Wychowująca postawa
pielęgniarki

Teoretyczne elementy działalności

jakie może manifestować

pielęgniarka

-

kształtowanie u podopiecznych poczucia odpowiedzialności za

swoje zdrowie (wpływanie na przekonania, system wartości, na

emocje i uczucia),

-

przygotowanie podopiecznego do podejmowania i realizowania

działań prozdrowotnych w odniesieniu do siebie i środowiska,

- przygotowanie pacjenta do współpracy w procesie

pielęgnowania (wyjaśnianie zaleceń, uczenie zachowań, których

przestrzeganie jest istotne dla osiągnięcia celów opieki),

- przygotowanie pacjenta do samo opieki, np. poprzez

uświadomienie mu konieczności systematycznego uczenia się

sposobów utrzymania zdrowia, jego wzmacniania,

kształtowania umiejętności niezbędnych do życia z chorobą lub

niepełnosprawnością.

Przyczyny trudności

wychowawczych

I. Zaburzony rozwój dziecka
-

dziecko dysharmonijne - to dziecko dyslektyczne, pewne sfery

wolniej się rozwijają; wolniejsze tempo rozwoju jest główną
przyczyną trudności czytania, ma trudności w odróżnianiu np.
kształtów graficznych. Dysharmonijna może być również sfera
emocjonalna. Dziecko może być zmienne, labilne emocjonalnie,
płaczliwe. Dziecko infantylne (opór emocjonalny np. 7 latek na
poziomie 5 latka)

- przyspieszone tempo rozwoju - jedynie niektóre sfery są

ponadprzeciętne; to dzieci wybitnie uzdolnione. Sfera poznawcza
może być rozwinięta, ale emocjonalnie dziecko rozwija się na
normalnym poziomie

- niższa inteligencja od przeciętnej - dziecko ma trudności w

uczeniu się

- upośledzenia - im wyższy stopień upośledzenia tym więcej

kłopotów można oczekiwać

3 czynniki wpływające na
trudności wychowawcze

1. jakakolwiek postać zaburzeń rozwoju łączy się z

trudnościami w uczeniu się (im bardziej odbiega od

normy tym większa trudność w uczenia się)

2. zaburzenie rozwoju dziecka łączy się najczęściej z

zaburzeniami dynamiki procesów nerwowych

(nadpobudliwość psychoruchowa, zahamowanie).

Najczęściej uszkodzenia układu nerwowego prowadzą

do zaburzeń neurotycznych.

3. w przypadku uszkodzeń centralnego układu

nerwowego, specyficzne następstwa w zachowaniu

(trudności w koncentracji - uwaga rozproszona,

osłabiona pamięć - szczególnie pamięć trwała,

niekorzystne cechy emocji - dziecko impulsywne,
problemy z kontrolą emocji)

Jak dorośli reagują na

zachowania dzieci zaburzonych

w rozwoju?

- postawa lękowa - matka poszukuje u

siebie przyczyn trudności dziecka, na

zasadzie: To ja jestem winna i muszę

to szybko naprawić. Postawa ta

wynika z nieprzystosowania do

pomocy dziecku

- postawa agresywna - rodzice winę

widzą w dziecku

- postawa bagatelizująca - stosunek

bagatelizujący: jakoś to będzie.

Przyczyny trudności

wychowawczych

II. Lęk i poczucie zagrożenia
stanowią bardzo ważne czynniki patologizujące

zachowanie dziecka.

Pierwotna przyczyną trudności wychowawczych

jest najczęściej zaburzony rozwój dziecka. Lęk i

poczucie zagrożenia stanową wtórne czynniki

patogenne.

Są dwa warunki wyznaczające kreatywne

zachowanie człowieka:

1. warunek zaspokojenia potrzeb biologicznych
2. zaspokojenie poczucia bezpieczeństwa

Jeżeli któryś z tych czynników zostaje zaburzony uruchamiamy

mechanizmy obronne, aby nie stracić więcej.

Jeśli te dwa warunki są zaspokojone to szukamy wyższych potrzeb. Jeśli

nie to zamykamy się na świat.

Wychowanie dziecka można rozumieć jako zapobieganie długotrwałym i

silnym lękom; dawanie poczucia bezpieczeństwa, eliminacja zagrożeń

stałych, silnych, długotrwałych.

Stres i frustracja mogą uczyć nas radzenia sobie z tymi sytuacjami

kłopotliwymi. Początkowo mobilizują do walki, ale w miarę

powtarzania coraz bardziej dziecko załamuje się. Ostatnia faza reakcji

na stres to faza destrukcji. Dziecko uruchamia mechanizmy obronne,

np. płacz, ucieczka, wagary itd.

Źródła frustracji tkwią w wielu środowiskach: dom rodzinny, szkoła,

grupa rówieśnicza.

Typy trudności

wychowawczych.

Wg. Kaji są 4 kryteria wyodrębniania trudności wychowawczych

1. Aktywności – aktywność własna jest określana przez naszą biologię,

jest pierwotną potrzebą. Są różne potrzeby aktywności: jednostki

bierne i żywe. Skrajne mogą spowodować trudności wychowawcze.

Trudności adaptacji mogą być dwojakiego rodzaju: motoryczne,

ruchowe (sfera ruchowa) i umysłowe, trudności w koncentracji uwagi

(sfera umysłowa).

2. Typu układu nerwowego, może być:

Słaby typ układu nerwowego – np. melancholik; układ niewydolny,

lękliwy; po pewnym czasie musi odpocząć, żeby ponownie się

skoncentrować. Może stanowić bazę dla zachowania biernego.

Silny typ układu nerwowego - to choleryk, flegmatyk. Układ jest

odporny, wydolny, nawet w niekorzystnych warunkach.

Równowaga jest korzystna z punktu widzenia trudności

wychowawczych.

3. Kontaktowość – to umiejętność nawiązywania i utrzymywania kontaktów

między ludźmi. Jedni nie mają problemów z nawiązywaniem kontaktów,

innym sprawia to trudność.

Słaby typ układu nerwowego to predyspozycje do onieśmielenia społecznego

w kontaktach, niepewność, lękliwość, brak wiary w siebie.

Agresja powstaje w związku z silnym typem układu nerwowego. Zachowania

agresywnego uczymy się w życiu, gdy mamy silny typ układu nerwowego.

4. Uspołecznienie- być uspołecznionym to przyjąć normy, zasady w danej

społeczności; to liczenie się z wymaganiami społecznymi.

Antyspołeczne zachowanie – to aktywne przeciwstawienie się wymaganiom

społecznym.

Aspołeczne zachowanie – to bierny, ale niegodzący się z normami opór; to

zachowanie nieaprobowane społecznie.

Jeśli agresywny i żywy to może spowodować postawy antyspołeczne (nie

akceptacja i walka z normami społecznymi)

Nieśmiałe, bierne – aspołeczne, bierne nie godzą się z normami.

Zaburzenia w zakresie uspołecznienia.
Podtypy trudności wychowawczych
(objawy):

* obniżona wrażliwość moralna

1. obniżona wrażliwość na uwagi (odbicie od świadomości); to ci co nie współczują

2. brak zainteresowania

3. brak zainteresowania własną przyszłością

4. brak trwałości zainteresowań pozytywnych.

5. pojawianie się zainteresowań innych np. nadmierna koncentracja na stroju; nawet fiksacje

6. nadmierne zainteresowanie seksem

7. brak poczucia obowiązku

* negatywna postawa wobec dorosłych

1. bunt

2. bierny opór

3. odrzucane pomocy

4. próba domagania się przywilejów

* negatywne czyny

Spionek i Obuchowska

uważają:

Początkowy brak w uspołecznieniu

ujawnia się w nerwowości zachowania

i w nerwicach. Nerwowość jest

wtórnym nabytkiem w życiu.

Przejawia się w: tiki, czerwienienie

się, bladnięcie, bezsenność, braki w

koncentracji, omdlenia. Negatywne

czyny:

kłamstwa, kradzieże, wagary,

picie alkoholu, narkotyki, czyny

przestępcze.

Różne poglądy na

wychowanie

T. Wujek – wychowanie to całokształt wpływów i oddziaływań kształtujących rozwój

człowieka i przygotowujących do życia.

H. Muszyński - wychowanie to szczególny rodzaj działalności ludzkiej, który polega na

zamierzonym wywoływaniu określonych zmian w osobowości człowieka.

Bogdan Suchodolski

1. spojrzenie obiektywne (ogólne i standardowe)- wychowanie to przygotowanie ludzi do

coraz trudniejszych zadań związanych z rozwojem świata i koniecznością panowania

nad nim.

2. subiektywne (przez pryzmat jednostki) wychowanie to niezbędna pomoc człowiekowi,

dzięki której może ta jednostka wybierać właściwą drogę rozwoju (dorastać do zadań,

mieć poczucie szczęścia, żyć pełnią życia)

Maria Przetacznikowa - procesy wychowawcze są uwarunkowane przez warunki socjalne i

kulturowe. Kierunki, treść, metody wychowania są wyznaczone przez rzeczywistość

społeczną.

Przecławski – można wyodrębnić oddziaływania, wpływy wychowawcze od wpływów

pozawychowawczych, ale jest to bardzo trudne. Powinno się zatem stosować kilka

kryteriów jednocześnie.

6 podstawowych

kryteriów wychowania

1. kryterium intencjonalności – oddziaływania wychowawczo zamierzone; im

mniej intencji tym mniej wychowawcze.

2. kryterium świadomości wpływów wychowawczych- takie zachowanie jest

wychowawcze, któremu towarzyszy świadomość działania. Im mniej tej

świadomości, tym w mniejszym stopniu nasze działania są wychowawcze.

3. kryterium organizacji i planowości wpływów wych.- to działanie jest

wychowawcze, które jest zorganizowane i planowe. Im mniej zorganizowane i

planowane tym mniej jest ono wychowawcze. To cecha instytucjonalnego

wychowania.

4. kryterium celowości- oddziaływania są wychowawczymi, jeśli wynikają ze

społecznie akceptowanych celów i wartości. Mogą się różnić w różnych

społecznościach (relatywizm kulturowy)

5. kryterium ukierunkowania zmian w zachowaniu jednostki – wychowawczym

jest to działanie, które dokonuje zmiany.

6. kryterium względnie trwałych zmian psychicznych – za wychowawcze

oddziaływanie można przyjąć takie, które prowadzą do względnie trwałych

zmian w psychice człowieka. Zmiany nie są stałe lecz względnie trwałe.

Postawy wychowawcze

Postawa jest pewnym zespołem cech określających ustosunkowanie

człowieka wobec przedmiotu postawy.

Postawy mają charakter 3 składnikowy (postawa rodzicielska też ma te

elementy)

1. składnik poznawczy – rozumiany jako całokształt wiedzy, przekonań,

nastawień, poglądów rodzica wobec dziecka. Składnik ten może być

ubogi (prymitywny) i rozbudowany (szeroka świadomość rodzicielska)

2. składnik emocjonalny- jest to składnik najważniejszy. To uczuciowy

stosunek do dziecka. Silne albo słabe lub pozytywnie albo negatywne

3. składnik działania (behawioralny) – wszystko to co praktyczne;

stopień współdziałania z dzieckiem

Trzeci składnik jest wypadkową 1 i 2.

Postawy rodzicielskie – uważa się za struktury plastyczne (zmieniają

się wciągu życia). Rodzice zmieniają postawy względem rozwoju

dziecka. Postawy rodzicielskie, które mają skłonność do zastania się

są nieprawidłowe. Usztywnione postawy wobec dziecka są szkodliwe.

Złoty środek

Złoty środek – to płaszczyzna prawidłowych postaw wobec

dziecka:

* akceptacja

* uznanie praw

* swoboda

* współdziałanie z dzieckiem

Równowaga emocjonalna - to zmienna, która w sposób

najbardziej ogólny decyduje o tym, czy postawa prawidłowa

powstanie, ukształtuje się. Tylko jednostka w równowadze

emocjonalnej może ukształtować poprawną postawę wobec

dziecka.

Autyzm

ADHD

Zespół Downa

Bibliografia

1. Pospiszył Irena - Patologie

społeczne.

2. Ewa Jarosz, Ewa Wysocka -

Diagnoza psychopedagogiczna.

3. http://pedagogika-

wychowawcza.wyklady.org_trudnosci-

wychowawcze.html (26.12.2012)