ZAAWANSOWANA 

RACHUNKOWOŚĆ 

FINANSOWA

Utrata wartości 

aktywów

Aktywa

Zasoby majątkowe

- kontrolowane przez jednostkę

- o wiarygodnie określonej wartości, 

- powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, 

- które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki 

korzyści ekonomicznych.

Wycena bilansowa aktywów

 
Konieczność weryfikacji spełniania 

kryteriów definiujących aktywa

 

Wycena składnika aktywów do bilansu powinna 

następować w wartości, po której wprowadzono 
go do ksiąg, nie przekraczającej wartości korzyści 
ekonomicznych  możliwych do uzyskania dzięki 
sprawowaniu nad nim kontroli

Wycena bilansowa aktywów

Procedura ustalania odpisu 

aktualizującego

Etap 1. Ocena potrzeby 

przeprowadzania procedury 
aktualizacji   wyceny  określonych 
aktywów 

 

 

Przykłady informacji mogących 
świadczyć o utracie wartości aktywów:

Informacje zewnętrzne

Informacje wewnętrzne

Negatywne zmiany w środowisku 

technologicznym, rynkowym, 

gospodarczym, prawnym, w 

którym działają kontrahenci a 

które powodują u nich znaczne 

trudności finansowe

Nastąpiło uszkodzenie 

rzeczowych składników aktywów  

Utrata wartości rynkowej 

poszczególnych składników 

aktywów jest znacznie wyższa od 

tej, której można by się 

spodziewać w wyniku upływu 

czasu i zwykłego użytkowania

Dłużnicy nie dotrzymują terminów 

spłaty

Nastąpił spadek cen na rynkach 

odbiorców lub wzrost cen na 

rynkach dostawców, na których 

jednostka prowadzi działania

Jednostka zamierza zaniechać 

działalność, w której określone 

składniki aktywów są 

wykorzystywane

Procedura ustalania odpisu 

aktualizującego

Etap 2. Jeśli zachodzą przesłanki utraty 

wartości konieczne jest ustalenie 
wartości do odzyskania 
(przeprowadzenie testu na utratę 
wartości)

 
Etap 3. Ustalenie wysokości odpisu 

aktualizującego, jeśli nastąpiła           
utrata wartości

Wyłączenia z procedury – obowiązek 

corocznego przeprowadzania testu na 

utratę wartości (MSR)



Wartość firmy przejęta w wyniku 
połączenia jednostek



Inne wartości niematerialne o 
nieokreślonym czasie użytkowania

Należności

 

z tytułu dostaw i usług

Wycena na dzień bilansowy w kwocie 

wymaganej zapłaty po ich weryfikacji 

pod kątem realności jej otrzymania 

Etapy weryfikacji:

1. Odpisanie należności, w stosunku do których 
kwoty ich wymaganej zapłaty nie mogą zostać 

uznane za realne. Ich uregulowanie bowiem nie 
nastąpi z powodu:
        a) przedawnienia
        b) umorzenia
        c) nieściągalności

Należności z tytułu dostaw i usług

2.

 

Ustalenie należności, które są zagrożone 

dużym prawdopodobieństwem nieściągalności 

i dokonanie od nich odpisu aktualizującego. 
Dotyczy to przede wszystkim

:

a) należności od dłużników postawionych w stan 

likwidacji lub upadłości 
b) należności od dłużników w przypadku oddalenia 

wniosku o ogłoszenie upadłości, jeśli majątek 
dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów 

postępowania

Należności z tytułu dostaw i usług



c) należności kwestionowanych przez 
dłużników oraz z których zapłatą dłużnik 
zalega, zaś ocena sytuacji finansowej 
dłużnika wykazuje, że spłata należności nie 
jest prawdopodobna 

Należności z tytułu dostaw i usług



d) należności przeterminowanych i nie 
przeterminowanych o znacznym stopniu 
prawdopodobieństwa nieściągalności, w 
przypadkach uzasadnionych rodzajem 
prowadzonej działalności lub strukturą  
odbiorców

Rzeczowe  aktywa obrotowe

    Przesłanki utraty wartości



uszkodzenie,



zepsucie,



utrata cech estetycznych,



zmiany w upodobaniach klientów



postęp techniczny



zmniejszony popyt rynkowy

Rzeczowe  aktywa obrotowe

Źródła ustalenia ceny sprzedaży 

zapasów:



Notowania giełd towarowych



Ceny stosowane przez konkurentów



Ceny wynikające z umów z 
odbiorcami

Amortyzowane aktywa trwałe –test 
na utratę wartości

Wartość odzyskiwalna

Wyższa z dwóch wartości: 

wartości handlowej lub wartości użytkowej

          Wartość handlowa
                       

         Wartość użytkowa 

Cena sprzedaży netto (jeśli 
istnieje aktywny rynek) lub 
oszacowana wartość godziwa 

pomniejszona o koszty 
sprzedaży (zbycia, likwidacji) 
składnika aktywów

Wartość zdyskontowanych 
przyszłych korzyści 
ekonomicznych netto ze 

składnika aktywów ustalona 
przy założeniu jego dalszego 
użytkowania

Ustalenie ceny sprzedaży netto 

aktywów trwałych:



na podstawie ważnej umowy sprzedaży,



na podstawie ceny rynkowej z aktywnego rynku



na podstawie ceny ostatnio dokonanej transakcji 
(jeśli nie nastąpiły znaczące zmiany warunków 
gospodarczych)



w inny szacunkowy sposób na podstawie 
dostępnych informacji.

 

Wartość użytkowa



Wartość użytkową danego obiektu ustala się przy 
uwzględnieniu:



szacunkowych (prognozowanych) przepływów 
pieniężnych netto, których uzyskania jednostka może 
się spodziewać dzięki jego użytkowaniu i zbyciu po 
zakończeniu użytkowania



wartości pieniądza w czasie, drogą zastosowania 
bieżącej stopy rynkowej wolnej od ryzyka (stopy 
dyskontowej)



wpływu na te dane niepewności związanej z cechami 
danego składnika

Procedura oceny utraty wartości 

aktywów trwałych



Zbadanie i stwierdzenie wystąpienia czynnika 
mogącego spowodować utratę wartości



Ustalenie wartości odzyskiwalnej (wartości 
handlowej i/lub wartości użytkowej)



Wybranie wyższej wartości ustalonej w wyniku 
porównania powyższych wartości



Porównanie jej z wartością bilansową – jeśli wartość 
bilansowa jest wyższa, oznacza to utratę wartości i 
konieczność dokonania odpisu aktualizującego

Ujmowanie odpisów z tytułu utraty 

wartości

Składnik

Sposób ujęcia skutków

Należności

Rachunek zysków i strat (PKO, KF)

Zapasy 

Rachunek zysków i strat (PKO)

RZAT, WNiP

-wyceniane 
wg modelu 

ceny nabycia
- wyceniane 

wg modelu 
wartości 

przeszacowan
ej (MSR)

Rachunek zysków i strat (PKO)

Rozliczenie z ew. nadwyżką z 

przeszacowania ujętą w kapitale 
własnym (wyniku całościowym), 

przy jej braku - RZiS

Rodzaje aktywów poddawane 

testowi na utratę wartości

Aktywa wypracowujące 

korzyści ekonomiczne 
pojedynczo 

Aktywa wypracowujące 

korzyści grupowo

składniki aktywów posiadające 
zdolność do samodzielnego 
przynoszenia korzyści 

ekonomicznych (składnikowi 
można przypisać przyszłe 
korzyści wynikające z jego 

wykorzystywania lub 
utrzymywania)

najmniejszy możliwy do 
zidentyfikowania zespół 
aktywów, które wypracowują 

korzyści ekonomicznie 
grupowo    ( ośrodek 
wypracowujący  środki 

pieniężne)      

Aktywa wypracowujące środki 

pieniężne grupowo i obiekty oceny 

utraty wartości



Określenie ośrodka wypracowującego 
środki pieniężne (OWŚP)



Ustalenie aktywów wspólnych



Ustalenie wartości firmy (lub ujemnej 
wartości firmy) przypadającej na 
OWŚP

Ośrodek wypracowujący środki 

pieniężne

   najmniejszy możliwy do 

zidentyfikowania zespół aktywów, 
które wypracowują środki pieniężne 
grupowo, niezależnie od innych 
aktywów wypracowujących środki 
pieniężne pojedynczo lub innych 
ośrodków wypracowujących środki 
pieniężne grupowo

Aktywa wspólne

   Aktywa, dla których nie jest możliwe 

jednoznaczne ich przyporządkowanie do 
jednego OWŚP, gdyż służą w różny sposób 
(lub w różnej skali) więcej niż jednemu 
OWŚP

    

Wartość firmy i ujemna wartość 

firmy

   

Do poszczególnych OWŚP powinna być 

przyporządkowana odpowiednia część 
wartości firmy pozyskanej w wyniku 
połączenia jednostek, jeśli przyniosą one 
korzyści ekonomiczne dzięki połączeniu