Kontrola opanowania

materiału

Uczeń na ocenę

Dopuszczającą

(2)

Wskaż na mapie ochrony przyrody parki

narodowe na pojezierzach i nizinach.

Wyjasnij, dlaczego pojezierza są atrakcyjne

dla turystów.

Dostateczną

(3)

Podaj przykłady zwierząt , których zycie

związane jest z jeziorami lub rzekami.

Wskaz na mapie bieg Bugu, narwi i biebrzy.

Dobrą (4)

•Scharakteryzuj krótko parki narodowe :

Wigierski, Narwiński i Biebrzański.

Bardzo dobrą

(5)

Uzasadnij koniecznosć ochrony obszarów

podmokłych;

Z jakich źródeł możesz skorzystać chcąc

poszerzyć swoją wiedzę na temat parków

narodowych.

• Wyżyny to obszar leżący na

wysokości od 300 do 500 m n.p.m.
Takie tereny znajdują się
w południowo-wschodniej części
Polski.

Wyżyny Polskie

•Wyżyny Polskie są krainą
geograficzną leżącą prawie
całkowicie w Polsce. Tylko część
Roztocza znajduje się na Ukrainie.
W obrębie pasa wyżyn wydzielono
następujące krainy naturalne:
•Wyżynę Śląską,
• Wyżynę Krakowsko-
Częstochowską,
•Nieckę Nidziańską,
•Wyżynę Kielecko-Sandomierską,
•Wyżynę Lubelską i Roztocze.
•Podstawą wyróżnienia tych
jednostek jest zróżnicowana
budowa geologiczna oraz związana
z nią urozmaicona rzeźba terenu.

• Przeczytajmy lekcję o

Wyzynie Lubelskiej.

RZEŹBA TERENU

Rzeźba terenu na
wyżynach jest silnie
urozmaicona,
uwarunkowana
różnorodnością
występujących tu skał i
bogatą przeszłością
geologiczną.
Teren przeważnie falisty z
wyraźnymi wyniosłościami
powierzchni ziemi
(Wyżyna Krakowsko-
Częstochowska, Góry
Świętokrzyskie i Roztocze)
oraz jej obniżeniami
(Niecka Nidziańska).

KLIMAT WYŻYN

Na Wyżynach klimat
jest silnie
zróżnicowany.
W zachodniej części
występuje
oddziaływanie
morskich mas
powietrza, a ku
wschodowi następuje
wzrost
kontynentalizmu
klimatu.

Praca w grupach

1.Czy teren Wyzyny

Lubelskiej jest płaski czy
urozmaicony?

2.Jakie są główne miasta i

największe rzeki?

3.Jak zagospodarowano

teren Wyżyny Lubelskie?

4.Co przeważa , rolnictwo,

czy przemysł/ jakie
gałęzie przemysłu/?

WYŻYNA

LUBELSKA

jako przykład krajobrazu

rolniczego

Wyżyna Lubelska - położona jest we wschodniej części

pomiędzy doliną

na zachodzie i

wschodzie. Dalej ku

przechodzi w

, a ku

w wał

Obejmuje powierzchnię około 7,2 tys. km², a jej wysokość

dochodzi do 314 m

n.p.m.

CECHY

CHARAKTERYSTYCZNE

Powierzchnia wyżyny zbudowana

ze skał wapiennych

Całość skał wapiennych

pokryta jest lessem

Less jest to żółtobrązowa, miękka i porowata

skała, zbudowana z drobnych pyłków. W

okresie zlodowaceń była przenoszona z

północy i osadzana na południu Polski.
Less jest skałą dobrze utrzymującą wilgoć,

łatwo gromadzą się w niej szczątki

organiczne.

Skała lessowa pod wpływem łatwo

się wypłukuje i powierzchnia terenu

ulega rozcięciu, a w miarę upływu lat

tworzy wąwozy lessowe.

Wąwozy lessowe

Są to podłużne , głębokie

formy o stromych zboczach.

Powstają przez wypłukiwanie skał

lessowych przez wody opadowe i

roztopowe.

Teren Wyżyny Lubelskiej jest

falisty i pagórkowaty.

Wysokości względne dochodzą do

100m,

Gleby Wyżyny Lubelskiej

Gleby powstające na skałach
lessowych zawierają bardzo dużo
próchnicy, są przewiewowe.

Nazwano je czarnoziemami.

Występują tutaj najlepsze gleby w Polsce:
czarnoziemy, rędziny, gleby brunatne na
Roztoczu, przeważają bielice, rędziny, gleby
brunatne

Sieć rzeczna rzadka, należy do

dorzeczy Wisły i Bugu.

Rolnictwo Wyżyny

Lubelskiej

W ciągu roku występuje na

Wyżynie Lubelskiej dużo

słonecznych, ciepłych dni , co

sprzyja rozwojowi rolnictwa

• Najwazniejszymi

uprawami są rośliny
żywieniowe,
stanowiace podstawę
wyżywienia ludności.

• Pszenica używana jst

do wyrobu mąki i
kaszy ,a słoma i
ziarno- jako pasza w
hodowli zwierząt.

PSZENICA

Z buraków cukrowych
wyrabiany jest cukier , a
odpady /wysłodki/ przeznacza
się dla bydła.

BURAKI CUKROWE TYTOŃ

KONOPIE LEN

ziemniaki, żyto, jęczmień, pomidory, cebula,

truskawki, jabłonie, śliwy

CHMIEL

ziemniaki, żyto, jęczmień,

pomidory, cebula,

truskawki, jabłonie, śliwy

Wyżyna Lubelska to obszar ubogi w surowce

mineralne, występują tu margle oraz kreda pisząca,

we wsch.,

części Lubelszczyzny odkryto duże złoża węgla

kamiennego

MARGLE

ZŁOŻA WĘGLA BRUNATNEGO

Największym kompleksem leśnym jest Puszcza Solska ze

słynnymi progami skalnymi TANWI gdzie powstały liczne

wodospady zwane "szumami", tutaj też powstał

największym kompleksem leśnym jest Puszcza Solska ze

słynnymi progami skalnymi TANWI gdzie powstały liczne

wodospady zwane "szumami", tutaj też powstał

Roztoczański Park Narodowy

PUSZCZA SOLSKA

PROGI SKALNE TANWI WODOSPADY

Roztoczański Park Narodowy

Gatunkami panującymi w Parku są:
sosna, jodła i buk. Z pozostałych około
30 rodzimych gatunków drzew najliczniej
występują: dąb, olsza, lipa, brzoza,
świerk, modrzew, grab, jawor, jesion i
klon. Wiele z nich (np. jodła i buk) osiąga
tu granice zwartego występowania.

Równie bogata jest fauna Parku.
Występują tu wszystkie typowe
zwierzęta leśne: jeleń, sarna, dzik,
wilk lis, borsuk, kuną, a nad wodami
wydra. Okresowo spotyka się łosia i
rysia. Liczne są owadożerne ssaki
chronione (ryjówki), gryzonie rodziny
pilchowatych (orzesznica popielica), a
także nietoperze.