Komparatystyka literacka

Dr Katarzyna Thiel-Jańczuk

Instytut Kulturoznawstwa UAM

Poznań

[e-mail]

Co to jest komparatystyka

literacka?

1. Historia literackich badań porównawczych:
- Komparatystyka „nieświadoma”
- Komparatystyka „świadoma” – od XIX

wieku

-

1816 – François Noël, Cours de littérature comparée
(Kurs literatury porównawczej)

- Kłopoty terminologiczne nowej dyscypliny

-

Weltliteratur oraz Littérature générale

- Francuska szkoła komparatystyczna

(Paul van Thiegem, Jean-Marie Carré,
Marius-François Gyuard)

• Van Thiegem: teoria „wpływów”; ustalenie

zakresów badań literatury narodowej, literatury
porównawczej oraz literatury ogólnej

• komparatystyka „ścisła”
• Nowa paryska szkoła komparatystyczna – wokół

idei „psychologii narodów” (Daniel Pageaux,
Michel Cadot)

- Połowa XX wieku: kryzys

„pozytywistycznych” literackich
badań porównawczych

- Odnowa badań komparatystycznych - II

połowa XX wieku:

• 1954 – w Oksfordzie: Międzynarodowe

Stowarzyszenie Badań Porównawczych (ILCA)

• Krytyka tradycyjnej komparatystyki w duchu

formalistyczno-strukturalistycznym (René Wellek i

René Etiemble)

• Intertekstualność i teoria recepcji

- Anglo-amerykańska szkoła

komparatystyczna – w stronę

komparatystyki interdyscyplinarnej

(komparatystyka „szeroka”)

- Henry Remak „Literatura porównawcza – jej definicja i

funkcje” (1961)

Henry Remak „Literatura porównawcza – jej definicja i funkcje”

(1961)

„

Komparatystyka literacka to badanie literatury

wykraczające

poza

granice

jednego

poszczególnego kraju, i badanie związków między

literaturą z jednej strony a innymi dziedzinami

wiedzy i świadomości, takimi jak sztuka (na

przykład

malarstwo,

rzeźba,

architektura,

muzyka), filozofia, historia i nauki społeczne (na

przykład polityka, ekonomia, socjologia), nauka,

religia i tym podobne z drugiej strony. Krótko

mówiąc, jest to porównywanie jednej literatury z

inną albo innymi, i porównywanie literatury z

innymi sferami ekspresji humanistycznej”

- 1970 – Calvin Brown – badania nad relacjami

między muzyką a literaturą oraz literaturą i innymi

sztukami

- Lata 70/80 – Gyorgy Vajda – semiotyka w rozwoju

badań interdyscyplinarnych

- 1977 – Pierre Dufour, La relation

peinture/littérature. Notes pour un comparatisme

interdisciplinaire – o interdyscyplinarnej metodzie

porównawczej

- Od lat 80/90 – komparatystyka interdyscyplinarna

postrzegana jako subdyscyplina komparatystyki

literackiej

- Koniec XX wieku – przełom kulturowy w

komparatystyce („nowa komparatystyka”,

komparatystyka kulturoznawcza): od

literaturocentryzmu do kulturocentryzmu; otwarcie

na psychologię, socjologię, historię, antropologię…