

Kosmopolityczna przywra pasożytująca w

wątrobie i drogach żółciowych człowieka,

przeżuwaczy domowych (owca, koza, bydło) i

dzikich (sarna ,jeleń) a także innych zwierząt

(np. świnia ,dzik ,koń). Na świecie zarażonych

jest około 50 mln ludzi. Zarażenia motylicą

stanowią ciągle poważny problem

ekonomiczny w hodowli bydła i owiec ,w

pewnych regionach uniemożliwiając ją.

Obecnie rzadko występuje, dotyczy z reguły

ludności wiejskiej.



Postać dojrzała o długości 18-51 mm i szerokości 4-

13 mm ma listkowaty kształt ciała z wyodrębnioną

częścią przednią przypominającą stożek. Na

przednim końcu stożka motylicy znajduje się

przyssawka gębowa z otworem prowadzącym do

umięśnionej gardzieli i płytkich kieszonek

przygardzielowych. Żywa przywra ma zabarwienie

szare i często rdzawobrunatne plamy. Powierzchnia

ciała pokryta jest nierównomiernie różnorodnymi

kolcami skierowanymi do tyłu. Wór powłokowo-

mięśniowy ma budowę typową dla płazińców.



Motylica wątrobowa jest obojnakiem. Układ

rozrodczy męski składa się z dwóch leżących

skośnie ,jedno na drugim jąder. Natomiast

rozgałęziony pojedynczy jajnik leży po prawej

stronie ciała przed górnym jądrem.



Pasożyt dwudomowy. Żywicielem ostatecznym

jest ssak (dzik, świnia, przeżuwacze, duże

gryzonie, człowiek), a pośrednim – bezkręgowiec

błotniarka moczarowa Galba truncatula (stara

nazwa Lymnaea truncatula). U ssaków pasożytuje

głównie w układzie żółciowym, rzadziej w

trzustce, płucach czy węzłach chłonnych.

Człowiek zaraża się metacerkariami żując

przypadkowo źdźbła traw, jedząc szczaw lub zioła

w formie świeżej (np. rzeżucha, mniszek,

pokrzywa, żywokost). Zakażenie jest możliwe

również przez spożycie zanieczyszczonej

metacerkariami, nieprzegotowanej wody.

Obecnie rzadko występuje, dotyczy z reguły

ludności wiejskiej.



Gorączka



dreszcze,



złe samopoczucie



Osłabienie, nudności, wymioty,



zaparcia na przemian z rozwolnieniami,



bóle brzucha, powiększenie i bóle wątroby i trzustki,



eozynofilia (zwiększenie w rozmazie krwi liczby eozynofilów

– czyli granulocytów kwasochłonnych – rodzaju krwinek

białych),



stan zapalny dróg żółciowych i trzustki,



stany podżółtaczkowe,



zmiany pokrzywkowe na skórze



Podczas przemieszczania się w wątrobie przywry uszkadzają

jej tkankę i wydzielają proteazy – substancje, które niszczą

komórki wątroby. Kolce na ciele przywr i ich przyssawki

uszkadzają tkankę filtrującą. Skupiska pasożytów mogą

całkowicie zablokowywać otwory filtrujące oraz przewody

żółciowe. Toksyny będące ich produktami przemiany materii

wywołują reakcje alergiczne.

Rozwój zygoty odbywa się wyłącznie w środowisku

wodnym. W sprzyjających warunkach termicznych ,

przy dostępie światła i dostatecznej ilości tlenu

miracydium-pierwsze stadium larwalne-wykluwa się

po 10-42 dniach i dzięki rzęskom pływa swobodnie w

wodzie, a po natrafieniu na żywiciela pośredniego

wnika do jego ciała .W Polsce jest nim najczęściej

płucodyszny ślimak ziemno-wodny z rodzaju Galba-

błotniarka moczarowa. W trzustko-wątrobie żywiciela

urzęsiony nabłonek opada i miracydium przekształca

się w workowatą sporocystę z kulkami zarodkowymi, z

których po 2-4 tygodniach wykształcają się redie.

Powstają z nich ogoniaste cerkarie. Cerkaria już po 1-

3 h wytwarza grubą otoczkę i oczekuje biernie w

postaci metacerkarii na żywiciela ostatecznego.



Metacerkaria jest z kolei formą, która może

przetrwać w zależności od warunków środowiska

od 14 dni do ponad 6 miesięcy. Wydziela ona

lepką substancję pozwalającą na przyczepienie

jej głównie do roślin stanowiących pożywienie

roślino- i wszystkożernych żywicieli ostatecznych

lub przebywa swobodnie w wodzie (zarażenie

następuje wówczas po wypiciu nie przegotowanej

wody). W przewodzie pokarmowym żywiciela

ostatecznego metacerkaria uwalnia się i wędruje

do wątroby oraz jej przewodów żółciowych

,przebijając ścianę jelita i wykorzystując naczynia

krwionośne układu żylnego wątroby lub aktywnie

przedostając się przez jamę otrzewnej. Dojrzałość

płciową osiąga po 3-4 miesiącach. Jedna motylica

wątrobowa składa dziennie około 6000 jaj.



Fascjoloza najczęściej w początkowym

okresie przebiega jako postać ostra

,charakteryzująca się podwyższoną

temperaturą ciała, bólami mięśni i stawów,

nudnościami i wymiotami ,powiększeniem

wątroby i śledziony ,żółtaczką

,niedokrwistością, a także pokrzywką. W

późniejszym okresie choroby dochodzi do

rozrostu nabłonka żółciowego i zwłóknienia

przewodu żółciowego wspólnego ,z

częściowym lub całkowitym jego

zamknięciem, prowadzącym do zapalenia

dróg żółciowych i wywołującym ostre bóle w

nadbrzuszu, powiększenie wątroby, świąd.



Rozpoznanie opiera się w fazie ostrej na
wynikach badania serologicznego ,natomiast
przewlekłej –na znalezieniu jej w kale lub też w
treści dwunastnicy; zazwyczaj konieczne jest
kilkakrotne badanie koproskopowe. W kale i w
treści dwunastniczej stwierdza się jaja pasożyta.



Ultrasonografia wykazuje zwężenie dróg żółciowych i
zapalenie pęcherzyka żółciowego.



W profilaktyce fascjolozy konieczne jest
odrobaczenie zarażonych zwierząt oraz
niszczenie żywicieli pośrednich , a także unikanie
spożywania surowych roślin oraz picia nie
przegotowanej wody. W leczeniu wykorzystuje
się prazykwantel ,niklozamid i dehydroemetynę.