CZYNNOŚĆ STATYCZNA

CZYNNOŚĆ STATYCZNA

I

I

CZYNNOŚĆ DYNAMICZNA

CZYNNOŚĆ DYNAMICZNA

Kozak Anna

Kozak Anna

Woźnica Agnieszka

Woźnica Agnieszka

CZYNNOŚCI MIĘŚNIA

CZYNNOŚCI MIĘŚNIA



Czynnością mięśnia będziemy nazywać takie jego działanie,

Czynnością mięśnia będziemy nazywać takie jego działanie,

któremu towarzyszy elektryczny potencjał czynnościowy, w

któremu towarzyszy elektryczny potencjał czynnościowy, w

odróżnieniu Np. od działania rozciągniętego i

odróżnieniu Np. od działania rozciągniętego i

niepobudzonego mięśnia na dźwignię kostną. Czyli mięsień

niepobudzonego mięśnia na dźwignię kostną. Czyli mięsień

może działać na dźwignię kostną zarówno wtedy gdy jest

może działać na dźwignię kostną zarówno wtedy gdy jest

pobudzony, jak i wtedy, niepobudzony, stwarza opory bierne.

pobudzony, jak i wtedy, niepobudzony, stwarza opory bierne.

O czynności mięśnia będziemy mówili wtedy, gdy zachodzi

O czynności mięśnia będziemy mówili wtedy, gdy zachodzi

jednocześnie pobudzenie i wyzwolenie momentu siły.

jednocześnie pobudzenie i wyzwolenie momentu siły.



Czynności mięśnia muszą być rozpatrywane z

Czynności mięśnia muszą być rozpatrywane z

uwzględnieniem sił zewnętrznych, gdyż ostateczny ich

uwzględnieniem sił zewnętrznych, gdyż ostateczny ich

skutek w postaci wywołanego ruchu zależy od wzajemnych

skutek w postaci wywołanego ruchu zależy od wzajemnych

relacji między siłą wyzwoloną przez mięsień a siłami

relacji między siłą wyzwoloną przez mięsień a siłami

zewnętrznymi.

zewnętrznymi.



Czynności mięśnia rozpatruje się jako wypadkową działania

Czynności mięśnia rozpatruje się jako wypadkową działania

wszystkich sił.

wszystkich sił.

CZYNNOŚĆ STATYCZNA

CZYNNOŚĆ STATYCZNA



O tej czynności mówimy wtedy gdy, siły

O tej czynności mówimy wtedy gdy, siły

pobudzonego, aktywnego mięśnia lub suma

pobudzonego, aktywnego mięśnia lub suma

momentów sił grupy mięśni i suma momentów sił

momentów sił grupy mięśni i suma momentów sił

zewnętrznych są sobie równe, czyli że długość

zewnętrznych są sobie równe, czyli że długość

mięśni nie ulega zmianie. Oba równoważące się

mięśni nie ulega zmianie. Oba równoważące się

momenty sił działają bowiem na tę samą dźwignię

momenty sił działają bowiem na tę samą dźwignię

kostną.

kostną.



Gdy nie ma przesunięcia zmiany położenia dźwigni

Gdy nie ma przesunięcia zmiany położenia dźwigni

mówimy o działaniu sił w statyce, o wewnętrznym

mówimy o działaniu sił w statyce, o wewnętrznym

zaś naprężeniu mięśnia mówimy, że nastąpił

zaś naprężeniu mięśnia mówimy, że nastąpił

,,skurcz izometryczny”.

,,skurcz izometryczny”.

MIĘSIEŃ DZIAŁAJĄCY STATYCZNIE MOŻE SPEŁNIAC

RÓŻNE FUNKCJE WZGLĘDEM UKŁADU RUCHU

NALEŻĄ TU:



STABILIZACJA

STABILIZACJA

-najprościej można ją przedstawić na

-najprościej można ją przedstawić na

przykładzie unieruchomienia jednego segmentu

przykładzie unieruchomienia jednego segmentu

ciała Np. w stawie ramiennym, czyli mięśnie

ciała Np. w stawie ramiennym, czyli mięśnie

otaczające staw ramienny, unieruchamiając go,

otaczające staw ramienny, unieruchamiając go,

pełnią funkcję stabilizacyjną; stabilizują ramię w

pełnią funkcję stabilizacyjną; stabilizują ramię w

stawie ramiennym. Takie stabilne oparcie dla mięśni

stawie ramiennym. Takie stabilne oparcie dla mięśni

przyczepiających się na ramieniu, których przyczepy

przyczepiających się na ramieniu, których przyczepy

końcowe są poniżej stawu łokciowego, wyraża się

końcowe są poniżej stawu łokciowego, wyraża się

skuteczniejszym przeniesieniem ich momentu siły

skuteczniejszym przeniesieniem ich momentu siły

na ten dalszy segment, czyli przedramię. Mięsień

na ten dalszy segment, czyli przedramię. Mięsień

naprężony działa z jednakową siłą na obydwa

naprężony działa z jednakową siłą na obydwa

punkty przyczepowe. Jeżeli unieruchomiony jest

punkty przyczepowe. Jeżeli unieruchomiony jest

przyczep początkowy, to ruch wywołany działaniem

przyczep początkowy, to ruch wywołany działaniem

mięśnia ujawni się w miejscu przyczepu końcowego.

mięśnia ujawni się w miejscu przyczepu końcowego.

W tym przypadku ustabilizowanie stawu ramiennego

W tym przypadku ustabilizowanie stawu ramiennego

przez mięśnie spełniające funkcję stabilizacyjną

przez mięśnie spełniające funkcję stabilizacyjną

pozwoli innym mięśniom, Np. zginaczom stawu

pozwoli innym mięśniom, Np. zginaczom stawu

łokciowego, skuteczniej działać na przedramię.

łokciowego, skuteczniej działać na przedramię.

Np. powszechną i specyficzną rolę stabilizacyjną

Np. powszechną i specyficzną rolę stabilizacyjną

spełniają mięśnie posturalne, utrzymujące ciało w

spełniają mięśnie posturalne, utrzymujące ciało w

pozycji stojącej. Kolejne segmenty ciała – od

pozycji stojącej. Kolejne segmenty ciała – od

podudzia po głowę – będące względem siebie w

podudzia po głowę – będące względem siebie w

stanie równowagi chwiejnej, muszą być

stanie równowagi chwiejnej, muszą być

stabilizowane czynnie przez momenty sił

stabilizowane czynnie przez momenty sił

mięśniowych, przeciwdziałając momentom sił

mięśniowych, przeciwdziałając momentom sił

zewnętrznych, jak Np. grawitacji lub zakłóceń

zewnętrznych, jak Np. grawitacji lub zakłóceń

wywołanych uderzeniem ciała bądź ruchami podłoża.

wywołanych uderzeniem ciała bądź ruchami podłoża.



ZRÓWNOWAŻENIE (UTRZYMANIE) SIŁ

ZRÓWNOWAŻENIE (UTRZYMANIE) SIŁ

ZEWNĘTRZNYCH-

ZEWNĘTRZNYCH-

dotyczy to sytuacji, gdy momenty

dotyczy to sytuacji, gdy momenty

sił mięśniowych, generowane przez siły mięśni,

sił mięśniowych, generowane przez siły mięśni,

równoważą momenty zewnętrzne, skutkiem czego

równoważą momenty zewnętrzne, skutkiem czego

utrzymywany przedmiot lub segment może być

utrzymywany przedmiot lub segment może być

nieruchomy.

nieruchomy.



FUNKCJA WZMACNIAJĄCA CZĘŚCI BIERNE

FUNKCJA WZMACNIAJĄCA CZĘŚCI BIERNE

(TOREBKĘ STAWOWĄ I WIĘZADŁA)-

(TOREBKĘ STAWOWĄ I WIĘZADŁA)-

utrzymanie

utrzymanie

ciężaru działającego wzdłuż osi długiej kości, czyli w

ciężaru działającego wzdłuż osi długiej kości, czyli w

kierunku rozrywającym staw. Może to być ciężar

kierunku rozrywającym staw. Może to być ciężar

niesiony w opuszczonej ręce, a mięśniami

niesiony w opuszczonej ręce, a mięśniami

wzmacniającymi staw łokciowy będą mięśnie m. in.

wzmacniającymi staw łokciowy będą mięśnie m. in.

mięśnie grupy dłoniowej i grzbietowej

mięśnie grupy dłoniowej i grzbietowej

przedramienia. Wzmożone naprężenie tych mięśni i

przedramienia. Wzmożone naprężenie tych mięśni i

zrównoważenie momentów sił wzmacnia funkcje

zrównoważenie momentów sił wzmacnia funkcje

biernych części tego stawu.

biernych części tego stawu.

Czynność statyczną rozpatrywano jedynie w sensie

Czynność statyczną rozpatrywano jedynie w sensie

mechanicznym, lecz jest to również istotny problem

mechanicznym, lecz jest to również istotny problem

fizjologiczny, wyrażający się Np. wzmożonym

fizjologiczny, wyrażający się Np. wzmożonym

naprężeniem, które wymaga zwiększonego wydatku

naprężeniem, które wymaga zwiększonego wydatku

energetycznego.

energetycznego.

Podczas czynności statycznej wskutek długotrwałego
napięcia mięśni wzrasta ciśnienie krwi, skurcze mięśni
powodują zacieśnienie naczyń włosowatych, a tym
samym wpływają na wzrost oporu stawianego
przepływowi krwi. W rezultacie tkanka mięśniowa
otrzymuje coraz mniej tlenu, a przez to jej zdolność do
pracy maleje. Nawet krótkotrwałe zmniejszenie napięcia
mięśniowego powoduje szybkie wyrównanie niedoboru
tlenu, jednak mięśnie potrzebują dłuższego wypoczynku
niż Np. w przypadku wykonywania czynności
dynamicznej.

Pomimo małego zapotrzebowania energetycznego w
mięśniu pracującym w takich warunkach powstają
idealne warunki do powstania długu tlenowego. Jego
następstwem jest poczucie dyskomfortu i osłabienia
mięśniu, co w dłuższym okresie czasu prowadzi do
zmęczenia. Dlatego we wszystkich możliwych
sytuacjach zawodowych powinno dążyć się do
zmniejszenia udziału czynności statycznej, nawet
kosztem wzrostu udziału czynności dynamicznej i
zużycia energii.

We współczesnych czasach na skutek dużego
postępu automatyzacji i mechanizacji pracy
wzrasta ilość stanowisk wymagających
długotrwałego utrzymywania ciała w jednej
pozycji Np.: prace biurowe, obsługa monitorów
komputerowych, pulpitów sterowniczych,
praca przy taśmach montażowych, stanowiska
produkcyjne w elektronice, prowadzenie
samochodów ciężarowych na długich trasach,
obsługa kasy w supermarkecie, itp. Dlatego,
aby zapobiec poważnym następstwom
zdrowotnym spowodowanym czynnością
statyczną, należy zadbać o odpowiednie
wyposażenie stanowiska jak również częste
przerwy. To spowoduje uniknięcie szybkiego
zmęczenia pracowników oraz wpłynie na
wzrost ich wydajności.

CZYNNOŚĆ DYNAMICZNA

CZYNNOŚĆ DYNAMICZNA



O czynności dynamicznej mówimy wtedy gdy

O czynności dynamicznej mówimy wtedy gdy

pobudzany mięsień zmienia swoją długość.

pobudzany mięsień zmienia swoją długość.



Mamy dwa rodzaje czynności dynamicznej mięśnia:

Mamy dwa rodzaje czynności dynamicznej mięśnia:

koncentryczną i ekscentryczną.

koncentryczną i ekscentryczną.



CZYNNOŚCIĄ KONCENTRYCZNĄ

CZYNNOŚCIĄ KONCENTRYCZNĄ

-

-

nazywamy sumę

nazywamy sumę

momentów sił mięśniowych która jest większa od

momentów sił mięśniowych która jest większa od

przeciwnie skierowanej sumy momentów sił

przeciwnie skierowanej sumy momentów sił

zewnętrznych i mięsień pokonując opór zewnętrzny

zewnętrznych i mięsień pokonując opór zewnętrzny

skraca się.

skraca się.



CZYNNOŚIĄ EKSCENTRYCZNĄ-

CZYNNOŚIĄ EKSCENTRYCZNĄ-

nazywamy sumę

nazywamy sumę

momentów sił mięśniowych w stawie która jest

momentów sił mięśniowych w stawie która jest

mniejsza od przeciwnie skierowanej sumy momentów

mniejsza od przeciwnie skierowanej sumy momentów

sił zewnętrznych to mięsień ustępując przed siłą

sił zewnętrznych to mięsień ustępując przed siłą

zewnętrzną jest rozciągany.

zewnętrzną jest rozciągany.



Przykład czynności dynamicznej mięśnia:

Przykład czynności dynamicznej mięśnia:



Unoszenie kończyny górnej- odwodzenie – do

Unoszenie kończyny górnej- odwodzenie – do

poziomu jest

poziomu jest

czynnością koncentryczną

czynnością koncentryczną

, głównie

, głównie

mięśnia naramiennego. Z tej pozycji powolne

mięśnia naramiennego. Z tej pozycji powolne

opuszczenie kończyny- przywodzenie- jest

opuszczenie kończyny- przywodzenie- jest

czynnością

czynnością

ekscentryczną

ekscentryczną

.

.



Wstawanie z przysiadu wykonuje się m. in.

Wstawanie z przysiadu wykonuje się m. in.

Przez prostowanie stawu kolanowego. Taki

Przez prostowanie stawu kolanowego. Taki

ruch w tym stawie spowodowany jest

ruch w tym stawie spowodowany jest

czynnością koncentryczną

czynnością koncentryczną

mięśnia

mięśnia

czworogłowego uda. Powrót do przysiadu

czworogłowego uda. Powrót do przysiadu

jest z kolei kontrolowany przez

jest z kolei kontrolowany przez

czynność

czynność

ekscentryczną

ekscentryczną

tego mięśnia.

tego mięśnia.



Moment siły prostownika kolana jest tu

Moment siły prostownika kolana jest tu

mniejszy od momentu siły zewnętrznej

mniejszy od momentu siły zewnętrznej

wywołanej przez siłę grawitacji. Taka sama

wywołanej przez siłę grawitacji. Taka sama

sekwencja lecz o mniejszym zakresie

sekwencja lecz o mniejszym zakresie

ruchu w stawie, cechuje każdy krok

ruchu w stawie, cechuje każdy krok

podczas chodu i biegu

podczas chodu i biegu



W pierwszym przypadku działania koncentrycznego

W pierwszym przypadku działania koncentrycznego

mówimy o skracaniu się mięśnia. Podczas skracania

mówimy o skracaniu się mięśnia. Podczas skracania

mięśnia zmienia się zarówno jego napięcie jak i

mięśnia zmienia się zarówno jego napięcie jak i

długość.

długość.



W drugim przypadku działania ekscentrycznego

W drugim przypadku działania ekscentrycznego

mówimy wtedy gdy mięsień pod wpływem siły

mówimy wtedy gdy mięsień pod wpływem siły

zewnętrznej jest rozciągany to zmienia się jego

zewnętrznej jest rozciągany to zmienia się jego

długość i naprężenie.

długość i naprężenie.

Specyficzną aktywnością dynamiczną mięśni jest

Specyficzną aktywnością dynamiczną mięśni jest

czynność izokinetyczna. Można ją jedynie na mięśniu

czynność izokinetyczna. Można ją jedynie na mięśniu

wydusić, stosując specjalne urządzenie, zadające Np.

wydusić, stosując specjalne urządzenie, zadające Np.

stałą prędkość ruchu w stawie. Takie urządzenie

stałą prędkość ruchu w stawie. Takie urządzenie

izokinetyczne stosuje się do ćwiczeń i do pomiaru

izokinetyczne stosuje się do ćwiczeń i do pomiaru

momentu siły grupy mięśni w funkcji prędkości.

momentu siły grupy mięśni w funkcji prędkości.



Każda czynność mięśnia bierze początek w jego

Każda czynność mięśnia bierze początek w jego

pobudzeniu, które wyraża się wzrostem

pobudzeniu, które wyraża się wzrostem

aktywności elektrycznej. Ta zaś wyzwala procesy,

aktywności elektrycznej. Ta zaś wyzwala procesy,

powodujące uruchomienie przemiany energii

powodujące uruchomienie przemiany energii

chemicznej na ciepło i energię mechaniczną,

chemicznej na ciepło i energię mechaniczną,

którą obserwujemy w postaci pracy wykonanej

którą obserwujemy w postaci pracy wykonanej

przez mięsień:

przez mięsień:

Czynność dynamiczna jest podstawowym
czynnikiem, który powoduje podwyższenie
poziomu przemiany materii. Związana z nią
wielkość wydatku energetycznego jest
proporcjonalna do wskaźników fizjologicznych,
takich jak:

-ilość zużytego tlenu (szybkość oddechu-
poziom zużytego tlenu lub wydychanego
-dwutlenku węgla),
-częstość skurczów serca,
-ciśnienie krwi,
-temperatura ciała i skóry.

Wysiłek fizyczny dynamiczny może zaburzyć
normalne funkcjonowanie organizmu
człowieka między innymi poprzez:

-wywołanie hamowania wydzielania soków
trawiennych( w przypadku ciężkich i długotrwałych
wysiłków),
-zmniejszenie ilości wody ustrojowej (poprzez pocenie
się),
-zmniejszenie objętości krwi bieżącej, zarazem
zwiększenie prędkości jej przepływu,
-zwiększenie stężenia potasu i noradrenaliny we krwi,
-zwiększenie aktywności układu współczulnego i
rdzenia nadnerczy,
-powodowanie pojawienia się tzw. białkomoczu
wysiłkowego (około pół godziny po zakończeniu
wysiłku).

Podsumowywując czynność

Podsumowywując czynność

dynamiczną zauważamy że:

dynamiczną zauważamy że:



Trudniejszą pracą mięśnia od skurczu

Trudniejszą pracą mięśnia od skurczu

izometrycznego jest napięcie koncentryczne,

izometrycznego jest napięcie koncentryczne,

podczas którego jest nadawane przyspieszenie

podczas którego jest nadawane przyspieszenie

ruchu. Charakteryzuje się pracą z mniejszą siłą

ruchu. Charakteryzuje się pracą z mniejszą siłą

a większą prędkością. Wiąże się ze zbliżaniem

a większą prędkością. Wiąże się ze zbliżaniem

przyczepów mięśnia Np. podczas prostowania

przyczepów mięśnia Np. podczas prostowania

kolana będzie pracował koncentrycznie

kolana będzie pracował koncentrycznie

mięsień czworogłowy.

mięsień czworogłowy.



Najtrudniejszą pracą mięśnia jest praca

Najtrudniejszą pracą mięśnia jest praca

ekscentryczna związana z

ekscentryczna związana z

hamowaniem, lądowaniem, kontrolą

hamowaniem, lądowaniem, kontrolą

płynności ruchu. To praca, której trzeba

płynności ruchu. To praca, której trzeba

nauczyć mięśnie, która oprócz siły

nauczyć mięśnie, która oprócz siły

wymaga bardzo dobrej koordynacji

wymaga bardzo dobrej koordynacji

nerwowo-mięśniowej, wymaga

nerwowo-mięśniowej, wymaga

większej siły a mniejszej prędkości.

większej siły a mniejszej prędkości.