 
BUDOWNICTWO
OGÓLNE
I MATERIAŁY
BUDOWLANE
projekt
4
Dr inż. Wojciech Słomka, Instytut Inżynierii Ochrony
Środowiska
 
ZASADY SPORZĄDZANIA RYSUNKÓW
KONSTRUKCJI BUDOWLANYCH
RYSUNKI ROBOCZE
Rysunki kształtu
Na rysunkach kształtu podaje się (zgodnie z PN-88/B-01041):
•kształt i wymiary konstrukcji lub jej części (w rzutach lub w widokach oraz 
na niezbędnych przekrojach) (Rys. 1.10a),
•klasę betonu, a w razie potrzeby także szczególne właściwości betonu i jego 
składu oraz wytrzymałość betonu odpowiednio do danego stanu realizacji,
•informacje dotyczące wykończenia powierzchni,
•usytuowanie dylatacji i przerw roboczych (w konstrukcjach monolitycznych), 
•masę montażową z uwzględnieniem zawilgocenia i dodatnich odchyłek 
wymiarów, wymiary nominalne wraz z dopuszczalnymi odchyłkami wymiarów 
podlegających kontroli dokładności, wytrzymałości betonu, uwarunkowania 
transportu, montażu i składowania, a także szczegóły połączeń (w 
konstrukcjach prefabrykowanych).
 
ZASADY SPORZĄDZANIA RYSUNKÓW
KONSTRUKCJI BUDOWLANYCH
Rys. 1.10: Przykład rysunku elementu konstrukcyjnego (wg PN-
88/B-01041): a) rysunek kształtu, b) rysunek zbrojenia
 
ZASADY SPORZĄDZANIA RYSUNKÓW
KONSTRUKCJI BUDOWLANYCH
Rysunki zbrojenia
Na rysunkach zbrojenia należy w sposób
jednoznaczny określić kształt i wymiary prętów, ich
rozmieszczenie, liczbę, średnicę oraz gatunek (znak)
stali, z której są wykonane pręty.
Zbrojenie o nieskomplikowanym kształcie
można
pokazywać tylko na rysunkach kształtu konstrukcji
(Rys.1.11), 
a 
zbrojenie o złożonym kształcie
należy przedstawiać
ponadto na oddzielnym rysunku zbrojenia, bez
pokazywania wymiarów kształtu konstrukcji (Rys.1.10).
Zbrojenie przedstawia się na rzutach, w widokach i
przekrojach, wykorzystując symbole z Tablicy 1.2 i zasady
zilustrowane
(wg PN-88/B-01041) za pomocą Rys. 1.12÷Rys. 1.14.
 
ZASADY SPORZĄDZANIA RYSUNKÓW
KONSTRUKCJI BUDOWLANYCH
Rys. 1.11: Przykład rysunku zbrojenia elementu o prostym kształcie
 
ZASADY SPORZĄDZANIA RYSUNKÓW
KONSTRUKCJI BUDOWLANYCH
 
ZASADY SPORZĄDZANIA RYSUNKÓW
KONSTRUKCJI BUDOWLANYCH
Rys. 1.14: Rysunek zbrojenia jednakowymi prętami lub strzemionami (wg PN-
88/B-01041): a) narysowane wszystkie pręty, b) rysunek uproszczony
 
ZASADY SPORZĄDZANIA RYSUNKÓW
KONSTRUKCJI BUDOWLANYCH
Tablica 1.2 Graficzne symbole zbrojenia zwykłego (wg PN-
88/B-01041 i PN-ISO 3766:1994)
 
ZASADY SPORZĄDZANIA RYSUNKÓW
KONSTRUKCJI BUDOWLANYCH
 
ZASADY SPORZĄDZANIA RYSUNKÓW
KONSTRUKCJI BUDOWLANYCH
• Pręty zbrojenia
rysuje się tak, jakby były one
widoczne w elemencie przezroczystym.
• Pręty o jednakowym lub podobnych średnicach
rysuje się linią pojedynczą jednakowej grubości.
• W praktyce można przyjąć, że pręty nośne rysuje się
linią grubości 0,4÷2 mm, zależnie od podziałki
rysunku, a pręty montażowe i rozdzielcze oraz
strzemiona – linią grubości o połowę mniejszą (Rys.
1.12).
• Przekroje elementów długich o stałym kształcie, lecz
zmiennym zbrojeniu należy rysować wraz ze
zbrojeniem, a zarys elementu wymiarować jedynie
na pierwszym przekroju (Rys. 1.11).
 
ZASADY SPORZĄDZANIA RYSUNKÓW
KONSTRUKCJI BUDOWLANYCH
• Pręty zbrojenia o nieskomplikowanym kształcie i małej liczbie
odmian można rysować na rzutach i przekrojach elementów, 
oznaczając je numerem porządkowym z wykazu zbrojenia, a 
schematyczne rysunki prętów z wymiarami (lub ich symbole) 
umieszcza się w wykazie zbrojenia.
• W razie zastosowania prętów różniących się średnicami i
kształtem oraz gdy położenie prętów jest trudne do odczytania z 
rysunku, poszczególne pręty przedstawia się i wymiaruje 
najczęściej poniżej rzutu lub przekroju, równolegle do 
odpowiednich prętów na rysunku elementu (Rys. 1.15). 
• Strzemiona jedno- i dwuramienne na przekroju podłużnym
rysuje się linią ciągłą, a strzemiona czteroramienne – dwiema 
liniami ciągłymi. 
• Zasady wymiarowania strzemion
zilustrowano na Rys. 1.16.
 
ZASADY SPORZĄDZANIA RYSUNKÓW
KONSTRUKCJI BUDOWLANYCH
Pręty zbrojenia elementów żelbetowych należy odpowiednio
opisać i zwymiarować. 
W opisie podaje się ich średnicę, długość odcinków miedzy 
załamaniami oraz długość całkowitą.
Na rysunku elementu wszystkie odmienne pręty powinny być 
też oznaczone numerami; podaje się również ich liczbę w
elemencie. Numeracje prętów każdego rysunku rozpoczyna się
od numeru pierwszego.
 
ZASADY SPORZĄDZANIA RYSUNKÓW
KONSTRUKCJI BUDOWLANYCH
 
ZASADY SPORZĄDZANIA RYSUNKÓW
KONSTRUKCJI
BUDOWLANYCH
na rysunkach zbrojenia należy (wg PN-88/B-01041) podać :
• klasę i znak stali oraz wymiar otuliny zbrojenia,
• dopuszczalne odchyłki wymiarów pasowanych zbrojenia,
• szczegółowe wymiary pręta, Rys. 9.17 oraz średnice zagięć, w 
przypadku stosowania średnic gięcia innych niż minimalne wg PN-B-
03264:1999,
• położenie i sposób wykonania połączeń zbrojenia,
• wymiary spoin i zgrzein oraz informacje o technologii spawania i 
zgrzewania,
• rodzaj i położenie elementów wbudowanych w konstrukcje ( śruby,
kotwy).
W przypadkach 
koniecznych
,
 
ZASADY SPORZĄDZANIA RYSUNKÓW
KONSTRUKCJI BUDOWLANYCH