Pierwsza pom

przedlekarska

dr n med. Czesław Kamrowski

Ciśnienie tętnicze/ RR

•

Ciśnienie tętnicze

to siła z jaką krew

prze na ściany naczyń tętniczych

•

RR jest zmienne:

-- wzrasta- skurcz serca- ciśnienie

skurczowe

-- maleje- rozkurcz serca- ciśnienie

rozkurczowe

RR 140/90

Hipertonia- Hipertensio-

nadciśnienie <

160/95-100

Hipotonia- Hipotensio-

niedociśnienie-<

100/60

Wartość RR

zależy od:

•

Ilości krwi krążącej

•

Pracy serca

•

Oporu naczyń

•

Wieku

•

Wysiłku fizycznego

•

Stanu emocjonalnego

ODDECH

Oddychanie to całokształt procesów

ciągle zachodzących

organizmie, a związanych z pobieraniem tlenu z powietrza i

wydychaniem końcowych produktów utleniania dwutlenku

węgla i wody. Oddech składa się z fazy wdechu i wydechu.

12-20 /min

Hiperwentylacja-

oddech przyspieszony > 40/min

Hipowentylacja-

oddech zwolniony< 8/min

c.d. Oddech

Szybkość oddechów

zależy od:

•

Wieku

•

Stanu emocjonalnego

•

Wysiłku fizycznego

•

Czynników patologicznych-np. gorączka, anemia itp..

TĘTNO

Tętno-

rytmiczne unoszenie się i opadanie sprężystych

ścian tętnic spowodowane wyrzucaniem do dużych tętnic

krwi w czasie skurczu serca

66-76 uderzeń/min

Tachykardia- > 100-120u/min

Bradykardia-< 50 u/min

Wartość tętna zależy od:

•

Wysiłku fizycznego

•

Stanu emocjonalnego

•

Pozycji ciała

•

Wieku

•

Fazy rytmu dobowego- sen, czuwanie

OMDLENIE

Krótkotrwałą utrata przytomności spowodowana zmniejszeniem

napływu krwi do mózgu i jego niedotlenieniem

Przyczyny:

•

Obniżona wartość tlenu w powietrzu

•

Negatywne bodźce- np. lęk, widok krwi

•

ból

Objawy poprzedzające:

•

Uczucie osłabienia

•

Szum w uszach

•

Mroczki przed oczami

•

Spocona skóra

DRGAWKI

Convulsiones-

kurcz poszczególnych grup mięsni

wywołany nieprawidłowym pobudzeniem macierzystych

neuronów, a spowodowany różnymi zaburzeniami w

organizmie. Wyróżniamy drgawki: toniczne i kloniczne.

Przyczyny

•

Padaczka

•

Wzrost temperatury ciała

•

Urazy czaszkowo- mózgowe

•

Zespół abstynencji poalkoholowej/ odstawienia narkotyków

•

Zatrucia

•

Brak snu

•

Niedotlenienie organizmu

Przebieg napadu drgawkowego

( na przykładzie ataku padaczki)

•

Utrata przytomności i upadek

•

Skurcz toniczny mięsni- ciało wyprężone

•

Krzyk chorego- spowodowany skurczem mięśni

oddechowych

•

Skurcze toniczne całego ciała

•

Pojawienie się piany w ustach

•

Czasem bezwiedne oddanie moczu/kału

•

Po wystąpieniu drgawek- krótki okres braku przytomności

lub dezorientacja

•

Niepamięć wsteczna

KRWOTOK

Wynaczynienie się krwi

jest efektem uszkodzenia naczyń

krwionośnych- drobnych naczyń- krwawienie, dużych

naczyń- krwotok

Rodzaje krwotoków:

•

Tętniczy/ żylny/ włośniczkowy

•

Zewnętrzny/ wewnętrzny

Rodzaje ran:

•

Zamknięte

•

Otwarte

KRWAWIENIE Z NOSA

Przyczyny:

•

Mechaniczne uszkodzenie drobnych naczyń krwionośnych w

efekcie np. kichnięcia, urazu miejscowego śluzówki w

przebiegu infekcji, w częstym stosowaniu kropli do nosa

•

Samoistnie- jako efekt wzrostu ciśnienia tętniczego

Technika zakładania opaski uciskowej

Opaskę uciskową ( Esmarcha) hemostatyczną stosuje się

jedynie w przypadku amputacji, zmiażdżenia, rany z

krwotokiem tętniczym z tkwiącym dużym ciałem obcym,

złamania otwartego z krwotokiem tętniczym

Technika:

•

5-10cm od miejsca amputacji

•

Z materiału o szerokości min. 5 cm

•

Dociskamy aż ustanie krwotok

•

Nie wolno zwalniać ucisku opaski

•

Nie zasłaniać opaski- musi być widoczna

Technika zakładania opaski uciskowej-

cd.

•

Opisać opaskę- ,, opaska uciskowa’’ , zaznaczyć godzinę

założenia

•

Wykonujemy 2 węzły i pomiędzy nimi wkładamy np. patyk

•

Obracając patykiem zaciskamy opaskę

•

Stabilizujemy patyk w pożądanym ucisku

URAZ JAMY BRZUSZNEJ

Objawy:

•

Rana np. postrzałowa

•

Wytrzewienie

•

Ból brzucha

•

Objawy otrzewnowe

•

Wstrząs lub niestabilność hemodynamiczna z postępującą utratą

krwi

•

Powiększenie obwodu brzucha

•

Tendencje do przyspieszenia akcji serca, oddechu i spadku ciśnienia

tętniczego krwi

•

Obecność ciał obcych np.noża

ZŁAMANIA

Złamanie

to przerwanie ciągłości kości z możliwością

jednoczesnego ich przemieszczania się

Rodzaje złamań:

Zamknięte/otwarte

Objawy:

•

Nienaturalne ułożenie kończyn

•

Ból w miejscu złamania

•

Obrzęk i/lub zasinienie w miejscu złamania

•

W otwartym złamaniu- rana z widocznym odłamem kostnym

•

Brak funkcji kończyny

ZŁAMANIA- zasady

unieruchamiania

•

Przy złamaniu kości w stawie- unieruchom staw i kości

długie tworzące staw

•

Przy złamaniu kości długich- unieruchom kość długą i stawy

jakie ona tworzy

•

Części dystalne pozostaw odsłonięte by obserwować

ukrwienie kończyn

•

Nie próbuj zmieniać ułożenia kończyn złamanych

•

Przy wykorzystaniu przeciętych wzdłuż butelek

plastikowych i innych przedmiotów, wcześniej modeluj je

przez wyłożenie np. watą lub miękkim materiałem

Zatrucia

•

Wywiad od pacjenta ( jeżeli jest przytomny)- kiedy i jak dużo, co

•

Zapewnienie drożności dróg oddechowych

•

Przyczyny upośledzające drożność dróg oddechowych:

przemieszczenie się nasady języka do tyłu ( substancje działające

depresyjnie na ukł. oddechowy, oparzenia lub obrzęk śluzówki

jamy ustnej lub gardła), obrzęk poch. naczyniowego, uraz

•

Oddychanie – czynniki wywołujące zab. oddychania:

hipowentylacja ( substancje wpływające na ośrodek oddechowy i

na mm. oddechowe) , aspiracja ( substancje szkodliwe

zaaspirowane do dróg oddechowych), obrzęk płuc ( np. po

inhalacji subst. toksycznych uszkadzających strukturę tk. płucnej)

•

Krążenie- badanie ukł. krążenia polega na ocenie częstości akcji,

rytmu pracy serca, RR, przepływu tkankowego

Zatrucia- cd

•

Zaburzenia ukł. krążenia mogą być wywołane przez różne

leki i toksyny

Objawy fizykalne pozwalające na ocenę zatrucia: stan

świadomości, wielkość i reaktywność źrenic, obecność

objawów ogniskowych

Pomocne mogą być: ślinotok, brady/ tachykardia, nadmierne

pocenie się, wzmożona perystalyka jelit, nietrzymanie moczu

i/lub stolca, osłabienie siły mm i drżenie mm, zaburzenia

świadomości i drgawki, szpilkowate źrenice

Zatrucia preparatami

chemicznymi

•

Związki fosforoorganiczne i karbaminiany- insektycydy

(używane zarówno w przemyśle jak i gosp. domowych), zw.

fosfororganiczne wchłaniają się przez skórę, śluzówki, p.

pokarmowy; objawy zatrucia mogą występować po kilku

minutach do kilku godzin od narażenia; obraz kliniczny-

wyczuwalny zapach czosnku lub benzyny, objawy obrzęku płuc

i inne sklasyfikowane jako:

muskarynowe

( ślinotok, łzawienie,

nietrzymanie moczu i/lub stolca, wzmożona perystaltyka,

wymioty, wzmożone wydzielanie w oskrzelach, skurcz oskrzeli,

nadmierne pocenie się, zwężenie źrenic),

nikotynowe

( kurcze

mm, osłabienie/ porażenie, tachykardia, wzrost RR, bladość) i

objawy ze

str. OUN

( niepokój, podniecenie psychoruchowe, ból

głowy, senność, splątanie, majaczenie, drgawki, śpiączka)

Resuscytacja i reanimacja

Definicje:

Nagłe zatrzymanie krążenia- gwałtowne ustanie czynności

serca i oddychania

Resuscytacja- przywrócenie do życia pacjenta ze stanu

potencjalnej lub pozornej śmierci; klinicznie śmierć jest

definiowana jako ustanie czynności serca, oddychania i

ustania czynności mózgu

Czynnikiem warunkującym skuteczność postępowania

resuscytacyjnego jest możliwość utrzymania przepływu

utleniowanej krwi przez mózg i mięsień sercowy

Schemat postępowania

resuscytacyjnego

ABC

Skuteczne postępowanie resuscytacyjne ma na celu

przywrócenie wydolnej czynności oddechowej i krążenia

przy jednoczesnym utrzymaniu funkcji mózgu.

Nadrzędnym celem postępowania resuscytacyjnego jest

przywrócenie funkcji ukł. fizjologicznych bezp.

odpowiedzialnych za podtrzymanie czynności mózgu lub

zapobieżenie utracie tych funkcji.

Zapobieganie uszkodzeniu mózgu na skutek niedotlenienia a

w następstwie śmierci pacjenta wymaga utrzymania

drożności dróg oddechowych,

wydolnego

oddychania i

krążenia.

Schemat postępowania

resuscytacyjnego

DROGI ODDECHOWE ( arway)

Utrzymanie drożności dróg oddechowych jest

konieczne do zapewnienia wymiany gazowej.

Schemat postępowania

resuscytacyjnego

ODDYCHANIE ( breathing)

Sama drożność dróg oddechowych nie zapewnia skutecznej

wentylacji. Oddychanie umożliwia utlenowanie krwi i usuwanie

nadmiaru dwutlenku węgla.

W warunkach fizjologicznych czynność oddechową regulują:

ośrodkowe o obwodowe chemoreceptory, które niezależnie od

siebie wykrywają zmiany PH i ciśnienia cząstkowego tlenu we

krwi tętniczej.

Ośrodek regulacji oddechowej: neurony łączące i motoryczne pnia

mózgu.

Efektory oddechowe: nerwowo- mięśniowe( rdzeń, nerwy,

mięśnie) i oddechowe ( ściana klatki piersiowej, opłucna, drogi

oddechowe i miąższ płucny)

Hipowentylacja

•

Może występować w razie zaburzenia któregokolwiek z

mechanizmów kontroli czynności oddechowej

•

Chemoreceptory , pień mózgu i neurony efektorowe są

wrażliwe na przedłużone niedotlenienie i kwasicę

•

Rdzeń kręgowy, ściana kl. piersiowej i miąższ płucny mogą

zostać uszkodzone w następstwie niedokrwienia, kwasicy

lub urazu

KRĄŻENIE C ( circulation)

•

Funkcjonowanie układu krążenia jest niezbędne do

dostarczenia tlenu i usuwania dwutlenku węgla z narządów

obwodowych

•

Niewydolność krążenia zwykle jest następstwem

niewystarczającej objętości krwi krążącej lub niewydolnej

pracy pompy- mięśnia sercowego

•

Rokowanie w razie zatrzymania krążenia jest złe; spośród

czynników wpływających na wynik postępowania należy

wymienić: czas jaki upłynął od zatrzymania krążenia do

rozpoczęcia leczenia, mechanizm w jakim doszło do

zatrzymania czynności serca oraz przyczynę wyjściową

•

Nieodwracalne uszkodzenia mózgu na skutek niedotlenienia

występuje po 3/ max 4 min od zatrzymania krążenia

Ocena stanu pacjenta

Obejmuje szybką ( 10 s) ocenę wydolności oddychania i stanu

układu krążenia

Oceny drożności dróg oddechowych i wydolności oddychania

dokonuje się poprzez obserwację ruchów klatki piersiowej

podczas samoistnego oddechu. Jednocześnie należy próbować

wyczuć ruch powietrza wydostającego się z dróg oddechowych

i wysłuchać wywołany przezeń szmer. U pacjentów, u których

nie zachodzi ryzyko uszkodzenia szyjnego odcinka kręgosłupa

można wykonać zabiegi poprawiające drożność dróg

oddechowych, polegające na odgięciu głowy ku tyłowi i

wysunięciu żuchwy do przodu. Jeżeli u pacjenta nie stwierdza

się oddechu własnego, należy rozpocząć wentylację zastępczą

metodą usta- maska lub z użyciem maski i worka

samorozprężalnego ( ratownik).

Ocena stanu pacjenta- cd

2. Krążenie – ocenia się przez badanie pulsu na tętnicy szyjnej lub

udowej. Jeżeli tętno nie jest wyczuwalne, należy rozpocząć

masaż pośredni serca w celu zapewnienia krążenia krwi do

chwili kiedy będzie dostępny defibrylator- fachowy personel

służby zdrowia, który też zabezpieczy dostęp do żyły i

intubację dotchawiczą.

3. Drogi oddechowe- drożność dróg- najczęstszą przyczyną

niedrożności jest zapadnięcie się języka do tylnej części

ustnej gardła uniemożliwiające przepływ powietrza;

przyczynami upośledzenia drożności mogą być ponadto ciał

obce, złamania kości twarzoczaszki, żuchwy oraz uszkodzenia

krtani i tchawicy, które należy rozpoznać podczas badania

przedmiotowego. Zabezpieczenie dróg oddechowych-

sposobem oceny jest obserwacja zdolności pacjenta do

połykania śliny zbierającej się na tylnej ścianie gardła.

Ocena stanu pacjenta- cd

4- Wskazówki ogólne- ochrona rdzenia kręgowego; wszystkie ofiary

urazów powinny zostać zabezpieczone kołnierze ortopedycznym.

Zapobieganie zachłyśnięciu- wymioty i aspiracja treści do dróg

oddechowych są zjawiskami często związanymi z resyscytacją.

Pacjent wymiotujący powinien zostać ułożony na lewym boku- pozycja

boczna ustalona.

5- Proste zabiegi służące utrzymaniu drożności dróg oddechowych:

•

Odgięcie głowy i uniesienie podbródka

•

Wywinięcie żuchwy do przodu- manewr ten stanowi zalecaną metodę

u pacjentów z podejrzeniem uszkodzenia kręgosłupa szyjnego

•

Rurka usto- gardłowa, ustno- nosowa

•

Maska krtaniowa

6- Intubacja- fachowy personel służby zdrowia

KRĄŻENIE

•

W pierwszej kolejności należy ocenić puls, wypełnienie żył

szyjnych, zabarwienie skóry, ocenę rytmu serca

•

Obecność tętna na poszczególnych naczyniach pomoże w

przybliżeniu oszacować wartość ciśnienia tętniczego bez

aparatu; tętno wyczuwalne na tętnicy promieniowej-

skurczowe ciśnienie krwi wyższe od 80 mmHg; na tt.

udowych wyższe od 70mmHg, wyczuwalne jedynie na tt.

szyjnych ciśnienie skurczowe wyższe niż 60mmHg.

•

Monitorowanie krążenia- fachowy personel służby zdrowia

Postępowanie w zaburzeniach

krążenia

•

Utrzymanie przepływu przez mózg i serce

•

Pośredni ( nieinwazyjny masaż serca)- standardowy masaż pośredni

zapewnia jedynie 25-30% normalnego rzutu serca. Skuteczność

reanimacji z powrotem czynności OUN zależy od powrotu samoistnego

krążenia krwi.

•

Technika standardowa: pośredni masaż serca wykonuje się układając kłąb

jednej dłoni na mostku na wys. 2 palców powyżej wyrostka

mieczykowatego a drugą dłoń poprzecznie na pierwszej. Klatkę piersiową

należy uciskać wyprostowanymi w stawach łokciowych ramionach tak

aby mostek pacjenta się uginał 3,5-5cm u dorosłego i 2,5-3,5 cm u

dziecka z częstości a 80-100 uciśnięć/min. Pacjenta należy ułożyć na

twardym podłożu, ratownik prowadzący masaż powinien mieć

zapewnioną wygodna pozycję na odp. wysokości nad pacjentem tak, aby

zapobiec zbyt szybkiemu zmęczeniu.

•

Powikłania : zwykle wiążą się z niewłaściwym miejscem przyłożenia rąk

lub stosowaniem zbyt dużej siły; złamania żeber ( 30%), złamania mostka

(20%), odma opłucnowa, urazy serca, krwotok do worka osierdziowego

oraz rozerwanie żołądka i przełyku, zranienia wątroby i śledziony.

Postępowanie w zaburzeniach krążenia

-cd

•

Mechanizm, w jakim dochodzi do utrzymania krążenia przy

uciskaniu zamkniętej klatki piersiowej pozostaje na powstaje na

podstawie dwóch głównych teorii:

teoria pompy sercowej

( w

której przyjmuje się, że uciśnięcie serca pomiędzy mostkiem a

kręgosłupem powoduje przepływ krwi w prawidłowym kierunku;

przepływowi zwrotnemu zapobiega układ zastawkowy serca.

Pomiędzy uciśnięciami krew samoistnie napływa do serca ) i

teoria pompy klatki piersiowej

( zakłada, że podczas ucisku

klatki piersiowej zapadają się znajdujące się w niej naczynia

żylne, a krew zostaje wypchnięta aortą; przepływowi

zwrotnemu przeciwdziałają zastawki znajdujące się w świetle

dużych żył wchodzących do klatki piersiowej. Pomiędzy

uciśnięciami żyły centralne wypełniają się i cykl się powtarza).

Objawy nagłego zatrzymania

krążenia

Występują w następującym porządku czasowym:

Natychmiast- brak tętna na tętnicy szyjnej

Po 10-20 s- utrata przytomności

Po 15-30s zatrzymanie oddechu lub chwytanie powietrza

Po 60-90s szerokie źrenice bez reakcji na światło; bladość lub

sinica skóry oraz szerokie źrenice nie stanowią jednak

pewnych objawów zatrzymania krążenia, gdyż mogą

towarzyszyć innym stanom chorobowym

Brak tętna na t. szyjnej rozstrzyga o zatrzymaniu krążenia

;

dzięki doświadczeniu ratownika, który sprawdza wszystkie

kliniczne objawy życia można w ciągu kilku sek. rozpoznać

utratę przytomności, zatrzymanie krążenia i oddychania.

Częstość sztucznego oddychania

•

U dorosłych 12/min

•

U dzieci 15-20/min

•

U niemowląt i małych dzieci 20-30/min

•

U noworodków 40/min

Porażenie prądem elektrycznym

•

U ofiar porażenie prądem elektrycznym może dojść do

zatrzymania krążenia przez przepływający z zew. prąd o

niskim napięciu – w mechanizmie migotania komór; przy

porażeniu prądem o wysokim napięciu np. porażenie

piorunem na ogół dochodzi do zaburzeń rytmu serca.

•

Zatrzymanie czynności oddechowej może być

spowodowane uszkodzeniem ośrodka oddechowego w

mózgu albo skurczem tężcowym mięśni oddechowych.

•

Dodatkowymi czynnikami utrudniającymi prowadzenie

resuscytacji mogą być towarzyszące porażeniu złamania

kości, uraz głowy i nerwów

Porażenie prądem elektrycznym-

•

Rozległość obrażeń jest zależna od: rodzaju prądu ( prąd

zmienny bardziej niebezpieczny niż prąd stały), czasu

ekspozycji , drogi, którą przeszło wyładowanie ( porażenie,

w którym prąd przechodzi z jednej kończyny do drugiej

przez klatkę piersiową jest powikłane wyższą śmiertelnością

niż w przypadku przejścia prądu z kończyny górnej do

dolnej)

•

Śmiertelność waha się od 15 do 30%

•

Porażenie czynności oddechowej często trwa dłużej niż

przejściowe zab. rytmu i powoduje wtórne zatrzymanie

krążenia wywołane niedotlenieniem prowadzące do zgonu

Porażenie piorunem

•

Uderzenie piorunem powoduje trwający od 0,1 do 1 milisek przepływ prądu

stałego o napięciu od 10 do 30 mln voltów

•

Skala urazu zależy przede wszystkim od czasu trwania narażenia

•

Patofizjologia: skóra jest dobrym izolatorem, większość energii pioruna

przebiega na zew. ciała ( zjawisko przeskoku). Jeżeli powierzchnia ciała jest

zmoczona wodą, to powstałą para może spowodować oparzenia

powierzchowne. Wytworzona energia może rozrywać odzież ofiary

Typy urazów spowodowane uderzeniem pioruna:

Uderzenie bezpośrednie- piorun trafia ofiarę

Uderzenie w sąsiedztwie- piorun trafia obok, ale część energii prądu dosięga

ofiarę

Porażenie kontaktowe- uraz powstający na skutek dotykania przedmiotu

trafionego piorunem

Porażenie uziemieniowe- kiedy ofiara znajduje się bok miejsca, gdzie

wyładowanie dociera do ziemi

Oparzenie- płonąca odzież lub inne przedmioty parzą ofiarę

Tępy uraz- ofiara jest rzucona o ziemię

Obraz kliniczny porażenie

piorunem

•

Obrażenia spowodowane porażeniem pioruna zależą od mechanizmu urazu,

czasu i powierzchni ciała , których uraz dotyczy

Nagłe zatrzymanie krążenia

Oparzenia

Urazy oczu

Rozerwanie błony bębenkowej- w ponad 50% przypadków

Złamania i zwichnięcia- rzadko

Objawy neurologiczne

U ok.60 % tych pacjentów wyst. przejściowe porażenie kończyn dolnych, będące

skutkiem skurczu naczyń i niestabilności neurologicznej- ustępuje po kilku

godz.

U 30% dochodzi do porażenia kończyn górnych

Bezpośredni uraz rdzenia kręgowego może być przyczyną stałych niedowładów

Przez wiele di mogą się utrzymywać stany dezorientacji i niepamięć; opisywano

zmiany osobowości

Śpiączka- niepomyślne rokowanie

Leczenie – postępowanie

przedszpitalne

•

Ratownicy udzielający na dworze pomocy podczas burzy- konieczne

zachowanie ostrożności

•

Piorun może 2 razy trafić w to samo miejsce

•

Konieczne może okazać się wdrożenie podstawowych i

kwalifikowanych czynności resuscytacyjnych; skutki uderzenia

piorunem nie wymagają wprowadzenia żadnych zmian do schematy

postępowania resuscytacyjnego

•

W trakcie przeprowadzania selekcji rannych, gdy ofiar jest więcej

piorytetowo należy traktować osoby nie dające znaku życia; odbiega

to od klasycznej selekcji rannych w wypadkach masowych ; ofiary

wyładowań, u których doszło do zatrzymania krążenia mogą

wymagać jedynie podtrzymania oddechu przez kilka minut do czasu

gdy ustąpi zatrzyzmanie czynności oddechowej

Pierwsza pomoc T4- oparzenia

•

Podział oparzeń:

-I st. – dotyczy tylko naskórka i charakteryzuje się rumieniem, obrzękiem i

brakiem tworzenia się pęcherzy; np. oparzenie słoneczne

-II st. – obejmuje skórę i jest oparzeniem niepełnej grubości, dalej może być

klasyfikowane jako oparzenie powierzchowne lub niepełne głębokie; w

oparzeniach powierzchownych nie zostają uszkodzone elementy skóry

takie jak mieszki włosowe i gr. potowe; charakterystycznym dla tego

oparzenia jest tworzenie pęcherzy i ból

-III st.- jest oparzeniem pełnej grubości i obejmuje naskórek, skórę i tłuszcz

podskórny. Skóra jest twarda i przyjmuje konsystencję skóry

wyprawionej, widoczne mogą być zmienione zakrzepowo naczynia, nie

ma czucia

-IV st.- dotyczy uszkodzeń skóry oraz leżących pod nią wszystkich struktur

Rozległość oparzenia

•

Wyrażą się w procentach powierzchni ciała; jest to istotne w

ocenie zapotrzebowania chorego na płyn

•

Regułą ,, 9’’ – dzieli pow. ciała na obszary , z których każdy

obejmuje 9%. U dzieci głowa stanowi większą, a nogi

mniejszą powierzchnię w stosunku do pozostałych

powierzchni ciała

•

,, w regule ręki ‘’ dłoń stanowi ok. 1 % powierzchni ciała

•

Diagram oparzenia wg Lunda pozwala określić rozległość

oparzenia po uwzględnieniu wieku

Oparzenia przez wdychanie

•

Mogą im towarzyszyć zatrucia tlenkiem węgla, innymi gazami

lub termiczne uszkodzenia dróg oddechowych; wówczas należy

podejrzewać, gdy doszło do nich w zamkniętych

pomieszczeniach, objęły twarz, spowodowały spalenie włosów

w przewodach nosowych wewnętrznych i doprowadziły do

wydzielania węglowej plwociny

•

Chorzy z oparzeniami winni być traktowani jako chorzy z

urazem aż do czasu pełnej oceny współistniejących obrażeń

•

Pierwsze i drugie oględziny w przypadku większych oparzeń

należy oceniać pod względem głębokości i rozległości ;

starannej ocenie należy poddać tętno obwodowe, czucie i

przepływ obwodowy

Transport

•

Powierzchnie oparzone powinny być okryte sterylnymi opatrunkami;

chorego należy usunąć z obszary działania źródła oparzenia i usunąć

z niego palące się ubranie; w razie towarzyszących innych obrażeń

chorzy powinni być odpowiednio unieruchamiani

•

Zalecenia dotyczące chorych z oparzeniami zleżą od: rozległości

oparzenia, wieku, umiejscowienia oparzenia, towarzyszących

obrażeń, współistniejących chorób

•

Chorzy powinni być hospitalizowani gdy spełniają jedno w

poniższych kryteriów: dorosły z oparzeniem obejmującym więcej niż

15% pow. ciała, tj. w II st. oparzenia i więcej niż 5% przy III st.

oparzenia

•

Do leczenia w ośrodkach oparzeń przekraczające 25% powierzchni

ciała tj. wiek 10-50 lat , a poniżej 10lat i powyżej 50 lat- z

oparzeniami 20% przy II st. i 10% przy III st.

Schorzenia powstałe na skutek wdychania

dymu

•

Uszkodzenie układu oddechowego do których dochodzi podczas

pożaru mogą być spowodowane gorącym działaniem płomieni,

zmianami stężeń gazów, bezpośrednim podrażnieniem i

uszkodzeniem dróg oddechowych, urazami pośrednimi lub

dymem

•

Uszkodzenia dróg odd. spowodowane działaniem gorąca:

oddychanie powietrzem o temp. + 93 st C może być tolerowane

przez 30min, o temp. 250 st. C tylko 3 min. Śmiertelność jest

proporcjonalna do czasu narażenia do działania gorąca

•

Uszkodzenia spowodowane przez dym: zawiera wiele substancji:

zwykłe subst. duszące, substancje drażniące, subst. chemiczne -

wdychanie ich może być przyczyną urazów lub śmierci

Objawy:

•

Kaszel

•

Skurcz krtani

•

Bóle głowy

•

Zaburzenia orientacji i drgawki

•

Oparzenia dr. odd.

•

Podrażnienie płuc substancjami chem. ( chlorowodór)

•

Uduszenie chemiczne

•

Objawy działania zależą od natężenia i czasu trwania substancji

szkodliwych

Postępowanie przedszpitalne: ewakuacja w bezp. I wolne od ognia

miejsce, zabezpieczenie drożności dróg odd. Konieczne zabezpieczenie

kręg. C. należy wstępnie zaopatrzyć oparzenia, rany i inne urazy

Zatrucie alkoholem metylowym

•

Alkohol metylowy ( drzewny) jest używany jako rozpuszczalnik,

składnik preparatów odmrażających, środków do czyszczenia szyb,

paliwa turystycznego, farb, preparatów do usuwania farb; dawka

śmiertelna u dorosłych wynosi ok. 15-30 ml.

•

Metanol szybko wchłania się z p. pokarmowego i z powierzchni skóry,

może się również wchłaniać przez inhalacje. Metabolity metanolu

gromadzą się w n. wzrokowym, co jest przyczyną ślepoty. Powoduje

również działanie depresyjne na OUN. Zatrucie metanolem wywołuje

objawy z OUN podobne do występujących w zatruciu etanolem.

Objawy wyst. w 40 min-72h od spożycia, śr 12-24 h od spożycia

•

Objawy z OUN

: pobudzenie, zatrucie, senność, zawroty głowy, drgawki,

śpiączka;

z narządu wzroku:

zamazane widzenie, obniżenie ostrości

wzroku, poszerzone albo słabo reagujące źrenice; z

przewodu

pokarmowego:

ból brzucha, nudności, wymioty, objawy zap. nerek i

objawy zap. trzustki

Zatrucie tlenkiem węgla

( czad)

•

Tlenek węgla jest gazem bezbarwnym, bez zapachu i smaku,

powstaje w trakcie niepełnego spalania się substancji

zawierających węgiel

•

CO uszkadza tkanki o największym zapotrzebowaniu na tlen;

przy niewielkim narażeniu występują bóle głowy, nudności i

niepokój, przy ciężkim- bóle w klatce piersiowej, zaburzenia

świadomości, utrata świadomości, śpiączka, obniżone RR z

występowaniem zaburzeń rytmu, wiśniowoczerwona skóra,

jasnoczerwona krew żylna mogą świadczyć o zatruciu CO, są

to jednak objawy najczęściej spotykane pośmiertnie

•

Leczenie: wstępna stabilizacja powinna być przeprowadzana

z zasadami resuscytacji i reanimacji

Połknięcie substancji żrących

•

Powstanie uszkodzeń śluzówek w wyniku połknięcia

substancji żrących powoduje uszkodzenia o charakterze

nadżerek w p.pok. za pośrednictwem następujących

mechanizmów:

•

- kwasy- powodują martwicę koagulacyjną, będącą

przyczyną powstawania blizn

•

- zasady- powodują martwicę rozpływną umożliwiającą

głębsze przenikanie połkniętych substancji;

•

niektóre substancje wywierają działanie toksyczne również

na inne narządy

Objawy

•

Dolegliwości: ból w kl. piersiowej, ból brzucha, trudności w

połykaniu, nadmierne ślinienie, charczenie mogą

występować ostrego podrażnienia otrzewnej, w ciężkich

przypadkach- wstrząs z towarzyszącym spadkiem RR i

zapaścią krążeniową

•

Leczenie: szybkie dostarczenie do szpitala, przejęcie przez

fachowy personel służby zdrowia; w czasie transportu może

zajść konieczność przeprowadzenia resuscytacji

oddechowo- krążeniowej

Utonięcie i podtopienie

•

Definicje:

Podtopienie nazywa się wszystkie przypadki przeżycia po

duszeniu się w wyniku zanurzenia się w wodzie

Utonięcie- uduszenie będące skutkiem zanurzenia w wodzie

Utonięcie wtórne- przypadki śmierci do których dochodzi w

krótkim czasie od podtopienia ( kilka min)

Gwałtowna reakcja zanurzeniowa- określa się przypadki nagłej

śmierci będące skutkiem zetknięcia się z b. zimną wodą; uważa

się, że poprzedzające wypadek spożycie alkoholu może mieć

znaczenie etiologiczne. Przypadki wywołane odruchem z n X

Zespól podtopieniowy- może rozwinąć się u ofiar podtopienia w

czasie 72h po wypadku; schorzenie ma charakter zespołu

niewydolności oddechowej.

Patofizjologia

Sekwencja zdarzeń: panika i szamotanina, wstrzymanie

oddechu, połykanie wody i wymioty; większość ofiar

zachłystuje się wodą, kiedy próbuje nabrać powietrza.

Dochodzi do niedotlenienia, utraty przytomności i zaniku

odruchów obronnych i ostatecznie uduszenia

•

Zachłyśnięcie się wodą słodką/słoną- mimo że odp. ustroju

jest różna w obu wypadkach powikłania i sposób

postępowania są podobne.

•

Obraz kliniczny: objawy zal. od stopnia ciężkości i narządu,

który został uszkodzony; u podtopionych = poważne

niedotlenienie: zaburzenia świadomości, zaburzenia rytmu

serca i niekiedy NN

Postępowanie przedszpitalne

•

Wyłowienie z wody- najdelikatniej, zwrócić uwagę na

niebezpieczeństwo uszkodzenia kręgosłupa szyjnego

•

Wyrównanie stanu ogólnego- należy zapewnić drożność

dróg oddechowych, w przypadkach zatrzymania krążenia

czynności resuscytacyjne

•

Usunięcie wody z płuc, jedynie w razie zalania dużą ilością

wody słonej zaleca się stosowanie drenażu ułożeniowego,

obniżenie górnej połowy ciała i głowy

•

Przekazanie fachowemu personelowi w szpitalu

ODMROŻENIA

•

W razie prawdziwego odmrożenia zawsze dochodzi do uszkodzenia

skóry w trakcie ogrzewania

•

W obrębie odmrożonego obszaru początkowo odczuwane jest

zimno i niedoczulica, a następnie w trakcie ogrzewania odbierane

są b. silne doznania bólowe

•

Podział odmrożeń

I st.- zdrętwienie i zaczerwienienie skóry z wyraźnym białym lub

żółtawym obszarem uszkodzonej tk.

II st.- na skórze pęcherze z treścią surowiczą lub mlecznym

płynem, otacza je zaczerwieniony obszar obrzęku

III st.- głębsze pęcherze zawierające purpurowy płyn, uszkodzenie

dot. głębszych warstw skóry

IV st.- dot. tk. Znajdujących się pod skórą, doprowadza do

mumifikacji palców lub kończyny

•

Postępowanie przedszpitalne: szybki transport do szpitala z

uniesiona owiniętą w suche ubranie, zabezpieczoną przed

urazami i dalszym uszkodzeniem kończyny

•

Niezwykle istotne- unikanie ponownego wychłodzenia, gdy

udało się pacjenta ogrzać; ponowne ochłodzenie prowadzi

do poważniejszego uszkodzenia kom.

•

Odmrozina- na skórze pojawiają się swędzące, małe

zaczerwienienia, podrażnienia podatne na powierzchowne

owrzodzenia, guzki, pajączki naczyniowe na skórze

narażonej na działanie zimna. Zmiany na skórze powstają

12-14h po narażeniu jej na działanie zimna

Ukąszenia

•

Przez jadowite węże- żmija; objawy zal. od ilości jadu, wielkości i wieku węża,

wieku i wielkości ofiary, stanu zdrowia ofiary, miejsca ukąszenia,

otrzymanego leczenia. Ślad po ukąszeniu z których sączy się niekrzepnąca

krew stanowią dowód zatrucia jadem, natomiast ślady niekrwawiące lub ze

skrzepami są skutkiem niegroźnego ukąszenia. Silny ból wyst. natychmiast

po ukąszeniu niewspółmierny do wyglądu rany wskazuje na zatrucie jadem

żmii. Przez kilka godz. Rozwija się miejscowo obrzęk, sinica, krwotoczne

pęcherzyki na skórze i objawy zapalenia naczyń chłonnych. Zmiany mogą

postępować

•

Skutki ogólnoustrojowe: spadek RR i wstrząs, obrzęk płuc, zab. krzepnięcia,

wybroczyny i krwawienia

•

Postępowanie przedszpitalne- najszybciej przetransportować do szpitala,

uspokoić pacjenta, aby ograniczyć rozprzestrzenienie się jadu, na czas

transportu unieruchomić ukąszoną część ciała i ułożyć pacjenta w taki

sposób by znajdowała się ona jak najniżej; dobrze jest dostarczyć sprawcę do

identyfikacji

•

Nie stosować lodu, nacinania i wysysania, opasek uciskowych, uderzeń

prądem elektrycznym. Jak najszybciej przetransportować do szpitala.

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54

Pierwsza pomoc przedlekarska 1

Document Outline