TŁUMACZENIE
TŁUMACZENIE
PRZYSIĘGŁE -
PRZYSIĘGŁE -
WPROWADZENIE
WPROWADZENIE
Joanna Warmuzińska-Rogóż
Joanna Warmuzińska-Rogóż
Spis treści
Spis treści
Ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego.
Ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego.
Kto może zostać tłumaczem przysięgłym?
Kto może zostać tłumaczem przysięgłym?
Jak zostać tłumaczem przysięgłym?
Jak zostać tłumaczem przysięgłym?
Zasady wykonywania zawodu tłumacza
Zasady wykonywania zawodu tłumacza
przysięgłego.
przysięgłego.
Kodeks tłumacza przysięgłego.
Kodeks tłumacza przysięgłego.
Przydatne strony internetowe.
Przydatne strony internetowe.
Bibliografia.
Bibliografia.
Ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego
Ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego
Wcześniej obowiązujące Rozporządzenie Ministra
Wcześniej obowiązujące Rozporządzenie Ministra
Sprawiedliwości z dn. 8 czerwca 1987 r. w sprawie
Sprawiedliwości z dn. 8 czerwca 1987 r. w sprawie
biegłych sądowych i tłumaczy przysięgłych nie
biegłych sądowych i tłumaczy przysięgłych nie
przystawało do zaistniałych w Polsce zmian
przystawało do zaistniałych w Polsce zmian
polityczno-gospodarczych. To spowodowało
polityczno-gospodarczych. To spowodowało
konieczność zmiany statusu tłumacza przysięgłego.
konieczność zmiany statusu tłumacza przysięgłego.
Pierwsze prace nad nową ustawą rozpoczęto
Pierwsze prace nad nową ustawą rozpoczęto
jeszcze w 1997 r., kiedy to ustalono najważniejsze
jeszcze w 1997 r., kiedy to ustalono najważniejsze
założenia do nowego aktu prawnego (wśród nich te
założenia do nowego aktu prawnego (wśród nich te
dotyczące przeprowadzania egzaminu na tłumacza
dotyczące przeprowadzania egzaminu na tłumacza
przysięgłego). Po wielu dyskusjach i konsultacjach
przysięgłego). Po wielu dyskusjach i konsultacjach
stworzono projekt nowej ustawy.
stworzono projekt nowej ustawy.
Obecnie obowiązuje
Obecnie obowiązuje
USTAWA z dn. 25 listopada
USTAWA z dn. 25 listopada
2004r. o zawodzie tłumacza przysięgłego
2004r. o zawodzie tłumacza przysięgłego
(uztp)
(uztp)
, ogłoszona w Dzienniku Ustaw Nr 273 pod
, ogłoszona w Dzienniku Ustaw Nr 273 pod
pozycją 2702 w dn. 27 grudnia 2004r.Ustawa
pozycją 2702 w dn. 27 grudnia 2004r.Ustawa
weszła w życie w dn. 27 stycznia 2005 r.
weszła w życie w dn. 27 stycznia 2005 r.
Kto może zostać tłumaczem
Kto może zostać tłumaczem
przysięgłym?
przysięgłym?
Zgodnie z art. 2 Ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego tłumaczem
Zgodnie z art. 2 Ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego tłumaczem
przysięgłym może być osoba, która:
przysięgłym może być osoba, która:
1)
1)
Ma obywatelstwo polskie albo obywatelstwo jednego z państw
Ma obywatelstwo polskie albo obywatelstwo jednego z państw
członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Unii Europejskiej,
członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Unii Europejskiej,
państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu
państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu
(EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub, na
(EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub, na
zasadach wzajemności, obywatelstwo innego państwa;
zasadach wzajemności, obywatelstwo innego państwa;
2)
2)
Zna język polski;
Zna język polski;
3)
3)
Ma pełną zdolność do czynności prawnych;
Ma pełną zdolność do czynności prawnych;
4)
4)
Nie była karana za przestępstwo umyślne, przestępstwo skarbowe lub za
Nie była karana za przestępstwo umyślne, przestępstwo skarbowe lub za
nieumyślne przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu obrotu
nieumyślne przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu obrotu
gospodarczego;
gospodarczego;
5)
5)
Ukończyła magisterskie studia wyższe na kierunku filologia lub ukończyła
Ukończyła magisterskie studia wyższe na kierunku filologia lub ukończyła
magisterskie studia wyższe na innym kierunku i studia podyplomowe w
magisterskie studia wyższe na innym kierunku i studia podyplomowe w
zakresie tłumaczenia, odpowiednie dla danego języka;
zakresie tłumaczenia, odpowiednie dla danego języka;
6)
6)
Złożyła z wynikiem pozytywnym egzamin z umiejętności tłumaczenia z
Złożyła z wynikiem pozytywnym egzamin z umiejętności tłumaczenia z
języka polskiego na język obcy oraz z języka obcego na język polski (…).
języka polskiego na język obcy oraz z języka obcego na język polski (…).
Jak zostać tłumaczem przysięgłym?
Jak zostać tłumaczem przysięgłym?
Egzamin
na tłumacza
przysięgłego
Część pierwsza:
tłumaczenie
pisemne, z języka
polskiego na język obcy
oraz z języka obcego
na język polski
Część druga:
tłumaczenie
ustne, z języka
polskiego na język obcy
oraz z języka obcego
na język polski
Warunki nabycia prawa do
Warunki nabycia prawa do
wykonywania zawodu określa
wykonywania zawodu określa
cytowany już wcześniej art.2
cytowany już wcześniej art.2
uztp. Wśród nich warto
uztp. Wśród nich warto
zwrócić szczególną uwagę na
zwrócić szczególną uwagę na
punkt 6 dotyczący egzaminu
punkt 6 dotyczący egzaminu
na tłumacza przysięgłego.
na tłumacza przysięgłego.
Szczegółowo warunki
Szczegółowo warunki
przeprowadzenia egzaminu
przeprowadzenia egzaminu
określa art. 3 i 4 uztp.
określa art. 3 i 4 uztp.
Jak zostać tłumaczem przysięgłym?
Jak zostać tłumaczem przysięgłym?
Egzamin uważa się za zdany w przypadku uzyskania
Egzamin uważa się za zdany w przypadku uzyskania
pozytywnego wyniku z obydwu części.
pozytywnego wyniku z obydwu części.
! W razie niedostatecznego wyniku którejś z części
! W razie niedostatecznego wyniku którejś z części
kandydat
kandydat
może ponownie przystąpić do egzaminu nie
może ponownie przystąpić do egzaminu nie
wcześniej niż po
wcześniej niż po
upływie roku od daty poprzedniego
upływie roku od daty poprzedniego
egzaminu.
egzaminu.
Uprawnienia do wykonywania zawodu tłumacza
Uprawnienia do wykonywania zawodu tłumacza
przysięgłego nabywa osoba, która zdała egzamin.
przysięgłego nabywa osoba, która zdała egzamin.
Otrzymuje ona świadectwo wydane przez Ministra
Otrzymuje ona świadectwo wydane przez Ministra
Sprawiedliwości. Składa ślubowanie i podlega wpisowi, na
Sprawiedliwości. Składa ślubowanie i podlega wpisowi, na
swój wniosek, na listę tłumaczy przysięgłych prowadzoną
swój wniosek, na listę tłumaczy przysięgłych prowadzoną
przez Ministra Sprawiedliwości.
przez Ministra Sprawiedliwości.
Jak zostać tłumaczem przysięgłym?
Jak zostać tłumaczem przysięgłym?
Oto tekst ślubowania, jakie składa
Oto tekst ślubowania, jakie składa
tłumacz przysięgły wobec Ministra
tłumacz przysięgły wobec Ministra
Sprawiedliwości:
Sprawiedliwości:
„
„
Mając świadomość znaczenia
Mając świadomość znaczenia
moich słów i odpowiedzialności
moich słów i odpowiedzialności
przed prawem, przyrzekam
przed prawem, przyrzekam
uroczyście, że powierzone mi
uroczyście, że powierzone mi
zadania tłumacza przysięgłego
zadania tłumacza przysięgłego
będę wykonywać sumiennie i
będę wykonywać sumiennie i
bezstronnie, dochowując
bezstronnie, dochowując
tajemnicy państwowej i innej
tajemnicy państwowej i innej
tajemnicy prawnie chronionej oraz
tajemnicy prawnie chronionej oraz
kierując się w swoim
kierując się w swoim
postępowaniu uczciwością i etyką
postępowaniu uczciwością i etyką
zawodową”
zawodową”
Art.7 uztp
Art.7 uztp
Zasady wykonywania zawodu tłumacza
Zasady wykonywania zawodu tłumacza
przysięgłego
przysięgłego
Zgodnie z art. 13 uztp tłumacz
Zgodnie z art. 13 uztp tłumacz
przysięgły jest
przysięgły jest
uprawniony
uprawniony
do:
do:
1)
1)
Sporządzania i poświadczania
Sporządzania i poświadczania
tłumaczeń z języka obcego na
tłumaczeń z języka obcego na
język polski, z języka polskiego
język polski, z języka polskiego
na język obcy, a także do
na język obcy, a także do
sprawdzania i poświadczania
sprawdzania i poświadczania
tłumaczeń w tym zakresie,
tłumaczeń w tym zakresie,
sporządzonych przez inne osoby;
sporządzonych przez inne osoby;
2)
2)
Sporządzania poświadczonych
Sporządzania poświadczonych
odpisów pism w języku obcym,
odpisów pism w języku obcym,
sprawdzania i poświadczania
sprawdzania i poświadczania
odpisów pism, sporządzonych w
odpisów pism, sporządzonych w
danym języku obcym przez inne
danym języku obcym przez inne
osoby;
osoby;
3)
3)
Dokonywania tłumaczenia
Dokonywania tłumaczenia
ustnego.
ustnego.
Zgodnie z art. 14 uztp tłumacz
Zgodnie z art. 14 uztp tłumacz
przysięgły jest
przysięgły jest
obowiązany
obowiązany
do:
do:
1)
1)
Wykonywania powierzonych mu
Wykonywania powierzonych mu
zadań ze szczególną
zadań ze szczególną
starannością i bezstronnością,
starannością i bezstronnością,
zgodnie z zasadami
zgodnie z zasadami
wynikającymi z przepisów
wynikającymi z przepisów
prawa;
prawa;
2)
2)
Zachowania w tajemnicy faktów
Zachowania w tajemnicy faktów
i okoliczności, z którymi
i okoliczności, z którymi
zapoznał się w związku z
zapoznał się w związku z
tłumaczeniem;
tłumaczeniem;
3)
3)
Doskonalenia kwalifikacji
Doskonalenia kwalifikacji
zawodowych.
zawodowych.
Zasady wykonywania zawodu tłumacza
Zasady wykonywania zawodu tłumacza
przysięgłego
przysięgłego
Uwaga!
Uwaga!
Tłumacz przysięgły nie może odmówić wykonania
Tłumacz przysięgły nie może odmówić wykonania
tłumaczenia w postępowaniu prowadzonym na
tłumaczenia w postępowaniu prowadzonym na
podstawie ustawy, na żądanie sądu, prokuratora,
podstawie ustawy, na żądanie sądu, prokuratora,
Policji oraz organów administracji publicznej,
Policji oraz organów administracji publicznej,
chyba że zachodzą szczególnie ważne przyczyny
chyba że zachodzą szczególnie ważne przyczyny
uzasadniające odmowę.
uzasadniające odmowę.
Kodeks tłumacza przysięgłego
Kodeks tłumacza przysięgłego
Status prawny tłumacza przysięgłego w Polsce określa
Status prawny tłumacza przysięgłego w Polsce określa
opisana wcześniej Ustawa o zawodzie tłumacza
opisana wcześniej Ustawa o zawodzie tłumacza
przysięgłego.
przysięgłego.
Ponadto tłumacze przysięgli, tłumacze pełniący funkcje
Ponadto tłumacze przysięgli, tłumacze pełniący funkcje
tłumaczy sądowych, powołanych ad hoc, oraz zajmujący
tłumaczy sądowych, powołanych ad hoc, oraz zajmujący
się tłumaczeniem prawniczym szeroko rozumianym jako
się tłumaczeniem prawniczym szeroko rozumianym jako
dziedzina specjalności translatorskiej powinni przestrzegać
dziedzina specjalności translatorskiej powinni przestrzegać
Kodeksu Tłumacza Przysięgłego
przyjętego przez Radę Naczelną Polskiego Towarzystwa
przyjętego przez Radę Naczelną Polskiego Towarzystwa
Tłumaczy Ekonomicznych, Prawniczych i Sądowych TEPIS
Tłumaczy Ekonomicznych, Prawniczych i Sądowych TEPIS
uchwałą podjętą w dn. 31 marca 2005 roku.
uchwałą podjętą w dn. 31 marca 2005 roku.
Kodeks określa między innymi zasady etyki i praktyki
Kodeks określa między innymi zasady etyki i praktyki
zawodowej.
zawodowej.
Przydatne strony internetowe
Przydatne strony internetowe
Szczególnie pożyteczną stroną internetową jest strona
Szczególnie pożyteczną stroną internetową jest strona
TEPIS-u, gdzie umieszczone zostały informacje dotyczące
TEPIS-u, gdzie umieszczone zostały informacje dotyczące
regulacji prawnych związanych z zawodem, a także nowości
regulacji prawnych związanych z zawodem, a także nowości
wydawniczych i szkoleń dla tłumaczy oraz adeptów sztuki
wydawniczych i szkoleń dla tłumaczy oraz adeptów sztuki
tłumaczeniowej:
Wiele ciekawych informacji dotyczących francuskiego prawa
Wiele ciekawych informacji dotyczących francuskiego prawa
można znaleźć na stronie:
Strona polskiego Ministerstwa Sprawiedliwości:
Strona polskiego Ministerstwa Sprawiedliwości:
Dla osób, które chciałyby w przyszłości spróbować swych sił
Dla osób, które chciałyby w przyszłości spróbować swych sił
jako tłumacze w strukturach unijnych:
jako tłumacze w strukturach unijnych:
http://scic.cec.eu.int/europa/display.jsp?id=j_8
http://scic.cec.eu.int/europa/display.jsp?id=j_8
I na koniec strona International Association of Conference
I na koniec strona International Association of Conference
Bibliografia
Bibliografia
Dostatni Grzegorz:
Dostatni Grzegorz:
Komentarz do ustawy o zawodzie tłumacza
Komentarz do ustawy o zawodzie tłumacza
przysięgłego.
przysięgłego.
Wydawnictwo TEPIS: Warszawa 2005.
Wydawnictwo TEPIS: Warszawa 2005.
Kierzkowska Danuta:
Kierzkowska Danuta:
Tłumaczenie prawnicze
Tłumaczenie prawnicze
. TEPIS: Warszawa.
. TEPIS: Warszawa.
Kodeks Tłumacza Przysięgłego z komentarzem
Kodeks Tłumacza Przysięgłego z komentarzem
. Wydawnictwo TEPIS:
. Wydawnictwo TEPIS:
Warszawa 2005. Tekst Kodeksu dostępny jest także na stronie internetowej
Warszawa 2005. Tekst Kodeksu dostępny jest także na stronie internetowej
TEPIS-u.
TEPIS-u.
Poznański Janusz (red.):
Poznański Janusz (red.):
Dokumenty polskie. Wybór dla tłumaczy sądowych
Dokumenty polskie. Wybór dla tłumaczy sądowych
.
.
TEPIS: Warszawa.
TEPIS: Warszawa.
Tomaszkiewicz Teresa (red.nauk.):
Tomaszkiewicz Teresa (red.nauk.):
Odpowiednie dać rzeczy słowo… czyli jak
Odpowiednie dać rzeczy słowo… czyli jak
tłumaczyć z francuskiego na nasze i odwrotnie
tłumaczyć z francuskiego na nasze i odwrotnie
. Wydawnictwo Naukowe
. Wydawnictwo Naukowe
UAM: Poznań 2006.
UAM: Poznań 2006.
Voellnagel Andrzej:
Voellnagel Andrzej:
Jak nie tłumaczyć tekstów technicznych
Jak nie tłumaczyć tekstów technicznych
. Wydawnictwa
. Wydawnictwa
Naukowo-Techniczne: Warszawa 1974.
Naukowo-Techniczne: Warszawa 1974.