WYPADKI PRZY PRACY

Dz.U.02.199.1673 z późn. zm.

U S T A W A

z dnia 30 października 2002 r.

o ubezpieczeniu społecznym z

tytułu wypadków przy pracy i

chorób zawodowych

Ustawa weszła w życie z dniem 1

stycznia 2003 r.



Można przeciwdziałać wszystkim wypadkom



Można chronić się przed każdym

zagrożeniem



Nie ma takiego zadania, takiej pracy, której

wykonanie musiałoby narażać pracownika na
wypadek lub
uszczerbek na zdrowiu



Człowiek nie ma części zapasowych



Kierownictwo jest odpowiedzialne za

przeciwdziałanie wypadkom, zagrożeniom,
zachorowaniom



Szkolenie w zakresie bhp ma dla

bezpieczeństwa znaczenie kluczowe

ZAPAMIĘTAJ

Definicja BHP

Wymagany poziom ochrony życia i zdrowia przed zagrożeniami środowiska pracy

Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP) – stan warunków i
organizacji pracy oraz zachowań pracowników zapewniający
wymagany poziom ochrony zdrowia i życia przed zagrożeniami
występującymi w środowisku pracy.

Warunki pracy
bezpieczne

Praca w
warunkach
zagrożenia

NDS,
NDN

0,5

Ryzyko zawodowe
małe

Ryzyko zawodowe
średnie

Ryzyko zawodowe
duże

CZYNNIK LUDZKI  80% WSZYSTKICH

WYPADKÓW

1.LENISTWO -

„Ale to taki kłopot, by zrobić to

dobrze”

2.NADMIERNA WIARA W SIEBIE -

„To mi się

nigdy nie przydarzy”

3.UPARTOŚĆ -

„Zrobię to po swojemu”

4.SARKAZM -

„Bezpieczeństwo jest dobre dla

dzieci”

5.NIECIERPLIWOŚĆ -

„Przecież mi to cały dzień

zabierze!”

6.IGNORANCJA

- „Nie wiedziałem, że to było

niebezpieczne”

PRZYCZYNY WYPADKÓW

7.ZAPOMINALSTWO -

„Miałem taki zamiar, ale

zapomniałem”

8.POPISYWANIE SIĘ -

„ Spoko, spójrz na mnie!”

9.NIEZNAJOMOŚĆ ZAGROŻEŃ –

„Nikt mi o tym nie

mówił”

10. LEKCEWAŻENIE ZAGROŻEŃ -

„Inni też tak

robią”

11. NIEFRASOBLIWOŚĆ -

„Jakoś to będzie”

12. NIEUWAGA, BRAK OSTROŻNOŚCI -

„Zagapiłem się”

13. CWANIACTWO -

„Zgodnie z instrukcją?! Po co ?

Można szybciej i łatwiej”

PRZYCZYNY WYPADKÓW

NIESZCZĘŚLIWE ZDARZENIE

Choroba, uszczerbek

na zdrowiu, śmierć

Przyczyna

wewnętrzna

(samoistna)

Spowodowane

przyczyną

zewnętrzna

okolicznościach

związanych ze

sferą prywatną

okolicznościach

związanych z

nauką

okolicznościach

związanych z

pracą oraz ze

sferą spraw

publicznych

ZDARZENIA W OKOLICZNOŚCIACH
ZWIĄZANYCH Z PRACĄ

LUB Z

WYKONYWANIEM CZYNNOŚCI W SFERZE SPRAW
PUBLICZNYCH

W czasie

wykonywania pracy

W okolicznościach

związanych z

wykonywana pracą

W czasie

odbywania drogi do

i z pracy pracy

W okolicznościach

urzędowych

Wypadki

Wprowadzenie, pojęcia

podstawowe

Samo

zbieranie danych

o wypadkach przy

pracy i prowadzenie ich statystyk

nie jest

działaniem prewencyjnym

, ale odpowiednio

zebrane i przeanalizowane dane powinny być

podstawą planowania takich działań zarówno

na poziomie przedsiębiorstwa jak i całego

państwa.

„Członków kierownictwa i dozoru, niezależnie od
pełnionych funkcji kontrolowania i
nadzorowania, obowiązują, podobnie jak
wszystkich zatrudnionych, przepisy
bezpieczeństwa.

Dostrzeganie, ze przełożeni je szanują,
utwierdza robotników w przekonaniu o
konieczności zachowania bezpieczeństwa
pracy”.

„Uogólniając można powiedzieć, że
zatrudnianie pracowników w warunkach
odbiegających od określonych w przepisach lub
normach, a także podejmowanie przez
pracowników niedozwolonych i ryzykownych
zachowań jest sprzeczne z rozszerzoną
interpretacją piątego przykazania. Nie jest
wprawdzie bezpośrednim zabijaniem innych lub
siebie, ale przyczynia się do śmierci pośrednio –
wskutek choroby zawodowej lub wypadku”.

Źródło: R. Studenski, „Organizacja bezpiecznej pracy w przedsiębiorstwie.

Zmniejszenie liczby wypadków przy pracy
nie jest wyłącznie obowiązkiem
moralnym i prawnym.

Istnieją także

argumenty ekonomiczne

dla takich działań.

Najlepiej prosperujące przedsiębiorstwa
mają zwykle najlepsze wyniki prewencji
wypadkowej

Dobry stan bezpieczeństwa i ochrony

zdrowia to

czysty zysk

Dlaczego Europa powinna zająć się problemem wypadków przy

pracy?

Liczba wypadków związanych z pracą pozostaje w Europie na

zbyt wysokim poziomie, który nie może być akceptowany

przez społeczeństwa.

Co roku w wypadkach przy pracy ginie około 5.500 osób.
Dochodzi do 4,5 miliona wypadków, powodujących ponad trzydniową

absencję z pracy, co stanowi około 146 milionów straconych dni

roboczych.

Bezpośrednie koszty ubezpieczenia samych wypadków w miejscu

pracy szacowane są na 20 miliardów Euro rocznie.

Wypadki w miejscu pracy powodują wysokie koszty wynikające z

absencji chorobowej, zmniejszenia produkcji, utraty doświadczonych

pracowników oraz rekrutacji nowych pracowników.

Wypadki występują we wszystkich sektorach gospodarki i stanowią

szczególnie bolesny problem dla zakładów zatrudniających mniej

niż 50 pracowników.

Poślizgnięcia, potknięcia i upadki są bezpośrednią przyczyną

większości wypadków. Jako dalsze przyczyny można wymienić

•

prace wykonywane ręcznie,

•

uderzenie pracowników przez przemieszczające się lub spadające

przedmioty oraz

•

wypadki związane z transportem.

Najwięcej ofiar śmiertelnych pociągają za sobą upadki z wysokości

oraz wypadki z udziałem pojazdów.

Statystyka 2008

STATYSTYKI WYPADKOWE

Według danych GUS wypadkom przy pracy uległo:

2008 r. - 104 402 pracowników

2007 r. – 99 171pracowników

5,3%

Wypadki ciężkie – 902 osób (w 2007 r. – 975), tj. o 7,5%
mniej niż w 2007r.
Wypadki śmiertelne - 523osób (w 2007 r. – 479), tj. o 5,4%
więcej niż w 2007 r.

W 2008 r. wskaźnik częstotliwości wypadków przy pracy (mierzony liczbą
poszkodowanych na 1.000 pracujących) wynosił 9,11 (w 2007 r. – 8,82),
przy czym największą częstotliwość odnotowano w sekcjach:
- górnictwo 17,88 (17,54),
- przetwórstwo przemysłowe 15,63 (15,23),
- rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 13,86 (12,59),
- budownictwo 13,09 (12,09),
- ochrona zdrowia i pomoc społeczna 10,45 (10,73),

Zakres zbieranych informacji dotyczących

wypadku i jego okoliczności zgodny

z modelem wypadku opracowanym przez

Eurostat.

Urząd Statystyczny Unii Europejskiej

Czynność

fizyczna

Odchylenie

Kontakt z

czynnikiem

sposób urazu

Typ urazu,

miejsce urazu

stracone dni

Czynnik

materialny

czynności

fizycznej

Czynnik

materialny

odchylenia

Czynnik

materialny

Faza przedwypadkowa

Faza wypadku

Faza po wypadku

Środowisko pracy

• pracownik.

• miejsce
wykonywania pracy

Wykonywana
praca

Rejestrowanie i analiza wypadków w

Polsce

• Aby informacje o wypadkach przy pracy z różnych
przedsiębiorstw mogły być wykorzystane do celów
prewencyjnych, Główny Urząd Statystyczny (GUS), w
oparciu o statystyczny model wypadku, ustalił wzór
statystycznej karty wypadku.

• Statystyczną kartę wypadku wypełnia się dla
każdego poszkodowanego w wypadku przy pracy jak
również w wypadku traktowanym na równi z
wypadkiem przy pracy.

• Statystyczną kartę wypadku przy pracy sporządza
się na podstawie zatwierdzonego protokołu
powypadkowego, w którym stwierdzono, że wypadek
jest wypadkiem przy pracy lub wypadkiem
traktowanym na równi z wypadkiem przy pracy.

Rejestrowanie i analiza wypadków w

Polsce

•Jeden egzemplarz statystycznej karty wypadku przy
pracy pracodawca przekazuje do urzędu
statystycznego właściwego dla województwa, na
którego terenie znajduje się siedziba pracodawcy. (14
dni na sporządzenie od daty zatwierdzenia protokołu.

• Część I należy przekazać w terminie do 15 dnia
roboczego miesiąca następującego po miesiącu, w
którym zatwierdzono protokół powypadkowy.

• Wypełnioną część II statystycznej karty wypadku
przy pracy pracodawca przekazuje nie później niż z
upływem 6 miesięcy od daty zatwierdzenia protokołu
powypadkowego.

• Drugi egzemplarz statystycznej karty wypadku przy
pracy pracodawca przechowuje, wraz z protokołem
powypadkowym, w prowadzonej dokumentacji
dotyczącej wypadków przy pracy, przez 10 lat.

Wartości określające liczbowo

rozmiary wypadków

Do celów statystycznych stosuje się odpowiednie
miary zwane wskaźnikami wypadkowości.

Nie zawsze sama liczba wypadków w pełni
odzwierciedla stan bezpieczeństwa w badanym
obszarze (przedsiębiorstwie).

Dlatego w zależności od tego, co należy zobrazować
w rzeczywistości stosuje się np.:

• wskaźniki częstości wypadków,
• wskaźnik ciężkości wypadków,
•wskaźnik absencji wypadkowej.

Wskaźnik częstości wypadków

Liczba wypadków odnotowanych w danym okresie czasu

-------------------------------------------------------------------------------------- X

1000

Liczba pracujących

Wskaźnik ciężkości wypadków

Łączna liczba dni niezdolności do pracy poszkodowanych

w wypadkach przy pracy

WC =

--------------------------------------------------------------------------------------------

---------Liczba wypadków przy pracy

(Bez wypadków śmiertelnych).

Wskaźnik absencji wypadkowej

Wskaźnik absencji to średnia liczba godzin
absencji z powodu wypadków przypadająca na
1000 przepracowanych godzin roboczych.

Wydarzenia wypadkowe bezurazowe (wyniki

badań):

• na jeden wypadek urazowy przypadać może od kilku do
kilkudziesięciu wydarzeń wypadkowych bezurazowych;

• przyczyny i przebieg niektórych wydarzeń wypadkowych
bezurazowych są takie same jak przy wypadkach urazowych,
jednak tylko dodatkowe czynniki lub okoliczności umożliwiają
uniknięcie urazu;

• pierwsze wyniki badań relacji zachodzących między
wskaźnikami wypadków urazowych a wydarzeń wypadkowych
bezurazowych – w postaci trójkąta wydarzeń wypadkowych –
przedstawił H. Heinricha w 1931 r. (rysunek poniżej)

Źródło: Opracowanie - strona internetowa CIOP-PIB.

Wydarzenia wypadkowe bezurazowe (wyniki

badań):

• badania i analizy danych rejestrowanych w przedsiębiorstwach
wskazują na podobieństwo przebiegu sekwencji zdarzeń oraz ich
przyczyn prowadzących do poważnych urazów i tych, które
powodują tylko straty materialne, drobne urazy lub tylko
możliwość powstania urazu;

• znacznie większa (w porównaniu do wypadków urazowych)
liczba wydarzeń wypadkowych bezurazowych powoduje, iż
analiza wydarzeń wypadkowych bezurazowych może być
źródłem informacji o przyczynach i przebiegu wypadków przy
pracy, które można wykorzystać w prewencji – aby taka analiza
była możliwa należy zgromadzić jak najwięcej informacji o takich
wydarzeniach (przykład – poniższy rys.);

Źródło: Opracowanie - strona internetowa CIOP-PIB.

Zwrotna informacja o skuteczności

zarządzania bezpieczeństwem

Monitorowanie warunków pracy i postępu w ich

poprawie

AKTYWNE

POMIARY I

BADANIA

INSPEKCJE

BUDYNKÓW

WARUNKÓW
ŚRODOWISKA
INSTALACJI I
WYPOSAŻENIA
LUDZI

WARUNKÓW

POSTĘPOWAN
IA

REAKTYWNE

BADANIE WYPADKÓW

BADANIE CHORÓB ZAWODOWYCH

BADANIE NIEBEZPIECZNYCH
WYDARZEŃ
BADANIE AWARII

BADANIE ZDROWIA
PRACOWNIKÓW

BADANIE STRAT
EKONOMICZNYCH

(WYPADKOWYCH I
CHOROBOWYCH)

Rodzaje niebezpiecznych błędów

BŁĄD

NIEBEZPIECZNY

BEZ ZWIĄZKU Z
ZAGROŻENIEM

O SKUTKACH

NATYCHMIASTOWYCH

O SKUTKACH

ODROCZONYCH

POMYŁKA

POGWAŁCENIE

PRZEPISÓW

BEZPIECZEŃST

NIEUWAGA

ZAPOMNIEN

NIEPOROZUMIEN

PRZESZACOWANIE

WŁASNYCH

MOŻLIWOŚCI

NIEDOSZACOWANI

E RYZYKA

WADA SYSTEMU

BEZPIECZEŃSTWA

NIEWŁAŚCIWIE

ZORGANIZOWANE

ZADANIE

ZRÓŻNICOWANA

SKŁADKA NA

UBEZPIECZENIE

WYPADKOWE

Koszty wypadków przy pracy i
chorób zawodowych

Koszty ubezpieczenia
wypadkowego

Koszty wynikające z pracy w
warunkach szkodliwych i
uciążliwych

Koszty bezpieczeństwa i higieny pracy

normy PN-N-18004:2001 „Systemy

zarządzania bhp. Wytyczne”

Koszty
spełnieni
a
wymaga
ń
prawnyc
h

Koszty
wdrożeni
a i
utrzyman
ia SZ BHP

Koszty absencji chorobowej
związanej z warunkami pracy

Koszty obniżonej wydajności
pracy
Koszty obniżonej jakości
produkcji

1. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o

systemie ubezpieczeń społecznych. Dz. U. nr

137 , poz. 887 z dnia 10 listopada 1998 r. (z

późn. zmianami)

2. Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o

ubezpieczeniu społecznym z tytułu

wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Dz. U. nr 199, poz. 1673 z dnia 28 listopada

2002 r.

3. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki

Społecznej z dnia 6 marca 2006 r.

zmieniające rozporządzenie w sprawie

różnicowania stopy procentowej składki na

ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków

przy pracy i chorób zawodowych w zależności

od zagrożeń zawodowych i ich skutków. Dz.

U. nr 42, poz. 283 z dnia 14 marca 2006 r.

PODSTAWY PRAWNE RÓŻNICOWANIA

SKŁADKI NA UBEZPIECZENIE WYPADKOWE

Reforma

system

u ubezpieczeń

społecznych w

Pol

sce (od 1.01.1999

r.)

 ubezpieczenie emerytalne

 ubezpieczenie rentowe

 ubezpieczenie chorobowe

 ubezpieczenie wypadkowe

Pierwszy filar systemu ubezpieczeń

społecznych obejmuje

rodzaje

odrębnych ubezpieczeń zarządzanych

przez Z

PRYWATNE FIRMY UBEZPIECZENIOWE

Dania, Finlandia, Grecja,

Belgia i Portugalia – wypadki przy pracy

Organizacja ubezpieczenia

wypadkowego

ogólne

ubezpieczenie

społeczne

W. Brytania, Irlandia

Holandia

wydzielone

ubezpieczenie

wypadkowe

SYSTEM UBEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO

Organizacyjni

Szwecja

Polska

Instytucjonalni

Niemcy, Francja,

Austria, Hiszpania,

Włochy, Luxemburg,

Szwajcaria

Przychody ze składek i wypłaty świadczeń z

funduszu wypadkowego ZUS w latach 2003 – 2005

(w mln zł.)

3867,3

4033,1

4246,7

4207

4165,6

3000

3500

4000

2003

2004

2005

Przychody ze składek

Wypłaty swiadczeń

Stopy procentowe składek na ubezpieczenie wypadkowe

w wybranych krajach europejskich /wartości średnie/

0,00%

0,50%

1,00%

1,50%

2,00%

2,50%

3,00%

3,50%

Austria

Niemcy

Finlandia

Szwecja

Polska

Hiszpania

Francja

Włochy

Prewencja wypadkowa

• Ustawa budżetowa co roku ma określać

wysokość odpisu na prewencję, do

poziomu nie przekraczającego 1%

należnych składek na ubezpieczenie

wypadkowe

• Środki przeznaczane na analizy przyczyn

i skutków wypadków przy pracy i chorób

zawodowych

• Upowszechnianie wiedzy o zagrożeniach
• Prowadzenie prac naukowo-badawczych

WYDATKI NA PREWENCJĘ Z FUNDUSZY

UBEZPIECZENIA WYPADKOWEGO

SKŁADKI ZRÓŻNICOWANE

Niemcy, Francja, Włochy, Hiszpania, Luksemburg

– społeczne ubezpieczenie wypadkowe

Dania, Finlandia, Grecja, Belgia i Portugalia

– prywatne ubezpieczenie wypadkowe

SKŁADKI JEDNOLITE

Austria, Szwecja

BRAK WYDZIELONYCH SKŁADEK

NA UBEZPIECZENIE WYPADKOWE

Irlandia, Holandia

Składki na ubezpieczenie wypadkowe

w krajach UE

Składka zryczałtowana (1,80%)

płatnicy składek

zgłaszające do

ubezpieczenia wypadkowego ZUS

poniżej 10 ubezpieczonych

KTÓRZY PŁATNICY SKŁADEK SĄ OBJĘCI

ZRÓŻNICOWANĄ SKŁADKĄ?

Składka zróżnicowana

płatnicy

składek

zgłaszający do

ubezpieczenia wypadkowego ZUS
co najmniej 10 ubezpieczonych

Płatnik składek zgłaszający

do ubezpieczenia

wypadkowego ZUS co najmniej

10 ubezpieczonych należy do

grupy działalności ustalonej dla

jego rodzaju działalności

według PKD ujętego

w rejestrze REGON w dniu, od

którego płatnik składek jest

zgłoszony do ZUS

RODZAJ DZIAŁALNOŚCI PŁATNIKA

SKŁADEK

Wysokość stopy procentowej składki

na ubezpieczenie wypadkowe dla grupy

działalności ustala się w zależności od

kategorii ryzyka ustalonej dla tej grupy.

Kategorię ryzyka dla grupy działalności ustala

się w zależności od ryzyka określonego

wskaźnikami częstości (obliczonymi na 1000

pracujących) na podstawie średniej

arytmetycznej z 4 kategorii ryzyka ustalonych

dla:

- wypadków ogółem
- wypadków śmiertelnych i ciężkich
- stwierdzonych chorób zawodowych
- zatrudnionych w warunkach zagrożenia

KRYTERIA OKREŚLANIA KATEGORII RYZYKA

DLA GRUPY DZIAŁALNOŚCI

Kategorię ryzyka dla grupy działalności

ustala się na podstawie danych GUS za trzy

ostatnie lata kalendarzowe, dostępnych w

dniu 31 stycznia danego roku.

USTALANIE KATEGORII RYZYKA

DLA GRUPY DZIAŁALNOŚCI

Kategorię ryzyka dla grup

działalności ustala się na okres nie

dłuższy niż 3 lata składkowe.

Obecne kategorie ryzyka mogą

obowiązywać do 31 marca 2009 roku

Wysokość stopy procentowej składki
na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika

składek ustala się w zależności od kategorii
ryzyka ustalonej dla płatnika

KRYTERIA OKREŚLANIA KATEGORII RYZYKA

DLA PŁATNIKA SKŁADEK

Kategorię ryzyka dla płatnika składek
ustala się na podstawie danych z trzech
ostatnich lat w zależności od ryzyka
określonego wskaźnikami częstości
(obliczanymi na 1000 ubezpieczonych) dla:

 wypadków ogółem

 wypadków śmiertelnych i ciężkich

 zatrudnionych w warunkach zagrożenia

Kategoria ryzyka dla płatnika składek

+ K

+ 2K

gdzie:

- kategoria ryzyka dla płatnika składek

- kategoria ryzyka odpowiadająca wskaźnikowi

poszkodowanych w wypadkach ogółem

- kategoria ryzyka odpowiadająca wskaźnikowi

poszkodowanych w wypadkach śmiertelnych i ciężkich

- kategoria ryzyka odpowiadająca wskaźnikowi

zatrudnionych w warunkach zagrożenia, które

występują

w razie przekroczenia najwyższych dopuszczalnych

stężeń i natężeń czynników szkodliwych w środowisku

pracy

USTALANIE KATEGORII RYZYKA

DLA PŁATNIKA SKŁADEK

Ograniczenie narażenia pracowników tylko na 1

czynnik szkodliwy (np. hałas) spowoduje obniżenie

kategorii ryzyka dla płatnika składek jeśli:

CZYNNIK SZKODLIWY A KATEGORIA

RYZYKA DLA PŁATNIKA SKŁADEK

czynnik ten (np.hałas) jest jedynym

czynnikiem

szkodliwym

występującym w

środowisku pracy

- zlikwidowane lub ograniczone (poniżej

NDS
lub NDN) zostanie jednocześnie
oddziaływanie pozostałych czynników
szkodliwych w środowisku pracy

Kategorię ryzyka dla

płatnika

składek

ustala się na podstawie

danych przekazanych przez

płatnika składek

za trzy kolejne, ostatnie lata

kalendarzowe.

Dane te płatnik składek

przekazuje

do oddziału lub inspektoratu ZUS

na druku ZUS IWA do dnia 31

stycznia danego roku za poprzedni

rok kalendarzowy

USTALANIE KATEGORII RYZYKA

DLA PŁATNIKA SKŁADEK

INFORMACJA O DANYCH DO USTALENIA

SKŁADKI NA UBEZPIECZENIE WYPADKOWE

(ZUS IWA)

I Dane organizacyjne
II Dane identyfikacyjne płatnika składek
III Dane o liczbie ubezpieczonych zgłoszonych do ubezpieczenia
wypadkowego

IV Zestawienie danych do ustalenia kategorii ryzyka dla płatnika
składek
01 Rodzaj działalności według PKD
02 Liczba poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem

03 Liczba poszkodowanych w wypadkach przy pracy
śmiertelnych i ciężkich
04 Liczba zatrudnionych w warunkach zagrożenia

V Adres do korespondencji płatnika składek
VI Oświadczenie płatnika składek

Stopa procentowa składki stanowi:

50% najwyższej stopy procentowej

ustalonej
na dany rok składkowy dla płatnika
składek zgłaszającego do ubezpieczenia

nie więcej niż 9 ubezpieczonych

- iloczyn stopy procentowej składki

dla grupy

działalności i wskaźnika

korygującego

ustalonego dla płatnika składek
zgłaszającego do ubezpieczenia

co najmniej 10 ubezpieczonych

ZASADY USTALANIA STOPY PROCENTOWEJ

SKŁADKI NA UBEZPIECZENIE WYPADKOWE DLA

PŁATNIKA SKŁADEK W USTAWIE WYPADKOWEJ

Wysokość wskaźnika

korygującego

wynosić będzie:



w okresie od 1.04.2006 r.

do 31.03.2009 r. − od 0,8 do 1,2



w okresie od 1.04.2009 r.

- od 0,5 do 1,5

ZASADY USTALANIA STOPY PROCENTOWEJ

SKŁADKI NA UBEZPIECZENIE WYPADKOWE DLA

PŁATNIKA SKŁADEK W USTAWIE WYPADKOWEJ

Wysokość wskaźnika korygującego wynosić będzie:

0,8 - jeśli kategoria ryzyka ustalona dla

przedsiębiorstwa

będzie niższa o minimum 3

kategorie od kategorii

ryzyka ustalonej dla grupy działalności,

0,9 - jeśli kategoria ryzyka dla przedsiębiorstwa będzie

niższa o 2 kategorie od kategorii ryzyka

ustalonej dla grupy działalności,

1,1 - jeśli kategoria ryzyka dla przedsiębiorstwa będzie

wyższa o 2 kategorie od kategorii ryzyka

ustalonej dla grupy działalności,

1,2 - jeśli kategoria ryzyka dla przedsiębiorstwa będzie

wyższa o 3 kategorie od kategorii ryzyka
ustalonej dla grupy działalności.

ZASADY USTALANIA STOPY PROCENTOWEJ

SKŁADKI NA UBEZPIECZENIE WYPADKOWE DLA

PŁATNIKA SKŁADEK W LATACH 2006 - 2009

od 1 kwietnia 2006 r. -

stopa procentowa

składki jest zróżnicowana na poziomie
działalności i płatnika składek

zakres zróżnicowania

0,90%

3,60%

podstawy wymiaru składek

zakres podwyżek/obniżek składek

- 20%

+ 20%

stopy procentowej składki dla działalności

- 50%

od 1 kwietnia 2009 r.

+ 50%

Zakres zróżnicowania składki

na ubezpieczenie wypadkowe

SANKCJE ZA NIEPRAWDZIWE

LUB NIETERMINOWO PRZEKAZANE

DANE

Nieprzekazanie danych lub

nieprawdziwe dane mające wpływ

na zaniżenie stopy procentowej

składki - podwyższenie

o 150% prawidłowo naliczonej

składki

Nieprawdziwe dane powodujące

zawyżenie stopy procentowej

składki - składka ustalana

ponownie za cały okres

na podstawie prawdziwych danych

1. Inspektorzy pracy mają informować ZUS o

nieprawidłowościach stwierdzonych

podczas kontroli u płatników składek oraz

podać prawidłowe dane

2. Inspektor pracy może wystąpić z

wnioskiem do ZUS o podwyższenie o 100%

stopy procentowej składki płatnikowi

składek, u którego w czasie dwóch kolejnych

kontroli stwierdzono rażące naruszenie

przepisów bhp

3. Decyzję w sprawie podwyższenia składki na

ubezpieczenie wypadkowe wydaje ZUS

KONTROLA DANYCH I WNIOSKI

INSPEKTORÓW PRACY

Systematyka analizy

wypadku

Modelowanie sytuacji

wypadkowych

1. Metody analizy bezpieczeństwa na

stanowiskach pracy. Praca zb. Warszawa,
CIOP 1996.

2. Studenski R. Teorie przyczynowości

wypadkowej i ich empiryczna weryfikacja.
Seria: Prace Głównego Instytutu Górnictwa,
Katowice, Główny Instytut Górnictwa, 1986

Modelowanie wypadków

Do modelowania wypadków przy pracy mogą być wykorzystane różne
modele.

Ważnym kryterium jest:

- zdefiniowanie celu stosowania,
- lub budowy modelu wypadku.

Modele mogą być ukierunkowane na:

- wszechstronne wyjaśnienie zjawiska wypadku,
- ustalenie sekwencji zdarzeń prowadzących do urazu,
- wszechstronną analizę wypadku i wyjaśnienie przyczyn.

Ogólne modele wypadków podają zwykle obszary, na które należy
zwrócić uwagę przy poszukiwaniu przyczyn i projektowaniu środków
profilaktycznych.

Najczęściej przyczyny te umiejscawiane są na różnych szczeblach
zarządzania w przedsiębiorstwie.

Wypadek – jak badać?

Metody analityczne badania wypadków polegają na:
•

rozczłonkowaniu badanego zdarzenia na poszczególne

elementy składowe,
• ustaleniu wiążących je relacji,
• określeniu struktury oraz cech:

• całości,
• poszczególnych części danego wypadku.

Każdy wypadek jest wynikiem:
•

wcześniejszych działań człowieka,

• sytuacji, w jakiej pracownik się znalazł,
• przepływu energii,
• braku skutecznych zabezpieczeń,
• braku wiedzy,
• stanu zdrowia pracownika,
• kwalifikacji i umiejętności itp.

Systematyka analizy

wypadku

Podstawowe czynności oraz kolejność ich
wykonania do przeprowadzenia
systemowej analizy wypadku.

Ich celem jest:

• uzyskanie wszystkich niezbędnych
informacji do odtworzenia zdarzenia,
• ustalenia okoliczności w jakich doszło do
wypadku
• ustalenie wszystkich przyczyn wypadku.

Systematyka analizy wypadku – model

według analizy odchyleń

wysłuchania,

informacje,wywia

dy, opinie

Lista

kontrolna
1......
2......

Poszkodowani,
Świadkowie,
Uczestnicy (nadzór,

itp.)

Zebranie i uzupełnienie faktów

Drzewo

przyczyn

Metoda 4 x dlaczego?

wypadek

Wypadek

Człowiek

Otoczeni

Metoda

Maszyna

Wyposażen

Materiał

1 2 3 4
5

Przygotowanie listy pytań, które należy zadać:

• poszkodowanym,

• świadkom,

• uczestnikom zdarzenia.

Zebranie informacji
dotyczących:

Człowieka – osoby

poszkodowanej:
• kwalifikacje,
• doświadczenie,
• szkolenie,
• instruktaże,
• badania lekarskie itp..

Otoczenia-warunków

środowiska pracy:
• hałas,
• temperatura pomieszczeń,
• oświetlenie,
• stan posadzki itp.

Metod wykonywania pracy:
• technologia,
• organizacja pracy itp.

Maszyn urządzeń

technicznych:
• stan techniczny,
• konserwacje,
• instrukcje obsługi itp.

Wyposażenie stanowiska

pracy w:
• narzędzia, przyrządy,
• zbiorowe i indywidualne

środki ochronne,
• odzież ochronną i roboczą.

Materiałów używanych w

procesie pracy.

Zastosowanie metody „4 x
dlaczego?:

Należy uzyskać odpowiedź na
następujące cztery pytania:

Dlaczego pracownik wykonywał daną czynność?

Dlaczego np. pękła ściernica?

Dlaczego pracownik znalazł się w strefie

rażenia?

Dlaczego nie zadziałała bariera?

Ustalić przebieg i przyczyny
wypadku.

• co musiało nastąpić?
• czy było to konieczne?
• czy było to wystarczające?

Usystematyzowanie badania danego

wypadku

Polityka

bezpieczeńst

wa w

zakładzie

Zasady bhp

przekazywa

pracowniko

Niezabezpie

czo-na
osłona

Niewłaściwe

parametry

obróbki

Pracownik

włącza

obrabiarkę

Pracownik

otwiera

osłonę

Odrywa się

część

materiału

Oderwana

część

uderza

pracownik

Pracownik

doznaje

urazu

Brak

nadzoru

Wada

materiałowa

Środki

ochrony

indywidualn

Rys. 1. Przykładowy model przebiegu wypadku zbudowany za pomocą
zdarzeń i czynników przyczynowych (cienkie strzałki pokazują powiązania,
co do zaistnienia których są tylko przypuszczenia).

Analiza modelu pozwala odpowiedzieć na
pytania:

• źródła danego zdarzenia,
• stopnia skuteczności zastosowanych w tym
przypadku zabezpieczeń,

• sposobu organizacji i kontroli warunków pracy na
stanowisku, na którym zdarzył się wypadek.

Przedstawiony model zdarzeń i czynników

przyczynowych polega na:
•

identyfikowaniu poszczególnych (elementarnych) zdarzeń i

ich warunków (czynników),
• identyfikowaniu zależności między poszczególnymi

elementami (ich wpływu na przebieg całego zdarzenia).

W modelu tym identyfikuje się zdarzenia, o których

wiadomo, że na pewno wystąpiły, oraz zdarzenia,

czynniki i zależności przypuszczalne.

Działania zapobiegawcze

Właściwa systematyka analizy wypadku przy pracy
pozwala na podjęcie prawidłowych działań
zapobiegawczych, np.:

• wprowadzenia adekwatnych do zagrożenia
zabezpieczeń technicznych,

• wprowadzenie lub poprawienie zabezpieczeń
proceduralnych,

• poprawienie organizacji prac lub stosowanej
technologii,

• wprowadzenie lub poprawienie istniejących już
systemów ostrzegania,

• zweryfikowanie oceny ryzyka zawodowego dla
stanowiska pracy, na którym zdarzył się wypadek,

• poprawienie skuteczności szkoleń w dziedzinie bhp,
• poprawienie organizacji pracy.

Sposoby badania

wypadków

Skuteczność badania

wypadków

Każdy wypadek należy badać z taką samą
starannością, aby mieć pewność, że wnioski z
niego płynące będą zapobiegały powstawaniu
takich samych czy podobnych zdarzeń w
przyszłości.

Nie czekajmy, aż zdarzy się śmiertelny, ciężki lub
zbiorowy wypadek przy pracy.

Po wypadku takim inspektor PIP lub prokurator
pomoże nam znaleźć wszystkie jego przyczyny.

Wykaże nam również zaniedbania

a stąd wynika konieczność karania.

P- Ludzie

E-

Wyposażeni

M- Materiały

E-

Środowisko

pracy

Przyczyny

pośrednie

Przyczyny

bezpośredni

Zdarzeni

Wypadek -

Strata

Czynnik

ludzki

Czynniki

środowisk

a pracy

Nieprawidłowe

zachowanie

Nieprawidłowe

warunki

pracy

Kontakt

z energią,

lub

substancją

Przyczyny

systemowe

Brak norm

Złe normy

Złe

stosowanie

norm

Model Powstawania Strat

DNV

Podstawową przyczyną powstawania przyczyn zdarzeń

wypadkowych są niedoskonałości zarządzania

bezpieczeństwem pracy

Przyczyn

pośredni

Czynnik

ludzki

Czynniki

środowisk

a pracy

Przyczyny

bezpośredni

Nieprawidłow

zachowanie

Nieprawidłow

warunki

pracy

Zdarzeni

Kontakt

z energią,

lub

szkodliwą

substancj

Wypadek

Strata

P- Ludzie

E-

Wyposażeni

M-

Materiały

E-

środowisko

pracy

Przyczyny

systemow

Brak norm

Złe normy

Złe

stosowanie

norm

Zmodyfikowany Model

Powstawania Strat

Zła analiza

ryzyka

Brak analizy

ryzyka

Zaakceptowa

ny zbyt

wysoki

poziom

Błędna ocena

ryzyka

Zły dobór

środków

ochrony

Podstawową przyczyną niedoskonałości zarządzania

bezpieczeństwem pracy jest nieprawidłowo wykonana

analiza ryzyka

Fazy sytuacji wypadkowej

W fazie inkubacyjnej przyczyny pośrednie tkwią

w niewłaściwym systemie zarządzania

bezpieczeństwem pracy.

Co obejmuje badanie

wypadku?

1. Co zawiodło w systemie zarządzania BHP. Jakie błędy

popełnili:
• Pracodawca,
• Kierownictwo firmy,
• Nadzór zakładowy,
• Kontrolujący warunki pracy w firmie,
• Służba BHP,
• Pracownicy zespołu wykonującego zadanie

podczas którego zdarzył się wypadek,

• Sam poszkodowany.

2. Jaki i dlaczego nie był przestrzegany przepis

BHP.

3. Czy nieprzestrzegany przepis był wdrożony w

firmie?

Metody badania

wypadku -

podział

Analityczne:

• Indukcyjne (od

szczegółu do
ogółu)

• Dedukcyjne (od

ogółu do
szczegółu).

Tradycyjne

(tzw. model
domina)

Każda z metod jest dobra. Skuteczność metody

zależy od ścisłego przestrzegania reguł

postępowania

Model wypadku wg H. Heinricha, tzw. model
domina

Model

tradycyjny –

założenia:

Wypadek jest skutkiem występujących po sobie zdarzeń,

Każde zdarzenie jest wynikiem zdarzenia poprzedniego,

Każde zdarzenie jest przyczyną zdarzenia następnego,

Zdarzenia tworzą ciąg przyczynowo-skutkowy,

Pierwszym elementem ciągu, czyli powstawania

zagrożenia jest nieprawidłowość w procesie pracy,

Ostatnim elementem ciągu jest wypadek (uraz),

W tradycyjnym modelu wypadku

przy pracy, ciąg zdarzeń może

wyglądać następująco:

ŚRODOWISKO

PRACY

CZŁOWIEK

ZAGROŻENIE

ZDARZENIE

WYPADEK

OBRABIARKA DO

METALU

OPERATOR

OBRACAJĄCA SIĘ

TARCZA

PĘKNIĘCIE

TARCZY

UDERZENIE

OPERATORA

ODŁAMKIEM TARCZY

OBRABIARKA DO

METALU

OPERATOR

ENERGIA

ELEKTRYCZNA

USZKODZENIE

IZOLACJI

PRZEWODU

PORAŻENIE

OPERATORA

Model STEP

Model wypadku przyjęty w takim diagramie zakłada, że każde

zdarzenie wypadkowe jest wynikiem:

- działania
- i aktora.

Aktorem może być zarówno człowiek jak i przedmiot

materialny

Jakie powinny być
urządzenia ochronne?

Analityczne techniki

badania wypadków:

1. Metoda analizy przyczyn technicznych,

organizacyjnych

i ludzkich (TOL).
2. Metoda analizy przepływu energii.

3. Metoda analizy drzewa błędów.

4. Metoda analizy drzewa zdarzeń.

METODA ANALIZY PRZYCZYN

TECHNICZNYCH, ORGANIZACYJNYCH

I LUDZKICH (TOL)

W metodzie prowadzimy analizę następujących
przyczyn wypadku przy pracy:

• technicznych – T,
• organizacyjnych – O,
• ludzkich – L.

W metodzie tej znajdujemy w każdej z tych funkcji
nieprawidłowości, które miały wpływ na
zaistnienie zdarzenia.

Algorytm metody analizy

TOL

Wypadek

przy

pracy

Funkcja

techniczna

Funkcja

organizacyjna

Funkcja ludzka

ogólne

planowanie

operacyjne

L
1

poruszanie

(operowanie)

techniczne

organizacja

personelu

L
2

manewrowani

materiałowe

instrukcje
i

informacje

procedura

pracy

środowiskowe

konserwacje

planowanie

zadań

techniczne
funkcje
bezpieczeństw

kontrole
i korekty

rozwiązywani
e trudności

konkurujące
operacje

porozumiewa
nie się

procedury
bezpieczeńst

L
7

ogólne

Sposób analizowania danego zdarzenia i uwarunkowania zależności
w metodzie TOL

Analiza odchyleń w

metodzie TOL

Ustalenie

odchyleń

Proces

prawidłowy

Proces

zmieniony

Ustalenie wpływu odchyleń na powstanie

wypadku

Rys. Analiza odchyleń w metodzie TOL

Porówna
nie

Sposób postępowania przy

analizie odchyleń w metodzie

TOL

1. Zebranie i uporządkowanie faktów.

2. Ustalenie możliwej kolejności zdarzeń i
bezpośredniej przyczyny wypadku.

3. Ustalenie przyczyn związanych z niesprawnością
urządzeń technicznych.

4. Ustalenie przyczyn związanych z błędami w
organizacji pracy.

5. Ustalenie przyczyn związanych z błędami
człowieka.
6. Określenie powiązań między poszczególnymi
grupami wypadku.

Przykład

Operator obrabiarki został porażony prądem

elektrycznym z powodu uszkodzenia izolacji

przewodu.

Przykładowe pytania:
• czy maszyna pracowała normalnie? (T1)
• czy cokolwiek zawiodło? (T2)
• czy było coś niezwykłego w odniesieniu do używanych

materiałów? (T3)
• czy pracownik wykonywał prawidłowe ruchy podczas

obsługi? (L1,L2)
• czy procedury planowania były przestrzegane? (O1,L4)
• dlaczego usterka nie została odnaleziona? (O5)
• czy element maszyny był włączony do planu

konserwacji? (O4)
• dlaczego nie zadziałały elementy bezpieczeństwa? (T5)

Lista kontrolna do opracowywania

dokumentacji powypadkowej w

metodzie TOL

1. Podstawowe przyczyny wypadku, czyli wynikające z

niedoskonałości systemu zarządzania bhp, np.:
• Niestosowanie ogólnych przepisów bhp.
• Niestosowanie obowiązujących w zakładzie

procedur, instrukcji bhp lub ich brak.

• Nieznajomość przepisów ogólnych lub

wewnętrznych przez nadzór i pracowników.

• Złe (niezrozumiałe) procedury i instrukcje bhp.
• Nieświadomość zagrożenia.
• Brak instruktażu stanowiskowego.
• Brak uprawnień do obsługi urządzeń i

wykonywania prac.

• Zła organizacja prac, złe zorganizowanie

stanowiska pracy-niezgodności z odpowiednimi

normami.

Lista kontrolna do opracowywania

dokumentacji powypadkowej w

metodzie TOL

• Nieergonomiczne maszyny i urządzenia.
• Brak lub zła technologia albo jej niestosowanie

nawet gdy jest dobra.

• Wadliwy harmonogram prac.
• Niedostateczna kontrola stanowiska pracy lub jej

brak.

• Tolerowanie przez dozór złych nawyków.
• Brak lub niedostateczna realizacja wniosków z

wcześniejszych zdarzeń.

• Braki materiałowe.
• Nieodpowiednie narzędzia lub ich brak. (dlaczego)

Lista kontrolna do opracowywania

dokumentacji powypadkowej w

metodzie TOL

2. Bezpośrednia przyczyna wypadku, czyli zdarzenie

powodujące uraz, opisane w statystyce GUS, PIP lub
innej funkcjonującej w firmie, z unikaniem pojęcia
„inne niezidentyfikowane”.

3. Pośrednie przyczyny wypadku, czyli warunki

środowiska pracy sprzyjające popełnianiu błędów, np.:
• oświetlenie, hałas lub zapylenie.
• zimny lub gorący mikroklimat.
• gabaryty przestrzeni środowiska pracy.
• presja czasowa.
• nieprawidłowy dobór pracowników (liczba,

doświadczenie).

• naciski powodujący stres.

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca

określenie przyczyn wypadków

1. W zakresie zgodności z przepisami:

• Co robicie niezgodnie z prawem, co robicie

niezgodnie z przepisami wewnętrznymi;

• Czy macie przepisy wewnętrzne regulujące

bezpieczne wykonywanie poszczególnych prac?

• Czy Wasze przepisy wewnętrzne są zgodne z

przepisami ogólnymi?

• Czy przepisy te są dostosowane do warunków w

zakładzie pracy?

• Czy prowadzone są szkolenia bhp?

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca

określenie przyczyn wypadków

2. W zakresie znajomości przepisów:

• Czy pracownicy nadzoru i robotnicy znają ogólne

przepisy bhp?

• Czy pracownicy nadzoru i robotnicy znają

szczegółowe przepisy bhp?

• Czy pracownicy postępują zgodnie z przepisami?
• Czy nadzór egzekwuje przestrzeganie przepisów?
• Czy sposób wykonywania poszczególnych prac jest

kontrolowany i przez kogo?

• Czy wnioski z takich kontroli są realizowane?
• Czy w zakładzie dostępne są i stosowane środki

ochrony zbiorowej i indywidualnej?

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca

określenie przyczyn wypadków

• Czy pracodawca informuje pracowników o

sposobach posługiwania się tymi środkami?

• Czy są działające i znane wszystkim pracownikom

systemy ostrzegania i sygnalizacji lub urządzenia i
czy są one sprawne?

• Czy są przeprowadzane wymagane przeglądy

maszyn, urządzeń i narzędzi?

• Czy sporządzana jest dokumentacja takich

przeglądów?

• Czy przeglądy i remonty wykonują pracownicy o

odpowiednich kwalifikacjach?

• Czy stosowane maszyny, urządzenia, narzędzia i

materiały posiadają odpowiednie certyfikaty lub
deklaracje zgodności?

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca

określenie przyczyn wypadków

3. W zakresie oceny ryzyka zawodowego:

• Czy dokonano w zakładzie oceny ryzyka

zawodowego?

• Czy zidentyfikowano wszystkie zagrożenia?

• Czy przy ocenie ryzyka uwzględniono stosowanie

zabezpieczeń?

• Czy pracowników zapoznano z oceną ryzyka

zawodowego?

• Czy w przeszłości miał miejsce podobny wypadek i

jakie wnioski z niego wyciągnięto?

• Czy zrealizowano te wnioski?

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca

określenie przyczyn wypadków

4. W zakresie zdarzeń potencjalnie wypadkowych:

• Czy zgłasza się i rejestruje zdarzenia potencjalnie

wypadkowe?

• Czy wyciąga się wnioski z takich zdarzeń?

• Czy wnioski ze zdarzeń potencjalnie wypadkowe są

realizowane?

• Czy pracownicy mogą zgłaszać zagrożenia?

• Czy na zgłoszone przez pracowników zagrożenia

ktoś reaguje?

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca określenie

przyczyn wypadków

5. W zakresie opisu wypadku:

• Zadanie do wykonania – kto i komu zlecił?
• Wymagane kwalifikacje pracownika.
• Wymagania zdrowotne pracownika.
• Wymagania w zakresie szkolenia i szkolenia bhp

pracownika.

• Godziny przepracowane przez pracownika przed

wypadkiem.

• Organizacja pracy (zespół wykonujący pracę, osoby

nadzorujące, stosowane sygnały).

• Wymagana kolejność czynności.
• Stosowane maszyny, urządzenia, narzędzia i

materiały.

• Stosowane środki ochrony zbiorowej.
• Stosowane środki ochrony indywidualnej.

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca określenie

przyczyn wypadków

5. W zakresie opisu wypadku:

• Czynności przed wypadkiem – kto i co robił?
• Kontrola stanowiska przez nadzór.
• Problemy zgłoszone przez wykonujących zadanie.
• Czynność, w czasie której nastąpił wypadek.
• Komu i co się stało (wstępna opinia lekarska).
• Czynności po wypadku.
• Kto zgłosił wypadek?
• Kto zabezpieczył miejsce wypadku?
• Kto bezpośrednio przyczynił się do wypadku?
• Kto był pośrednio winny zaistnienia wypadku?
• Kto i w jakim stopniu zaniedbał swoje obowiązki?
• Czy obowiązki pracownika są odpowiednie do jego

kwalifikacji?

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca określenie

przyczyn wypadków

6. W zakresie akcji ratowniczej:

• Kto udzielał pomocy przedlekarskiej?
• Czy pomoc udzielana była prawidłowo?
• Czy udzielający pierwszej pomocy był przeszkolony

do jej udzielania?

• Czy były dostępne niezbędne środki medyczne?
• Czy udzielona została pomoc lekarska?
• Czy o wypadku zawiadomione były niezbędne osoby

i instytucje?

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca określenie

przyczyn wypadków

7. W zakresie wniosków szczegółowych:

• Nieprzestrzeganie ogólnych przepisów bhp.
• Nieprzestrzeganie wewnętrznych przepisów bhp.
• Nieprzestrzeganie instrukcji stanowiskowych lub

ich brak.

• Organizacja pracy.
• Zaniedbania kontrolne.
• Osoby, które winne są zaistnienia wypadku.
• Osoby, które przyczyniły się do wypadku.
• Co należy w zakładzie zmienić i kto oraz kiedy ma

to zrobić.

• Osoby ukarane.
• Kogo zapoznać z przyczynami i wnioskami

dotyczącymi tego wypadku.

Przykłady działań zapobiegawczych

• Wprowadzenie adekwatnych do rodzaju zagrożeń

zabezpieczeń technicznych.

• Wprowadzenie lub poprawienie zabezpieczeń

proceduralnych.

• Poprawienie organizacji prac lub stosowanej

technologii.

• Wprowadzenie lub poprawienie istniejących już

systemów ostrzegania.

• Zweryfikowanie oceny ryzyka zawodowego dla

stanowiska pracy, na którym zdarzył się wypadek.

• Poprawienie poziomu i szczegółowości szkolenia w

dziedzinie bhp.

• Poprawienie organizacji pracy

Postępowanie w ustalaniu

okoliczności i przyczyn

wypadków przy pracy

Postępowanie w ustalaniu

okoliczności i przyczyn wypadków

przy pracy

ROZPORZĄDZENIE RADY

MINISTRÓW

z dnia 1 lipca 2009 r.

w sprawie ustalania okoliczności i

przyczyn wypadków przy pracy

(Dz. U. Nr 105 poz. 870)

METODYKA POSTĘPOWANIA

POWYPADKOWEGO

POSZKODOWANY

WSPÓŁPRACOWNI

PRACODAWCA

• niezwłocznie

powiadomić

przełożonego o

zaistniałym wypadku,

• udzielić pomocy

poszkodowanemu,

• zapewnić udzielić pomocy

poszkodowanemu; wstrzymać

pracę maszyny,

• złożyć wyjaśnienia

przed zespołem

powypadkowym,

• ostrzec inne osoby o

zaistniałym wypadku,

• powiadomić prokuratora i

PIP o śmiertelnym, ciężkim i

zbiorowym wypadku,

• podać świadków

zdarzenia,

• powiadomić

przełożonego o

zaistniałym wypadku,

• wyznaczyć zespół

powypadkowy i udostępnić

wszystkie potrzebne

informacje oraz pokryć koszty

postępowania.

• dostarczyć

zaświadczenie o stanie

zdrowia i udostępnić

dokumentację

medyczna leczenia,

• podać informacje

zespołowi

powypadkowemu jako

świadek.

• zatwierdzić przedstawiony

protokół powypadkowy.

• wystąpić do

pracodawcy z

wnioskiem o

jednorazowe

odszkodowanie,

• wysłać kartę statystyczną do

WUS,

• stanąć przed

lekarzem orzecznikiem

ZUS,

• na wniosek pracownika

skierować go do ZUS.

• wypłacić odszkodowanie za

utracone przedmioty osobiste.

Obowiązki osób kierujących

pracownikami

Jeżeli wypadek spowodowany był czynnikiem nie
uwzględnionym przy ocenie ryzyka zawodowego, należy
uzupełnić ocenę o ten czynnik (zagrożenie) i poinformować
pracowników.

Organizować, przygotowywać i prowadzić prace, uwzględniające

zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami

zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska

pracy.

Organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp

Poinformowanie przełożonego o

wypadku

Pracownik, który uległ wypadkowi, jeżeli stan jego
zdrowia na to pozwala, powinien poinformować
niezwłocznie o wypadku swojego przełożonego.

(

§ 2 –

rozp. wyp.)

Każdy pracownik ma obowiązek:
- niezwłocznie zawiadomić przełożonego o
zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo
zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec
współpracowników, a także inne osoby znajdujące
się w rejonie zagrożenia, o grożącym im
niebezpieczeństwie.

(

art. 211 pkt 6 – kodeksu pracy)

Zawiadomienie o wypadku

przez pracodawcę

Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić:

- właściwego inspektora pracy

- i prokuratora

- śmiertelnym,

- ciężkim

- lub zbiorowym wypadku przy pracy

oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione
skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za
wypadek przy pracy.

Fax pod nr w OI PIP. Kopia do dokumentacji powypadkowej.

Zabezpieczenie miejsca wypadku

Do czasu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku pracodawca
ma obowiązek zabezpieczyć miejsce wypadku w sposób
wykluczający:

1) dopuszczenie do miejsca wypadku osób niepowołanych,

2) uruchamianie bez koniecznej potrzeby maszyn i innych
urządzeń technicznych, które w związku z wypadkiem zostały
wstrzymane,

3) dokonywanie zmiany położenia maszyn i innych urządzeń
technicznych, jak również zmiany położenia innych przedmiotów,
które spowodowały wypadek lub pozwalają odtworzyć jego
okoliczności.

Wypadek przy maszynie

Zgodę na uruchomienie maszyn i innych urządzeń
technicznych lub dokonanie zmian w miejscu wypadku
wyraża pracodawca, w uzgodnieniu ze społecznym
inspektorem pracy, po dokonaniu oględzin miejsca
wypadku oraz po sporządzeniu, jeśli zachodzi potrzeba,
szkicu lub fotografii miejsca wypadku.

Zgodę w sytuacji zaistnienia wypadku śmiertelnego,
ciężkiego lub zbiorowego wyraża pracodawca po
uzgodnieniu z właściwym inspektorem pracy i
prokuratorem, a w razie zaistnienia takich wypadków w
zakładzie górniczym – także po uzgodnieniu z właściwym
organem państwowego nadzoru górniczego.

Dokonywanie zmian w miejscu wypadku bez uzyskania
zgody jest dopuszczalne, jeżeli zachodzi konieczność
ratowania osób lub mienia albo zapobieżenia grożącemu
niebezpieczeństwu.

OBOWIĄZKI ZESPOŁU WYPADKOWEGO

Jeżeli to jest konieczne, sporządzić szkic lub wykonać fotografię
miejsca wypadku

Szkic (opis) miejsca wypadku

Wypadek kolizja drogowa pojazdów samochodowych w m. Olecko, w wyniku której, Pani
Bożena Brzozowska-Łaźny uległa wypadkowi przy pracy.

rodzaj zdarzenia

.........................................................................................................................07.11.2001 r. ....

data

Krótki opis szkicu (co przedstawia)

Na szkicu przedstawiono widok pojazdów w momencie zderzenia. Pojazd

CT 10923

sprawcy kolizji,

poruszający się ulicą podporządkowaną z oznaczeniem nakazu zatrzymania znakiem STOP, nie zatrzymał się
przed wjazdem na skrzyżowanie. W pojazd

CT 10923

, którego wcześniej poszkodowana nie mogła widzieć,

uderzył pojazd poszkodowanej WFG 437L
Ze stojącego przy skrzyżowaniu ulic radiowozu Policji, policjanci obserwowali moment zderzenia.

Kierunek poruszania się pojazdu poszkodowanej

Kierunek poruszania się pojazdu sprawcy kolizji

Do EŁKU

Sporządził: inż. Waldemar KRUPA
Data sporządzenia szkicu: 16.11.2001 r.

Szpital

CT 10923

STOP

Droga Olsztyn -

Giżycko

Radiowóz

Policji

ul. 11 listopada

. W

Zespół powypadkowy

Wypadki przy pracy i

zrównane z wypadkami

przy pracy

pracownik służby bhp *

społeczny inspektor

pracy **

* U pracodawcy, który nie ma obowiązku tworzenia służby bhp

zespołowi przewodniczy – pracodawca, pracownik któremu pracodawca

powierzył wykonywania zadań służby bhp, specjalista spoza zakładu

pracy.

** Jeżeli u pracodawcy nie działa SIP w skład zespołu wchodzi:
- przedstawiciel pracowników posiadający aktualne szkolenie z bhp.

Przy małej liczbie pracowników w zakładzie, w skład zespołu wchodzi:
- pracodawca i specjalista spoza zakładu pracy.

Okoliczności i przyczyny wypadku

Niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku zespół
powypadkowy jest obowiązany przystąpić do ustalenia
okoliczności i przyczyn wypadku, a w szczególności:

1) dokonać oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego
maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń
ochronnych oraz zbadać warunki wykonywania pracy i inne
okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku,

2) jeżeli jest to konieczne, sporządzić szkic lub wykonać
fotografię miejsca wypadku,

3) wysłuchać wyjaśnień poszkodowanego, jeżeli stan jego
zdrowia na to pozwala,

4) zebrać informacje dotyczące wypadku od świadków
wypadku,

5) zasięgnąć opinii lekarza a w razie potrzeby innych
specjalistów, w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków
wypadku,

6) zebrać inne dowody dotyczące wypadku,

Wyjaśnienia poszkodowanego i informacje

zbierane od świadków wypadku

- możliwie najszybciej – uczestniczą obydwaj członkowie zespołu

Świadek

- pracownik

- inna osoba nie zatrudniona,

lub

Zasada prowadzenia rozmowy:

- pytania powinny dotyczyć wszystkich czynności jakie

poszkodowany i świadek wykonywali od czasu rozpoczęcia pracy

do momentu zdarzenia,
- pytania powinny być bardzo szczegółowe,
- pytania powinny pomóc ustalić czas utrzymywania

nieprawidłowości, które przyczyniły się do powstania wypadku,
- poszkodowany i świadek powinni wskazać dowody na poparcie

swoich stwierdzeń, jeżeli tego nie zrobią, to zespół powinien

zdobyć dowody sam.

- spokojna i rzeczowa atmosfera,

Ustalenie okoliczności i przyczyn

wypadku na podstawie innych dowodów

- zasięgnąć opinii lekarza oraz w razie potrzeby innych specjalistów,
- zebrać inne dowody w sprawie wypadku.

Należy przeanalizować inne dokumenty:
- instrukcje obsługi maszyn i urządzeń,
- instrukcje bhp dla procesów pracy (technologicznych),
- dokumentację techniczną urządzenia, przy którym nastąpiło

zdarzenie,
- opinie ekspertów w sprawie maszyn i urządzeń,
- dokumentacja szkoleń w dziedzinie bhp,
- ocena ryzyka zawodowego,
Ponadto zapoznać się z:
- zaświadczeniem z izby przyjęć,
- opinią i zaświadczeniem lekarskim,
- dokumentacją leczenia szpitalnego,
- informacją uzyskaną od Policji,
- innymi informacjami (urzędów, instytucji).
Dokumenty należy włączyć do dokumentacji wypadku.

Co uwzględniamy w opisie okoliczności

wypadku

(pkt 4)

Należy uwzględnić w formie oznajmującej:

- jakie czynności wykonywał poszkodowany i czy należało one do jego
obowiązków,

- jakie maszyny (urządzenia) obsługiwał, przy jakich substancjach lub
czynnikach pracował,

- stan techniczny maszyn (urządzeń) i ich wpływ na zaistnienie wypadku,

- obowiązek używania środków ochrony indywidualnej oraz innych
zabezpieczeń,

- czy zabezpieczenia były właściwie dobrane,

- czy przestrzegane były przepisy i zasady bhp,

- czy poszkodowany posiadał odpowiednie kwalifikacje do wykonywania pracy,

- czy poszkodowany odbył wymagane prawem szkolenia oraz czy był zapoznany
z ryzykiem zawodowym związanym z wykonywaną pracą,

- czy poszkodowany poddał się badaniom lekarskim i czy są one aktualne,

- czy poszkodowany został zapoznany z instrukcjami bhp oraz instrukcjami
obsługi maszyn i urządzeń,

- czy był właściwy nadzór nad procesem pracy na danym stanowisku.

Opis kończy się na czynnościach związanych z udzieleniem pomocy lekarskiej
(szpitalnej).

METODA ANALIZY PRZYCZYN

TECHNICZNYCH, ORGANIZACYJNYCH I

LUDZKICH (TOL)

W metodzie prowadzimy analizę następujących
przyczyn wypadku przy pracy:

• technicznych – T –

związanych z czynnikami materialnymi

• organizacyjnych – O –

związanych z organizacja pracy lub

organizacją stanowiska pracy

• ludzkich – L –

związanych z pracownikiem (w tym jego

nieprawidłowym zachowaniem

)

W metodzie tej znajdujemy w każdej z tych funkcji
nieprawidłowości, które miały wpływ na zaistnienie
zdarzenia.

Jak określamy przyczyny wypadku

(pkt 4)

Model badania wypadków

metody TOL

Wypadek

przy pracy

Przyczyna

bezpośrednia –

wydarzenie

powodujące

uraz

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca

określenie przyczyn wypadków

1. W zakresie zgodności z przepisami:

• Co robicie niezgodnie z prawem, co robicie

niezgodnie z przepisami wewnętrznymi;

• Czy macie przepisy wewnętrzne regulujące

bezpieczne wykonywanie poszczególnych prac?

• Czy Wasze przepisy wewnętrzne są zgodne z

przepisami ogólnymi?

• Czy przepisy te są dostosowane do warunków w

zakładzie pracy?

• Czy prowadzone są szkolenia bhp?

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca

określenie przyczyn wypadków

2. W zakresie znajomości przepisów:

• Czy pracownicy nadzoru i robotnicy znają ogólne

przepisy bhp?

• Czy pracownicy nadzoru i robotnicy znają

szczegółowe przepisy bhp?

• Czy pracownicy postępują zgodnie z przepisami?
• Czy nadzór egzekwuje przestrzeganie przepisów?
• Czy sposób wykonywania poszczególnych prac jest

kontrolowany i przez kogo?

• Czy wnioski z takich kontroli są realizowane?
• Czy w zakładzie dostępne są i stosowane środki

ochrony zbiorowej i indywidualnej?

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca

określenie przyczyn wypadków

• Czy pracodawca informuje pracowników o

sposobach posługiwania się tymi środkami?

• Czy są działające i znane wszystkim pracownikom

systemy ostrzegania i sygnalizacji lub urządzenia i
czy są one sprawne?

• Czy są przeprowadzane wymagane przeglądy

maszyn, urządzeń i narzędzi?

• Czy sporządzana jest dokumentacja takich

przeglądów?

• Czy przeglądy i remonty wykonują pracownicy o

odpowiednich kwalifikacjach?

• Czy stosowane maszyny, urządzenia, narzędzia i

materiały posiadają odpowiednie certyfikaty lub
deklaracje zgodności?

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca

określenie przyczyn wypadków

3. W zakresie oceny ryzyka zawodowego:

• Czy dokonano w zakładzie oceny ryzyka

zawodowego?

• Czy zidentyfikowano wszystkie zagrożenia?

• Czy przy ocenie ryzyka uwzględniono stosowanie

zabezpieczeń?

• Czy pracowników zapoznano z oceną ryzyka

zawodowego?

• Czy w przeszłości miał miejsce podobny wypadek i

jakie wnioski z niego wyciągnięto?

• Czy zrealizowano te wnioski?

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca

określenie przyczyn wypadków

4. W zakresie zdarzeń potencjalnie wypadkowych:

• Czy zgłasza się i rejestruje zdarzenia potencjalnie

wypadkowe?

• Czy wyciąga się wnioski z takich zdarzeń?

• Czy wnioski ze zdarzeń potencjalnie wypadkowe są

realizowane?

• Czy pracownicy mogą zgłaszać zagrożenia?

• Czy na zgłoszone przez pracowników zagrożenia

ktoś reaguje?

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca określenie

przyczyn wypadków

5. W zakresie opisu wypadku:

• Zadanie do wykonania – kto i komu zlecił?
• Wymagane kwalifikacje pracownika.
• Wymagania zdrowotne pracownika.
• Wymagania w zakresie szkolenia i szkolenia bhp

pracownika.

• Godziny przepracowane przez pracownika przed

wypadkiem.

• Organizacja pracy (zespół wykonujący pracę, osoby

nadzorujące, stosowane sygnały).

• Wymagana kolejność czynności.
• Stosowane maszyny, urządzenia, narzędzia i

materiały.

• Stosowane środki ochrony zbiorowej.
• Stosowane środki ochrony indywidualnej.

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca określenie

przyczyn wypadków

5. W zakresie opisu wypadku:

kwalifikacji?

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca określenie

przyczyn wypadków

6. W zakresie akcji ratowniczej:

• Kto udzielał pomocy przedlekarskiej?
• Czy pomoc udzielana była prawidłowo?
• Czy udzielający pierwszej pomocy był przeszkolony

do jej udzielania?

• Czy były dostępne niezbędne środki medyczne?
• Czy udzielona została pomoc lekarska?
• Czy o wypadku zawiadomione były niezbędne osoby

i instytucje?

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca określenie

przyczyn wypadków

7. W zakresie wniosków szczegółowych:

• Nieprzestrzeganie ogólnych przepisów bhp.
• Nieprzestrzeganie wewnętrznych przepisów bhp.
• Nieprzestrzeganie instrukcji stanowiskowych lub

ich brak.

to zrobić.

• Osoby ukarane.
• Kogo zapoznać z przyczynami i wnioskami

dotyczącymi tego wypadku.

Jak określamy przyczyny wypadku

(pkt 4)

W polskim modelu badań zakłada się, że do urazu doprowadziła jedna
przyczyna bezpośrednia (wydarzenie powodujące uraz), mająca szereg
przyczyn pośrednich.

Przyczyny

wypadku

(pośrednie)

Wydarzenie powodujące wypadek

(przyczyna bezpośrednia)

URAZ

Przykład

Pracownik stolarni uległ wypadkowi przy pracy podczas ręcznego
podsuwania ciętego materiału do tarczy pilarki tarczowej do drewna.

Wskutek gwałtownego odrzutu materiału ręka pracownika zetknęła się
z zębami wirującej piły.

W dochodzeniu ustalono:

- osłonę górną tarczy pracownik ustawił za wysoko (nie zabezpieczała rąk przed
ewentualnymi urazami),

Jeśli osłona górnej części piły regulowana jest ręcznie – należy ustawić ją na wysokości do 10 mm nad płaszczyzną przerzynanego

materiału

- stan ten trwał od pewnego czasu a kierownik stolarni, mimo że wielokrotnie
obserwował i kontrolował pracę poszkodowanego nie zwrócił uwagi
pracownikowi i nie wyegzekwował prawidłowego ustawienia osłony.

Jak określamy przyczyny wypadku

(pkt 4)

Schematyczne przedstawienie analizy przyczyn wypadku urazu ręki podczas
pracy na pilarce.

Nie egzekwowanie

przez nadzór

prawidłowego

ustawienia górnej

osłony piły tarczowej

do drewna (przyczyna

pośrednia

organizacyjna)

Dotknięcie przez

pracownika do

wirującej, nie

zabezpieczonej piły

(przyczyna

bezpośrednia –

wydarzenie

powodujące uraz)

Uraz ręki

Wykonywanie pracy

przez pracownika przy

wysoko ustawionej

osłonie piły (przyczyna

pośrednia - ludzka)

Jak określamy przyczyny wypadku

(pkt 4)

Pracownica restauracji idąc po mokrej podłodze w kuchni, wyłożonej płytkami
ceramicznymi, poślizgnęła się i upadła doznając stłuczenia lewej ręki.

Tolerowanie przez

nadzór nieosuszenia

podłogi i dopuszczenie

do przemieszczania się

po niej pracowników

(przyczyna pośrednia

organizacyjna)

Poślizgnięcie i

upadek pracownika

(przyczyna

bezpośrednia –

wydarzenie

powodujące uraz)

Uraz ręki

Niezachowanie przez

pracownika należytej

ostrożności przy

poruszaniu się po

śliskiej nawierzchni

(przyczyna pośrednia -

ludzka)

Niewytarcie mokrej

podłogi (przyczyna

pośrednia -

organizacyjna)

Co uwzględniamy w opisie pkt 5 protokołu

(przyczyny)

Należy zawrzeć 4 informacje:

- określenie przyczyn wypadku, (określić przyczynę bezpośrednią i
wszystkie pośrednie),

- naruszenie przez pracodawcę przepisów prawa pracy i
bezpieczeństwa i higieny pracy, (należy precyzyjnie nazwać
poszczególne zasady oraz to czy są one wdrożone poprzez
uregulowania wewnętrzne pracodawcy),

- stwierdzenie, że wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione
naruszenie przez poszkodowanego przepisów dotyczących ochrony
życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślenie lub wskutek
rażącego niedbalstwa. (podać dowody),

- punkt dotyczy stwierdzenia, że pracownik będąc w stanie
nietrzeźwości w znacznym stopniu przyczynił się do powstania
wypadku. (podać dowody)

Co uwzględniamy w opisie pkt 6, 7 i 8

protokołu

Pkt 6 (skutki wypadku, uraz).

Należy je opisać w miarę dokładnie korzystając z dokumentacji
medycznej dostarczonej przez poszkodowanego lub pozyskanej ze
szpitala.
Pkt 7.

Dotyczy stwierdzenia, czy wypadek jest wypadkiem przy pracy,
wypadkiem zrównanym z wypadkiem przy pracy. „JEST” lub „NIE
JEST”. Należy stwierdzić czy jest wypadkiem przy pracy (zrównanym)
w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 2 ustawy wypadkowej.

Pkt 7.

Pkt 8.

Należy pozostawić nie skreślony rodzaj wypadku. Pozostałe rodzaje
wypadków, nie odnoszące się do opisywanego zdarzenia należy
skreślić

Środki profilaktyczne i wnioski

8) określić środki profilaktyczne oraz wnioski, w
szczególności wynikające z oceny ryzyka zawodowego na
stanowisku pracy, na którym wystąpił wypadek.

Istotnym elementem jest realizacja wydanych zaleceń. Do
dokumentacji powypadkowej powinny być dołączone wszelkie
materiały (informacje) świadczące o ich realizacji.

Przykłady działań zapobiegawczych

• Wprowadzenie adekwatnych do rodzaju zagrożeń

zabezpieczeń technicznych.

• Wprowadzenie lub poprawienie zabezpieczeń

proceduralnych.

• Poprawienie organizacji prac lub stosowanej

technologii.

• Wprowadzenie lub poprawienie istniejących już

systemów ostrzegania.

• Zweryfikowanie oceny ryzyka zawodowego dla

stanowiska pracy, na którym zdarzył się wypadek.

• Poprawienie poziomu i szczegółowości szkolenia w

dziedzinie bhp.

• Poprawienie organizacji pracy

Okoliczności i przyczyny

wypadku

Jeżeli wypadek:

• miał rozmiary katastrofy

•albo

spowodował

zagrożenie

dla

bezpieczeństwa

publicznego,

zespół powypadkowy wykorzystuje ustalenia zespołu
specjalistów, powołanego przez właściwego ministra,
wojewodę lub organ sprawujący nadzór określony w art.
237

Kodeksu pracy, do ustalenia przyczyn wypadku oraz

wyjaśnienia problemów technicznych i technologicznych.

Wypadek na terenie innego zakładu pracy.

Ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, który miał
miejsce na terenie innego zakładu pracy, dokonuje zespół
powypadkowy

powołany

przez

pracodawcę

poszkodowanego,

obecności

przedstawiciela

pracodawcy, na którego terenie miał miejsce wypadek

Wypadek na terenie innego zakładu pracy

Pracodawca, na którego terenie miał miejsce wypadek, w którym
została poszkodowana osoba nie będąca jego pracownikiem, jest
obowiązany w szczególności:

1) zapewnić udzielenie pomocy poszkodowanemu,

2) zabezpieczyć miejsce wypadku,

3) zawiadomić

niezwłocznie

wypadku

pracodawcę

poszkodowanego,

4) udostępnić miejsce wypadku i niezbędne materiały oraz
udzielić informacji i wszechstronnej pomocy zespołowi
powypadkowemu

ustalającemu

okoliczności

przyczyny

wypadku.

Na wniosek pracodawcy poszkodowanego pracownika

pracodawca, na którego terenie miał miejsce wypadek, może
ustalić okoliczności i przyczyny wypadku, a następnie
dokumentację powypadkową przekazać pracodawcy
poszkodowanego pracownika. Pracodawca ten zatwierdza
protokół powypadkowy.

Protokół powypadkowy

Po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku zespół
powypadkowy sporządza – nie później niż w ciągu
14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o
wypadku - protokół ustalenia okoliczności i przyczyn
wypadku.

(protokół wypadkowy).

Jeżeli nie można dotrzymać 14 dniowego terminu,
zespół musi podać uzasadnienie.
Protokół sporządza się w niezbędnej ilości
egzemplarzy

(co najmniej 3).

Po sporządzeniu protokołów wraz z załącznikami,
zespół przekazuje dokumenty pracodawcy.

Zdanie odrębne

Członek zespołu powypadkowego ma prawo złożyć do protokołu
powypadkowego zdanie odrębne, które powinien uzasadnić.

W przypadku rozbieżności zdań członków zespołu
powypadkowego, o treści protokołu powypadkowego decyduje
pracodawca.

Zapoznanie poszkodowanego z treścią

protokołu

1. Zespół powypadkowy jest obowiązany zapoznać
poszkodowanego z treścią protokołu powypadkowego przed
jego zatwierdzeniem.

2. Poszkodowany ma prawo zgłoszenia uwag i zastrzeżeń do
ustaleń zawartych w protokole powypadkowym, o czym zespół
powypadkowy jest obowiązany pouczyć poszkodowanego.

3. Poszkodowany ma prawo wglądu do akt sprawy oraz
sporządzania z nich notatek i odpisów oraz kopii.

4. Zespół powypadkowy zapoznaje z treścią protokołu
powypadkowego członków rodziny zmarłego pracownika, oraz
poucza ich o prawie do zgłaszania uwag i zastrzeżeń do
ustaleń zawartych w protokole powypadkowym.

Treść protokołu i załączniki

1. Stwierdzenie w protokole powypadkowym, że wypadek nie jest
wypadkiem przy pracy albo że zachodzą okoliczności, które mogą
mieć wpływ na prawo pracownika do świadczeń przysługujących z
tytułu wypadku, wymaga szczegółowego uzasadnienia i wskazania
dowodów stanowiących podstawę takiego stwierdzenia.

2. Do protokołu powypadkowego dołącza się:

- zapis wyjaśnień poszkodowanego i informacji uzyskanych od
świadków wypadku a także inne dokumenty zebrane w czasie ustalania
okoliczności i przyczyn wypadku, w szczególności:

- pisemną opinię lekarza lub innych specjalistów,

- szkice lub fotografie miejsca wypadku,

- a także odrębne zdanie złożone przez członka zespołu
powypadkowego oraz

- uwagi i zastrzeżenia, o których mowa w § 10 ust. 2 i 4

Wymienione wyżej dokumenty stanowią integralną część protokołu .

Zatwierdzenie protokołu przez

pracodawcę

1. Protokół powypadkowy zatwierdza pracodawca nie później
niż w ciągu 5 dni od dnia jego sporządzenia.

2. Pracodawca zwraca nie zatwierdzony protokół powypadkowy,
w celu wyjaśnienia i uzupełnienia go przez zespół powypadkowy,
jeżeli do treści protokołu zostały zgłoszone zastrzeżenia przez
poszkodowanego lub członków rodziny zmarłego wskutek
wypadku pracownika albo protokół ten nie odpowiada
warunkom określonym w rozporządzeniu.

3. Zespół powypadkowy, po dokonaniu wyjaśnień i uzupełnień,
sporządza, nie później niż w ciągu 5 dni, nowy protokół
powypadkowy, do którego dołącza protokół nie zatwierdzony
przez pracodawcę.

Doręczenie protokołu

1. Zatwierdzony protokół powypadkowy pracodawca niezwłocznie
doręcza poszkodowanemu pracownikowi, a w razie wypadku
śmiertelnego – członkom rodziny zmarłego pracownika.

2. Protokół powypadkowy dotyczący wypadków śmiertelnych,
ciężkich i zbiorowych pracodawca niezwłocznie doręcza
właściwemu inspektorowi pracy.

3. Wykaz załączników wpisać do pkt. 16 protokołu.

4. Pod słowem POUCZENIE wpisać adres Sądu Pracy.

Ponowne ustalenie okoliczności i przyczyn wypadków.

Protokół powypadkowy dotyczący wypadków śmiertelnych, ciężkich i
zbiorowych, zawierający ustalenia naruszające uprawnienia
pracownika albo nieprawidłowe wnioski profilaktyczne, może być
zwrócony pracodawcy przez właściwego inspektora pracy, z
uzasadnionym wnioskiem o ponowne ustalenie okoliczności i
przyczyn wypadku. (5 dni).

Dokumentacja powypadkowa

archiwizacja

Protokół powypadkowy wraz z pozostałą dokumentacją

powypadkową pracodawca przechowuje przez 10 lat.
Rejestr wypadków

Pracodawca prowadzi rejestr wypadków na podstawie wszystkich

protokołów powypadkowych. Rejestr zawiera:
• imię i nazwisko poszkodowanego,
• miejsce i datę wypadku,
• informacje dotyczące skutków wypadku dla poszkodowanego,
• datę sporządzenia protokołu powypadkowego,
• stwierdzenie, czy wypadek jest wypadkiem przy pracy,
• datę przekazania wniosku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

wniosku o świadczenia z tytułu wypadku przy pracy,
• liczbę dni niezdolności do pracy,
• inne informacje, niebędące danymi osobowymi, których

zamieszczenie w rejestrze jest celowe, w tym wnioski i zalecenia

profilaktyczne zespołu powypadkowego

Wystąpienie do ZUS

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 18 grudnia 2002

r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub

długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy

ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę

jednorazowego odszkodowania (Dz. U. Nr 234, poz. 1974)

Z wnioskiem występuje pracownik.

Pracodawca (płatnik składek), po otrzymaniu wniosku kompletuje
dokumentację, w skład której wchodzą:

- protokół wypadkowy lub karta wypadku (w raz z załącznikami),
- prawomocny wyrok Sądu Pracy (o ile był wydawany),
- zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez lekarza, pod opieka
którego znajduje się ubezpieczony (ZUS N- 9),

- w przypadku zgonu osoby, która uległa wypadkowi przy pracy –
odpis aktu zgonu.

Odmowa prowadzenia postępowania

powypadkowego

Czy można odmówić przeprowadzenia postępowania?

W praktyce codziennej „na pierwszy rzut oka” wydaje się, że
zdarzenie nie jest wypadkiem.

Ocena taka może wynikać z:

- braku cech wypadku przy pracy w zgłoszonym zdarzeniu w odczuciu
pracodawcy,

- upływu czasu, tj, zgłoszenia zdarzenia po dłuższym okresie czasu od
daty zdarzenia.

Odmowa uznania wypadku powinna odbyć się wyłącznie w trybie
przewidzianym obowiązującymi przepisami dla badania wypadków
czyli poprzez sporządzenie protokołu.

Żądania pracownika o uznanie wypadku nie podlegają
przedawnieniu.

W przypadku gdy pracodawca odmawia przeprowadzenia
postępowania, pracownikowi przysługuje prawo do wystąpienia do
Sądu Pracy.

Takie same uprawnienia przysługują pracownikowi lub członkowi
rodziny w przypadku nie uznania zdarzenia za wypadek przy pracy
lub w przypadku nie uwzględnienia uwag i zastrzeżeń wniesionych
przez pracownika do ustaleń w protokole.

WYPADEK PRZY PRACY

Zdarzenie nagłe*

Przyczyna

zewnętrzna

Związek

z pracą

Związek miejscowy i

czasowy lub

funkcjonalny

(czas przestoju,

pozostawanie w

gotowości do pracy, itp.)

Związek

przyczynowy

* Nagłość zdarzenia – czas działania przyczyny zewnętrznej na
poszkodowanego

powodujące

uraz lub

śmierć

* Uraz – uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka
wskutek działania czynnika zewnętrznego

Nagłość zdarzenia

Natychmiastowe ujawnienie się przyczyny
zewnętrznej, wywołującej określone skutki.

Typowe przykłady przyczyny zewnętrznej;

- porażenie piorunem,
- porażenie prądem elektrycznym,
- upadek z wysokości,
- potknięcie się i upadek na schodach,
- postrzelenie z broni palnej,
- poślizgnięcie się na mokrej posadzce itp.

W orzecznictwie sądowym niektóre wyroki stanowią, że
zdarzeniem nagłym może być oddziaływanie czynnika
wywołującego ujemne skutki w okresie nie dłuższym niż
jedna dniówka robocza.

Przyczyna zewnętrzna

By zdarzenie mogło być uznane za wypadek przy pracy w
rozumieniu ustawy wypadkowej, musi istnieć przyczyna
zewnętrzna zdarzenia, z nie wewnętrzna, tkwiąca w
samym poszkodowanym.

Przez przyczynę zewnętrzną (sprawczą) zdarzenia
rozumie się:

- czynnik, który nie wypływa z wewnętrznych właściwości
organizmu człowieka,

Do przyczyn zewnętrznych zaliczyć można:

- siły przyrody,

- maszyny lub inne urządzenia stosowane w procesie
pracy,

- działanie (zaniechanie działania) innych osób.

ZWIĄZEK Z PRACĄ

W czasie

wykonywania

pracy

- podczas lub w związku z
wykonywaniem przez
pracownika zwykłych
czynności lub poleceń
przełożonych,

- podczas lub w związku z
wykonywaniem przez
pracownika czynności na
rzecz pracodawcy, nawet
bez polecenia,

okolicznościach

związanych z

wykonywana

pracą

- w czasie pozostawania
pracownika w dyspozycji
pracodawcy w drodze
między siedzibą
pracodawcy a miejscem
wykonywania obowiązku
wynikającego ze stosunku
pracy,

WYPADEK ZRÓWNANY Z WYPADKIEM

PRZY PRACY*

* - w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w ustawie

- w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych
niż określone w ust. 1, chyba że wypadek spowodowany
został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje
w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań,

- podczas szkolenia w zakresie powszechnej
samoobrony

- przy wykonywaniu zadań zleconych
przez działające u pracodawcy
organizacje związkowe

RODZAJE WYPADKÓW PRZY PRACY

ŚMIERTELNY

CIĘŻKI

ZBIOROWY

- wypadek, w wyniku
którego nastąpiła
śmierć w okresie
nieprzekraczającym 6
miesięcy od dnia
wypadku.

- wypadek, w wyniku
którego nastąpiło ciężkie
uszkodzenie ciała, takie
jak: utrata wzroku, słuchu,
mowy, zdolności rozrodczej
lub inne uszkodzenie ciała
albo rozstrój zdrowia,
naruszające podstawowe
funkcje organizmu, a także
choroba nieuleczalna lub
zagrażająca życiu, trwała
choroba psychiczna,
całkowita lub częściowa
niezdolność do pracy w
zawodzie albo trwałe,
istotne zeszpecenie lub
zniekształcenie ciała

- wypadek, któremu w
wyniku tego samego
zdarzenia uległy co
najmniej dwie osoby.

WYPADKI PRZY PRACY

PRACOWNIKÓW INNYCH FIRM

Pracodawca, na którego terenie miał miejsce wypadek, w
którym została poszkodowana osoba nie będąca jego
pracownikiem, jest obowiązany w szczególności:
1) zapewnić udzielenie pomocy poszkodowanemu,
2) zabezpieczyć miejsce wypadku w sposób wykluczający:

dopuszczenie do miejsca wypadku osób niepowołanych,

- uruchamianie bez koniecznej potrzeby maszyn i innych urządzeń
technicznych,
które w związku z wypadkiem zostały wstrzymane,
- dokonywanie zmiany położenia maszyn i innych urządzeń
technicznych, jak
również zmiany położenia innych przedmiotów, które spowodowały
wypadek lub
pozwalają odtworzyć jego okoliczności

3) zawiadomić niezwłocznie o wypadku pracodawcę
poszkodowanego,
4) udostępnić miejsce wypadku i niezbędne materiały oraz
udzielić informacji i wszechstronnej pomocy zespołowi
powypadkowemu ustalającemu okoliczności i przyczyny
wypadku.

OBOWIĄZKI ZESPOŁU

WYPADKOWEGO

2. Jeżeli to jest konieczne, sporządzić szkic lub

wykonać fotografię miejsca wypadku

Szkic (opis) miejsca wypadku

Wypadek kolizja drogowa pojazdów samochodowych w m. Olecko, w wyniku której, Pani
Bożena Brzozowska-Łaźny uległa wypadkowi przy pracy.

rodzaj zdarzenia

.........................................................................................................................07.11.2001 r. ....

data

Krótki opis szkicu (co przedstawia)

Na szkicu przedstawiono widok pojazdów w momencie zderzenia. Pojazd

CT 10923

sprawcy kolizji,

poruszający się ulicą podporządkowaną z oznaczeniem nakazu zatrzymania znakiem STOP, nie zatrzymał się
przed wjazdem na skrzyżowanie. W pojazd

CT 10923

, którego wcześniej poszkodowana nie mogła widzieć,

uderzył pojazd poszkodowanej WFG 437L
Ze stojącego przy skrzyżowaniu ulic radiowozu Policji, policjanci obserwowali moment zderzenia.

Kierunek poruszania się pojazdu poszkodowanej

Kierunek poruszania się pojazdu sprawcy kolizji

Do EŁKU

Sporządził: inż. Waldemar KRUPA
Data sporządzenia szkicu: 16.11.2001 r.

Szpital

CT 10923

STOP

Droga Olsztyn -

Giżycko

Radiowóz

Policji

ul. 11 listopada

. W

Zebrać informacje od świadków
wypadku

……................................................

(pieczęć adresowa pracodawcy)

Informacje uzyskane od świadka

Złożone w dniu ............................................ r. w ………………………….…………………

W sprawie ………………………………………………………………………………………………………………

ŚWIADEK

1. Imię i nazwisko

.............................................................................

2. Data i miejsce urodzenia ..............................................................................
3. Dokument tożsamości

……......................................................................

4. PESEL

.............................................................................

5. Stanowisko służbowe

.............................................................................

6. Miejsce zatrudnienia

....……………………………………………………..

7. Adres zamieszkania

..............................................................................

Oświadczam co następuje :

...........................................................................................................................................................................

Wyjaśniłem(am) wszystko, co mi było wiadome w tej sprawie i po odczytaniu podpisałem (am).

Podpis świadka

...........................

Podpisy członków zespołu powypadkowego:

1) ......................................................

2) ......................................................

Wysłuchać wyjaśnień

poszkodowanego – jeśli jego stan

zdrowia na to pozwala

……................................................

(pieczęć adresowa pracodawcy)

Wyjaśnienie poszkodowanego

Złożone w dniu ............................................ r. w ………………………….…………………

W sprawie ………………………………………………………………………………………………………………

POSZKODOWANY(A)

1. Imię i nazwisko

.............................................................................

2. Data i miejsce urodzenia ..............................................................................
3. Dokument tożsamości

……......................................................................

4. PESEL

.............................................................................

5. Stanowisko służbowe

.............................................................................

6. Miejsce zatrudnienia

....……………………………………………………..

7. Adres zamieszkania

..............................................................................

Poszkodowany(a) wyjaśnił co następuje:

...........................................................................................................................................................................

Wyjaśniłem(am) wszystko, co mi było wiadome w tej sprawie i po odczytaniu podpisałem (am).

Podpis poszkodowanego(ej)

...........................

Podpisy członków zespołu powypadkowego:

......................................................

OBOWIĄZKI ZESPOŁU

WYPADKOWEGO

Zasięgnąć opinii lekarza, a w razie
potrzeby innych specjalistów, w
zakresie niezbędnym do oceny rodzaju
i skutków wypadku.

Zebrać inne dowody dotyczące wypadku

OBOWIĄZKI ZESPOŁU

WYPADKOWEGO

Dokonać kwalifikacji prawnej
wypadku.

– SPORZĄDZIĆ PROTOKÓŁ
USTALENIA OKOLICZNOŚCI
I PRZYCZYN WYPADKU PRZY
PRACY

Protokół
wypadkowy -

Do protokołu powypadkowego dołącza się:
-zapis wyjaśnień poszkodowanego i informacji
uzyskanych od świadków wypadku a także inne
dokumenty zebrane w czasie ustalania okoliczności
i przyczyn wypadku, w szczególności:
- pisemną opinię lekarza lub innych specjalistów,
- szkice lub fotografie miejsca wypadku,
- a także odrębne zdanie złożone przez członka
zespołu powypadkowego
- oraz uwagi i zastrzeżenia, stanowiące integralną
część protokołu.

RODZAJE ŚWIADCZEŃ ZWIĄZANYCH

Z URAZAMI LUB ŚMIERCIĄ W

WYNIKU WYPADKU PRZY PRACY

ŚWIADCZENIA

– WYPADKI PRZY PRACY I

CHOROBY ZAWODOWE

Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy,
przysługuje od pracodawcy odszkodowanie za utratę
lub uszkodzenie w związku z wypadkiem przedmiotów
osobistego użytku oraz przedmiotów niezbędnych do
wykonywania pracy, z wyjątkiem utraty lub
uszkodzenia pojazdów samochodowych oraz wartości
pieniężnych.

RODZAJE ŚWIADCZEŃ

- zasiłek chorobowy – dla ubezpieczonego , którego
niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem przy
pracy lub chorobą zawodową;

- świadczenie rehabilitacyjne – dla ubezpieczonego, który
po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do
pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują
odzyskanie zdolności do pracy;

-zasiłek wyrównawczy – dla ubezpieczonego będącego
pracownikiem, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu
wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;

-- jednorazowe odszkodowanie – dla ubezpieczonego,
który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;

-- jednorazowe odszkodowanie – dla członków rodziny
zmarłego ubezpieczonego lub rencisty;

RODZAJE ŚWIADCZEŃ

- renta z tytułu niezdolności do pracy – dla
ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy wskutek
wypadku przy pracy lub choroby zawodowej;

- renta szkoleniowa – dla ubezpieczonego, w stosunku do
którego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze
względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie
spowodowaną wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową;

- renta rodzinna – dla członków rodziny zmarłego
ubezpieczonego lub rencisty uprawnionego do renty z tytułu
wypadku przy pracy lub choroby zawodowej;

- dodatek do renty rodzinnej – dla sieroty zupełnej;

- dodatek pielęgnacyjny;

- pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i
szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty
ortopedyczne w zakresie określonym ustawą.

ZASIŁEK CHOROBOWY I

ŚWIADCZENIE REHABILITACYJNE

Dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy została
spowodowana:

- wypadkiem przy pracy,

- chorobą zawodową.

Przysługuje od pierwszego
dnia niezdolności do pracy.

Przysługuje niezależnie od
okresu podlegania
ubezpieczeniu.

Przysługuje w wysokości 100 % podstawy wymiaru. (

zgodnie z

rozdz. 8 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia
chorobowego

Prawo do zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego
ustala i wypłaca:

- płatnik składek jeżeli jest zobowiązany do ustalania prawa do
zasiłków w razie choroby i macierzyństwa i ich wypłaty,

- ZUS w pozostałych przypadkach.

JEDNORAZOWE

ODSZKODOWANIE

Przysługuje ubezpieczonemu jeżeli poszkodowany
doznał:

Stałego uszczerbku na
zdrowiu

Długotrwałego uszczerbku na
zdrowiu

Stały uszczerbek na
zdrowiu:

Takie naruszenie
sprawności organizmu,
które powoduje naruszenie
sprawności organizmu nie
rokujące poprawy.

Długotrwały uszczerbek na
zdrowiu:

Takie naruszenie sprawności
organizmu, które powoduje
naruszenie sprawności
organizmu na okres 6 miesięcy,
mogące ulec poprawie.

Oceny uszczerbku na zdrowiu oraz jego związku z
wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową dokonuje się
po zakończeniu leczenia i rehabilitacji

Jednorazowe odszkodowanie przysługuje w wysokości 20%
przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub
długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, z zastrzeżeniem:

SPOSÓB PRZYZNAWANIA

JEDNORAZOWEGO

ODSZKODOWANIA

Przyznanie

lub

odmowa

przyznania

jednorazowego

odszkodowania oraz ustalenie jego wysokości następuje w drodze
decyzji Zakładu.

2. Decyzję, o której mowa w ust. 1, z zastrzeżeniem art. 6 ust. 4,
Zakład wydaje w ciągu 14 dni od dnia:

1) otrzymania orzeczenia lekarza orzecznika,

2) wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania
decyzji.

3. Jeżeli w wyniku decyzji zostało ustalone prawo do jednorazowego
odszkodowania oraz jego wysokość, Zakład dokonuje z urzędu
wypłaty odszkodowania w terminie 30 dni od dnia wydania decyzji.

4. Od decyzji przysługuje odwołanie w trybie i na zasadach
określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych.

WYSOKOŚĆ JEDNORAZOWEGO

ODSZKODOWANIA

Jednorazowe odszkodowanie przysługuje w
wysokości 20% przeciętnego wynagrodzenia za
każdy procent stałego lub długotrwałego
uszczerbku na zdrowiu, z zastrzeżeniem:

1) 16% przeciętnego wynagrodzenia - w okresie od dnia 1
kwietnia 2003 r. do dnia 31 marca 2004 r., - 341 zł

2) 17% przeciętnego wynagrodzenia - w okresie od dnia
1 kwietnia 2004 r. do dnia 31 marca 2005 r.,

3) 18% przeciętnego wynagrodzenia - w okresie od dnia
1 kwietnia 2005 r. do dnia 31 marca 2006 r.,

4) 19% przeciętnego wynagrodzenia - w okresie od dnia
1 kwietnia 2006 r. do dnia 31 marca 2007 r. - 452 zł

5) Od 01.04.2000 r. do dnia 31 marca 2010 r. – 598 zł.

WYSOKOŚĆ JEDNORAZOWEGO ODSZKODOWANIA

20% przeciętnego wynagrodzenia

za każdy procent

stałego lub długotrwałego

uszczerbku na zdrowiu

Zwiększenie wysokości
świadczenia

Jeżeli:
- stały lub długotrwały
uszczerbek na zdrowiu,
ulegnie zwiększeniu o co
najmniej 10% (

pogorszenie

stanu zdrowia)

Jednorazowe
odszkodowanie
wzrasta:

- o 20% przeciętnego
wynagrodzenia za
każdy procent ponad
wcześniej ustalony,

Jeżeli:

- w stosunku do
ubezpieczonego
orzeczono całkowitą
niezdolność do pracy oraz
niezdolność do
samodzielnej egzystencji

Jednorazowe
odszkodowanie wzrasta:

- o kwotę stanowiącą 3,5
krotność przeciętnego
wynagrodzenia,

KIEDY ŚWIADCZENIA NIE

PRZYSŁUGUJĄ

Gdy wyłączną przyczyną

wypadków było udowodnione
naruszenie przez
ubezpieczonego przepisów
dotyczących ochrony życia i
zdrowia, spowodowane przez
niego umyślnie lub wskutek
rażącego niedbalstwa.

Ubezpieczonemu, który będąc w

stanie nietrzeźwości lub pod
wpływem środków
odurzających lub substancji
psychotropowych, przyczynił
się w znacznym stopniu do
spowodowania wypadku.

Jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że ubezpieczony

znajdował się w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środków
odurzających lub substancji psychotropowych, płatnik składek
kieruje ubezpieczonego na badanie niezbędne do ustalenia
zawartości alkoholu, środków odurzających lub substancji
psychotropowych w organizmie. Ubezpieczony jest obowiązany
poddać się temu badaniu. Odmowa poddania się badaniu lub inne
zachowanie uniemożliwiające jego przeprowadzenie powoduje
pozbawienie prawa do świadczeń, chyba że ubezpieczony udowodni,
że miały miejsce przyczyny, które uniemożliwiły poddanie się temu
badaniu.

Odmowa przyznania

świadczenia

Art. 22. 1. Zakład odmawia przyznania świadczeń z
ubezpieczenia wypadkowego w przypadku:

1) nieprzedstawienia protokołu powypadkowego lub karty
wypadku;

2) nieuznania w protokole powypadkowym lub karcie
wypadku zdarzenia za wypadek przy pracy w rozumieniu
ustawy;

3) gdy protokół powypadkowy lub karta wypadku zawierają
stwierdzenia bezpodstawne.

2. Odmowa przyznania świadczeń z powodów, o których mowa
w ust. 1, następuje w drodze decyzji Zakładu.

3. Jeżeli w protokole powypadkowym lub karcie wypadku są
braki formalne. Zakład niezwłocznie zwraca protokół lub kartę
wypadku w celu ich uzupełnienia.

UMYŚLNOŚĆ

(z orzecznictwa Sądu Najwyższego)

UMYŚLNOŚĆ –

oznacza takie zachowanie się

pracownika, które on okazuje, przewidując
skutki, jakie wynikają z jego zachowania i
skutki te chce wywołać.

Umyślność może polegać na zamierzonym
podjęciu działania sprzecznego z
obowiązkiem pracownika lub na
zamierzonym powstrzymaniu się od
działania, mimo, że istnieje obowiązek
czynnego zachowania się.

RAŻCE NIEDBALSTWO

RAŻĄCE NIEDBALSTWO –

zachodzi

wówczas, gdy poszkodowany pracownik
podejmuje działania z naruszeniem
przepisów o ochronie zdrowia i życia,
chociaż mógł i powinien był przewidzieć
grożące mu niebezpieczeństwo, które
zwykle występuje w danych
okolicznościach faktycznych, co dla
każdego człowieka o przeciętnej
przezorności jest oczywiste.

Rażące niedbalstwo zachodzi wówczas,
gdy pracownik przejawia brak
staranności, jakiej można domagać się od
osób najmniej rozwiniętych.

RAŻACE

NIEDBALSTWO

Sąd Najwyższy – działanie z rażącym
niedbalstwem to taka sytuacja, w której
pracownik zdaje sobie sprawę z grożącego
niebezpieczeństwa, a mimo to z naruszeniem
przepisów bez potrzeby naraża się na to
niebezpieczeństwo, ignorując następstwa
własnego zachowania.

Z orzecznictwa sądów wynika, że rażące
niedbalstwo jest zachowaniem graniczącym z
umyślnością, a zarazem takim, które daje
podstawę do „szczególnie negatywnej oceny
postępowania”.

WYPADEK W DRODZE DO PRACY LUB

Z PRACY

Ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku w drodze do
pracy lub z pracy dokonują w karcie wypadku w drodze do
pracy lub z pracy pracodawcy w stosunku do
ubezpieczonych, będących pracownikami

- zdarzenie, które nastąpiło w drodze do
lub z miejsca wykonywania
zatrudnienia lub innej działalności
stanowiącej tytuł ubezpieczenia
chorobowego uznane za wypadek na
zasadach określonych w przepisach o
emeryturach i rentach z FUS.

DEFINICJA WYPADKU W DRODZE DO

PRACY LUB Z PRACY

nagłe

zdarzenie

wywołane

przyczyną

zewnętrzną

w drodze do

lub z miejsca

wykonywania

zatrudnienia

lub innej

działalności

droga najkrótsza

droga nie przerwana

także wówczas jeżeli
przerwa była życiowo
uzasadniona i jej czas nie
przekraczał granic
potrzeby

także wówczas jeżeli
droga, nie będąc drogą
najkrótszą, była dla
ubezpieczonego, ze
względów
komunikacyjnych,
najdogodniejsza

Definicja cd

również drogę do miejsca lub z miejsca:

innego zatrudnienia lub innej
działalności stanowiącej tytuł
ubezpieczenia rentowego

zwykłego wykonywania funkcji lub
zadań zawodowych albo społecznych

zwykłego spożywania posiłków

odbywania nauki lub studiów

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA GOSPODARKI I

PRACY

z dnia 8 grudnia 2004 r.

w sprawie statystycznej karty

wypadku przy pracy

Dziennik Ustaw z dnia 22

grudnia 2004 r. Nr 269, poz.

2672

Zasady sporządzania karty

statystycznej

Statystyczną kartę sporządza się:

- na podstawie zatwierdzonego protokołu ustalenia okoliczności i
przyczyn wypadku przy pracy, zwanego dalej "protokołem
powypadkowym",

- na podstawie karty wypadku, w których stwierdzono, że
wypadek jest wypadkiem przy pracy lub wypadkiem traktowanym
na równi z wypadkiem przy pracy.

Statystyczną kartę sporządza się w dwóch egzemplarzach.

Część l - sporządza się nie później niż w terminie 14 dni
roboczych od dnia, w którym został zatwierdzony protokół
powypadkowy lub w którym sporządzono kartę wypadku.

Część II, uzupełniającą - pracodawca przekazuje do urzędu
statystycznego nie później niż z upływem 6 miesięcy od dnia
zatwierdzenia protokołu powypadkowego lub od dnia
sporządzenia karty wypadku.

Statystyczną kartę przekazuje się w formie pisemnej.

Drugi egzemplarz statystycznej karty wypadku przy pracy
pracodawca przechowuje przez 10 lat w dokumentacji dotyczącej
wypadków przy pracy.

Idea karty statystycznej

Przyczyn

źródłowe

Działanie

Środowis

ko pracy

Odchyle

nie

Kontakt

Wypade

Informacje zbierane za pomocą

statystycznej karty wypadku

Podzielone są na 4 części i dotyczą:

1) pracodawcy, u którego zdarzył się wypadek
przy pracy,

2) osoby poszkodowanej,

3) skutków wypadku,

4) przebiegu i okoliczności wypadku przy pracy,

Dane dotyczące pracodawcy

Dane dotyczące pracodawcy zamieszcza się w
pierwszej części karty statystycznej wypadku.

Obejmują one:

 pieczątkę pracodawcy,
 liczbę pracujących i oznaczenia kodowe tej

liczby wpisane zgodnie z objaśnieniami do
wypełniania statystycznej karty wypadku, zawartymi
w załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra
Gospodarki i Pracy z 8 grudnia 2004 r. w sprawie
statystycznej karty wypadku przy pracy,

 klasyfikację czy dany wypadek to wypadek

przy pracy, czy wypadek zrównany z wypadkiem
przy pracy,

 numer identyfikacyjny – REGON,

Liczba pracujących (bez przeliczenia na
pełny etat).

Pracujący (bez umów zleceń) są to:

1) osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy (tj. umowy o pracę,
powołania, wyboru lub mianowania) łącznie z sezonowymi i
zatrudnionymi dorywczo;

2) pracodawcy i pracujących na własny rachunek:

a) właściciele i współwłaściciele (łącznie z pomagającymi
członkami ich rodzin) jednostek prowadzących działalność
gospodarczą (z wyłączeniem wspólników spółek, którzy nie pracują
w spółce),

b) osoby pracujące na własny rachunek, np. osoby wykonujące
wolne zawody;

3) agenci pracujący na podstawie umów agencyjnych i umów na
warunkach zlecenia (łącznie z pomagającymi członkami ich rodzin oraz
osobami zatrudnionymi przez agentów);

4) osoby wykonujące pracę nakładczą;

5) członkowie spółdzielni produkcji rolniczej i członkowie spółdzielni
kółek rolniczych;

6) duchowni pełniących obowiązki duszpasterskie.

Dane dotyczące poszkodowanego

Dane dotyczące poszkodowanego obejmują pkt 01–
07 karty i dotyczą jego:

      płci,
      roku urodzenia,
      obywatelstwa,
      statusu zatrudnienia,
      wykonywanego zawodu,

Zawód wykonywany -

(pytanie 05), Informację o zawodzie (specjalności) wykonywanym
przez osoby poszkodowane w wypadkach przy pracy, opisujemy
pełnym kodem tego zawodu (specjalności), tj. 6 cyframi oraz
przypisanym do tego kodu określeniem słownym.

 stażu na zajmowanym stanowisku pracy w

firmie,

 liczby godzin przepracowanych od podjęcia

pracy do chwili wypadku.

Dane dotyczące skutków wypadku

Dane dotyczące skutków wypadku obejmują pkt 08–14 karty i
dotyczą:

    rodzaju urazu;
    umiejscowienia urazu;
    liczby osób poszkodowanych;
    skutków wypadku, czyli czy wypadek spowodował:
        śmierć,
        ciężkie uszkodzenia ciała,
        inne skutki u poszkodowanego
    liczby dni niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem;
    straty czasu pracy innych osób (w roboczogodzinach);
    szacunkowe straty materialne spowodowane wypadkiem,

bez strat związanych ze stratami czasu pracy (wartość
uszkodzonych

maszyn,

urządzeń,

narzędzi,

surowców,

wyrobów, budynków i ich wyposażenia).

Dane dotyczące rodzaju urazu i jego

umiejscowienia

Rodzaj urazu

Jeżeli wypadek spowodował więcej niż jeden rodzaj urazu
(np. wypadek komunikacyjny, który spowodować złamania i
urazy wewnętrzne) powinno się zakodować rodzaj urazu,
którego skutki dla poszkodowanego są najpoważniejsze.

Jeżeli takiego urazu nie można jednoznacznie wskazać, rodzaj
urazu należy zakwalifikować jako „liczne urazy” (kod 120 w
statystycznej karcie wypadku).

Umiejscowienie urazu

Umiejscowienie urazu (pytanie 09 w statystycznej karcie
wypadku) dotyczy podania, która część ciała doznała urazu w
wyniku wypadku przy pracy, począwszy od głowy przez szyję,
grzbiet, tułów, organy wewnętrzne i kończyny.

Podawana informacja powinna dotyczyć umiejscowienia
najpoważniejszego urazu, czyli tego którego rodzaj został
podany wcześniej.

Statystyczny model wypadku

Przyjęty statystyczny model wypadku przy pracy
wyróżnia 2 fazy, mianowicie:
 fazę przedwypadkową,

 fazę wypadku.

Faza przedwypadkowa

W fazie przedwypadkowej należy określić:

 miejsce powstania wypadku (pytanie 18),

 wykonywany przez poszkodowanego proces pracy
(pytanie 19),

 rodzaj miejsca wypadku (pytanie 20),

 czynność wykonywaną przez poszkodowanego w
chwili wypadku (pytanie 21),

 czynnik materialny związany z czynnością
wykonywaną przez poszkodowanego w chwili wypadku
(pytanie 22).

Miejsce powstania wypadku – pyt. 18

Wypadek pracownika remontującego salę wykładową w szkole:

Teren budowy – obiekt
remontowany

Placówka naukowa, szkoła
przedszkole

Wypadek pracownika usuwającego azbest w supermarkecie:

Teren budowy – obiekt
remontowany

Miejsce handlu

Wypadek pracownika w hali produkcyjnej podczas naprawy lub
konserwacji maszyny:

Miejsce konserwacji i
napraw

Miejsce produkcji

Wypadek pracownika w warsztacie naprawczym samochodów:

Miejsce konserwacji i
napraw

Zakład usługowy

Wykonywany przez poszkodowanego proces

pracy (pyt. 19)

To podstawowy rodzaj pracy wykonywanej w czasie kiedy miał
miejsce wypadek.
Procesu pracy nie należy mylić z działalnością przedsiębiorstwa ani z
zawodem poszkodowanego.

Określając kategorię procesu pracy, należy znaleźć taką, która
możliwie najlepiej charakteryzuje zadanie realizowane przez
poszkodowanego w chwili wypadku.

Produkcja, wytwarzanie, przetwarzanie magazynowanie (kod 11-19).

Są to wszystkie prace:

- w wyniku których powstaje wyrób
- oraz te związane z jego przechowywaniem, łacznie z załadunkiem i
wyładunkiem.

Położenie geograficzne miejsca wypadku (pytanie
15) – wpisać miejscowość, kod wpisuje US.

Miejsce powstania wypadku (pytanie 18) to
miejsce, w którym przebywał poszkodowany w chwili
wypadku (może to być zarówno pomieszczenie pracy
jak i inne miejsce).

Proces pracy (pytanie 19) to podstawowy rodzaj
pracy wykonywanej przez poszkodowanego w czasie,
kiedy wypadek miał miejsce.

Rodzaj miejsca wypadku (pytanie 20) określa
miejsce zdarzenia ze względu na lokalizację
stanowiska pracy w zakładzie pracy lub poza nim.

Jednostka lokalna zakładu pracy jest to zorganizowana całość
(zakład, oddział, filia itp.) położona w miejscu zidentyfikowanym
odrębnym adresem, pod którym lub z którego jest prowadzona
działalność co najmniej przez jedną osobę pracującą, przy czym:
1) zakłady samodzielnie bilansujące zlokalizowane pod jednym
adresem są odrębnymi jednostkami lokalnymi;
2) objęte odrębną rejestracją prawną organizacyjne części podmiotów
są jednostkami lokalnymi;
3) jednostki prowadzące działalność w zakresie transportu są
jednostkami lokalnymi według miejsc, z których są wydawane
polecenia lub jest organizowana praca;
4) jednostki prowadzące działalność w zakresie budownictwa są
jednostkami lokalnymi według miejsc, w których są przyjmowane
zlecenia na wykonawstwo robót budowlanych i pomocniczych albo są
wykonywane prace zarządu, albo jest prowadzona organizacja pracy
budowlanej i pomocniczej; place realizacji poszczególnych budów nie
są jednostkami lokalnymi;
5) sprzedaż obwoźna, obnośna oraz punkt sprzedaży detalicznej bez
stałej lokalizacji, jak również prowadzenie usług wyłącznie u klienta
jest jedną jednostką lokalną w miejscu zamieszkania osoby fizycznej,
miejscu siedziby osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej
niemającej osobowości prawnej.

Czynność wykonywana przez poszkodowanego w chwili

wypadku (pytanie 21).

- to czynność wykonywana przez poszkodowanego w sposób

zamierzony, bezpośrednio przed wypadkiem.

Czynnik materialny związany z czynnością wykonywaną przez

poszkodowanego w chwili wypadku (pytanie 22) to maszyna,

narzędzie lub inny obiekt, używany przez poszkodowanego w chwili,

gdy uległ on wypadkowi.

Czynnik materialny związany z odchyleniem (pytanie 24) to

maszyna, narzędzie, inny obiekt lub czynnik środowiska, który ma

bezpośredni związek z wydarzeniem będącym odchyleniem od stanu

normalnego. Jeśli z odchyleniem jest związanych kilka czynników

materialnych, to wówczas musi być wskazany ostatni z tych

czynników materialnych.

Czynnik materialny będący źródłem urazu (pytanie 26) to

maszyna, narzędzie, inny obiekt lub czynnik środowiska, z którym

kontakt stał się przyczyną urazu (fizycznego lub psychicznego).

Czynnik materialny będący źródłem urazu

pyt. 26

Czynnik materialny będący źródłem urazu należy
określić na podstawie wcześniej dobrze zidentyfikowanego
wydarzenia powodującego uraz.
W znacznym stopniu ułatwi to zidentyfikowanie źródła urazu.
Wszystkie 3 czynniki materialne:

•

związany

czynnością

wykonywaną

przez

poszkodowanego w chwili wypadku,
• związany z odchyleniem,
• będący źródłem urazu,

mają wspólną klasyfikację i w zależnościom zaistniałego
wypadku mogą mieć miejsce takie sytuacje, że:

 będą to 3 różne czynniki,
 będzie to jeden czynnik, który powinniście wpisać
kodami w pytaniach 22, 24 i 26,
 będą to 2 czynniki jednakowe, a trzeci inny,

Może zaistnieć sytuacja, że któryś z czynników nie wystąpi.

Źródło urazu

to obiekt, z

którym kontakt

stał się przyczyną

urazu (fizycznego

lub psychicznego)

W przypadku wystąpienia kilku czynników

materialnych stanowiących źródło urazu powinien

zostać zarejestrowany czynnik powodujący

najpoważniejsze obrażenia.

Wydarzenie będące odchyleniem od stanu normalnego
(pytanie 23) to wydarzenie niezgodne z właściwym
przebiegiem procesu pracy, które wywołało wypadek.
Jeżeli wypadek nastąpił w wyniku szeregu następujących po
sobie wydarzeń, to powinno zostać zarejestrowane ostatnie z
tych wydarzeń.

Wydarzenie powodujące uraz (pytanie 25) opisuje, w jaki
sposób poszkodowany doznał urazu (fizycznego lub
psychicznego) spowodowanego przez czynnik materialny.

Przyczyny wypadku (pytanie 27) są to wszelkie braki i
nieprawidłowości, które bezpośrednio lub pośrednio
przyczyniły się do powstania wypadku, związane z
czynnikami materialnymi (technicznymi), z ogólną
organizacją pracy w zakładzie lub organizacją stanowiska
pracy oraz związane z pracownikiem.

Waldemar KRUPA

krupa11@o2.pl

kom. 501 068 571

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58
Slide 59
Slide 60
Slide 61
Slide 62
Slide 63
Slide 64
Slide 65
Slide 66
Slide 67
Slide 68
Slide 69
Slide 70
Slide 71
Slide 72
Slide 73
Slide 74
Slide 75
Slide 76
Slide 77
Slide 78
Slide 79
Slide 80
Slide 81
Slide 82
Slide 83
Slide 84
Slide 85
Slide 86
Slide 87
Slide 88
Slide 89
Slide 90
Slide 91
Slide 92
Slide 93
Slide 94
Slide 95
Slide 96
Slide 97
Slide 98
Slide 99
Slide 100
Slide 101
Slide 102
Slide 103
Slide 104
Slide 105
Slide 106
Slide 107
Slide 108
Slide 109
Slide 110
Slide 111
Slide 112
Slide 113
Slide 114
Slide 115
Slide 116
Slide 117
Slide 118
Slide 119
Slide 120
Slide 121
Slide 122
Slide 123
Slide 124
Slide 125
Slide 126
Slide 127
Slide 128
Slide 129
Slide 130
Slide 131
Slide 132
Slide 133
Slide 134
Slide 135
Slide 136
Slide 137
Slide 138
Slide 139
Slide 140
Slide 141
Slide 142
Slide 143
Slide 144
Slide 145
Slide 146
Slide 147
Slide 148
Slide 149
Slide 150
Slide 151
Slide 152
Slide 153
Slide 154
Slide 155
Slide 156
Slide 158
Slide 159
Slide 160
Slide 161
Slide 162
Slide 163
Slide 164
Slide 165
Slide 166
Slide 167
Slide 168
Slide 169
Slide 170
Slide 171
Slide 172
Slide 173
Slide 174
Slide 175
Slide 176
Slide 177
Slide 178
Slide 179
Slide 180
Slide 181
Slide 182
Slide 183
Slide 184
Slide 185
Slide 186
Slide 187
Slide 188
Slide 189
Slide 190
Slide 191
Slide 192
Slide 193
Slide 194
Slide 195
Slide 196
Slide 197
Slide 198
Slide 199

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Zaj I Wypadki przy pracy SP NOT 2010
wypadki przy pracy
ZgĹ‚oszenie wypadku przy pracy osoby nie bÄ™dÄ…cej pracownikiem
karta wypadku przy pracy
wypadki przy pracy, Studia, Zarządzanie, Ergonomia
Rejestr wypadków przy pracy 2007, BHP
9 4 Badanie przyczyn wypadków przy pracy
puow new, BHP, URBAŃSKI - Wypadki przy pracy, przepisy i inne
ZDARZENIA wypadki przy pracy, BHP(5)
Dz.U.2009.105 poz.870 Rozp. ws. ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, BHP, Akty pra
Wypadki przy pracy i choroby zawodowe
Okoliczności wypadku przy pracy osoby prowadzącej działalność gospodarczą zbada ZUS
Choroby zawodowe i wypadki przy pracy
Wypadki przy pracy 5
6 Obowiązki pracodawcy dotyczące wypadków przy pracy
Dzień Pamięci Ofiar Wypadków Przy Pracy
protokół ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, Nauka, Projekty, Zarządzanie bezpiecz

więcej podobnych podstron

Wypadki przy pracy SP Poltechnika

Document Outline