Żywienie wśród
Żywienie wśród
sportowców.
sportowców.
Dawid Szwocher
Grupa B2
Źródło: http://www.otofotki.pl/img12/obrazki/nh5121_bodybuilding-diet.jpg
ODŻYWIANIE SPORTOWCÓW to specyficzny sposób odżywiania różniący się od
odżywiania innych grup głównie wartością energetyczną i różnorodnością składników
pokarmowych. Różnice te spowodowane są wielokrotnie zwiększoną u sportowców
przemianą materii i wymianą gazową, wzrostem anaerobowych procesów biochemicznych i
gromadzenia się produktów niepełnego spalania w organizmie, a także nieco inną regulacją
przemiany materii, związaną z silnym zaangażowaniem emocjonalnym sportowca.
Wydatek energetyczny podczas treningu wynosi ok. 1200-1500 kcal. Dzienne
zapotrzebowanie na energię waha się u sportowców w granicach 4300-6300 kcal. W
przeliczeniu na jeden kilogram masy ciała jest to wielkość od 66 do 76 kcal.
Podstawowym źródłem energii są węglowodany, pokrywające 60% i więcej zapotrzebowania
energetycznego, spożywane w ilości 7,0- 13,0 g na kg masy ciała. Zawartość ich w dziennej
racji sportowca winna wynosić średnio 600-800 g, głównie w postaci skrobi.
Tłuszcze pokrywają ok. 40% zapotrzebowania energetycznego. Nadmiar ich obniża
efektywność pracy treningowej, pogłębia kwasicę powysiłkową.
Natomiast jest potrzeba podawania sportowcom dużej ilości napojów. W wielu dyscyplinach
sportu należy zapewnić zawodnikom ok. 4-5 l wody dziennie w różnych postaciach (napoje,
zupy, jarzyny, owoce). W związku z dużym odwodnieniem organizmu sportowca bardzo
ważna jest także gospodarka wodno-mineralna.
Dyscypliny
Wytrzymałościowe
• maraton
• biegi długie i średnie
• chód
• gry zespołowe
• pływanie powyżej 400 m
Siłowe
• rzuty
• pchnięcia
• podnoszenie ciężarów
• sporty walki
• wioślarstwo
Szybkościowe
• biegi krótkie do 400 m
• skoki
• kolarstwo
• biegi narciarskie
• gimnastyka
70 kcal/kg m. c.
60 kcal/kg m. c.
65 kcal/kg m. c.
Odżywianie sportowca w zależności od specyfiki uprawianej
dyscypliny i konkurencji sportowej, a także okresów i rodzajów
treningów sprowadza się do pewnych zaleceń.
TRENING WYTRZYMAŁOŚCIOWY – wymaga wzbogacenia
pożywienia w węglowodany i witaminy C, B1, B2, PP. Istotną rolę
w tych wysiłkach odgrywa poziom cukru we krwi. Zawodnicy
powinni otrzymywać cukry i słodycze (dżemy, miód, ciastka,
czekolady, cukierki), a także warzywa i owoce, ale w ilościach nie
przekraczających normy. Nie należy zwiększać ilości produktów
zbożowych i ziemniaków.
TRENING SIŁOWY – powinien być związany ze wzbogaceniem
racji pokarmowej w białko, zwłaszcza pełnowartościowe. Obok
mięsa i produktów mięsnych należy podawać mleko, sery, jaja.
TRENING SZYBKOŚCIOWY – pożywienie należy wzbogacić
produktami dostarczającymi składniki mineralne, zwłaszcza fosfor
(nerki, wątroba, sery podpuszczkowe, mięso, ryby, jaja),
wpływający na wytworzenie refleksu i szybkości reakcji.
Dieta sportowca powinna zawierać
około 70kcal/kg masy ciała, w tym:
BIAŁEK od 10 do 18% ogólnie dostarczonej
energii, co daje dawkę od 1 do 4g/kg masy
ciała
WĘGLOWODANÓW od 50 do 60% ogólnie
dostarczonej energii, co daje dawkę od 7 do
13g/kg masy ciała
TŁUSZCZÓW pozostała cześć, trzecią część
tłuszczy powinny stanowić tł. roślinne
Zapotrzebowanie na energie
Płyny
Podczas wysiłku występuje duża utrata wody w
postaci potu nawet kilka litrów na dobę
Zaleca się pić 3-4 litry wody dziennie
Dodatkowo 2 szklanki napoju do każdego posiłku
◦
Woda mineralna niegazowana
◦
Soki owocowo-warzywne
Należy pić wolno, małymi łykami
Napoje dla sportowców zazwyczaj izotoniczne
roztwory cukru (6-8%)
Napoje z duża zawartością cukru oraz alkohole
powodują wzmożone wydzielanie moczu co
ogranicza koordynacje ruchowa
Każdy sportowiec czy to profesjonalista ,czy amator powinien przestrzegać pewnych określonych
zasad :
1) dbać o odpowiednią ilość posiłków,
2) dostarczyć odpowiednich substancji odżywczych (węglowodanów, białek i tłuszczów),
3) zapewnić niezbędną ilość witamin, minerałów , a także antyoksydantów dla prawidłowego
funkcjonowania układu immunologicznego organizmu,
4) odpowiednio nawodnić organizm,
5) w dzisiejszych czasach również warto wspomnieć o suplementach diety, które w pewnym
stopniu są nie zbędne dla profesjonalnych sportowców w celu lepszej kontroli wagi i zwiększenia
siły i wydolności organizmu.
Źródło: http://www.twojasylwetka.pl/old/graphic/charts/zbilansowana.gif
Ogólne zasady diety dla sportowców nie odbiegają od zasad zdrowej diety dla
wszystkich ludzi. Sportowcy powinni posiadać bardzo urozmaiconą dietę, w
miarę możliwości składającą się z produktów najwyższej jakości o łatwo
przyswajalnych związkach pokarmowych. Możliwość pełnego wykorzystania
składników odżywczych uwarunkowana jest nie tylko urozmaiceniem diety, ale
także odpowiednim rozplanowaniem posiłków w ciągu doby. Organizm, w
zależności od pory dnia, rodzaju i intensywności pracy czy zajęć ruchowych
potrzebuje posiłki o różnym stopniu energetyczności i odżywczości. Generalnie
przerwy miedzy posiłkami nie powinny być dłuższe niż 4 godziny, u sportowców
posiłki powinny być spożywane w odstępie nie dłuższym niż 3 godziny.
Spożywanie częstych i mniejszych objętościowo posiłków nie przeciąża
przewodu pokarmowego i sprzyja lepszemu wykorzystaniu składników z
pożywienia. Codziennie powinno spożywać się 4-5 posiłków. Zbyt długie przerwy
miedzy posiłkami sprzyjają nadwadze oraz zaburzeniom w gospodarce
węglowodanowej i lipidowej prowadząc do rozwoju otyłości, cukrzycy i chorób
układu krążenia.
WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE STOSOWANIA
SUPLEMENTÓW
W okresie zwiększonej aktywności fizycznej należy zwracać
szczególną uwagę na zdrowe odżywianie i rozsądnie uzupełniać
pożywienie o suplementy żywności.
Sporty siłowe
Przy zwiększonym zapotrzebowaniu na białko w wyniku dużego
obciążenia fizycznego, wskazane jest zastosowanie odżywki
wysokobiałkowej. Aby wspomagać przyrost masy mięśni należy
spożywać 2-2,5g białka na każdy kilogram masy ciała.
Sporty Wytrzymałościowe
Duże straty aminokwasów, w wyniku wielogodzinnego treningu
uzasadniają zwiększone spożycie białka również u sportowców
uprawiających dyscypliny wytrzymałościowe. Zapotrzebowanie w tych
dyscyplinach sportu wynosi około 1,5-2g dziennie na każdy kilogram
masy ciała. Spożycie białka powinno nastąpić natychmiast po treningu i
w żadnym wypadku przed obciążeniem.
Adam Małysz może spożyć dziennie tylko 1500
kalorii. Identyczną dietę stosują odchudzające się
panie. Orzeł z Wisły jednocześnie musi zachować
siłę mięśni nóg, a to nie jest łatwe.
Dieta Adama Małysza
Śniadanie (500 kilokalorii)
Ciemne pieczywo, płatki zbożowe z rodzynkami,
jogurt naturalny, sery i owoce - mile widziany
bogaty w potas banan.
Obiad (600 kilokalorii)
Chude, bogate w białko mięsa (kurczak, wołowina) i
ryby. Do tego węglowodany - ziemniaki, ryż, kasza.
Nie można zapomnieć o warzywach.
Podwieczorek (100 kilokalorii)
Owoce, baton zbożowy, w ostateczności gorzka
czekolada - góra trzy kostki.
Kolacja (200 kilokalorii)
Nie później niż o godz.. 18.00. Chude mięsa
(kurczak lub ryba) z warzywami
Justyna Kowalczyk podobnie jak Adam Małysz jest
królową sportów zimowych. Swoje sukcesy odnosi
głównie dzięki sile charakteru, treningom i
specjalnie dobranej diecie.
Jednak w przeciwieństwie do Małysza, Justyna może
pozwolić sobie na dość kaloryczne posiłki. Jej
codzienne menu zawiera aż 6000 kcal. Składa się
głównie z węglowodanów i mięsa.. Biegi
narciarskie, szczególnie te o długim dystansie,
wymagają ogromnej wysiłku i pochłaniają
mnóstwo energii.
Tomasz Adamek
Dieta Adamka:
śniadanie: płatki owsiane z
miodem, jajko gotowane i
czarna mocna kawa bez cukru,
po treningu dwa banany.
obiad: rosół ugotowany na
kurczaku organicznym, na
drugie danie kurczak, ryba lub
owoce morza. Wszystko
gotowane lub duszone z ryżem
lub kaszą gryczaną. Plus
surówka.
kolacja: na ciepło kawałek
kurczaka, ryby lub kiełbasy.
Dieta (masowa) Wielokrotnego Mistrza Polski w juniorach i
seniorach w kulturystyce Kamila Majka.
Posiłek 1
◦
Placek usmażony na oleju beztłuszczowym + kawa lub herbata.
◦
Skład placka : płatki owsiane (80 g) , rodzynki i morele(40 szt), białka
jaj( 4 szt) i jedno żółtko.
Posiłek 2
◦
Chude mięso wołowe lub pierś z kurczaka ( 150 g) , brokuły (250 g) ,
10 ml oleju konopnego.
Posiłek 3
◦
Chude mięso wołowe lub pierś z kurczaka ( 150 g) , brokuły ( 250 g) ,
10 ml oleju konopnego.
Posiłek 4
◦
Chude mięso wołowe lub pierś z kurczaka ( 150 g) , brokuły (250 g) ,
10 ml oleju konopnego.
Posiłek 5 ( 60 minut po treningu)
◦
Mięso wołowe( 200 g), ryż (50 g) , sałatka zrobiona z ogórków,
pomidorów i sałaty(250 g) , 20 ml oleju konopnego.
Posiłek 6 ( 30 min przed snem )
◦
Odżywka wysokobiałkowa (80% białka) na białku kazeinowym.
Źródło: http://kamilmajek.pl/?id=home
Bibliografia:
Łysiak Sylweriusz, KiF, nr 2 (107) luty 2009, ISSN 1429-5156, s.54
Stefaniak Paweł, KiF , nr 3 (108) marzec 2009, ISSN 1429-5156, s.124-125
Raczyńska Barbara, Zaburzenia żywienia u zawodniczek, [dostęp 10-05-2010] Dostępny w Internecie:
http://www.pps.cos.pl/sw/56/41.pdf
Golak Agnieszka, Odżywienie sportowców, [dostęp 10-05-2010] Dostępny w Internecie: http://www.twoj-sport.pl/aktualnosci/625-
odzywianie-sportowcow.html
Ryłko Iza, Witaminy,[dostęp 10-05-2010] Dostępny w Internecie: http://www.obcasy.pl/witaminy/index.php?
art=1&dzial=327&dzial2=328
Wojtaszek Tadeusz , Pieniak Małgorzata , Kozak Eleonora , Wojtaszek Jarosław, Rodzaje wód butelkowanych, [dostęp 10-05-2010]
Dostępny w Internecie: http://www.wodadlazdrowia.pl/pl/8863/0/Wody_butelkowane.html
Calvita, Witaminy Minerały, [dostęp 10-05-2010] Dostępny w Internecie: http://www.witaminy.org.pl/
Dąbrowski Janusz, Fragment książki "Barwy Twojego Zdrowia - Tajemnice suplementacji„ , ,[dostęp 10-05-2010] Dostępny w Internecie:
http://www.eioba.pl/a76377/antyoksydanty
OLIMP LABORATORIES ,[dostęp 10-05-2010] Dostępny w Internecie: http://www.olimp-supplements.com/pl/index2.php?page=l_pr3
Dziękuje za Uwagę