODZAJE WYPADKÓW PRZY PRACY

ŚMIERTELNY

CIĘŻKI

ZBIOROWY

- wypadek, w wyniku
którego nastąpiła
śmierć w okresie
nieprzekraczającym 6
miesięcy od dnia
wypadku.

- wypadek, w wyniku
którego nastąpiło ciężkie
uszkodzenie ciała, takie
jak: utrata wzroku, słuchu,
mowy, zdolności rozrodczej
lub inne uszkodzenie ciała
albo rozstrój zdrowia,
naruszające podstawowe
funkcje organizmu, a także
choroba nieuleczalna lub
zagrażająca życiu, trwała
choroba psychiczna,
całkowita lub częściowa
niezdolność do pracy w
zawodzie albo trwałe,
istotne zeszpecenie lub
zniekształcenie ciała

- wypadek, któremu w
wyniku tego samego
zdarzenia uległy co
najmniej dwie osoby.

CHOROBA ZAWODOWA

Choroba określoną w wykazie

chorób zawodowych

- spowodowana działaniem
czynników szkodliwych dla zdrowia
występujących w środowisku pracy
lub sposobem wykonywania pracy.

WYPADKI PRZY PRACY

PRACOWNIKÓW INNYCH FIRM

Pracodawca, na którego terenie miał miejsce
wypadek, w którym została poszkodowana osoba nie
będąca jego pracownikiem, jest obowiązany w
szczególności:
1) zapewnić udzielenie pomocy poszkodowanemu,
2) zabezpieczyć miejsce wypadku w sposób
wykluczający:

dopuszczenie do miejsca wypadku osób niepowołanych,

- uruchamianie bez koniecznej potrzeby maszyn i innych urządzeń
technicznych,
które w związku z wypadkiem zostały wstrzymane,

- dokonywanie zmiany położenia maszyn i innych urządzeń
technicznych, jak
również zmiany położenia innych przedmiotów, które spowodowały
wypadek lub
pozwalają odtworzyć jego okoliczności

3) zawiadomić niezwłocznie o wypadku pracodawcę
poszkodowanego,
4) udostępnić miejsce wypadku i niezbędne materiały
oraz udzielić informacji i wszechstronnej pomocy
zespołowi powypadkowemu ustalającemu okoliczności
i przyczyny wypadku.

Zakres zbieranych informacji dotyczących

wypadku i jego okoliczności zgodny

z modelem wypadku opracowanym przez

Eurostat.

Urząd Statystyczny Unii Europejskiej

Czynność

fizyczna

Odchylenie

Kontakt z

czynnikiem

sposób urazu

Typ urazu,

miejsce urazu

stracone dni

Czynnik

materialny

czynności

fizycznej

Czynnik

materialny

odchylenia

Czynnik

materialny

Faza przedwypadkowa

Faza wypadku

Faza po wypadku

Środowisko pracy

• pracownik.

• miejsce
wykonywania pracy

Wykonywana
praca

Wartości określające liczbowo

rozmiary wypadków

Do celów statystycznych stosuje się odpowiednie
miary zwane wskaźnikami wypadkowości.

Nie zawsze sama liczba wypadków w pełni
odzwierciedla stan bezpieczeństwa w badanym
obszarze (przedsiębiorstwie).

Dlatego w zależności od tego, co należy zobrazować
w rzeczywistości stosuje się np.:

• wskaźniki częstości wypadków,
• wskaźnik ciężkości wypadków,
•wskaźnik absencji wypadkowej.

Wskaźnik częstości wypadków

Liczba wypadków odnotowanych w danym okresie czasu

-------------------------------------------------------------------------------------- X

1000

Liczba pracujących

Wskaźnik ciężkości wypadków

Łączna liczba dni niezdolności do pracy poszkodowanych

w wypadkach przy pracy

WC =

--------------------------------------------------------------------------------------------

---------Liczba wypadków przy pracy

(Bez wypadków śmiertelnych).

Wskaźnik absencji wypadkowej

Wskaźnik absencji to średnia liczba godzin
absencji z powodu wypadków przypadająca na
1000 przepracowanych godzin roboczych.

Wydarzenia wypadkowe bezurazowe (wyniki

badań):

• badania i analizy danych rejestrowanych w przedsiębiorstwach
wskazują na podobieństwo przebiegu sekwencji zdarzeń oraz ich
przyczyn prowadzących do poważnych urazów i tych, które
powodują tylko straty materialne, drobne urazy lub tylko
możliwość powstania urazu;

• znacznie większa (w porównaniu do wypadków urazowych)
liczba wydarzeń wypadkowych bezurazowych powoduje, iż
analiza wydarzeń wypadkowych bezurazowych może być
źródłem informacji o przyczynach i przebiegu wypadków przy
pracy, które można wykorzystać w prewencji – aby taka analiza
była możliwa należy zgromadzić jak najwięcej informacji o takich
wydarzeniach (przykład – poniższy rys.);

Źródło: Opracowanie - strona internetowa CIOP-PIB.

Zwrotna informacja o skuteczności

zarządzania bezpieczeństwem

Monitorowanie warunków pracy i postępu w ich

poprawie

AKTYWNE

POMIARY I

BADANIA

INSPEKCJE

BUDYNKÓW

WARUNKÓW
ŚRODOWISKA
INSTALACJI I
WYPOSAŻENIA
LUDZI

WARUNKÓW

POSTĘPOWAN
IA

REAKTYWNE

BADANIE WYPADKÓW

BADANIE CHORÓB ZAWODOWYCH

BADANIE NIEBEZPIECZNYCH
WYDARZEŃ
BADANIE AWARII

BADANIE ZDROWIA
PRACOWNIKÓW

BADANIE STRAT
EKONOMICZNYCH

(WYPADKOWYCH I
CHOROBOWYCH)

RODZAJE ŚWIADCZEŃ ZWIĄZANYCH

Z URAZAMI LUB ŚMIERCIĄ W

WYNIKU WYPADKU PRZY PRACY

ŚWIADCZENIA

– WYPADKI PRZY PRACY I

CHOROBY ZAWODOWE

Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy,
przysługuje od pracodawcy odszkodowanie za utratę
lub uszkodzenie w związku z wypadkiem przedmiotów
osobistego użytku oraz przedmiotów niezbędnych do
wykonywania pracy, z wyjątkiem utraty lub
uszkodzenia pojazdów samochodowych oraz wartości
pieniężnych.

RODZAJE ŚWIADCZEŃ

- zasiłek chorobowy – dla ubezpieczonego , którego
niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem przy
pracy lub chorobą zawodową;

- świadczenie rehabilitacyjne – dla ubezpieczonego, który
po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do
pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują
odzyskanie zdolności do pracy;

-zasiłek wyrównawczy – dla ubezpieczonego będącego
pracownikiem, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu
wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;

-- jednorazowe odszkodowanie – dla ubezpieczonego,
który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;

-- jednorazowe odszkodowanie – dla członków rodziny
zmarłego ubezpieczonego lub rencisty;

RODZAJE ŚWIADCZEŃ

- renta z tytułu niezdolności do pracy – dla
ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy wskutek
wypadku przy pracy lub choroby zawodowej;

- renta szkoleniowa – dla ubezpieczonego, w stosunku do
którego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze
względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie
spowodowaną wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową;

- renta rodzinna – dla członków rodziny zmarłego
ubezpieczonego lub rencisty uprawnionego do renty z tytułu
wypadku przy pracy lub choroby zawodowej;

- dodatek do renty rodzinnej – dla sieroty zupełnej;

- dodatek pielęgnacyjny;

- pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i
szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty
ortopedyczne w zakresie określonym ustawą.

ZASIŁEK CHOROBOWY I

ŚWIADCZENIE REHABILITACYJNE

Dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy została
spowodowana:

- wypadkiem przy pracy,

- chorobą zawodową.

Przysługuje od pierwszego
dnia niezdolności do pracy.

Przysługuje niezależnie od
okresu podlegania
ubezpieczeniu.

Przysługuje w wysokości 100 % podstawy wymiaru. (

zgodnie z

rozdz. 8 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia
chorobowego

Prawo do zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego
ustala i wypłaca:

- płatnik składek jeżeli jest zobowiązany do ustalania prawa do
zasiłków w razie choroby i macierzyństwa i ich wypłaty,

- ZUS w pozostałych przypadkach.

JEDNORAZOWE

ODSZKODOWANIE

Przysługuje ubezpieczonemu jeżeli poszkodowany
doznał:

Stałego uszczerbku na
zdrowiu

Długotrwałego uszczerbku na
zdrowiu

Stały uszczerbek na
zdrowiu:

Takie naruszenie
sprawności organizmu,
które powoduje naruszenie
sprawności organizmu nie
rokujące poprawy.

Długotrwały uszczerbek na
zdrowiu:

Takie naruszenie sprawności
organizmu, które powoduje
naruszenie sprawności
organizmu na okres 6 miesięcy,
mogące ulec poprawie.

Oceny uszczerbku na zdrowiu oraz jego związku z
wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową dokonuje się
po zakończeniu leczenia i rehabilitacji

Jednorazowe odszkodowanie przysługuje w wysokości 20%
przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub
długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, z zastrzeżeniem:

SPOSÓB PRZYZNAWANIA

JEDNORAZOWEGO

ODSZKODOWANIA

Przyznanie

lub

odmowa

przyznania

jednorazowego

odszkodowania oraz ustalenie jego wysokości następuje w drodze
decyzji Zakładu.

2. Decyzję, o której mowa w ust. 1, z zastrzeżeniem art. 6 ust. 4,
Zakład wydaje w ciągu 14 dni od dnia:

1) otrzymania orzeczenia lekarza orzecznika,

2) wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania
decyzji.

3. Jeżeli w wyniku decyzji zostało ustalone prawo do jednorazowego
odszkodowania oraz jego wysokość, Zakład dokonuje z urzędu
wypłaty odszkodowania w terminie 30 dni od dnia wydania decyzji.

4. Od decyzji przysługuje odwołanie w trybie i na zasadach
określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych.

WYSOKOŚĆ JEDNORAZOWEGO

ODSZKODOWANIA

Jednorazowe odszkodowanie przysługuje w
wysokości 20% przeciętnego wynagrodzenia za
każdy procent stałego lub długotrwałego
uszczerbku na zdrowiu:

Od 01.04.2010 r.

do dnia 31 marca 2011 r. – 621 zł.

WYSOKOŚĆ JEDNORAZOWEGO ODSZKODOWANIA

20% przeciętnego wynagrodzenia

za każdy procent

stałego lub długotrwałego

uszczerbku na zdrowiu

Zwiększenie wysokości
świadczenia

Jeżeli:
- stały lub długotrwały
uszczerbek na zdrowiu,
ulegnie zwiększeniu o co
najmniej 10% (

pogorszenie

stanu zdrowia)

Jednorazowe
odszkodowanie
wzrasta:

- o 20% przeciętnego
wynagrodzenia za
każdy procent ponad
wcześniej ustalony,

Jeżeli:

- w stosunku do
ubezpieczonego
orzeczono całkowitą
niezdolność do pracy oraz
niezdolność do
samodzielnej egzystencji

Jednorazowe
odszkodowanie wzrasta:

- o kwotę stanowiącą 3,5
krotność przeciętnego
wynagrodzenia,

KIEDY ŚWIADCZENIA NIE

PRZYSŁUGUJĄ

Gdy wyłączną przyczyną

wypadków było udowodnione
naruszenie przez
ubezpieczonego przepisów
dotyczących ochrony życia i
zdrowia, spowodowane przez
niego umyślnie lub wskutek
rażącego niedbalstwa.

Ubezpieczonemu, który będąc w

stanie nietrzeźwości lub pod
wpływem środków
odurzających lub substancji
psychotropowych, przyczynił
się w znacznym stopniu do
spowodowania wypadku.

Jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że ubezpieczony

znajdował się w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środków
odurzających lub substancji psychotropowych, płatnik składek
kieruje ubezpieczonego na badanie niezbędne do ustalenia
zawartości alkoholu, środków odurzających lub substancji
psychotropowych w organizmie. Ubezpieczony jest obowiązany
poddać się temu badaniu. Odmowa poddania się badaniu lub inne
zachowanie uniemożliwiające jego przeprowadzenie powoduje
pozbawienie prawa do świadczeń, chyba że ubezpieczony udowodni,
że miały miejsce przyczyny, które uniemożliwiły poddanie się temu
badaniu.

Odmowa przyznania

świadczenia

Art. 22. 1. Zakład odmawia przyznania świadczeń z
ubezpieczenia wypadkowego w przypadku:

1) nieprzedstawienia protokołu powypadkowego lub karty
wypadku;

2) nieuznania w protokole powypadkowym lub karcie
wypadku zdarzenia za wypadek przy pracy w rozumieniu
ustawy;

3) gdy protokół powypadkowy lub karta wypadku zawierają
stwierdzenia bezpodstawne.

2. Odmowa przyznania świadczeń z powodów, o których mowa
w ust. 1, następuje w drodze decyzji Zakładu.

3. Jeżeli w protokole powypadkowym lub karcie wypadku są
braki formalne. Zakład niezwłocznie zwraca protokół lub kartę
wypadku w celu ich uzupełnienia.

UMYŚLNOŚĆ

(z orzecznictwa Sądu Najwyższego)

UMYŚLNOŚĆ –

oznacza takie zachowanie się

pracownika, które on okazuje, przewidując
skutki, jakie wynikają z jego zachowania i
skutki te chce wywołać.

Umyślność może polegać na zamierzonym
podjęciu działania sprzecznego z
obowiązkiem pracownika lub na
zamierzonym powstrzymaniu się od
działania, mimo, że istnieje obowiązek
czynnego zachowania się.

RAŻCE NIEDBALSTWO

RAŻĄCE NIEDBALSTWO –

zachodzi

wówczas, gdy poszkodowany pracownik
podejmuje działania z naruszeniem
przepisów o ochronie zdrowia i życia,
chociaż mógł i powinien był przewidzieć
grożące mu niebezpieczeństwo, które
zwykle występuje w danych
okolicznościach faktycznych, co dla
każdego człowieka o przeciętnej
przezorności jest oczywiste.

Rażące niedbalstwo zachodzi wówczas,
gdy pracownik przejawia brak
staranności, jakiej można domagać się od
osób najmniej rozwiniętych.

RAŻACE

NIEDBALSTWO

Sąd Najwyższy – działanie z rażącym
niedbalstwem to taka sytuacja, w której
pracownik zdaje sobie sprawę z grożącego
niebezpieczeństwa, a mimo to z naruszeniem
przepisów bez potrzeby naraża się na to
niebezpieczeństwo, ignorując następstwa
własnego zachowania.

Z orzecznictwa sądów wynika, że rażące
niedbalstwo jest zachowaniem graniczącym z
umyślnością, a zarazem takim, które daje
podstawę do „szczególnie negatywnej oceny
postępowania”.

ZRÓŻNICOWANA

SKŁADKA NA

UBEZPIECZENIE

WYPADKOWE

1. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o

systemie ubezpieczeń społecznych. Dz. U. nr

137 , poz. 887 z dnia 10 listopada 1998 r. (z

późn. zmianami)

2. Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o

ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków

przy pracy i chorób zawodowych. Dz. U. nr

199, poz. 1673 z dnia 28 listopada 2002 r.

3. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I

POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 29 listopada

2002 r. w sprawie różnicowania stopy

procentowej składki na ubezpieczenie

społeczne z tytułu wypadków przy pracy i

chorób zawodowych w zależności od zagrożeń

zawodowych i ich skutków. (Dz. U. Nr 200,

poz. 1692 ze zm.)

PODSTAWY PRAWNE RÓŻNICOWANIA

SKŁADKI NA UBEZPIECZENIE WYPADKOWE

Prewencja wypadkowa

• Ustawa budżetowa co roku ma określać

wysokość odpisu na prewencję, do

poziomu nie przekraczającego 1%

należnych składek na ubezpieczenie

wypadkowe

• Środki przeznaczane na analizy przyczyn

i skutków wypadków przy pracy i chorób

zawodowych

• Upowszechnianie wiedzy o zagrożeniach
• Prowadzenie prac naukowo-badawczych

WYDATKI NA PREWENCJĘ Z FUNDUSZY

UBEZPIECZENIA WYPADKOWEGO

SKŁADKI ZRÓŻNICOWANE

Niemcy, Francja, Włochy, Hiszpania, Luksemburg

– społeczne ubezpieczenie wypadkowe

Dania, Finlandia, Grecja, Belgia i Portugalia

– prywatne ubezpieczenie wypadkowe

SKŁADKI JEDNOLITE

Austria, Szwecja

BRAK WYDZIELONYCH SKŁADEK

NA UBEZPIECZENIE WYPADKOWE

Irlandia, Holandia

Składki na ubezpieczenie wypadkowe

w krajach UE

Składka zryczałtowana (1,80%)

płatnicy składek

zgłaszające do

ubezpieczenia wypadkowego ZUS

poniżej 10 ubezpieczonych

KTÓRZY PŁATNICY SKŁADEK SĄ OBJĘCI

ZRÓŻNICOWANĄ SKŁADKĄ?

Składka zróżnicowana

płatnicy

składek

zgłaszający do

ubezpieczenia wypadkowego ZUS
co najmniej 10 ubezpieczonych

Płatnik składek zgłaszający

do ubezpieczenia

wypadkowego ZUS co najmniej

10 ubezpieczonych należy do

grupy działalności ustalonej dla

jego rodzaju działalności

według PKD ujętego

w rejestrze REGON w dniu, od

którego płatnik składek jest

zgłoszony do ZUS

RODZAJ DZIAŁALNOŚCI PŁATNIKA

SKŁADEK

Wysokość stopy procentowej składki

na ubezpieczenie wypadkowe dla grupy

działalności ustala się w zależności od

kategorii ryzyka ustalonej dla tej grupy.

Kategorię ryzyka dla grupy działalności ustala

się w zależności od ryzyka określonego

wskaźnikami częstości (obliczonymi na 1000

pracujących) na podstawie średniej

arytmetycznej z 4 kategorii ryzyka ustalonych

dla:

- wypadków ogółem
- wypadków śmiertelnych i ciężkich
- stwierdzonych chorób zawodowych
- zatrudnionych w warunkach zagrożenia

KRYTERIA OKREŚLANIA KATEGORII RYZYKA

DLA GRUPY DZIAŁALNOŚCI

Kategorię ryzyka dla grupy działalności

ustala się na podstawie danych GUS za trzy

ostatnie lata kalendarzowe, dostępnych w

dniu 31 stycznia danego roku.

USTALANIE KATEGORII RYZYKA

DLA GRUPY DZIAŁALNOŚCI

Kategorię ryzyka dla grup

działalności ustala się na okres nie

dłuższy niż 3 lata składkowe.

Obecne kategorie ryzyka mogą

obowiązywać do 31 marca 2009 roku

Wysokość stopy procentowej składki
na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika

składek ustala się w zależności od kategorii
ryzyka ustalonej dla płatnika

KRYTERIA OKREŚLANIA KATEGORII RYZYKA

DLA PŁATNIKA SKŁADEK

Kategorię ryzyka dla płatnika składek
ustala się na podstawie danych z trzech
ostatnich lat w zależności od ryzyka
określonego wskaźnikami częstości
(obliczanymi na 1000 ubezpieczonych) dla:

 wypadków ogółem

 wypadków śmiertelnych i ciężkich

 zatrudnionych w warunkach zagrożenia

Kategoria ryzyka dla płatnika składek

+ K

+ 2K

gdzie:

- kategoria ryzyka dla płatnika składek

- kategoria ryzyka odpowiadająca wskaźnikowi

poszkodowanych w wypadkach ogółem

- kategoria ryzyka odpowiadająca wskaźnikowi

poszkodowanych w wypadkach śmiertelnych i ciężkich

- kategoria ryzyka odpowiadająca wskaźnikowi

zatrudnionych w warunkach zagrożenia, które

występują

w razie przekroczenia najwyższych dopuszczalnych

stężeń i natężeń czynników szkodliwych w środowisku

pracy

USTALANIE KATEGORII RYZYKA

DLA PŁATNIKA SKŁADEK

Ograniczenie narażenia pracowników tylko na 1

czynnik szkodliwy (np. hałas) spowoduje obniżenie

kategorii ryzyka dla płatnika składek jeśli:

CZYNNIK SZKODLIWY A KATEGORIA

RYZYKA DLA PŁATNIKA SKŁADEK

czynnik ten (np.hałas) jest jedynym

czynnikiem

szkodliwym

występującym w

środowisku pracy

- zlikwidowane lub ograniczone (poniżej

NDS
lub NDN) zostanie jednocześnie
oddziaływanie pozostałych czynników
szkodliwych w środowisku pracy

Kategorię ryzyka dla

płatnika

składek

ustala się na podstawie

danych przekazanych przez

płatnika składek

za trzy kolejne, ostatnie lata

kalendarzowe.

Dane te płatnik składek

przekazuje

do oddziału lub inspektoratu ZUS

na druku ZUS IWA do dnia 31

stycznia danego roku za poprzedni

rok kalendarzowy

USTALANIE KATEGORII RYZYKA

DLA PŁATNIKA SKŁADEK

INFORMACJA O DANYCH DO USTALENIA

SKŁADKI NA UBEZPIECZENIE WYPADKOWE

(ZUS IWA)

I Dane organizacyjne
II Dane identyfikacyjne płatnika składek
III Dane o liczbie ubezpieczonych zgłoszonych do ubezpieczenia
wypadkowego

IV Zestawienie danych do ustalenia kategorii ryzyka dla płatnika
składek
01 Rodzaj działalności według PKD
02 Liczba poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem

03 Liczba poszkodowanych w wypadkach przy pracy
śmiertelnych i ciężkich
04 Liczba zatrudnionych w warunkach zagrożenia

V Adres do korespondencji płatnika składek
VI Oświadczenie płatnika składek

Stopa procentowa składki stanowi:

50% najwyższej stopy procentowej

ustalonej
na dany rok składkowy dla płatnika
składek zgłaszającego do ubezpieczenia

nie więcej niż 9 ubezpieczonych

- iloczyn stopy procentowej składki

dla grupy

działalności i wskaźnika

korygującego

ustalonego dla płatnika składek
zgłaszającego do ubezpieczenia

co najmniej 10 ubezpieczonych

ZASADY USTALANIA STOPY PROCENTOWEJ

SKŁADKI NA UBEZPIECZENIE WYPADKOWE DLA

PŁATNIKA SKŁADEK W USTAWIE WYPADKOWEJ

Wysokość wskaźnika

korygującego

wynosić będzie:



w okresie od 1.04.2009 r.

- od 0,5 do 1,5

ZASADY USTALANIA STOPY PROCENTOWEJ

SKŁADKI NA UBEZPIECZENIE WYPADKOWE DLA

PŁATNIKA SKŁADEK W USTAWIE WYPADKOWEJ

1) 0,5 - jeżeli kategoria ryzyka ustalona dla płatnika składek jest niższa o co najmniej 6

kategorii od kategorii ryzyka ustalonej dla grupy działalności;

2) 0,6 - jeżeli kategoria ryzyka ustalona dla płatnika składek jest niższa o 5 kategorii od

kategorii ryzyka ustalonej dla grupy działalności;

3) 0,7 - jeżeli kategoria ryzyka ustalona dla płatnika składek jest niższa o 4 kategorie od

kategorii ryzyka ustalonej dla grupy działalności;

4) 0,8 - jeżeli kategoria ryzyka ustalona dla płatnika składek jest niższa o co najmniej 3