Wykład II

Gruczoły dokrewne

14.04.21

 

2

Gruczoły dokrewne nie mają 
przewodów wyprowadzających.
Ich wydzielina zwana hormonem 
przedostaje się bezpośrednio do krwi

Biorą udział w regulacji 
humoralnej ustroju
Współdziałają ściśle z układem 
nerwowym w ramach regulacji 
neurohumoralnej

14.04.21

 

3

Zależnie od listka 
zarodkowego, z którego się 
rozwijają dzielimy

Ektoderma- przysadka, 
szyszynka, rdzeń nadnercza, 
skupienie 
tkanki„chromochłonnej”
Mezoderma- kora nadnerczy, 
gruczoły płciowe
Endoderma- grasica, tarczyca, 
przytarczyce, trzustka

14.04.21

 

4

Przysadka mózgowa

Jest częścią podwzgórza
Wielkość fasoli, waga 0,6-0,8 g
Leży w siodełku tureckim kości klinowej

Składa się z:

Płata przedniego, gruczołowego, 

wydziela hormony TSH, ACTH, STH..
Płata tylnego wnikają do niego włókna 

nerwowe z jąder podwzgórza. Z jąder 

drogą tych włókien przechodzą hormony 

oksytocyna i wazopresyna, które są 

magazynowane w tylnym płacie 

przysadki

14.04.21

 

5

14.04.21

 

6

Szyszynka

Jest częścią nadwzgórza
Waży 0,1-0,2 g
Wymiary 5x3x3 mm
Stwierdza się obecność piasku szyszynki 

drobne kamienie z węglanu wapnia 

szczególnie dużo w okresie pokwitania
Wydziela hormon melatoninę, który 

zapobiega przedwczesnemu 

dojrzewaniu oraz wpływa na czuwanie i 

sen

14.04.21

 

7

Gruczoły nadnerczowe

Parzyste narządy
Leżą na górnych biegunach nerek
Mają kształt czapeczki frygijskiej
Masa 10-18 g, wymiary 5x3x1cm

Nadnercza dzieli się na
Korę nadnercza, która wydziela 

Glikokortykoidy
Mineralokortykoidy
Hormony płciowe: Androgeny

Rdzeń nadnercza, który wydziela

Adrenalinę
Noradrenalinę

czyli tzw aminy katecholowe działające 

sympatykomimetycznie

14.04.21

 

8

Skupienia komórek 
chromochłonnych

Są zbudowane z takich samych 
komórek jak rdzeń nadnerczy
Wydzielają takie same hormony

Wyróżniamy 

Ciałka przyaortowe
Kłębek szyjny
Kłębki aortowe

14.04.21

 

9

Gruczoł tarczowy

Nieparzysty narząd 

położony u podstawy 

szyi
Składa się z płata 

prawego, płata lewego 

węziny i w około 50% 

płata piramidowego
Wielkość 5x3x2 cm
Masa 30-60 g
Miąższ składa się z 

pęcherzyków 

wypełnionych koloidem
Hormony tarczycy to 

trójjodotyronina i 

tyroksyna

14.04.21

 

10

14.04.21

 

11

14.04.21

 

12

GRUCZOŁY PRZYTARCZYCOWE

Położone są na tylnej powierzchni 

płatów tarczycy

Wyróżniamy

 Gruczoł górny prawy i lewy

 Gruczoł dolny prawy i lewy
   Mogą być gruczoły dodatkowe w 

miąższu tarczycy i w śródpiersiu
Wielkość  podobna do ziarna pszenicy
Masa 0,035 g
Wydzielają PARATHORMON

14.04.21

 

13

14.04.21

 

14

Część wewnątrzwydzielnicza trzustki

Wyspy trzustkowe (Langerhansa)
Liczba 200 tyś-1,8 mln
Masa 3g
Zidentyfikowano

Wyspy A –wydzielają glukagon
Wyspy B - wydzielają insulinę
Wyspy D - wydzielają 

somatostatynę

14.04.21

 

15

BUDOWA TRZUSTKI

14.04.21

 

16

Grasica

 

ze względu na swoją czynność jest 
zaliczana do układu chłonnego jak i do 
dokrewnego

Położona w dolnej części szyi i w 

śródpiersiu górnym tuż za mostkiem
Pełny rozwój w okresie pokwitania
Płat prawy i płat lewy
Masa 35 g
Wymiary 6x4x1 cm
Wydziela hormony TYMOZYNĘ i 

TYMOPOETYNĘ wpływające na wzrost i 

dojrzewanie płciowe

14.04.21

 

17

KONIEC!!!

POWODZENIA NA 
EGZAMINIE

DO PRACY START