Podstawowe pojęcia

rehabilitacji i fizjoterapii.

Rehabilitacja (

Rehabilitacja (

re

re

– coś

– coś

ponownego,

ponownego,

habilis

habilis

– sprawny,

– sprawny,

rehabilitacja – przywracanie

rehabilitacja – przywracanie

sprawności)

sprawności)

•

Jest to „ wielokierunkowy proces społeczny

Jest to „ wielokierunkowy proces społeczny

na rzecz koordynacji wysiłków jednostek

na rzecz koordynacji wysiłków jednostek

służby zdrowia i innych instytucji oraz

służby zdrowia i innych instytucji oraz

indywidualnych wysiłków w celu

indywidualnych wysiłków w celu

przywrócenia osobom potrzebującym

przywrócenia osobom potrzebującym

maksymalnie samodzielnego życia w

maksymalnie samodzielnego życia w

rodzinie, społeczeństwie, zdolności do pracy

rodzinie, społeczeństwie, zdolności do pracy

zawodowej, aktywności społecznej i

zawodowej, aktywności społecznej i

twórczej.”

twórczej.”

Najważniejszą rzeczą jest wczesne

rozpoczęcie rehabilitacji, w wielu

dziedzinach jest ona podstawową,

często niezastąpioną metodą

leczenia pacjenta.

Rehabilitacja medyczna (lecznicza) -

jest to początkowy etap rehabilitacji.
Prowadzi ją zespół specjalistów w zakresie
wielu specjalności. Jest to przystosowanie
do normalnego życia osób, które doznały
przemijającej lub trwałej utraty zdrowia i
stały się na stałe lub na pewien okres
inwalidami.
Szczególnie ważne jest tu realizowanie
stosunku lekarz – pacjent. Podstawową
zasadą rehabilitacji jest zasada aktywnego
uczestnictwa pacjenta w rehabilitacji, czyli
motywacja do realizacji wspólnie
ustalonego programu

.

Polski model

rehabilitacji zakłada że

rehabilitacja powinna

być:

• Wczesna
• Powszechna
• Kompleksowa
• Ciągła

Rehabilitacja Psychiczna –

dotyczy ona

najbardziej delikatnych spraw dotyczących
życia pacjenta.
Kompleksowość rehabilitacji obejmuje
również sferę psychiczną osoby, ponieważ
konsekwencje stresu bywają czasami
gorsze niż sama choroba. Została
powołana, bo przecież celem rehabilitacji
jest m.in. „przywrócenie utraconych bądź
zaburzonych przez chorobę sprawności
psychicznej, zdolności do pracy oraz
brania udziału w życiu społecznym”.

Rehabilitacja Zawodowa

-

człowiek chory

nie znaczy człowiek nieużyteczny i
niepotrzebny! Mimo tego że wskutek
choroby lub urazu utracił lub pogorszył
swoje możliwości fizyczne bądź
intelektualne nadal jest pełnoprawnym
członkiem społeczeństwa i ma prawo do
normalnego życia i kontynuowania swojej
pracy lub jeżeli to nie jest możliwe wyboru
innego zawodu. Dlatego rehabilitacja
zawodowa obejmuje szereg działań
ułatwiający osobom niepełnosprawnym
podejmowanie pracy zawodowej.

Rehabilitacja społeczna –

To pomoc

fizjoterapeuty w zaakceptowaniu siebie
samego przez pacjenta, pomoc rodziny i
przyjaciół podczas rehabilitacji i choroby, a
także współpraca z instytucjami
pomagającymi materialnie pacjentowi i
jego rodzinie.

Rehabilitacja ruchowa –

rehabilitacja

osób z dysfunkcjami narządu ruchu,

za

pomocą aktywności ruchowej, mające na

celu podtrzymywanie nabytych wcześniej

umiejętności ruchowych oraz osiągniętego

poziomu sprawności i wydajności.

• Fizjoterapia

– polega na wykorzystaniu w

celach leczniczych ruchu oraz innych
czynników fizycznych, z jakimi spotykamy się w
naturze. Jest metodą leczenia wykorzystującą
zjawisko reaktywności na bodźce. W zależności
od zastosowanego bodźca rozróżnia się
następujące działy fizjoterapii:

• Kinezyterapię
• Fizykoterapię
• Masaż leczniczy
• Balneoterapię
• Klimatoterapię
• Hydroterapię
• Terapię manualną

Kinezyterapia

• Podstawowym środkiem leczniczym jest ruch
• Może być stosowana jako podstawowa i

jedyna forma leczenia., lub jeżeli choroba
wymaga leczenia operacyjnego, może być
prowadzona zarówno w okresie
przedoperacyjnym jak i po zabiegu.

• Dzięki ćwiczeniom fizycznym można

kształtować, podtrzymywać lub zwiększać
ruchomość w stawach, siłę mięśni i ich
wytrzymałość, moc, wydolność, koordynację i
równowagę.

• Obejmuje ćwiczenia lecznicze i metody

kinezyterapeutyczne

Cele kinezyterapii

• Zapobieganie ograniczeniom ruchomości w stawach;
• Zapobieganie osłabieniu mięśni i ich zanikom;
• Zapobieganie obrzękom;
• Przywracanie prawidłowej ruchomości w stawach

oraz siły i wytrzymałości mięśni;

• Reedukacja nerwowo – mięśniowa;
• Poprawa koordynacji i równowagi;
• Korekcja wad postawy ciała;
• Poprawa czynności układu krążeniowo-

oddechowego;

• Pobudzanie i poprawa czynności OUN;
• Zwiększenie wydolności i sprawności ogólnej.

Fizykoterapia

Forma leczenia wykorzystująca bodźce

fizykalne, takie jak :



Prąd elektryczny



Ciepło i zimno



Światło



Ultradźwięki



Pola magnetyczne



Wodę w postaci natrysków i kąpieli

Leczenie fizykalne

wpływa na:

• Przyspieszenie gojenia się ran pourazowych i

pooperacyjnych

• Zmniejszenie odczynów bólowych niejednokrotnie bez

potrzeby stosowania środków farmakologicznych, co
daje podwójną korzyść. Po pierwsze przyspiesza
możliwość wprowadzania ruchu jako środka
leczniczego, po drugie osłania narządy jamy brzusznej
przed szkodliwymi działaniami tych środków.

• Poprawę stanu miejscowego nerwów obwodowych,

działając na nie zarówno tonizująco jak i pobudzająco,

• Cały ustrój przez oddziaływanie selektywne na

poszczególne tkanki i narządy.

Światłolecznictwo

• Najstarszy dział fizykoterapii
• Obejmuje stosowanie w celach leczniczych i

profilaktycznych promieniowania światła

widzialnego oraz niewidzialnego promieniowania

podczerwonego i nadfioletowego, których

naturalnym źródłem jest słońce, a sztucznym

różnego rodzaju generatory.

• Jest bardzo ważne dla życia człowieka, pobudza

naturalne procesy regeneracyjne, stymulujące

przemianę materii komórki, wzmacnia układ

immunologiczny i poprawia krążenie krwi.

• Leczeniu nie podlegają bezpośrednio urazy i

choroby, to raczej własne procesy regeneracyjne

ciała zostają uaktywnione dzięki światłu. W ten

sposób wspomaga się organizm, by wykorzystał siły

kuracji spontanicznej i odbudował swoją równowagę.

Elektrolecznictwo

• Dział fizjoterapii, w którym wykorzystuje

się w celach diagnostycznych i
leczniczych energię elektryczną. Zabiegi
te wykonuje się przy użyciu prądu stałego
i zmiennego o różnej częstotliwości.

• Do wszystkich zabiegów z zakresu

elektroterapii używa się specjalnie do
tego celu skonstruowanych aparatów.
Wszelkie samodzielne próby
wykorzystania źródeł prądu zagrażają
życiu!

Masaż leczniczy

• Masażem nazywamy oddziaływanie bodźcami

mechanicznymi na tkanki organizmu przy

biernych zachowaniu masowanego.

Wskazania do masażu:

• Choroby reumatyczne
• Stany po urazach i zabiegach operacyjnych w

obrębie narządu ruchu,

• Zaburzenia czynności mięśni w następstwie

chorób mięśni lub stawów,

• Stany po długotrwałym unieruchomieniu,
• W wybranych schorzeniach neurologicznych
• W niektórych schorzeniach dermatologicznych,
• W zaburzeniach przemiany materii, w leczeniu

otyłości.

Przeciwskazania do masażu

Przeciwskazania do masażu
 Ostre choroby zakaźne
 Skłonność do krwawień
 Choroby zapalne naczyń krwionośnych

1.

1.

Masaż leczniczy

Masaż leczniczy



Klasyczny masaż leczniczy ( polega na odpowiednim

ułożeniu chorego i stosowaniu klasycznych technik

masażu(głaskania, rozcierania, oklepywania, wstrząsania

i wibracji)



Specjalistyczny masaż leczniczy
- masaż segmentarny
- masaż łącznotkankowy
- masaż okostny
- masaż izometryczny



Masaż w środowisku wodnym
- masaż podwodny
- masaż wirowy
- masaż natryskowy



Masaż z wykorzystaniem urządzeń do masażu
- masaż wibracyjny
- masaż pneumatyczny

2. Masaż sportowy

3.

3.

Masaż higieniczno - kosmetyczny

Masaż higieniczno - kosmetyczny

Balneoterapia

• Metoda lecznicza polegająca na

zastosowaniu naturalnych tworzyw
uzdrowiskowych ( wody lecznicze,
peloidy oraz gazy lecznicze) do leczenia,
rehabilitacji i profilaktyki.

Wody lecznicze

(woda wypływająca lub czerpana z głębi ziemi, która
dzięki składnikom chemicznym i właściwościom fizycznym
wywiera udowodnione działanie lecznicze przy
zewnętrznym lub wewnętrznym stosowaniu)

• Wody alkaiczne – stosowane w kuracji pitnej,

zobojętniają kwas solny w żołądku. Stosowane

we wziewniach, działają wykrztuśnie,

rozrzedzając wydzielinę zalegającą w drzewie

oskrzelowym. Wzmagają wydzielanie kwasu

moczowego oraz obniżają przemianę materii

• Wody słone – stosowane w leczeniu pitnym

wzmagają czynność wydzielniczą żołądka, a

wziewane – polepszają ukrwienie błon

śluzowych oraz rozrzedzają ich wydzielinę.

Stosowane również w postaci kąpieli

solankowych.

• Wody zawierające węglan wapniowy i

magnezowy oraz siarczan wapniowy –

działają przeciwzapalnie. Stosuje się je w

leczeniu przewlekłych nieżytów błon

śluzowych oraz kamicy nerkowej.

• Wody jodkowe – stosowane w miażdżycy,

nadciśnieniu, chorobach układu krążenia,

zaburzeniach wydzielania gruczołów

dokrewnych, przewlekłych nieżytach oskrzeli

oraz w chorobach wieku dziecięcego

• Wody siarkowodorowe – stosowane w

reumatycznych i pourazowych schorzeniach

układu ruchu, zaburzeniach przemiany

materii, chorobach skóry, zatruciach metalami

ciężkimi oraz w chorobach kobiecych

• Wody radoczynne – mają zastosowanie w

leczeniu zaburzeń przemiany materii, schorzeń

układu ruchu, układu nerwowego,

niedokrwistości oraz zaburzeń wydzielania

gruczołów dokrewnych.

• Wody arsenowe – działają pobudzająco na

układ krwiotwórczy, wzmagają łaknienie i

czynność wydzielniczą przewodu pokarmowego.

• Wody żelaziste – pobudzają układ

krwiotwórczy i są stosowane w leczeniu

niedokrwistości, w chorobach wieku

dziecięcego oraz w zaburzeniach wydzielania

gruczołów dokrewnych;

Klimatoterapia

• Wykorzystanie do leczenia naturalnego

środowiska przyrodoleczniczego tj. warunków
atmosferycznych i walorów krajobrazowych.

• Celowe wykorzystanie czynników klimatycznych

do profilaktyki i leczenia obejmuje odpowiednio
dawkowane kąpiele słoneczne i kąpiele
powietrzne. Mogą mieć one formę leżakowania na
wolnym powietrzu przez wystarczająco długo
czas. Oczywiście silniejszy będzie wpływ
czynników klimatycznych na organizm jeśli
połączy się go z ruchem – w formie spaceru czy
wędrówki, zależnie od kondycji i stanu zdrowia.

• Rozróżnia się kąpiele powietrzne, kąpiele

słoneczne, powietrzno – ruchowe, morskie.

Hydroterapia

• Stanowi najstarszy dział fizjoterapii
• Występuje ponad 100 różnych zabiegów stosujących

wodę w różnej postaci do celów leczniczych.

• Wodę wykorzystuje się zarówno w postaci ciekłej jak

i stałej i gazowej

• Wodolecznictwo wykorzystuje głównie działanie

termiczne, mechaniczne, rzadziej elektryczne i
chemiczne wody odpowiednio przygotowanej do
zabiegu.

Fizjologiczne działanie zabiegów

wodoleczniczych

• Miejscowe zwiększenie ukrwienia i przepływu limfy,

wzrost utlenowania krwi

• Zwiększenie przemiany materii
• Działanie normalizujące napięcie układu

autonomicznego(efekt wypoczynkowy)

• Skrócenie okresu zmniejszenia sprawności

powysiłkowej

• Poprawa funkcjonowania serca i układu krążenia
• Odciążenie statyczne układu ruchu
• Wzrost odporności ogólnej
• Likwidacja podprogowych podrażnień bólowych
• Trening termoregulacji
• Poprawa sprawności ośrodków podkorowych i

korowych mózgu.

Terapia manualna

• sposób leczenia, polegający na stosowaniu

ukierunkowanych i specyficznych dla danej metody
bodźców mechanicznych lub kinetycznych,
przekazywanych przez leczącego bez pośrednictwa
jakichkolwiek przyrządów - za pomocą rąk. Formą
terapii manualnej są np. niektóre rodzaje masażu,
metoda PNF, metoda NDT, neuromobilizację.

• Najbardziej „ludzki” sposób przynoszenia

człowiekowi ulgi w cierpieniu – rękami drugiego
człowieka

Terapia zajęciowa

• Usprawniane fizyczne i psychiczne poprzez

wykonywanie różnych zajęć. Mogą one mieć

charakter zajęć manualnych lub umysłowych.

• Zajęcia są dobierane tak, aby usprawniały

uszkodzoną funkcję organizmu i pozytywnie

oddziaływały na stan psychiczny

• Terapia zajęciowa przygotowuje do

pokonywania trudności w życiu codziennym i

zawodowym oraz stanowi pewną formę

rozrywki ( spędzania czasu wolnego).

Fizjoterapia dotyczy określonej

grupy osób, należy więc wyjaśnić

pojęcie:

• Kalectwo – niedorozwój, brak lub nieodwracalne

uszkodzenie narządu lub części ciała powodujące

trwałe uszkodzenie czynności organizmu, ale nie

musi spowodować zmniejszenia lub utraty zdolności

do pracy zawodowej.

• Inwalidztwo – częściowa lub całkowita niezdolność

do wykonywania zawodu, spowodowana

długotrwałym, lub trwałym naruszeniem sprawności

organizmu.

• Niepełnosprawność – naruszenie sprawności

funkcjonalnej lub aktywności życiowej w stopniu

utrudniającym wypełnianie normalnych czynności

charakterystycznych dla danej płci i wieku.

Rozróżnia się niepełnosprawność trwałą – niemożliwą

do likwidacji i okresową – przejściową.

• Uszkodzenia

– bezpośredni skutek choroby lub

urazu, stanowią z kolei przyczynę ograniczeń i
upośledzeń.

• Ograniczenia

– wynikają bezpośrednio z

zaburzeń oraz uszkodzeń i dotyczą zmniejszenia
możliwości wykonywania rozmaitych czynności.

• Upośledzenia

– następstwo uszkodzenia i

niepełnosprawności, które uniemożliwia lub
ogranicza funkcję, jaką dana osoba pełni w
społeczeństwie, a tym czego oczekuje od siebie
samego, a nawet tym czego oczekuje
społeczność, do której ta osoba przynależy.

• ŁAŃCUCH PRZYCZYNOWO – SKUTKOWY:

Uszkodzenia ograniczenia upośledzenia
niepełnosprawność

Dziękuję za uwagę...