Wypadki przy pracy i

Wypadki przy pracy i

choroby zawodowe

choroby zawodowe

JerzyZygadło

JerzyZygadło

Negatywnym skutkiem zagrożeń zawodowych

Negatywnym skutkiem zagrożeń zawodowych

w skali świata jest liczba 300 000 osób, które

w skali świata jest liczba 300 000 osób, które

codziennie ulegają wypadkom przy pracy, w

codziennie ulegają wypadkom przy pracy, w

tym:

tym:



30 000 osób ulega wypadkom ciężkim

30 000 osób ulega wypadkom ciężkim



600 osób ulega wypadkom śmiertelnym

600 osób ulega wypadkom śmiertelnym



Przepisy dotyczące wypadków przy pracy i

Przepisy dotyczące wypadków przy pracy i

chorób zawodowych zawarte są w rozdziale 7

chorób zawodowych zawarte są w rozdziale 7

Kodeksu Pracy

Kodeksu Pracy



W rozdziale tym wydano tzw. delegacje

W rozdziale tym wydano tzw. delegacje

ustawowe do opracowania przez Radę

ustawowe do opracowania przez Radę

Ministrów rozporządzeń określających

Ministrów rozporządzeń określających

szczegółowe zasady postępowania przy

szczegółowe zasady postępowania przy

ustalaniu okoliczności wypadków przy pracy

ustalaniu okoliczności wypadków przy pracy

oraz wykazu chorób zawodowych i zasad

oraz wykazu chorób zawodowych i zasad

postępowania w sprawach chorób

postępowania w sprawach chorób

zawodowych.

zawodowych.

Wypadek przy pracy to

Wypadek przy pracy to

wypadek, który:

wypadek, który:



ma charakter nagły

ma charakter nagły



spowodowany jest przyczyną zewnętrzną

spowodowany jest przyczyną zewnętrzną



nastąpił w związku z pracą

nastąpił w związku z pracą



spowodował uraz lub śmierć

spowodował uraz lub śmierć

Co to jest wypadek przy pracy?

Rodzaje wypadków przy

Rodzaje wypadków przy

pracy:

pracy:



Śmiertelny wypadek przy pracy

Śmiertelny wypadek przy pracy

-

-

wypadek w wyniku którego nastąpiła

wypadek w wyniku którego nastąpiła

śmierć poszkodowanego w okresie

śmierć poszkodowanego w okresie

nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia

nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia

wypadku

wypadku



Zbiorowy wypadek przy pracy

Zbiorowy wypadek przy pracy

-

-

wypadek, któremu w wyniku tego samego

wypadek, któremu w wyniku tego samego

zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby

zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby



Ciężki wypadek przy pracy

Ciężki wypadek przy pracy

- wypadek, w

- wypadek, w

wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie

wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie

ciała, takie jak: utrata wzorku, słuchu, mowy,

ciała, takie jak: utrata wzorku, słuchu, mowy,

zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie

zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie

ciała albo rozstrój zdrowia naruszające

ciała albo rozstrój zdrowia naruszające

podstawowe funkcje organizmu, a także

podstawowe funkcje organizmu, a także

choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu,

choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu,

trwała choroba psychiczna, całkowita lub

trwała choroba psychiczna, całkowita lub

częściowa niezdolność do pracy w zawodzie

częściowa niezdolność do pracy w zawodzie

albo trwałe, istotne zeszpecenie lub

albo trwałe, istotne zeszpecenie lub

zniekształcenie ciała.

zniekształcenie ciała.

Postępowanie w razie

Postępowanie w razie

wypadku:

wypadku:



podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające

podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające

zagrożenie

zagrożenie



zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym

zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym



zapewnić ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i

zapewnić ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i

przyczyny wypadku

przyczyny wypadku



zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym

zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym

wypadkom

wypadkom



prowadzić listę wypadków przy pracy, których wynikiem jest

prowadzić listę wypadków przy pracy, których wynikiem jest

niezdolność do pracy pracownika dłuższa niż 3 dni robocze

niezdolność do pracy pracownika dłuższa niż 3 dni robocze



sporządzić sprawozdania z wypadków przy pracy pracowników

sporządzić sprawozdania z wypadków przy pracy pracowników

dla władz krajowych według określonych procedur

dla władz krajowych według określonych procedur

Kogo zawiadomić?

Kogo zawiadomić?



właściwego inspektora pracy i

właściwego inspektora pracy i

prokuratora

prokuratora

– o śmiertelnym,

– o śmiertelnym,

ciężkim lub  zbiorowym wypadku przy

ciężkim lub  zbiorowym wypadku przy

pracy oraz o każdym innym wypadku,

pracy oraz o każdym innym wypadku,

który wywołał wymienione skutki,

który wywołał wymienione skutki,

mającym związek z pracą, jeżeli może

mającym związek z pracą, jeżeli może

być uznany za wypadek przy pracy

być uznany za wypadek przy pracy

Wymagana dokumentacja:

Wymagana dokumentacja:



protokół powypadkowy

protokół powypadkowy



rejestr wypadków

rejestr wypadków



statystyczna karta wypadku

statystyczna karta wypadku



karta wypadku przy pracy dla

karta wypadku przy pracy dla

pracowników nie etatowych,

pracowników nie etatowych,

zatrudnionych na umowę-zlecenie

zatrudnionych na umowę-zlecenie



zaświadczenie o stanie zdrowia

zaświadczenie o stanie zdrowia

poszkodowanego - druk N9

poszkodowanego - druk N9



wniosek do ZUS o odszkodowanie

wniosek do ZUS o odszkodowanie

Protokół powypadkowy:

Protokół powypadkowy:



Pracodawca zatwierdza protokół powypadkowy nie

Pracodawca zatwierdza protokół powypadkowy nie

później niż w ciągu 5 dni od dnia jego

później niż w ciągu 5 dni od dnia jego

sporządzenia

sporządzenia



Pracodawca zatwierdza protokół i niezwłocznie

Pracodawca zatwierdza protokół i niezwłocznie

doręcza go:

doręcza go:



poszkodowanemu lub członkom rodziny zmarłego

poszkodowanemu lub członkom rodziny zmarłego

pracownika

pracownika



właściwemu inspektorowi pracy – gdy protokół dotyczy

właściwemu inspektorowi pracy – gdy protokół dotyczy

wypadku śmiertelnego, ciężkiego i zbiorowego

wypadku śmiertelnego, ciężkiego i zbiorowego



Pracodawca przechowuje przez 10 lat protokół

Pracodawca przechowuje przez 10 lat protokół

powypadkowy wraz z pozostałą dokumentacją

powypadkowy wraz z pozostałą dokumentacją

powypadkową

powypadkową

Rejestr wypadków:

Rejestr wypadków:



imię i nazwisko poszkodowanego

imię i nazwisko poszkodowanego



miejsce i datę wypadku

miejsce i datę wypadku



informacje dotyczące skutków wypadku dla

informacje dotyczące skutków wypadku dla

poszkodowanego

poszkodowanego



datę sporządzenia protokołu powypadkowego

datę sporządzenia protokołu powypadkowego



stwierdzenie czy wypadek jest wypadkiem przy

stwierdzenie czy wypadek jest wypadkiem przy

pracy

pracy



krótki opis okoliczności wypadku

krótki opis okoliczności wypadku



datę przekazania  wniosku do ZUS

datę przekazania  wniosku do ZUS



informację o wypłaconych świadczeniach lub o

informację o wypłaconych świadczeniach lub o

przyczynach pozbawienia tych świadczeń

przyczynach pozbawienia tych świadczeń



inne okoliczności wypadku

inne okoliczności wypadku

Statystyczna karta

Statystyczna karta

wypadków:

wypadków:



Statystyczną kartę wypadku przy pracy sporządza się (w 2

Statystyczną kartę wypadku przy pracy sporządza się (w 2

egzemplarzach) na podstawie zatwierdzonego protokołu

egzemplarzach) na podstawie zatwierdzonego protokołu

powypadkowego, w którym stwierdzono, że wypadek jest wypadkiem

powypadkowego, w którym stwierdzono, że wypadek jest wypadkiem

przy pracy lub wypadkiem traktowanym na równi z wypadkiem przy

przy pracy lub wypadkiem traktowanym na równi z wypadkiem przy

pracy

pracy



Jeden egzemplarz statystycznej karty wypadku przy pracy, z

Jeden egzemplarz statystycznej karty wypadku przy pracy, z

wyjątkiem jej części II (uzupełniającej), pracodawca przekazuje do

wyjątkiem jej części II (uzupełniającej), pracodawca przekazuje do

urzędu statystycznego właściwego dla województwa, na którego

urzędu statystycznego właściwego dla województwa, na którego

terenie znajduje się siedziba pracodawcy, w terminie do 15 dnia

terenie znajduje się siedziba pracodawcy, w terminie do 15 dnia

roboczego miesiąca następującego po miesiącu, w którym został

roboczego miesiąca następującego po miesiącu, w którym został

zatwierdzony protokół powypadkowy

zatwierdzony protokół powypadkowy



Wypełnioną część II statystycznej karty wypadku przy pracy

Wypełnioną część II statystycznej karty wypadku przy pracy

pracodawca przekazuje nie później niż z upływem 6 miesięcy od daty

pracodawca przekazuje nie później niż z upływem 6 miesięcy od daty

zatwierdzenia protokołu powypadkowego

zatwierdzenia protokołu powypadkowego



Drugi egzemplarz statystycznej karty wypadku przy pracy

Drugi egzemplarz statystycznej karty wypadku przy pracy

pracodawca przechowuje przez 10 lat.

pracodawca przechowuje przez 10 lat.

Co to jest choroba

Co to jest choroba

zawodowa?

zawodowa?



Choroba powstająca wskutek stałego

Choroba powstająca wskutek stałego

przebywania ciała w niedogodnej

przebywania ciała w niedogodnej

pozycji, systematycznego wykonywania

pozycji, systematycznego wykonywania

forsownych czynności lub regularnego

forsownych czynności lub regularnego

przebywania w otoczeniu zawierającym

przebywania w otoczeniu zawierającym

czynniki szkodliwe dla zdrowia (hałas,

czynniki szkodliwe dla zdrowia (hałas,

nieodpowiednie oświetlenie, zapylenie,

nieodpowiednie oświetlenie, zapylenie,

promieniowanie, związki chemiczne,

promieniowanie, związki chemiczne,

zwiększone obciążenie psychiczne itp.).

zwiększone obciążenie psychiczne itp.).

Do chorób zawodowych zalicza się

Do chorób zawodowych zalicza się

m.in.:

m.in.:



zatrucia ostre i przewlekłe

zatrucia ostre i przewlekłe



gorączka metaliczna

gorączka metaliczna



choroby płuc lub osierdzia

choroby płuc lub osierdzia

wywołane pyłem azbestu

wywołane pyłem azbestu



choroba mikrofalowa

choroba mikrofalowa



astma oskrzelowa

astma oskrzelowa



przewlekłe zapalenie

przewlekłe zapalenie

oskrzeli

oskrzeli



zewnątrzpochodne

zewnątrzpochodne

alergiczne zapalenie

alergiczne zapalenie

pęcherzyków płucnych

pęcherzyków płucnych



byssinoza

byssinoza



beryloza

beryloza



ołowica

ołowica



alergiczny nieżyt nosa

alergiczny nieżyt nosa



zapalenie obrzękowe krtani

zapalenie obrzękowe krtani

o podłożu alergicznym

o podłożu alergicznym



pylica płuc

pylica płuc



nowotwory złośliwe

nowotwory złośliwe

powstałe w następstwie

powstałe w następstwie

działania czynników

działania czynników

występujących w

występujących w

środowisku pracy

środowisku pracy



rozedma płuc

rozedma płuc



zespół cieśni nadgarstka.

zespół cieśni nadgarstka.

Tryb postępowania w razie

Tryb postępowania w razie

wykrycia choroby zawodowej

wykrycia choroby zawodowej

Art. 235 [Rozpoznanie choroby zawodowej]

Art. 235 [Rozpoznanie choroby zawodowej]

§ 3. „W razie rozpoznania u pracownika choroby zawodowej,

§ 3. „W razie rozpoznania u pracownika choroby zawodowej,

pracodawca jest obowiązany:

pracodawca jest obowiązany:

1) ustalić przyczyny powstania choroby zawodowej oraz

1) ustalić przyczyny powstania choroby zawodowej oraz

charakter i rozmiar zagrożenia tą chorobą, działając w

charakter i rozmiar zagrożenia tą chorobą, działając w

porozumieniu z właściwym organem Państwowej Inspekcji

porozumieniu z właściwym organem Państwowej Inspekcji

Sanitarnej,

Sanitarnej,

2) przystąpić niezwłoczne do usunięcia czynników

2) przystąpić niezwłoczne do usunięcia czynników

powodujących powstanie choroby zawodowej i zastosować

powodujących powstanie choroby zawodowej i zastosować

inne niezbędne środki zapobiegawcze,

inne niezbędne środki zapobiegawcze,

3) zapewnić realizację zaleceń lekarskich.” [2]

3) zapewnić realizację zaleceń lekarskich.” [2]

§ 4. „Pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr

§ 4. „Pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr

zachorowań na choroby zawodowe i podejrzeń o takie

zachorowań na choroby zawodowe i podejrzeń o takie

choroby.” [2]

choroby.” [2]

Zgłoszenie choroby

Zgłoszenie choroby

zawodowej

zawodowej



Obowiązek zgłoszenia podejrzenia

Obowiązek zgłoszenia podejrzenia

choroby zawodowej mają

choroby zawodowej mają

pracodawca, zatrudniający

pracodawca, zatrudniający

pracownika, u którego podejrzewa się

pracownika, u którego podejrzewa się

chorobę zawodową oraz lekarz, który

chorobę zawodową oraz lekarz, który

podczas wykonywania zawodu

podczas wykonywania zawodu

powziął podejrzenie choroby

powziął podejrzenie choroby

zawodowej.

zawodowej.

Kto może jeszcze dokonać

Kto może jeszcze dokonać

zgłoszenia?

zgłoszenia?



sam pracownik, przy czym pracownik aktualnie

sam pracownik, przy czym pracownik aktualnie

zatrudniony zgłasza podejrzenie za

zatrudniony zgłasza podejrzenie za

pośrednictwem lekarza sprawującego nad nim

pośrednictwem lekarza sprawującego nad nim

opiekę profilaktyczną

opiekę profilaktyczną



lekarz stomatolog, który podejrzewa u

lekarz stomatolog, który podejrzewa u

pacjenta istnienia takiej choroby

pacjenta istnienia takiej choroby



lekarz weterynarii, który podczas wykonywania

lekarz weterynarii, który podczas wykonywania

zawodu stwierdził u pracownika mającego

zawodu stwierdził u pracownika mającego

kontakt ze zwierzętami objawy mogące

kontakt ze zwierzętami objawy mogące

nasuwać podejrzenie choroby zawodowej

nasuwać podejrzenie choroby zawodowej



Koszty związane z ustalaniem

Koszty związane z ustalaniem

okoliczności i przyczyn wypadków

okoliczności i przyczyn wypadków

przy pracy ponosi pracodawca

przy pracy ponosi pracodawca

Zasady organizacji

Zasady organizacji

bezpiecznych miejsc pracy

bezpiecznych miejsc pracy

Pracodawca został zobowiązany do:

Pracodawca został zobowiązany do:



zabezpieczenia wyjść ewakuacyjnych i wyjść zapasowych

zabezpieczenia wyjść ewakuacyjnych i wyjść zapasowych

oraz prowadzących do nich dróg w taki sposób, aby były

oraz prowadzących do nich dróg w taki sposób, aby były

całkowicie wolne i odpowiednio oznaczone

całkowicie wolne i odpowiednio oznaczone



zapewnienia technicznej obsługi miejsc pracy oraz maszyn i

zapewnienia technicznej obsługi miejsc pracy oraz maszyn i

urządzeń znajdujących się na terenie zakładu pracy

urządzeń znajdujących się na terenie zakładu pracy

(instalacje elektryczne, konserwacja maszyn i urządzeń)

(instalacje elektryczne, konserwacja maszyn i urządzeń)



utrzymywania odpowiedniego poziomu higieny miejsca

utrzymywania odpowiedniego poziomu higieny miejsca

pracy oraz maszyn i urządzeń

pracy oraz maszyn i urządzeń



zapewnienia regularnej konserwacji i sprawdzania sprzętu

zapewnienia regularnej konserwacji i sprawdzania sprzętu

służącego zapewnieniu bezpieczeństwa oraz urządzeń

służącego zapewnieniu bezpieczeństwa oraz urządzeń

eliminujących zagrożenia (gaśnice, hydranty)

eliminujących zagrożenia (gaśnice, hydranty)

Ochrona pracy kobiet

Ochrona pracy kobiet



Kobiety w pracy są chronione przede

Kobiety w pracy są chronione przede

wszystkim ze względu na swoje

wszystkim ze względu na swoje

macierzyństwo i związane z tym

macierzyństwo i związane z tym

sytuacje.

sytuacje.

Zakres odpowiedzialności

Zakres odpowiedzialności

pracodawcy

pracodawcy

Pracodawca nie wypełniający obowiązków w zakresie

Pracodawca nie wypełniający obowiązków w zakresie

bhp musi się liczyć, w aspekcie odpowiedzialności

bhp musi się liczyć, w aspekcie odpowiedzialności

materialnej, z możliwością ponoszenia kosztów

materialnej, z możliwością ponoszenia kosztów

związanych z odszkodowaniami z tytułu:

związanych z odszkodowaniami z tytułu:



wypadku przy pracy pracownika

wypadku przy pracy pracownika



choroby zawodowej pracownika

choroby zawodowej pracownika



innego schorzenia związanego z warunkami pracy

innego schorzenia związanego z warunkami pracy

nie będącego chorobą zawodową czyli tzw. choroby

nie będącego chorobą zawodową czyli tzw. choroby

parazawodowej

parazawodowej

Cywilnoprawne roszczenia związane z

Cywilnoprawne roszczenia związane z

wypadkami przy pracy, chorobami

wypadkami przy pracy, chorobami

zawodowymi mogą przybrać następującą

zawodowymi mogą przybrać następującą

formę:

formę:



roszczenie o odszkodowanie

roszczenie o odszkodowanie

jednorazowe wykraczające poza

jednorazowe wykraczające poza

miarkowane ustawowo jednorazowe

miarkowane ustawowo jednorazowe

odszkodowanie

odszkodowanie



roszczenie o zadośćuczynienie

roszczenie o zadośćuczynienie



roszczenie o rentę uzupełniającą

roszczenie o rentę uzupełniającą



Statystyki według danych Głównego

Statystyki według danych Głównego

Urzędu Statystycznego w 2004 roku

Urzędu Statystycznego w 2004 roku

Rys. 1. Wypadki przy pracy w latach 1985 – 2004.

Rys. 1. Wypadki przy pracy w latach 1985 – 2004.

Rys. 2. Śmiertelne wypadki przy pracy w latach 1985 – 2004.

Rys. 2. Śmiertelne wypadki przy pracy w latach 1985 – 2004.

Rys. 3. Ciężkie wypadki przy pracy w latach 1985 – 2004.

Rys. 3. Ciężkie wypadki przy pracy w latach 1985 – 2004.

Rys. 4. Poszkodowani w wypadkach przy pracy w 2004 roku w

Rys. 4. Poszkodowani w wypadkach przy pracy w 2004 roku w

przeliczeniu na 100 pracujących.

przeliczeniu na 100 pracujących.

Rys. 5. Poszkodowani w wypadkach przy pracy w 2004 roku w

Rys. 5. Poszkodowani w wypadkach przy pracy w 2004 roku w

przeliczeniu na100 pracujących

przeliczeniu na100 pracujących

Rys. 6. Poszkodowani w wypadkach przy pracy w 2004 roku

Rys. 6. Poszkodowani w wypadkach przy pracy w 2004 roku

województwach w przeliczeniu na 1000 pracujących.

województwach w przeliczeniu na 1000 pracujących.

Rys. 7. Poszkodowani w wypadkach śmiertelnych przy pracy w

Rys. 7. Poszkodowani w wypadkach śmiertelnych przy pracy w

2004 roku województwach w przeliczeniu na 1000 pracujących.

2004 roku województwach w przeliczeniu na 1000 pracujących.

Rys. 8. Poszkodowani według grupy wiekowej i stażu pracy w

Rys. 8. Poszkodowani według grupy wiekowej i stażu pracy w

zakładzie w latach 2002–2004.

zakładzie w latach 2002–2004.

Rys. 9. Zawody osób najczęściej poszkodowanych w wypadkach w

Rys. 9. Zawody osób najczęściej poszkodowanych w wypadkach w

latach 2003 – 2004

latach 2003 – 2004

.

.

Rys. 10. Dominujące wydarzenia powodujące wypadki i

Rys. 10. Dominujące wydarzenia powodujące wypadki i

wypadki śmiertelne w latach2002 - 2004.

wypadki śmiertelne w latach2002 - 2004.

Rys. 11. Struktura przyczyn wypadków śmiertelnych w 2004

Rys. 11. Struktura przyczyn wypadków śmiertelnych w 2004

roku.

roku.

Rys. 12. Choroby zawodowe w Polsce w latach 1999 – 2004.

Rys. 12. Choroby zawodowe w Polsce w latach 1999 – 2004.

Rys. 13. Liczba chorób zawodowych według województw.

Rys. 13. Liczba chorób zawodowych według województw.

Źródła literaturowe:

Źródła literaturowe:

[1]

[1]

http://

http://

www.ochronapracy.pl

www.ochronapracy.pl

z dn. 25.05.2006

z dn. 25.05.2006

[2] Kodeks Pracy, Ustawa z dn. 14.11.2004 roku

[2] Kodeks Pracy, Ustawa z dn. 14.11.2004 roku

[3]

[3]

http://prawo-pracy.pl

http://prawo-pracy.pl

z dn. 25.05.2006

z dn. 25.05.2006

[4]

[4]

http://

http://

www.pracuj.info.pl

www.pracuj.info.pl

z dn.25.05.2006

z dn.25.05.2006

[5]

[5]

http://

http://

pl.wikipedia.org

pl.wikipedia.org

z dn. 25.05.2006

z dn. 25.05.2006

[6]

[6]

http://

http://

www.pis.rzeszow.pl

www.pis.rzeszow.pl

z dn. 25.05.2006

z dn. 25.05.2006

[7]

[7]

http://

http://

www.ciop.pl

www.ciop.pl

z dn. 25.05.2006

z dn. 25.05.2006



Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę



