Cięcie

cesarskie

Prutek Patrycja

Widawska Karolina

Anna Lichosik

Susser Jagoda

Historia cięcia

cesarskiego

•

Nazwa operacji – cięcie cesarskie – wiąże się
jeszcze ze starożytnym Rzymem, gdzie prawo
zakazywało pogrzebania ciężarnej kobiety bez
wyciągnięcia z jej łona płodu. Nazwa ta wywodzi się
przypuszczalnie od słowa caesar lub caeson, co
można by przetłumaczyć na polski jako "wyprutek"
(łac. cedere = ciąć, pruć)[potrzebne źródło].
Niektóre źródła podają jakoby w ten sposób miał
przyjść na świat Juliusz Cezar, ok. 102 p.n.e.
Przeczy temu fakt, że matka Cezara zmarła w 54
p.n.e. czyli 10 lat przed śmiercią syna. W
starożytnym Rzymie cesarskie cięcie wykonywano
jedynie na zmarłych kobietach w ciąży i było to
usankcjonowane prawem (lex regia Numy
Pompiliusza).

• Autorem pierwszej nowoczesnej techniki wykonywania

cięcia cesarskiego był włoski położnik Eduardo Porro
(1842–1902). Opracowana przez niego metoda polegała
na jednoczesnym nadszyjkowym wycięciu macicy z
wszyciem kikuta szyjki w powłoki jamy brzusznej co
ograniczało możliwość rozwoju infekcji. Cięcie
cesarskie przed wprowadzeniem metody Porro niemal
w 100% wiązało się ze śmiercią rodzącej. Śmiertelność
przy metodzie Porro wynosiła blisko 60% co w tamtych

czasach było przełomem.

Wskazania do wykonania

cięcia cesarskiego można

podzielić na:

•

Wskazania pilne.

Wskazania pilne.

•

Wskazania naglące.

Wskazania naglące.

•

Wskazania nagłe – natychmiastowe.

Wskazania nagłe – natychmiastowe.

•

Wskazania pozapołożnicze.

Wskazania pozapołożnicze.

•

Wskazania ze strony matki.

Wskazania ze strony matki.

•

Wskazania ze strony płodu.

Wskazania ze strony płodu.

Wskazania pilne:

Czynniki potencjalnie zagrażające życiu i zdrowiu

Czynniki potencjalnie zagrażające życiu i zdrowiu

matki i płodu istnieją, ale nie stanowią

matki i płodu istnieją, ale nie stanowią

bezpośredniego zagrożenia życia w danej chwili lecz

bezpośredniego zagrożenia życia w danej chwili lecz

istnieją przesłanki, że pogorszenie może wystąpić w

istnieją przesłanki, że pogorszenie może wystąpić w

każdej chwili, a dalsze oczekiwanie i ewentualny

każdej chwili, a dalsze oczekiwanie i ewentualny

postęp porodu może pogorszyć sytuację położniczą i

postęp porodu może pogorszyć sytuację położniczą i

warunki do wykonania cięcia.

warunki do wykonania cięcia.

Przykłady:

Przykłady:

- nieprawidłowe ułożenie główki,

- nieprawidłowe ułożenie główki,

- nieprawidłowe położenie płodu przy trwającej czynności

- nieprawidłowe położenie płodu przy trwającej czynności

skurczowej,

skurczowej,

- dystocja szyjkowa,

- dystocja szyjkowa,

- ciężki stan przedrzucawkowy,

- ciężki stan przedrzucawkowy,

- poród przedwczesny płodu, dla którego poród drogami

- poród przedwczesny płodu, dla którego poród drogami

rodnymi stanowi poważne ryzyko uszkodzenia lub śmierci.

rodnymi stanowi poważne ryzyko uszkodzenia lub śmierci.

Wskazania nagłe

Zaburzenia potencjalnie zagrażające życiu i zdrowiu

Zaburzenia potencjalnie zagrażające życiu i zdrowiu

matki oraz płodu występują i powtarzają się w

matki oraz płodu występują i powtarzają się w

krótkich odstępach czasu, bezpośrednie zagrożenie

krótkich odstępach czasu, bezpośrednie zagrożenie

życia matki lub płodu może nastąpić w każdej chwili,

życia matki lub płodu może nastąpić w każdej chwili,

pacjentka powinna być operowana jak najszybciej.

pacjentka powinna być operowana jak najszybciej.

Przykłady:

Przykłady:

- powtarzające się epizody bradykardii,

- powtarzające się epizody bradykardii,

- deceleracje późne lub zmienne przy nieefektywnej czynności

- deceleracje późne lub zmienne przy nieefektywnej czynności

skurczowej niezapewniającej prawidłowego postęp porodu,

skurczowej niezapewniającej prawidłowego postęp porodu,

- głęboka bradykardia płodu nie reagująca na leczenie

- głęboka bradykardia płodu nie reagująca na leczenie

zachowawcze.

zachowawcze.

Wskazania

natychmiastowe:

Zaburzenia płodowe lub matczyne występujące w

Zaburzenia płodowe lub matczyne występujące w

sposób ciągły, bezpośrednio zagrażają życiu i

sposób ciągły, bezpośrednio zagrażają życiu i

zdrowiu matki lub płodu. Cięcie powinno być

zdrowiu matki lub płodu. Cięcie powinno być

wykonane natychmiast!

wykonane natychmiast!

Przykłady:

Przykłady:

- wypadnięcie pępowiny,

- wypadnięcie pępowiny,

- podejrzenie krwotoku wewnętrznego spowodowanego

- podejrzenie krwotoku wewnętrznego spowodowanego

pęknięciem macicy,

pęknięciem macicy,

- przedwczesne odklejenie łożyska,

- przedwczesne odklejenie łożyska,

- krwotok z łożyska przodującego,

- krwotok z łożyska przodującego,

- rzucawka,

- rzucawka,

- zagrażająca rzucawka,

- zagrażająca rzucawka,

- zaburzenia czynności serca płodu

- zaburzenia czynności serca płodu

Wskazania pozapołożnicze

•

Wskazania kardiologiczne:

Wskazania kardiologiczne:

-w zależności od rodzaju niewydolności krążenia (III

-w zależności od rodzaju niewydolności krążenia (III

i IV stopnia wg NYHA)

i IV stopnia wg NYHA)

•

Wskazania pulmologiczne:

Wskazania pulmologiczne:

-ustalane na podstawie gazometrii i niewydolności

-ustalane na podstawie gazometrii i niewydolności

oddechowej.

oddechowej.

•

Wskazania okulistyczne:

Wskazania okulistyczne:

-zaawansowane retinopatie

-zaawansowane retinopatie

-odwarstwienie siatkówki.

-odwarstwienie siatkówki.
•

Wskazania neurologiczne:

Wskazania neurologiczne:

-krwawienia domózgowe

-krwawienia domózgowe

-guzy mózgu.

-guzy mózgu.

Wskazania pozapołożnicze

cd.

•

Wskazania ortopedyczne:

Wskazania ortopedyczne:

-pokrywają się z patologią położniczą w

-pokrywają się z patologią położniczą w

obrębie miednicy.

obrębie miednicy.

•

Wskazania psychiatryczne.

Wskazania psychiatryczne.

Wskazania matczyne:

•

Nieprawidłowa budowa miednicy.

Nieprawidłowa budowa miednicy.

•

Niewspółmierność porodowa.

Niewspółmierność porodowa.

•

Łożysko przodujące.

Łożysko przodujące.

•

Przedwczesne odklejenie prawidłowo

Przedwczesne odklejenie prawidłowo

usadowionego łożyska.

usadowionego łożyska.

•

Przedłużający się poród.

Przedłużający się poród.

•

Zagrażające pękniecie macicy.

Zagrażające pękniecie macicy.

•

Niektóre nieprawidłowe położenia i

Niektóre nieprawidłowe położenia i

ułożenia płodu.

ułożenia płodu.

•

Nadciśnienie indukowane ciążą.

Nadciśnienie indukowane ciążą.

•

Stan przedrzucawkowy

Stan przedrzucawkowy

Wskazania matczyne cd.

•

Słabe blizny w obrębie mięśnia macicy

Słabe blizny w obrębie mięśnia macicy

po przebytym cięciu cesarskim lub

po przebytym cięciu cesarskim lub

wyłuszczeniu mięśniaków.

wyłuszczeniu mięśniaków.

•

Pierwotnie słaba czynność skurczowa

Pierwotnie słaba czynność skurczowa

macicy; nieskoordynowana czynność

macicy; nieskoordynowana czynność

skurczowa macicy (mimo stosowania

skurczowa macicy (mimo stosowania

leków pobudzających skurcze).

leków pobudzających skurcze).

•

Guzy miednicy mniejszej.

Guzy miednicy mniejszej.

•

Rak szyjki macicy.

Rak szyjki macicy.

•

Przetoka pęcherzowo-płciowa.

Przetoka pęcherzowo-płciowa.

•

Inne choroby matki.

Inne choroby matki.

Wskazana płodowe

•

Zagrażająca zamartwica

Zagrażająca zamartwica

wewnątrzmaciczna płodu.

wewnątrzmaciczna płodu.

•

Niedotlenienie płodu.

Niedotlenienie płodu.

•

Wypadnięcie pępowiny.

Wypadnięcie pępowiny.

•

Przedłużanie się porodu.

Przedłużanie się porodu.

•

Płód o małej (1500-2500

Płód o małej (1500-2500

gram) lub za dużej masie

gram) lub za dużej masie

(powyżej 3800 gram).

(powyżej 3800 gram).

•

Nieprawidłowe położenia i

Nieprawidłowe położenia i

ułożenia płodu.

ułożenia płodu.

•

Obciążony wywiad

Obciążony wywiad

położniczy.

położniczy.

•

Ostre choroby infekcyjne

Ostre choroby infekcyjne

sromu i pochwy

sromu i pochwy

(opryszczka).

(opryszczka).

Wskazania płodowe cd

•

Cukrzyca matki.

Cukrzyca matki.

•

Autoimmunizacja matki anty-Rh.

Autoimmunizacja matki anty-Rh.

•

Trombocytopenia płodu.

Trombocytopenia płodu.

•

Wady płodu

Wady płodu

Wskazania do rozwiązania ciąży

drogą ciecia cesarskiego w ciąży

mnogiej

•

Poród w ciąży wielopłodowej,

Poród w ciąży wielopłodowej,

niezależnie od stopnia intensyfikacji

niezależnie od stopnia intensyfikacji

opieki prenatalnej, stanowi dla płodów

opieki prenatalnej, stanowi dla płodów

kolejne zagrożenie, znacznie wyższe

kolejne zagrożenie, znacznie wyższe

od stwierdzanego w porodzie

od stwierdzanego w porodzie

jednopłodowym. Występują ze

jednopłodowym. Występują ze

zwiększoną częstością, zarówno

zwiększoną częstością, zarówno

wszystkie powikłania, jakie

wszystkie powikłania, jakie

towarzyszą porodowi pojedynczego

towarzyszą porodowi pojedynczego

płodu, jak i inne specyficzne wyłącznie

płodu, jak i inne specyficzne wyłącznie

dla ciąż wielopłodowych, stanowiąc

dla ciąż wielopłodowych, stanowiąc

dodatkowe zagrożenie dla

dodatkowe zagrożenie dla

prawidłowego przebiegu porodu.

prawidłowego przebiegu porodu.

Ciąża wieloplodowa cd

Wskazania elektywne:

Wskazania elektywne:

każda sytuacja nieprawidłowego położenia

każda sytuacja nieprawidłowego położenia

jednego z płodów,

jednego z płodów,

zespół TTTS,

zespół TTTS,

istotna różnica masy ciała płodów>20%.

istotna różnica masy ciała płodów>20%.

Wskazania względne:

Wskazania względne:

ciąża bliźniacza jednokosmówkowa

ciąża bliźniacza jednokosmówkowa

dwuowodniowa,

dwuowodniowa,

stan po cięciu cesarskim,

stan po cięciu cesarskim,

pierworódka: płód pierwszy w położeniu

pierworódka: płód pierwszy w położeniu

podłużnym główkowym, drugi w innym

podłużnym główkowym, drugi w innym

położeniu.

położeniu.

Wskazania nagłe:

Wskazania nagłe:

zagrażające niedotlenienie któregokolwiek

zagrażające niedotlenienie któregokolwiek

płodu,

płodu,

brak możliwości odbycia porodu drogami

brak możliwości odbycia porodu drogami

rodnymi.

rodnymi.

Zasadniczą trudnością w

Zasadniczą trudnością w

określeniu wskazania do

określeniu wskazania do

cięcia cesarskiego jest fakt,

cięcia cesarskiego jest fakt,

że mimo postępu, jaki

że mimo postępu, jaki

dokonał się w medycynie,

dokonał się w medycynie,

tylko w niektórych

tylko w niektórych

sytuacjach klinicznych cięcie

sytuacjach klinicznych cięcie

cesarskie jest dla matki

cesarskie jest dla matki

bezpieczniejszym sposobem

bezpieczniejszym sposobem

ukończenia porodu, niż

ukończenia porodu, niż

poród drogami natury.

poród drogami natury.

Przygotowanie pacjentki

do ciecia cesarskiego

Przygotowanie dzielimy na:

Przygotowanie dzielimy na:

1. Cięcie cesarskie planowe:

1. Cięcie cesarskie planowe:
•

przygotowanie dalsze,

przygotowanie dalsze,

•

przygotowanie bliższe.

przygotowanie bliższe.

2.

2.

Cięcie cesarskie nagłe.

Cięcie cesarskie nagłe.

Przygotowanie pacjentki

do cięcia planowego

Przygotowanie dalsze:

Przygotowanie dalsze:

Dotyczy ono:

Dotyczy ono:
•

Zebrania dokładnego wywiadu

Zebrania dokładnego wywiadu

•

Sprawdzenia czy mamy pisemną zgodę pacjentki na

Sprawdzenia czy mamy pisemną zgodę pacjentki na

zabieg

zabieg

•

Przeprowadzenia podstawowych, rutynowych badań

Przeprowadzenia podstawowych, rutynowych badań

laboratoryjnych (krew i mocz)

laboratoryjnych (krew i mocz)

•

Konsultacji internistycznej i anestezjologicznej oraz

Konsultacji internistycznej i anestezjologicznej oraz

innych konsultacji specjalistycznych (jeżeli są

innych konsultacji specjalistycznych (jeżeli są

niezbędne)

niezbędne)

•

Wykonaniu badań dodatkowych (EKG)

Wykonaniu badań dodatkowych (EKG)

•

Przygotowanie bliższe-

Przygotowanie bliższe-

rozpoczyna się od dnia

rozpoczyna się od dnia

poprzedzającego

poprzedzającego

operację do

operację do

przekazania pacjentki

przekazania pacjentki

na blok operacyjny

na blok operacyjny

(salę cięć cesarskich).

(salę cięć cesarskich).

Cięcie planowe-

przygotowanie bliższe

Dzień przed zabiegiem:

Dzień przed zabiegiem:

•

Ostatnim, pełnym posiłkiem jest

Ostatnim, pełnym posiłkiem jest

śniadanie, na obiad tylko zupa, do

śniadanie, na obiad tylko zupa, do

wieczora pacjentka może pić płyny w

wieczora pacjentka może pić płyny w

ograniczonej ilości, i nie spożywać

ograniczonej ilości, i nie spożywać

niczego do momentu zabiegu.

niczego do momentu zabiegu.

•

Po południu wykonujemy wlew

Po południu wykonujemy wlew

przeczyszczający (za zgoda pacjentki)

przeczyszczający (za zgoda pacjentki)

•

Kąpiel całego ciała z użyciem środka

Kąpiel całego ciała z użyciem środka

antyseptycznego

antyseptycznego

Przygotowanie bliższe cd

Rano w dniu zabiegu:

Rano w dniu zabiegu:
•

Ponownie wykonujemy wlew przeczyszczający

Ponownie wykonujemy wlew przeczyszczający

•

Pacjentka musi być na czczo

Pacjentka musi być na czczo

•

Kąpiel całego ciała

Kąpiel całego ciała

•

Usuwamy i zabezpieczamy biżuterię

Usuwamy i zabezpieczamy biżuterię

•

Zmywamy lakier z paznokci

Zmywamy lakier z paznokci

•

Zabezpieczamy protezę zębową i szkła kontaktowe

Zabezpieczamy protezę zębową i szkła kontaktowe

•

Ubieramy pacjentkę w bieliznę operacyjną

Ubieramy pacjentkę w bieliznę operacyjną

•

Zabezpieczamy rzeczy osobiste pacjentki

Zabezpieczamy rzeczy osobiste pacjentki

•

Zakładamy wkłucie dożylne i cewnik Foley’a

Zakładamy wkłucie dożylne i cewnik Foley’a

•

Golimy pole operacyjne

Golimy pole operacyjne

Przygotowanie pacjentki

do nagłego ciecia

cesarskiego

•

Pobranie podstawowych, rutynowych

Pobranie podstawowych, rutynowych

badań laboratoryjnych (krew i mocz)

badań laboratoryjnych (krew i mocz)

•

Wykonujemy u pacjentki EKG

Wykonujemy u pacjentki EKG

•

Konsultacja anestezjologiczna

Konsultacja anestezjologiczna

•

Golenie i dezynfekcja pola operacyjnego

Golenie i dezynfekcja pola operacyjnego

•

Założenie wkłucia i cewnika Foley’a

Założenie wkłucia i cewnika Foley’a

•

Zabezpieczenie rzeczy osobistych

Zabezpieczenie rzeczy osobistych

pacjentki

pacjentki

Technika operacji

Obecnie prawie powszechnie stosowane jest przezotrzewnowe

Obecnie prawie powszechnie stosowane jest przezotrzewnowe

wydobycie płodu po otwarciu dolnego odcinka macicy (sectio

wydobycie płodu po otwarciu dolnego odcinka macicy (sectio

cesares intraperitonealis supracervicalis)

cesares intraperitonealis supracervicalis)

Ciężarną lub rodzącą układa się na stole operacyjnym

Ciężarną lub rodzącą układa się na stole operacyjnym

pochylonym pod kątem 15 stopni na lewą stronę. Jamę

pochylonym pod kątem 15 stopni na lewą stronę. Jamę

otrzewnej otwiera się nadłonowym poprzecznym cięciem

otrzewnej otwiera się nadłonowym poprzecznym cięciem

sposobem Pfanennstiela. Po nacięciu i przecięciu otrzewnej

sposobem Pfanennstiela. Po nacięciu i przecięciu otrzewnej

załamka pęcherzowo-macicznego oraz zsunięciu pęcherza ku

załamka pęcherzowo-macicznego oraz zsunięciu pęcherza ku

dołowi odsłonięty dolny odcinek macicy nacina się w linii

dołowi odsłonięty dolny odcinek macicy nacina się w linii

środkowej na długość 2 cm. Nacięcie macicy poszerza się na

środkowej na długość 2 cm. Nacięcie macicy poszerza się na

tępo dwoma palcami ku prawej i lewej stronie. Po wydobyciu

tępo dwoma palcami ku prawej i lewej stronie. Po wydobyciu

płodu, całkowitym wydobyciu łożyska i błon płodowych, dolny

płodu, całkowitym wydobyciu łożyska i błon płodowych, dolny

odcinek macicy zszywa się jednowarstwowo pojedynczymi

odcinek macicy zszywa się jednowarstwowo pojedynczymi

szwami lub szwem ciągłym. Otrzewną szyje się szwem ciągłym,

szwami lub szwem ciągłym. Otrzewną szyje się szwem ciągłym,

pokrywając cały obszar rany. Następnie przystępuje się do

pokrywając cały obszar rany. Następnie przystępuje się do

warstwowego zszycia powłok jamy brzusznej.

warstwowego zszycia powłok jamy brzusznej.

Wydobycie płodu z położenia

Wydobycie płodu z położenia

podłużnego główkowego

podłużnego główkowego

Operator jedną rękę wkłada do macicy, obejmuje

Operator jedną rękę wkłada do macicy, obejmuje

główkę płodu i po dokonaniu przygięcia wydobywa

główkę płodu i po dokonaniu przygięcia wydobywa

ją na zewnątrz. Następnie obiema rękami chwyta

ją na zewnątrz. Następnie obiema rękami chwyta

główkę płodu i pociąga w kierunku nóg pacjentki

główkę płodu i pociąga w kierunku nóg pacjentki

do momentu urodzenia barku przedniego, po czym

do momentu urodzenia barku przedniego, po czym

wykonuje odgięcie w kierunku przeciwnym,

wykonuje odgięcie w kierunku przeciwnym,

zgodnie z osią miednicy.

zgodnie z osią miednicy.

Wydobycie płodu z położenia

Wydobycie płodu z położenia

poprzecznego

poprzecznego

Operator po włożeniu ręki do jamy

Operator po włożeniu ręki do jamy

macicy ujmuje główkę, miednice lub

macicy ujmuje główkę, miednice lub

nóżki płodu w zależności od tego, którą

nóżki płodu w zależności od tego, którą

część płodu najłatwiej jest chwycić i

część płodu najłatwiej jest chwycić i

wyciągnąć na zewnątrz. Dalsze

wyciągnąć na zewnątrz. Dalsze

postępowanie jest uzależnione od

postępowanie jest uzależnione od

istniejących warunków położniczych.

istniejących warunków położniczych.

Po wydobyciu dziecka pacjentce należy

Po wydobyciu dziecka pacjentce należy

podać 5 j.m. oksytocyny i.v.

podać 5 j.m. oksytocyny i.v.

Wydobycie płodu z położenia

Wydobycie płodu z położenia

podłużnego miednicowego.

podłużnego miednicowego.

Podobnie jak w położeniu główkowym

Podobnie jak w położeniu główkowym

jedną rękę operator wkłada do macicy i po

jedną rękę operator wkłada do macicy i po

uchwyceniu pośladków wydobywa je na

uchwyceniu pośladków wydobywa je na

zewnątrz. Następnie przez zastosowanie

zewnątrz. Następnie przez zastosowanie

chwytu „lornetkowego” (jak w pomocy

chwytu „lornetkowego” (jak w pomocy

ręcznej sposobem Brachta) wytacza płód

ręcznej sposobem Brachta) wytacza płód

na brzuch matki.

na brzuch matki.

Po odpępnieniu noworodka należy kulociągami

Po odpępnieniu noworodka należy kulociągami

chwycić oba kąty nacięcia i zabezpieczyć je,

chwycić oba kąty nacięcia i zabezpieczyć je,

zakładając po obu stronach jeden lub dwa pojedyncze

zakładając po obu stronach jeden lub dwa pojedyncze

szwy. Pod wpływem podanej oksytocyny dość szybko

szwy. Pod wpływem podanej oksytocyny dość szybko

następuje oddzielenie łożyska. W przeciwnym

następuje oddzielenie łożyska. W przeciwnym

wypadku wykonuje się ręczne odklejenie i wydobycie

wypadku wykonuje się ręczne odklejenie i wydobycie

łożyska, zgodne z ogólnymi zasadami wykonania tego

łożyska, zgodne z ogólnymi zasadami wykonania tego

zabiegu. Następnie łyżką położniczą kontroluje się

zabiegu. Następnie łyżką położniczą kontroluje się

jamę macicy, usuwając resztki tkanki łożyskowej i

jamę macicy, usuwając resztki tkanki łożyskowej i

błon płodowych. Mięsień macicy szyje się

błon płodowych. Mięsień macicy szyje się

pojedynczymi szwami lub szwem ciągłym

pojedynczymi szwami lub szwem ciągłym

.

.

Powikłania śródoperacyjne:

Powikłania śródoperacyjne:

•

Uszkodzenia pęcherza

Uszkodzenia pęcherza

moczowego <0,5%

moczowego <0,5%

•

Krwawienia, zaburzenia

Krwawienia, zaburzenia

krzepnięcia <0,5%

krzepnięcia <0,5%

•

Uszkodzenia moczowodów <0,5%

Uszkodzenia moczowodów <0,5%

•

Powikłania anestezjologiczne

Powikłania anestezjologiczne

<0,5%

<0,5%

•

Zator płynem owodniowym <0,5%

Zator płynem owodniowym <0,5%

Zachorowalność matek w

Zachorowalność matek w

połogu:

połogu:

•

Zapalenie błony śluzowej macicy do 10%

Zapalenie błony śluzowej macicy do 10%

•

Zakażenia dróg moczowych do 10%

Zakażenia dróg moczowych do 10%

•

Zaburzenia gojenia rany, zakażenia rany do 10%

Zaburzenia gojenia rany, zakażenia rany do 10%

•

Zapalenie płuc <0,5%

Zapalenie płuc <0,5%

•

Posocznica <0,5%

Posocznica <0,5%

•

Niedokrwistość <0,5%

Niedokrwistość <0,5%

•

Zakrzepice, zatory <0,5%

Zakrzepice, zatory <0,5%

•

Niedrożność jelit całkowita lub częściowa <0,5%

Niedrożność jelit całkowita lub częściowa <0,5%

Dziękujemy za uwagę

Bibliografia:

Bibliografia:

•

Położnictwo.; Pod. red. prof. dr. hab. med. Rudolfa Klimka. Wydawnictwo

Położnictwo.; Pod. red. prof. dr. hab. med. Rudolfa Klimka. Wydawnictwo

Lekarskie PZWL, Warszawa 1988;

Lekarskie PZWL, Warszawa 1988;

•

Joachim W. Dudenhausen, Willibald Pschyrembel; Położnictwo praktyczne

Joachim W. Dudenhausen, Willibald Pschyrembel; Położnictwo praktyczne

i operacje położnicze.; Wyd. zmienione przy współpracy prof. dr. med.

i operacje położnicze.; Wyd. zmienione przy współpracy prof. dr. med.

Michaela Obladena; Tłumaczenie lek. Krystian Powolny; Wydawnictwo

Michaela Obladena; Tłumaczenie lek. Krystian Powolny; Wydawnictwo

Lekarskie PZWL, Warszawa 2007;

Lekarskie PZWL, Warszawa 2007;

•

Adam Cekański; Wybrane zagadnienia z położnictwa i ginekologii dla

Adam Cekański; Wybrane zagadnienia z położnictwa i ginekologii dla

położnych. Podręcznik dla położnych.; Śląska Akademia Medyczna,

położnych. Podręcznik dla położnych.; Śląska Akademia Medyczna,

Katowice 1999.

Katowice 1999.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Ci%C4%99cie_cesarskie

http://pl.wikipedia.org/wiki/Ci%C4%99cie_cesarskie

http://www.termedia.pl/magazine.php?magazine_id=5&article_i

http://www.termedia.pl/magazine.php?magazine_id=5&article_i

d=4086&magazine_subpage=ABSTRACT

d=4086&magazine_subpage=ABSTRACT

http://images.google.pl/images?um=1&hl=pl&lr=&tbs=isch:1&q=

http://images.google.pl/images?um=1&hl=pl&lr=&tbs=isch:1&q=

ciecie+cesarskie+zdjecia&sa=N&start=21&ndsp=21

ciecie+cesarskie+zdjecia&sa=N&start=21&ndsp=21

http://www.pulsmedycyny.com.pl/index/archiwum/9829.html

http://www.pulsmedycyny.com.pl/index/archiwum/9829.html

http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Caesarian_section?

http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Caesarian_section?

uselang=pl

uselang=pl