Wprowadzenie w kształcenie akademickie

Wprowadzenie w kształcenie akademickie

Rehabilitacja zawodowa -

Rehabilitacja zawodowa -

Doradztwo zawodowe w rehabilitacji

Doradztwo zawodowe w rehabilitacji

Rehabilitacja –terminologia

Współczesna rehabilitacja jest obszarem pedagogiki
specjalnej, w ramach którego opracowuje się
założenia teoretyczne i prowadzi działalność
praktyczną.

Najczęściej określana jest jako proces

kompleksowych działań, którego celem jest pomoc
osobie niepełnosprawnej w przystosowaniu się do
życia społecznego. Jest systemowym procesem
wsparcia osób z niepełnosprawnością. W procesie
tym wyróżnia się rehabilitację medyczną (leczniczą),
edukacyjną, zawodową, psychologiczną i społeczną.

2

Polski Model Rehabilitacji (W. Dega 1973)

Cechy charakterystyczne:
•powszechność - wyrażająca się dostępnością lecznictwa
zamkniętego i otwartego oraz usług rehabilitacyjnych dla
wszystkich potrzebujących
•wczesność - polegająca na realizacji zadań rehabilitacji
możliwie wcześnie, tj. od momentu powstania
niepełnosprawności, lub postawienia diagnozy i
zapoczątkowania leczenia
•kompleksowość - stosowanie wszystkich aspektów
rehabilitacji leczniczej, psychologicznej, zawodowej i społecznej
•ciągłość - prowadzenie postępowania rehabilitacyjnego od
czasu powstania niesprawności do pełnego uczestnictwa osoby
niepełnosprawnej w życiu zawodowym i społecznym

4

Rehabilitacja medyczna (lecznicza)

Obejmuje leczenie kliniczne (farmakoterapię,
zabiegi chirurgiczne, fizykoterapię, odpowiednią
dietę), ale też leczenie ruchem, protezowanie,
terapię zajęciową i psychoterapię, jak też
niekonwencjonalne metody leczenia, takie jak:
bioenergoterapia, akupunktura, ziołolecznictwo.

Ma na celu usprawnianie somatyczne i fizyczne, to
jest zmniejszanie lub usuwanie fizycznych i
fizjologicznych skutków naruszenia sprawności
organizmu.

5

Rehabilitacja psychologiczna

Ten dział rehabilitacji to pomoc osobie
niepełnosprawnej w jej przystosowaniu się do
życia z niepełnosprawnością.

Celem podejmowanych działań jest adaptacja
psychiczna osoby niepełnosprawnej do sytuacji
niepełnej sprawności. Chodzi o zastosowanie
wiedzy psychologicznej w celu poprawy
funkcjonowania psychicznego i akceptacji
własnej, trudnej sytuacji niesprawności

6

Rehabilitacja społeczna

Ten dział rehabilitacji ma na celu integrację osoby
niepełnosprawnej ze społeczeństwem lub
wyrównywanie szans poprzez udzielanie pomocy
w jej przystosowaniu się do życia społecznego.
Do zadań rehabilitacji społecznej należy usuwanie
barier architektonicznych, prawnych,
ekonomicznych i społecznych.
Jest to także proces przygotowania społeczeństwa
na przyjęcie osoby niepełnosprawnej, więc przede
wszystkim kształtowanie właściwych postaw
akceptujących niesprawność.

7

Rehabilitacja zawodowa jako jeden z obszarów procesu

rehabilitacji stawia sobie za cel przygotowanie osoby
niepełnosprawnej do rozpoczęcia bezpośredniej aktywności
zawodowej, umożliwienie podjęcia pracy oraz utrzymanie jej.

Praca osób niepełnosprawnych zapewnia im nie tylko

niezależność finansową, życie na odpowiednim poziomie
materialnym, lecz przede wszystkim pełni funkcje terapeutyczne
podwyższające samoocenę, poczucie własnej wartości i
przydatności społecznej.

W przebiegu rehabilitacji zawodowej wyróżnia się następujące

etapy:
 poradnictwo zawodowe, oparte o kompleksową ocenę zdolności
do pracy;
 przygotowanie zawodowe, na drodze odpowiedniego kształcenia;
 zatrudnienie, zgodnie z psychofizycznymi możliwościami i
kwalifikacjami

zawodowymi;

 opiekę rehabilitacyjno-socjalną nad pracującymi osobami
niepełnosprawnymi.

8

Poradnictwo zawodowe – doradztwo zawodowe

Doradztwo – udzielanie fachowych zaleceń, porad,
zwłaszcza prawnych, ekonomicznych. Doradztwo
zawodowe dotyczy pomocy w wyborze zawodu.

Poradnictwo zawodowe to działalność prowadzona
przez szkoły i poradnie, której celem jest udzielanie
uczniom pomocy w ukierunkowaniu ich planów
życiowych stosownie do zainteresowań i możliwości
oraz pomocy w wyborze zawodu lub kierunku
dalszego kształcenia.

Rehabilitacja zawodowa

Rehabilitacja zawodowa

W wyniku rehabilitacji zawodowej osoby z niepełnosprawnością
mogą być zatrudnione na:



chronionym rynku pracy – zatrudnienie w specjalnych

warunkach pracy (np. zakłady aktywności zawodowej)



otwartym rynku pracy – zatrudnienie w zwykłych zakładach

pracy, gdzie znajdują pracę osoby z mniejszymi uszkodzeniami
organizmu i lepiej przystosowane do samodzielnego radzenia
sobie z wymaganiami pracodawców

Zatrudnienie w zwykłych zakładach pracy może przyjąć formy:



zatrudnienie na takich samych stanowiskach i na takich samych

zasadach, jak pracowników z pełnosprawnością



zatrudnienie na stanowiskach specjalnie przystosowanych do

psychofizycznych możliwości pracowników z
niepełnosprawnością

Osoby z niepełnosprawnością na rynku pracy

Osoby z niepełnosprawnością na rynku pracy

Uwarunkowania sytuacji socjoekonomicznej osób z

niepełnosprawnością:



ograniczanie opiekuńczej funkcji państwa



przekształcenia ustrojowe administracji publicznej



niekorzystne i zmienne unormowania prawne



utrudniony dostęp do sfery socjalnej i edukacyjnej



zmiany na rynku pracy:



stale rosnące wymagania pracodawców



brak dostosowania szkolenia zawodowego do realiów rynku



zmiany w życiu społecznym:



szybki postęp cywilizacyjny



rewolucja teleinformatyczna



zagrożenie marginalizacją i wykluczeniem społecznym

Osoby z niepełnosprawnością na rynku pracy

Osoby z niepełnosprawnością na rynku pracy

Zróżnicowanie populacji osób z niepełnosprawnością:



rodzaj niepełnosprawności - zróżnicowane problemy i potrzeby
zawodowe



struktura populacji osób niepełnosprawnych– przeważają osoby
starsze (45-65 lat) i gorzej wykształcone



stopień niepełnosprawności - różny poziom możliwości
samodzielnego funkcjonowania w sytuacjach życiowych oraz
zawodowych



różny poziom ogólnego zrehabilitowania – osoby samodzielne i
osoby wymagające pomocy i określonych usług (instytucja
osobistego asystenta)



poziom wykształcenia i kwalifikacji zawodowych – część osób
nie posiada żadnego doświadczenia zawodowego



poziom przystosowania (adaptacji) stanowiska pracy - osoby
pracujące bez żadnych modyfikacji oraz takie, które wymagają
znacznego przystosowania stanowiska pracy

Osoby z niepełnosprawnością na rynku pracy

Osoby z niepełnosprawnością na rynku pracy

Przyczyny niskiej aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych w Polsce:



duże zróżnicowanie problemów stanowiących przeszkodę w integracji



wzajemne przenikanie się wielu czynników wpływające na uciążliwość
barier



poziom wykształcenia:



wiele barier blokuje dostępność do szkolnictwa otwartego (na
poziomie podstawowym, średnim i wyższym



dodatkowe utrudnienia dla osób pochodzących z małych miejscowości
oraz środowisk wiejskich



placówki oświatowe nie są przygotowane do realizowania
specyficznych potrzeb edukacyjnych młodzieży z niepełnosprawnością



edukacja zawodowa nie jest nakierowana na doskonalenie kwalifikacji
/ umiejętności osób niepełnosprawnych w ramach indywidualnej
ścieżki rozwoju

(

13

Orientacja szkolna i zawodowa

Jest to ogół poczynań wychowawczych,
które mają na celu takie pokierowanie
wszechstronnym rozwojem ucznia, aby
sam dojrzał do podejmowania
optymalnych decyzji w sprawie swojego
życia i zawodu.

14

Istotą poradnictwa rehabilitacyjno –
zawodowego jest pomoc osobie
niepełnosprawnej w ocenie potencjalnych
możliwości w dziedzinie zawodowej. Tak
rozumiane poradnictwo stanowi pomoc dla osoby
z naruszoną sprawnością w zrozumieniu siebie i
swoich potrzeb, swych możliwości i ograniczeń, w
określaniu realnych celów rehabilitacji.
Podstawą poradnictwa zawodowego dla osób
niepełnosprawnych jest znajomość założeń
wynikających z istoty rehabilitacji, jednoczesna
znajomość zawodów, z których można wybrać dla
nich najlepszy, a także znajomość osób,
uwarunkowań indywidualnych i środowiskowych.

15

Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej

oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z

dnia 28 czerwca 2012 roku (nowelizacja)

Osoba niepełnosprawna to osoba której
stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy
trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza
bądź uniemożliwia wypełnianie ról
społecznych, a w szczególności zdolności
do wykonywania pracy zawodowej pod
warunkiem, że uzyskały one orzeczenie
organów orzekających o zakwalifikowaniu
do jednego z trzech stopni
niepełnosprawności, a mianowicie:
znacznego, umiarkowanego lub lekkiego.

Doradca zawodowy -

osoba, która niesie pomoc w zakresie wyboru

zawodu i kierunku kształcenia młodzieży i
osobom dorosłym, uwzględniając
indywidualne możliwości psychofizyczne i
sytuację życiową, a także potrzeby rynku
pracy oraz możliwości systemu
edukacyjnego.

16

Zadania doradcy zawodowego:

• gromadzenie, opracowywanie i

aktualizowanie informacji o zawodach
(stanowiskach pracy), drogach
uzyskiwania kwalifikacji zawodowych oraz
wiedzę o potrzebach rynku pracy

• wykonywanie diagnostycznych badań

przydatności do określonego zawodu
wykorzystując w tym celu metody i
techniki psychologicznego lub
pedagogicznego pomiaru

17

Zadania doradcy zawodowego

• Prowadzenie zajęć indywidualnych i

grupowych w zakresie planowania kariery
zawodowej i aktywnego poszukiwania pracy

• Utrzymywanie ścisłej współpracy zwłaszcza

z doradcą pracy w celu wykorzystania
materiałow dotyczących rynku pracy,
organizowania wizyt w zakładach pracy
oraz kontaktów z pracodawcami

• Prowadzenie odpowiedniej dokumentacji

osób zgłaszających się po poradę

18

19

Celem specjalności

- Doradztwo zawodowe w

rehabilitacji

jest przygotowanie studenta w zakresie:
 Zdobycia wiedzy dotyczącej teoretycznych podstaw
współcześnie

realizowanej rehabilitacji, ze szczególnym

uwzględnieniem poradnictwa

zawodowego dla osób

niepełnosprawnych;
 Opanowania umiejętności diagnozowania potrzeb
zawodowych osób niepełnosprawnych w celu rozwijania ich
kompetencji w aktywnym poszukiwaniu własnej drogi
zawodowej i satysfakcji życiowej;
 Przygotowania do poradnictwa całożyciowego jako
podstawowego

zadania rehabilitacji - to jest pomocy

osobom poszukującym szkoły,

zawodu, pracy, w formie

indywidualnych i grupowych porad

zawodowych,

uwzględniających możliwości psychofizyczne, sytuację
życiową, a także potrzeby rynku pracy.

20

Sylwetka absolwenta

 Absolwent 3-letnich studiów zawodowych dziennych na kierunku
pedagogika specjalna otrzymuje tytuł zawodowy licencjata.
 Posiada przygotowanie pedagogiczne.
 Zdobywa wiedzę pedagogiczną, psychologiczną, medyczną i
socjologiczną z zakresu rehabilitacji osób niepełnosprawnych.
 Posiada kompetencje praktyczne w zakresie posługiwania się
warsztatem diagnostycznym w celu określania predyspozycji i
uwarunkowań aktywności zawodowej osoby niepełnosprawnej.
 Posiada praktyczne kompetencje w zakresie poradnictwa
zawodowego wobec osób niepełnosprawnych, w szczególności
kierowania do szkół, specjalistycznych ośrodków szkoleniowych i
instytucji realizujących

rehabilitację zawodową.

 Absolwent specjalności doradztwo zawodowe w rehabilitacji umie
nawiązać współpracę z jednostkami samorządu terytorialnego i
jednostkami administracji publicznej oraz organizacjami
pozarządowymi na rzecz wzrostu aktywności zawodowej osób
niepełnosprawnych, również w zakresie projektów finansowanych ze
środków Unii Europejskiej.

21

Obszary zatrudnienia absolwenta specjalności: doradztwo
zawodowe w rehabilitacji:

 Pedagog specjalny – doradca zawodowy zatrudniony w
specjalistycznej

poradni psychologiczno - pedagogicznej,

udzielający pomocy uczniom

niepełnosprawnym w

wyborze kierunku kształcenia, przyszłego zawodu

i

planowaniu kariery zawodowej;
 Pedagog specjalny uczestniczący w pracach Zespołów do
Spraw Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności, szczególnie
uczestniczący

w

a

ustalaniu rodzaju szkolenia i zatrudniania

osób niepełnosprawnych;
 Specjalista ds. rozwoju zawodowego bądź pedagog specjalny -
doradca

zawodowy zatrudniony w Urzędzie Pracy w Dziale

ds. Osób

Niepełno-

sprawnych oraz w innych

instytucjach realizujących zadania z

zakresu

rehabilitacji i poradnictwa zawodowego dla osób
niepełnosprawnych;
 Pośrednik pracy – pedagog specjalny zajmujący się
pozyskiwaniem

informacji na temat wolnych miejsc pracy,

ze szczególnym

uwzględnieniem możliwości zatrudnienia

osób niepełnosprawnych;

22

 Pedagog specjalny współrealizujący wewnątrzszkolny system
doradztwa

zawodowego, zatrudniony w szkole integracyjnej lub

specjalnej, bądź w

ośrodkach zajmujących się trudną młodzieżą -

wspierający uczniów niepełnosprawnych bądź zagrożonych
wykluczeniem społecznym w

planowaniu kariery zawodowej i

udzielaniu informacji w tym zakresie;

 Pedagog specjalny – konstruktor indywidualnych programów
rehabilitacji zawodowej i społecznej dla osób niepełnosprawnych
dorosłych,

uczestników warsztatów terapii zajęciowej,

pensjonariuszy domów

pomocy społecznej;

 Pedagog specjalny –jako osoba zatrudniona w ośrodkach edukacji
specjalnej dorosłych, organizacjach pozarządowych prowadzących
działalność kulturalno-oświatową na rzecz osób dorosłych
niepełnosprawnych.