DR N. MED. BARBARA BARANOWSKA

Zakres kompetencji położnej 

środowiskowej

Charakterystyka położnej 

środowiskowej/rodzinnej 



Położna środowiskowa/rodzinna to położna 

zatrudniona w podstawowej opiece 
zdrowotnej realizująca zadania z zakresu 
opieki nad rodziną, szczególnie z zakresu 
opieki położniczo-ginekologicznej i nad 
dzieckiem.

Działania położnej

    Z uwagi na specyfikę miejsca świadczenia 

usług położna środowiskowa podejmuje 

działania z zakresu:



 promocji zdrowia



 profilaktyki chorób



 świadczeń pielęgnacyjnych



 świadczeń leczniczych



 świadczeń diagnostycznych



 świadczeni rehabilitacyjnych

Charakterystyka położnej 

środowiskowej/rodzinnej



Położna środowiskowa realizuje kompleksową 

opiekę nad rodziną w zakresie zgodnym z jej 

przygotowaniem zawodowym, obejmującym:



opiekę przedkoncepcyjną



opiekę okołoporodowi nad kobietą, 

noworodkiem i rodziną 



opiekę w schorzeniach ginekologicznych i 

onkologicznych 



opiekę nad płodem, noworodkiem i 

niemowlęciem



opiekę nad kobietą w każdym okresie życia

Przepisy prawne



Ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki 

i położnej (Dz. U. Nr 91, poz. 410)



Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej 

z dnia 2 września 1997 r. w sprawie zakresu i rodzaju 

świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, 

leczniczych i rehabilitacyjnych wykonywanych przez 

pielęgniarkę samodzielnie, bez zlecenia lekarskiego 

oraz zakresu i rodzaju takich świadczeń 

wykonywanych przez położną samodzielnie (Dz. U. Nr 

116, poz. 750)



Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 o zakładach opieki 

zdrowotnej (Dz. U. Nr 91 poz. 408 

z późn. zm.)

Przepisy prawne



Ustawa z dnia 19 kwietnia 1991r. o samorządzie 

pielęgniarek i położnych (Dz. U. Nr 41, poz. 178)



Kodeks Pracy



Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 

dnia 8 lipca 1997 r. w sprawie wymogów jakim powinny 

odpowiadać pod względem technicznym i sanitarnym 

urządzenia i pomieszczenia w których można 

wykonywać indywidualną praktykę pielęgniarki i 

położnej (Dz. U. Nr 85, poz. 543)



Kodeks Etyki Zawodowej Polskiej Pielęgniarki i 

Położnej 



Ustalone standardy praktyki zawodowej



inne

Przepisy prawne

•

W sytuacji przekraczającej jej kompetencje 
położna winna niezwłocznie skierować 
podopieczną do lekarza.

•

Położna jest zobowiązana do przestrzegania 
dyscypliny pracy oraz przepisów 
bezpieczeństwa i higieny pracy.

Opis stanowiska pracy

Kryteria  Wymogi 
kształcen

ie



dyplom szkoły położnych



posiadanie prawa wykonywania zawodu



ukończony kurs kwalifikacyjny dla 

położnych środowiskowych/rodzinnych

Dodatkowe wymogi:



specjalizacja dla położnych 

środowiskowych / rodzinnych



ukończone inne formy doskonalenia 

przydatne do realizacji przypisanych zadań

Opis stanowiska pracy

Kryteria

Wymogi

wiedza



położnictwo, ginekologia, neonatologia, 

pediatria, psychologia, socjologia, 
pedagogika, epidemiologia, filozofia i inne 
dziedziny opieki medycznej i nauk 

humanistycznych w stopniu określonym w 
programie szkoły położnych i co najmniej 
kursu kwalifikacyjnego dla położnych 

środowiskowych



polityka społeczna i zdrowotna państwa, w 

tym systemu ubezpieczeń społecznych, 
organizacji i zasad i funkcjonowania opieki 
zdrowotnej w kraju i regionie działania 
położnej

Opis stanowiska pracy

Kryteria

Wymogi

wiedza



organizacja, zasady funkcjonowania i 

zadania zespołów POZ zarządzanie w 

POZ



aktualne programy promocji zdrowia 

i programy profilaktyczne 

wyznaczające kierunki działań w 
opiece nad kobietą i rodziną



podstawy prawne regulujące 

udzielanie świadczeń zdrowotnych 

przez położne środowiskowe/rodzinne



odpowiedzialności cywilna i 

zawodowa

Opis stanowiska pracy

Kryteria

Wymogi

Umiejętnoś

ci



Zawodowe określone wykazem w 

programie szkół położnych i kursu 

kwalifikacyjnego dla położnych 
środowiskowych



Efektywnego komunikowania się



Planowania działań i praktycznego 

podejścia do planowania



Współpracy w zespole i z zespołem

Cechy osobowościowe



Komunikatywość



Operatywność



Kultura osobista



Uczciwość



Rzetelność



Pracowitość



Otwartość



Zaangażowanie



odpowiedzialność

Zainteresowania



W zakresie rozwoju praktyki zawodowej



W zakresie pracy z rodziną

Umiejętności szczególne



Samodzielność wykonywania kompleksowych 

świadczeń i prowadzenia programów 
promocyjnych i profilaktycznych



Współpraca w zespole



Współpraca z organizacjami społecznymi i 

instytucjami działającymi na rzecz kobiet i 
rodzin i in.

współpraca



Z lekarzem rodzinnym



Pediatrą



Pielęgniarką środowiskową/rodzinną



Pracownikiem socjalnym



Oddziałami położniczo-ginekologicznymi i 

noworodkowymi w obszarze działania



Z lekarzem położnikiem i ginekologiem udzielającym 

świadczeń specjalistycznych w obszarze działań 

położnej



Stanowisko podporządkowane jest bezpośrednio 

położnej koordynującej odpowiedzialnej za realizację 

świadczeń w opiece nad matką i dzieckiem. 

Funkcje położnej wobec rodziny

Realizowanie funkcji :



wychowawczej



opiekuńczej



promowania zdrowia 



profilaktycznej



diagnostycznej 



terapeutycznej 



rehabilitacyjnej

Funkcje wobec kobiety i dziecka



Realizowanie kompleksowej, holistycznej i 

indywidualnej opieki nad kobietą, 
noworodkiem i rodziną.



Planowanie, realizowanie i ocenianie 

świadczeń wykonywanych na rzecz 
podopiecznych.



Określanie zapotrzebowania na opiekę 

położniczą w obszarze działania

Kryteria oceny pracy dla danego 

stanowiska

 



Jakość realizowanych świadczeń.



Dokładność i terminowość wykonania 

poszczególnych świadczeń.



Planowanie pracy i sposób jej realizacji.



Współpraca w zespole z innymi 

profesjonalistami. 



Satysfakcja z opieki odbiorców świadczeń.



Udział w różnych formach doskonalenia 

zawodowego.