HOKEJ NA LODZIE

HISTORIA HOKEJA NA ŚWIECIE

Hokej na lodzie narodził się w Kanadzie i do dzisiaj w tym kraju jest

nie tylko narodową dyscypliną sportową, ale swoistą religią.

Klonowy liść to symbol rozpoznawany i szanowany na wszystkich

taflach świata.

Główne zasady gry nakreślono na Uniwersytecie McGilla w Montrealu

w latach siedemdziesiątych XIX wieku. Ale jak wiele innych, także i

ta gra ma... praojców w odległych epokach.

Początków hokeja trudno wywodzić z jednej dyscypliny. W XV wieku w

Holandii uprawiano „kolv”, w której to grze posługiwano się

zakrzywionym kijem i drewnianą kulą, ale zimą nie zawsze

zakładano na nogi łyżwy. W XVII wieku w tym samym kraju na

zamarzniętych kanałach jeżdżono na łyżwach z kości i grywano

czymś na kształt obecnego krążka. Na początku XIX wieku Indianie

z plemienia Micmac, na dzisiejszych terenach Kanady, mieli grę, w

której wykorzystywali kije i drewniane krążki. Były też gry „shinny”

oraz „lacrosse”, gdzie używano gumowych piłek i kijów z siatkami.

Wielu skłania się też do tezy, że hokej na lodzie to po prostu

zimowa odmiana hokeja na trawie. Ten ostatni znany jest w

Europie od ponad 500 lat. Za oceanem mieli go nam przeszczepić

brytyjscy żołnierze, którzy stacjonowali w Kanadzie w XIX wieku. Na

lodzie w hokeja strzelcy królewscy Royal Canadian Rifles z Halifaksu i

Kingston mieli grać już w 1855 roku.

Przywoływani studenci z McGilla zaistnieli w historii dokładnie 20 lat

później. Wówczas w Victoria Skating Ring w Montrealu odbył się mecz

pomiędzy 9 - osobowymi drużynami, które grały płaskim krążkiem. W

hokeja na lodzie zaczęto grać w sąsiednich Stanach Zjednoczonych.

Spotkanie premierowe według reguł zbliżonych do dzisiejszych miało

być udziałem hokeistów uniwersytetów Johnsa Hopkinsa i Yale. Od

1903 rozgrywano regularne zawody USA - Kanada, które w 1917 roku

przekształciły się w National Hockey League, czyli słynną NHL.

Międzynarodowa Federacja Hokejowa powstała zaś w 1907 roku w

Londynie.

Co ciekawe, dyscyplina z olimpijskim debiutem wcale nie czekała na

początek zimowych igrzysk. W debiucie grano bowiem podczas letnich

igrzysk, w 1920 roku w Antwerpii. Do 1936 roku wszystkie

najważniejsze turnieje padały łupem Kanadyjczyków. Wówczas

zdetronizowali ich Brytyjczycy. Od 1956 roku prymat w olimpijskim

hokeju dzierżył ZSRR, któremu uciekły tylko dwa złote medale, które

zdobyli Amerykanie w 1960 i w 1980 roku.

Do historii przeszedł turniej olimpijski w Lillehammer. W 1994 roku po

raz pierwszy o złocie decydowały rzuty karne. Szwecja po bramce

Petera Forsberga wygrała z Kanadą. Natomiast cztery lata później po

raz pierwszy na igrzyska przyjechali zawodowcy z NHL, amerykańsko-

kanadyjska liga na czas igrzysk zawiesiła rozgrywki, a mimo to

sensacyjnymi mistrzami zostali Czesi. Nagano przeszło do historii także

z tego względu, że na igrzyskach zadebiutowały panie. W finale

Amerykanki ograły Kanadyjki.

HOKEJ NA LODZIE W POLSCE

W Polsce hokej zaczęto uprawiać w latach dwudziestych XX wieku.

Jako datę narodzin tej dyscypliny w naszym kraju przyjmuje się rok

1925, kiedy to cztery warszawskie kluby (Polonia, AZS, Warszawianka,

WTŁ) założyły Polski Związek Hokeja na Lodzie (PZHL). W grudniu

1930 r. w Katowicach otwarto pierwsze w Polsce, a dwunaste w

Europie sztuczne lodowisko – Torkat. W 1931 roku odbyły się u nas

mistrzostwa świata. Polacy na turnieju w Krynicy zajęli czwarte

miejsce oraz zdobyli tytuł wicemistrzów Europy. Rok później otworzyła

się przed biało-czerwonymi szansa na olimpijskie medale. W Lake

Placid grały tylko cztery drużyny. Niestety, to my wylądowaliśmy poza

podium.

Po II wojnie światowej w pierwszym starcie w championacie globu było

jeszcze szóste miejsce, ale potem coraz trudniej było naszej

reprezentacji walczyć z najlepszymi. Dość powiedzieć, że po raz

ostatni na igrzyskach olimpijskich graliśmy w 1992 roku.

Polski hokej od bardzo dawna boryka się z poważnymi kłopotami

finansowymi i organizacyjnymi. Z braku funduszy z hokejowej mapy

Polski zniknęły już tak zasłużone kluby jak: Legia Warszawa, Baildon

Katowice, ŁKS Łódź, Naprzód Janów, Polonia Bydgoszcz i Pomorzanin

Toruń. Jeżeli nie znajdą się bogaci sponsorzy chcący zainwestować w

polski hokej, a szczególnie w popularyzację tego sportu i szkolenie

młodzieży, do listy tej dołączą następne kluby...

Na arenie międzynarodowej o Polsce

w ostatnich latach przypominali

tylko pojedynczy zawodnicy.

Mariusz Czerkawski ze

szwedzkim Djurgarden zdobył

Klubowy Puchar Europy, a w latach

1994-2006 rozegrał 745 meczów w

elitarnej lidze NHL, strzelając 215

goli i notując 220 asyst, a w tym

czasie grał w barwach pięciu

klubów. W NHL grał też Krzysztof

Oliwa, a obecnie występuje w niej

Wojciech Wolski (Colorado

Avalanche).

WYMIARY LODOWISKA

61 m długości i 30 metrów szerokości (w NHL 26 m szer.)

otoczone jest drewnianą lub plastikową białą bandą o wysokości 1,2

m. Bramki mają kolor czerwony oraz wymiary: 1,83 m szerokości i 1,22

m wysokości. Dla bezpieczeństwa zawodników bramki muszą dać się

łatwo przesuwać. Narożniki lodowiska są zaokrąglone, promień łuku

wynosi 7-8,5 m.

Banda w swej dolnej, stykającej się z lodem, części winna być wzmocniona

dodatkową, wysoką na 15 - 25 cm pomalowaną na żółto płytą. Wokół

lodowiska, dla bezpieczeństwa widzów, do band powinny być zamontowane

przeźroczyste szyby pleksiglasowe, o wys. 1,6 - 2 m (za bramkami) i 0,8 - 1,2

m (wzdłuż dłuższych boków lodowiska).Po jednej stronie lodowiska znajdują się

ławki dla zawodników obydwu drużyn, których max. długość nie może

przekraczać 12 m. Powinny one być oddalone od siebie o co najmniej 4 m (od

linii środkowej o co najmniej 2 m) i posiadać dwoje drzwi (w tym jedne w

strefie neutralnej). Po przeciwnej stronie lodowiska (w granicach strefy

neutralnej) znajdują się ławki kar (oddzielone od siebie ławką sędziowską) z

których każda musi pomieścić 5 zawodników.

Lodowisko jest oznakowane liniami czerwonymi i niebieskimi. Wszystkie

linie posiadają szerokość 5 cm, wyjątek stanowią szer. na 30 cm czerwona linia

środkowa oraz 2 linie niebieskie.

Linie czerwone to: linia środkowa, linie bramkowe i pola bramkowego, 4 koła

wznowień o średnicy 9 m każdy znajdujące się na końcach lodowiska (po dwa

w strefie ataku i w strefie obrony) wraz z punktami wznowienia gry (koła o

średnicy 60 cm), 4 "buliki" w strefie neutralnej (oddalonych o 1,5 m od linii

niebieskiej), do wznawiania gry po spalonych.

Granicę pola bramkowego (pomalowanego na błękitno) wyznacza półkole o

promieniu 180 cm, którego środek znajduje się na linii bramkowej, w połowie

pomiędzy słupkami bramki.

Dwie linie niebieskie dzielą część lodowiska zawartą między liniami

bramkowymi (oddalonymi o 4 m od końców lodowiska) na 3 równe strefy

(tercje): obrony, neutralną i ataku (po 17,67 m dług. każda). Oprócz tego w

kolorze niebieskim jest okręg na środku lodowiska (o promieniu 4,5 m) wraz z

miejscem rozpoczynania meczu, tercji i wznawiania gry po strzeleniu bramki.

SPRZĘT

1) Łyżwy - składają się z płozy wykonanej ze znakomitej, twardej stali,

2 lub 3 „kominków” z lekkiego i twardego tworzywa sztucznego oraz

wygodnego, skórzanego, sznurowanego, usztywnionego buta,

mającego specjalne zabezpieczenia na kostki i ścięgno Achillesa.

2) Kije hokejowe

Kije hokejowe są wykonane z drewna i mogą być długie do 163 cm.

Szerokość rękojeści nie może przekraczać 3, a jej grubość 2,5 cm.

Sama łopatka nie może być dłuższa niż 32 cm. Zawodnicy dodatkowo

owijają ją taśmą w celu lepszej kontroli nad krążkiem.

3) krążek - jest wykonany z twardej wulkanizowanej czarnej gumy.

Jego wymiary to: średnica 7,62 cm, grubość 2,54 cm, waga 156-170 g.

STRÓJ

Wszystkich graczy obowiązują kaski
ochronne, a juniorów dodatkowo
na twarz. Barki, ramiona, łokcie
i klatkę piersiową chronią tzw.
bodiczki, a nogi i kolana -
nagolenniki . Spodnie są wyłożone
wewnątrz specjalną pianką oraz
twardymi wkładkami z tworzywa.
Każdy hokeista powinien posiadać
ochraniacze na genitalia.
Rękawice są pokryte od zewnątrz
grubą i twardą gąbką

Sprzęt bramkarza jest nieco inny niż hokeisty z pola. Na nogi zakłada on tzw.

parkany, wypełnione gąbką i specjalną pianką, obciągnięte skórą, których

szerokość nie może przekroczyć 30 cm. Jego łyżwy, pokryte jeszcze grubszym

materiałem ochronnym, posiadają niższe "kominki" dzięki czemu obniżony

środek ciężkości zapewnia mu większą stabilność i umożliwia lepszą

manewrowość między słupkami bramki. Mniejszy prześwit pomiędzy płozą

łyżwy a podeszwą buta nie pozwala również na przypadkowe prześlizgnięcie

się krążka.

Ile kosztuje?

łyżwy - 2000 zł

nagolenniki - 450 zł

ochraniacz na genitalia - 200 zł

spodnie – 500 zł

bodiczki - 450 zł

nałokietniki - 350 zł

kask - 250 zł

osłona na oczy - 200 zł

rękawice - 600 zł

kij kompozytowy – 450 zł

koszulka – 150 zł

getry - 50 zł

paski do getrów - 150 zł

RAZEM – 5800 zł

PODSTAWOWE PRZEPISY GRY

1) W skład drużyny hokejowej wchodzą zawodnicy, trenerzy,

kierownicy, masażyści. Drużyna składa się z 22 zawodników - 20

zawodników grających w polu oraz dwóch bramkarzy. Każdy z

zawodników wyposażony jest w kij, łyżwy oraz odpowiednie

ochraniacze. Do gry służy wykonany z twardego kauczuku krążek,

który zawodnicy trącając kijami starają się wbić do bramki

przeciwnika. Na lodzie może przebywać do 6 zawodników jednej

drużyny. Mecz hokeja na lodzie składa się z 3 części zwanych

tercjami, z których każda trwa 20 minut czystej gry (czas

zatrzymywany jest, gdy wystąpi przerwa w grze).

2) Hokej jest grą, w której wiele zagrań jest dozwolonych. Zawodnik

nie ma obowiązku zagrywać krążka kijem, może zagrać łyżwą, ręką

itd. Krążka nie można zagrać ręką do zawodnika z tej samej drużyny

(powoduje to wznowienie), ani kijem podniesionym powyżej ramion

(także powoduje wznowienie). Bramkę można zdobyć tylko kijem.

Zmiany w grze dokonywane są w jej trakcie, nie ma potrzeby czekać

na przerwę w grze, istotne jest, aby na lodowisku cały czas znajdowało

się nie więcej niż sześciu graczy jednej drużyny. Niedozwolony udział

zawodnika przekraczającego w danej chwili dozwoloną ilość graczy

uprawnionych do gry jest karany dwuminutową karą techniczną

drużyny, która dokonała przekroczenia.

3) W przypadku, gdy krążek zniknie z pola widzenia sędziego (np.

wypadnie w trybuny, jeden z zawodników zasłoni go na dłużej niż trzy

sekundy, bramkarz przykryje ciałem itp.) gra jest przerywana i

następuje wznowienie. Dwóch graczy z przeciwnych drużyn staje

naprzeciw siebie (ang. face-off) i próbują wywalczyć krążek, gdy

sędzia rzuci go między nich. Gdy drużyna straci bramkę, również

następuje wznowienie (w centrum tafli), a więc drużyna nie zyskuje

automatycznie przywileju posiadania krążka po utracie gola.

4) Kiedyś niektóre mecze mogły zakończyć się remisami (na przykład

spotkania grupowe w Mistrzostwach Świata). Zwycięstwo dawało 2

punkty, a remis podział po 1 punkcie. Obecnie nie przewiduje się

remisów. Drużyna, która wygra mecz w czasie regulaminowym (60

min.) otrzymuje 3 pkt. W przypadku, gdy mecz zakończy się remisem

następuje dogrywka (bez przygotowania lodu) przy 4 zawodnikach w

polu każdej z drużyn plus bramkarz albo przy 5 zawodnikach w polu

bez bramkarza. Drużyna zwycięska w dogrywce otrzymuje 2 pkt. a

przegrana 1 pkt. Czas dogrywki (jeżeli nie jest to mecz playoff) wynosi

10 min efektywnej gry (w NHL 5 min., tak samo w PLH). W przypadku

gdy dogrywka nie przyniesie rozstrzygnięcia, sędzia zarządza

wykonywanie rzutów karnych w seriach po trzy. Drużyna zwycięska w

rzutach karnych otrzymuje 2 pkt. a przegrana 1 pkt.

5) Gdy jeden z zawodników popełni wykroczenie, sędzia podnosi rękę nie

przerywając gry, dając przywilej korzyści poszkodowanym. Oznacza to, że w chwili,

gdy drużyna faulująca dotknie krążka, gra zostanie przerwana. Do tego momentu

poszkodowani mogą atakować bez obawy utraty bramki (z tego powodu w takiej

sytuacji bramkarz poszkodowanych może zjechać do swojego boksu, a w jego

miejsce może wejść na lodowisko inny zawodnik z drużyny, zwiększając tym

samym szanse faulowanych na strzelenie bramki). Gdy fauluje zawodnik drużyny

atakującej kara jest odgwizdywana natychmiast.

6) Gdy wreszcie drużyna faulująca dotknie krążka, sędzia przerywa grę, a

zawodnik faulujący otrzymuje karę. Kara oznacza, że na pewien czas zawodnik ten

znajdzie się na ławce kar, a jego drużyna będzie grała w osłabieniu, z jednym

graczem mniej. Kary mogą być: mniejsze (2 minuty), większe (5 minut, np. gdy

zawodnik faulowany krwawi), indywidualne (10 minut, kara meczu - drużyna nie

gra wtedy w osłabieniu). Kary mogą być łączone (czyli np. 2+2 minuty, 2+10

minut, 2 minuty + kara meczu).

7) Drużyna nie może grać w składzie mniejszym, niż 3 zawodników - jeśli trzech

zawodników dostało kary 2 lub 5-minutowe, to drużyna gra w składzie 3

zawodników, przy czym trzecia (i następne ww. rodzaju kary) są odłożone i

zaczynają upływać dopiero po zakończeniu którejś z wcześniejszych kar ww.

rodzaju.

8) Jeżeli drużyna grająca w osłabieniu straci bramkę, anulowana jest kara jednego

z zawodników (może on wrócić na lód). Zawodnik nie może po stracie bramki przez

jego drużynę wyjść z boksu kar gdy został ukarany karą większą – 5 minut. W

takiej sytuacji musi odsiedzieć całą karę. Gdy zawodnik jest ukarany 2+2 i jego

drużyna straci bramkę w pierwszych 2 minutach, to reszta czasu pierwszej kary

zostaje anulowana, ale zawodnik nie wraca na taflę, tylko odsiaduje drugie 2

minuty. Jeżeli są wykluczenia równe ilością zawodników (czyli np. gra po 4 graczy),

to po stracie bramki zawodnik drużyny tracącej ją nie wraca na lodowisko.

Zachowania wymienione w regulaminie gry IIHF, za którze przydzielane są

kary:

* zahaczanie (hooking)

* spowodowanie upadku przeciwnika (tripping)

* atak kijem trzymanym oburącz (cross-checking)

* przeszkadzanie (interference)

* trzymanie przeciwnika (holding)

* trzymanie kija przeciwnika (holding the stick)

* niebezpieczna gra wysoko uniesionym kijem (high-sticking)

* nadmierna ostrość w grze (roughing)

* udział w grze większej liczby zawodników niż dozwolona w danym

momencie (too many players on the ice)

* niesportowe zachowanie (unsportsmanlike conduct)

* uderzanie kijem (slashing)

* kłucie kijem (spearing)

* atak łokciem (elbowing)

* atak kolanem (kneeing)

* atak z tyłu (checking from behind)

* podcinanie (clipping)

* wrzucenie na bandę (boarding)

* natarcie (charging)

* opóźnianie gry (delaying the game)

* celowe poruszenie bramki (displacing the goal)

* celowe wybicie krążka za bandę (delaying the game)

* celowe rzucenie kija w stronę krążka

* gra złamanym kijem

* używanie nieprzepisowego sprzętu i wyposażenia (illegal equipment).

Inne zasady

Spalony (ang. offside) występuje, gdy zawodnik znajdzie się w tercji

przeciwnika przed krążkiem wbitym tam przez jego partnera z

drużyny. Wówczas gra wraca do tercji środkowej. Obecnie stosuje się

tzw. "tag-up offside" czyli odłożony spalony. Oznacza to, że gracz

znajdujący się na pozycji spalonej może z niej uciec, czyli wycofać się

do strefy neutralnej, a następnie ponownie wjechać do strefy obronnej

rywala.

Uwolnienie (ang. icing) występuje, gdy gracz wybije krążek z

własnej połowy (własnej tercji i połowy tercji środkowej) na połowę

przeciwnika tak, że krążek minie linię bramkową, ale żaden z

zawodników nie będzie miał możliwości przejęcia go. Gra wraca do

tercji obronnej drużyny popełniającej faul. W polskiej lidze hokejowej,

do sezonu 2005/2006 uwolnienia nie przyznawało się gdy zawodnik

wybije krążek z własnej połowy a krążek mijając linię bramkową

przejdzie wcześniej przez pole bramkowe, jednakże wraz z

wprowadzeniem nowych przepisów przez IIHF od sezonu 2006/2007

uwolnienie zostaje odgwizdane przez sędziów w takiej sytuacji.

Uwolnienia nie będzie też gdy krążek z własnej połowy wybije zespół

grający w osłabieniu oraz oczywiście wtedy gdy krążek wpadnie do

bramki. Wraz z sezonem 2008/2009 weszła nowa zasada

wprowadzona przez IIHF mówiąca o tym, że zawodnicy drużyny

popełniającej uwolnienie nie mogą zrobić zmiany przed gwizdkiem

sędziego na wznowieniu.

Rzut karny wykonuje się, gdy zawodnik zostanie faulowany, gdy

przed nim znajduje się już tylko bramkarz przeciwnika. Pozostali

gracze zjeżdżają z lodowiska, pozostaje tylko bramkarz strony

faulującej, zawodnik poszkodowany i krążek, umieszczony na środku

lodowiska. Zawodnik może w dowolny sposób przejąć krążek,

podjechać pod bramkarza i oddać strzał.

Zabroniona strefa gry bramkarza (ang. "restricted goalie area") to

kolejny nowoczesny i zarazem kontrowersyjny przepis wprowadzony w

2005 roku do NHL. Zabrania on bramkarzom grania krążkiem za linią

bramkową z wyjątkiem pola w kształcie trapezu, znajdującego się za

bramkami. Bramkarz, który złamie ten przepis, zostaje ukarany karą

mniejszą 2 minut ("delay of game").

IMPREZY

1) NHL (Narodowa Liga Hokejowa) – zawodowa liga zrzeszająca
30 drużyn hokejowych z Ameryki Północnej.
2) Puchar Stanleya – puchar będący przechodnim trofeum w
NHL.
3) Mistrzostwa Świata w hokeju na lodzie – bierze w nich udział
46 reprezentacji narodowych. Są one podzielone na: elitę (16
zespołów i tylko te zespoły będące w elicie mają szanse na
zdobycie mistrzostwa świata), I dywizję (12 zespołów), II dywizję
(12 zespołów) i III dywizję (6 zespołów)
4) Mistrzostwa Świata juniorów w hokeju na lodzie
5) Mistrzostwa Świata w hokeju na lodzie kobiet
6) Mistrzostwa Europy w hokeju na lodzie męźczyzn

7) Mistrzostwa Azji w hokeju na lodzie męźczyzn
8) Puchar Kontynentalny
9) Ligi Europejskie
10) Ligi Polskie