NOWOTWORY

TERENU

GŁOWY I SZYI

Dr n.med. Iwona Gisterek

Katedra Onkologii Akademii

Medycznej we Wrocławiu

EPIDEMIOLOGIA



W Polsce około 7000 zachorowań
rocznie



W Polsce prawie 4000 zgonów rocznie



13% zachorowań



9% zgonów



75% chorych to mężczyźni



25% chorych to kobiety

EPIDEMIOLOGIA



50% to nowotwory krtani i krtaniowej

części gardła



Współczynnik zachorowalności u

mężczyzn: Polska 13.3/100 000

Najwyższy Węgry 20.1, Hiszpania 20.7,

Chorwacja 21.2

Najniższy: Irlandia 4.6, Finlandia 4.4,

Szwecja3.7

ETIOLOGIA



Palenie papierosów – palacze mają

15 –20 krotnie większe ryzyko zachorowania



Nadużywanie alkoholu



Zanieczyszczenia powietrza



Przewlekłe stany zapalne



Zaniedbania higieniczne



Niewłaściwie dobrane protezy

ETIOLOGIA



RAK WARGI – narażenie na promienie

słoneczne



RAK NOSA I ZATOK PRZYNOSOWYCH –

narażenie na nikiel i pył drzewny



RAK NOSOGARDŁA – predyspozycje

genetyczne (HLA), wirus Epsteina –Barr,

spożywanie wędzonych ryb i warzyw,

inne czynniki środowiskowe (płd-wsch

Chiny)

HISTOPATOLOGIA



Nowotwory nabłonkowe – 70%



Nowotwory rozwijające się z tkanki

limfatycznej – 20%



Szpiczak



Nowotwory rozwijające się z tkanek

mezenchymalnych



Nowotwory z pozostałości struny

grzbietowej

STANY PRZEDRAKOWE



Rogowacenie białe – leukoplakie –
około 30% raków rozwija się na
podłożu leukoplakii



Przewlekłe nieswoiste zmiany zapalne



Brodawczaki



Zespół Plummer - Vinsona

OBJAWY KLINICZNE

NOSOGARDŁO



WCZESNE:

Niedosłuch
Krwawienie z nosa
Niedrożność nosa
Powiększone węzły

chłonne



PÓŹNE

Bóle głowy
Niedowład nerwów

czaszkowych

szczękościsk
Spadek wagi ciała

OBJAWY KLINICZNE

JAMA USTNA



WCZESNE

Bóle
Zmiany w ustawieniu

zębów

Krwawienia z jamy

ustnej



PÓŹNE

Bóle okostnowe
Porażenie nerwów

czaszkowych

Bóle języka
Szczękościsk
Badalne węzły chłonne
Spadek wagi ciała
Nacieki skórne

OBJAWY KLINICZNE

KRTAŃ - GŁOŚNIA



WCZESNE

Chrypka



PÓŹNE

Duszność
Nacieki chrząstek

krtani

Guzy na szyi

OBJAWY KLINICZNE

KRTAŃ - NADGŁOŚNIA



WCZESNE

Zaburzenia połykania
Bóle uszu



PÓŹNE

Duszność
Bolesne połykanie
Powiększone węzły

chłonne

Spadek wagi ciała

OBJAWY KLINICZNE

KRTANIOWA CZĘŚĆ GARDŁA



WCZESNE

Zaburzenia połykania
Bóle uszu



PÓŹNE

Duszność
Powiększone węzły

chłonne

Spadek wagi ciała

HISTORIA NATURALNA



Naciekanie miejscowe



Przerzuty do węzłów chłonnych



Przerzuty odległe

DIAGNOSTYKA



Wywiad



Badanie laryngologiczne



Endoskopia



USG węzłów chłonnych szyi



TK / NMR twarzoczaszki



RTG klatki piersiowej



USG jamy brzusznej



Badanie histopatologiczne

TNM – CECHA T



Tx – nie można ocenić guza



T0 – brak cech guza pierwotnego



Tis – rak in situ

TNM – CECHA T

RAK WARGI, JAMY USTNEJ,

USTNEJ CZĘŚCI GARDŁA



T1 – guz o średnicy do 2cm



T2 – guz 2-4 cm



T3 – guz o średnicy powyżej 4 cm



T4 – guz nacieka sąsiednie struktury

TNM –CECHA T

NOSOGARDŁO



T1 – guz ograniczony do nosogardła



T2 – guz nacieka tkanki miękkie gardła
środkowego lub/i jamy ustnej



T3 – guz nacieka struktury kostne lub/i
zatoki przynosowe



T4 – guz nacieka struktury
wewnątrzczaszkowe lub/i nerwy czaszkowe,
dół podskroniowy,dolną część gardła,
oczodół

TNM – CECHA T

KRTAŃ - NADGŁOŚNIA



T1 – guz ograniczony do 1 elementu krtani



T2 – guz nacieka więcej niż 1 element krtani
lub sąsiednią okolicę, ruchomość krtani
zachowana



T3 – guz ograniczony do krtani z
unieruchomieniem strun głosowych lub
zajęciem okolicy zapierściennej,przestrzeni
przednagłośniowej, nasady języka



T4 – guz nacieka chrząstkę tarczowatą

TNM – CECHA T

KRTAŃ - GŁOŚNIA



T1 – guz ograniczony do struny głosowej



T2 – guz nacieka nadgłośnię/ podgłośnię

lub/i powoduje zmniejszoną ruchomość

strun głosowych



T3 – guz ograniczony do krtani z

unieruchomieniem strun głosowych



T4 – guz nacieka chrząstkę tarczowatą

lub/i okoliczne tkanki

TNM – CECHA N



Nx – okoliczne węzły chłonne nie mogą
być ocenione



N0 – brak przerzutów w węzłach
chłonnych



N1 – przerzut w pojedynczym węźle do 3
cm średnicy



N2 – przerzuty o średnicy do 6 cm



N3 – przerzuty o średnicy powyżej 6 cm

TNM – CECHA M



Mx – przerzuty odległe nie mogą być
ocenione



M0 – brak przerzutów odległych



M1 – są przerzuty odległe

LECZENIE



Filozofia postępowania



Wyleczenie a efekt funkcjonalny

LECZENIE

CHIRURGICZNE



Ogniska pierwotnego



Limfangiectomia

RADIOTERAPIA



Radykalna: konwecjonalna

przyśpieszona
hyperfrakcjonacja
IMRT



Paliatywna

CHEMIOTERAPIA

CISPLATYNA



Neoadjuwantowa



Równoczasowa (radiochemioterapia)



Adjuwantowa

LECZENIE NAWROTÓW

CHOROBY



Chirurgiczne



Radioterapia

LECZENIE

WSPOMAGAJĄCE



Tracheotomia



Gastrostomia



Próchnicy zębów



Odczynów popromiennych

PRZYSZŁOŚĆ



Inhibitory czynników wzrostu (EGFR), i
angiogenezy (VEGF)



Terapia genowa