TECHNIK BHP

Postępowanie powypadkowe

DEFINICJE

1. Wypadek przy pracy –

za wypadek przy pracy

uważa się nagłe zdarzenie

wywołane przyczyną

zewnętrzną, powodujące

uraz lub śmierć, które

nastąpiło w związku z

pracą:

- podczas lub w związku z

wykonywaniem przez

pracownika zwykłych

czynności lub poleceń

przełożonych;

-

podczas lub w związku z

wykonywaniem przez

pracownika czynności na

rzecz pracodawcy, nawet

bez polecenia;

-

w czasie pozostawania

pracownika w drodze

między siedzibą

pracodawcy a miejscem

wykonywania obowiązku

wynikającego ze stosunku

pracy.

DEFINICJE

2. Wypadek zrównany z

wypadkiem przy pracy –

na równi z wypadkiem przy

pracy, w zakresie uprawnień

do świadczeń określonych w

ustawie, traktuje się

wypadek, któremu

pracownik uległ:

-

w czasie podróży służbowej, w

okolicznościach innych niż

określone w art. 3 ust.

1ustawy z 30 października

2002 r. o ubezpieczeniu

społecznym z tytułu wypadków

przy pracy i chorób

zawodowych (Dz. U. Nr 199,

poz. 1673 ze zm.), chyba że

wypadek spowodowany został

postępowaniem pracownika,

które nie pozostaje w związku

z wykonywaniem

powierzonych zadań;

-

podczas szkolenia w zakresie

powszechnej samoobrony;

-

przy wykonywaniu zadań

zleconych przez działające u

pracodawcy organizacje

związkowe.

DEFINICJE

3. Śmiertelny

wypadek przy
pracy

- za śmiertelny

wypadek przy
pracy uważa się
wypadek, w
wyniku którego
nastąpiła śmierć w
okresie
nieprzekraczający
m 6 miesięcy od
daty wypadku.

DEFINICJE

4. Ciężki wypadek przy

pracy - za ciężki

wypadek przy pracy

uważa się wypadek, w

wyniku którego nastąpiło

ciężkie uszkodzenie ciała,

takie jak:

-

utrata wzroku, słuchu,

mowy, zdolności

rozrodczej lub inne

uszkodzenie ciała, albo

rozstrój zdrowia,

naruszające podstawowe

funkcje organizmu, a także

choroba nieuleczalna lub

zagrażająca życiu, trwała

choroba psychiczna,

całkowita lub częściowa

niezdolność do pracy w

zawodzie albo trwałe,

istotne zeszpecenie lub

zniekształcenie ciała.

DEFINICJE

5. Zbiorowy

wypadek przy
pracy

- za zbiorowy

wypadek przy
pracy uważa się
wypadek, któremu
w wyniku tego
samego zdarzenia
uległy co najmniej
dwie osoby.

DEFINICJE

6. Wypadek w drodze do pracy

lub z pracy – za wypadek w

drodze do i z pracy uważa się

nagłe zdarzenie wywołane

przyczyną zewnętrzną, które

nastąpiło w drodze do lub z

miejsca wykonywania

zatrudnienia lub innej

działalności stanowiącej tytuł

ubezpieczenia rentowego, jeżeli

droga ta była najkrótsza i nie

została przerwana. Jednakże

uważa się, że wypadek nastąpił

w drodze do pracy lub z pracy,

mimo że droga została

przerwana, jeżeli przerwa była

życiowo uzasadniona i jej czas

nie przekraczał granic potrzeby,

a także wówczas, gdy droga nie

będąc drogą najkrótszą, była

dla ubezpieczonego, ze

względów komunikacyjnych,

najdogodniejsza.

Za drogę do pracy lub z pracy

uważa się oprócz drogi z

domu do pracy lub z pracy do

domu również drogę do

miejsca lub z miejsca:

- innego zatrudnienia lub innej

działalności stanowiącej tytuł

ubezpieczenia rentowego;

-

zwykłego wykonywania funkcji

lub zadań zawodowych albo

społecznych;

-

zwykłego spożywania

posiłków;

-

odbywania nauki lub studiów.

DEFINICJE

7. Uraz

- to uszkodzenie

tkanek ciała lub
narządów
człowieka wskutek
działania czynnika
zewnętrznego.

DEFINICJE

8. Ubezpieczenie

wypadkowe

- ubezpieczenie

zawodowe z tytułu
wypadków przy pracy i
chorób zawodowych w
rozumieniu przepisów o
systemie ubezpieczeń
społecznych.

DEFINICJE

9. Nagłość zdarzenia

-

przez nagłość rozumie się

natychmiastowe ujawnienie się

przyczyny zewnętrznej, wywołującej

określone skutki. Typowymi przykładami

nagłości zdarzenia mogą być: porażenie

piorunem, porażenie prądem

elektrycznym, upadek z wysokości,

potknięcie się i upadek na schodach,

postrzelenie z broni palnej,

poślizgnięcie na mokrej posadzce itp.

W orzecznictwie sądowym niektóre

wyroki stanowią, że zdarzeniem nagłym

może być oddziaływanie czynnika

wywołującego ujemne skutki w okresie

nie dłuższym niż jedna dniówka.

DEFINICJE

10. Przyczyna

zewnętrzna

- przez przyczynę

zewnętrzną (sprawczą)

zdarzenia rozumie się taki

czynnik, który nie

wypływa z wewnętrznych

właściwości organizmu

pracownika. Do przyczyn

zewnętrznych można

zaliczyć w szczególności

siły przyrody, maszyny

lub inne urządzenia

stosowane w procesie

pracy oraz działanie (lub

ich zaniechanie) innych

osób.

DEFINICJE

11. Związek z pracą

- w wyr. SN z 27 marca 1979 r., III PR 16/79,

Sąd stwierdza – nie upoważnia do wniosku,

że związek z pracą w rozumieniu ustawy

wypadkowej musi mieć charakter związku

przyczynowego w tym sensie, że wykonanie

pracy stanowi przyczynę wypadku.

Wystarczy, jeżeli jest to związek czasowy lub

miejscowy. Związek z pracą zostaje zerwany

dopiero wówczas, gdy pracownik bez

usprawiedliwienia prawnego nie wykonuje

pracy w czasie i miejscu, w którym powinien

wykonywać pracę. Nie zawsze przy tym

miejscem wykonywania pracy będzie teren

zakładu pracy, a czasem pracy – czas

ustanowiony przez zakład pracy. Miejscem

pracy może być także miejsce zamieszkania

pracownika lub jakiekolwiek inne miejsce, a

czasem pracy – dowolna pora doby, jeżeli

wykonywanie pracy w takich warunkach i o

takiej porze przewiduje treść wiążącego

strony stosunku prawnego.

DEFINICJE

12. Stały

uszczerbek na
zdrowiu

- takie naruszenie

sprawności
organizmu, które
powoduje
upośledzenie
czynności
organizmu nie
rokujące poprawy.

DEFINICJE

13. Długotrwały

uszczerbek na
zdrowiu

- takie naruszenie

sprawności
organizmu, które
powoduje
upośledzenie
czynności
organizmu na okres
przekraczający 6
miesięcy, mogące
ulec poprawie.

DEFINICJE

14. Umyślność

- oznacza takie zachowanie się

pracownika, które on okazuje,

przewidując skutki, jakie

wynikają z jego zachowania i

skutki te chce wywołać.

Umyślność może polegać na

zamierzonym podjęciu

działania sprzecznego z

obowiązkiem pracownika lub na

zamierzonym powstrzymaniu

się od działania, mimo że

istnieje obowiązek czynnego

zachowania się (wyr. TUS z 5

marca 1970 r., ITR 1883/69,

PiZS 1971, nr 1, s. 52).

DEFINICJE

15. Rażące niedbalstwo

- zachodzi wówczas, gdy poszkodowany

pracownik podejmuje działania z

naruszeniem przepisów o ochronie

zdrowia i życia, chociaż mógł i

powinien był przewidzieć grożące mu

niebezpieczeństwo, które zwykle

występuje w danych okolicznościach

faktycznych, co dla każdego człowieka

o przeciętnej przezorności jest

oczywiste. Rażące niedbalstwo

zachodzi wówczas, gdy pracownik

przejawia brak staranności, jakiej

można domagać się od osób najmniej

rozwiniętych (wyr. TUS z 5 marca 1970

r., ITR 1883/69, PiZS 1971, nr 1, s. 52).

OBOWIĄZKI PRACODAWCY

Zgodnie z postanowieniami

art. 234 § 1 k.p. w razie

wypadku pracodawca jest

obowiązany podjąć

niezbędne działania

eliminujące lub

ograniczające zagrożeni,

zapewnić udzielenie

pierwszej pomocy osobom

poszkodowanym i ustalić, w

przewidzianym trybie,

okoliczności i przyczyn

wypadku oraz zastosować

odpowiednie środki

zapobiegające podobnym

wypadkom.

Będą to czynności

polegające na:

-

ewakuacji osób ze strefy

zagrożenia;

-

zabezpieczeniu strefy

wypadku przed dostępem

osób niepowołanych;

-

wyłączeniu dopływu

energii elektrycznej,

gazu;

-

Wyłączeniu maszyn lub

urządzeń .

OBOWIĄZKI PRACODAWCY

Na podstawie art. 212

k.p. osoby osoba

kierująca pracownikami

obowiązana jest w

szczególności:

-

organizować, przygotowywać i

prowadzić prace,

uwzględniające zabezpieczenie

pracowników przed wypadkami

przy pracy, chorobami

zawodowymi i innymi

chorobami związanymi z

warunkami środowiska pracy;

-

dbać o bezpieczny i

higieniczny stan pomieszczeń

pracy i wyposażenia

technicznego a także o

sprawność środków ochrony

zbiorowej i ich stosowanie

zgodnie z przeznaczeniem.

OBOWIĄZKI PRACODAWCY

Obowiązek
udzielania
pomocy

Należy uruchomić następujące

działania:

-

podjąć czynności doraźne,
przeciwdziałające
rozszerzaniu się zagrożenia
lub pogorszenia sytuacji
poszkodowanego;

-

wezwać pomoc lekarską;

-

zapewnić właściwą pierwszą
pomoc przedlekarską.

OBOWIĄZKI PRACODAWCY



Ważnym obowiązkiem pracodawcy
jest zabezpieczenie miejsca
wypadku - § 3 ust. 1 rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009
r. w sprawie ustalania okoliczności i
przyczyn wypadków przy pracy
(Dz. U. z 2009 r. Nr 105, poz.
870).

OBOWIĄZKI PRACODAWCY

§ 3. 1. Do czasu ustalenia okoliczności i przyczyn

wypadku pracodawca ma obowiązek zabezpieczyć

miejsce wypadku w sposób wykluczający: 

1) dopuszczenie do miejsca wypadku osób

niepowołanych; 
2) uruchamianie bez koniecznej potrzeby maszyn

i innych urządzeń technicznych, które w związku z

wypadkiem zostały wstrzymane; 
3) dokonywanie zmiany położenia maszyn i

innych urządzeń technicznych, jak również zmiany

położenia innych przedmiotów, które

spowodowały wypadek lub pozwalają odtworzyć

jego okoliczności. 

OBOWIĄZKI PRACODAWCY



Zgodę, o której mowa w ust. 2, w sytuacji

zaistnienia wypadku śmiertelnego, ciężkiego lub

zbiorowego wyraża pracodawca po uzgodnieniu

z właściwym inspektorem pracy i prokuratorem,

a w razie zaistnienia takich wypadków w

zakładzie górniczym - także po uzgodnieniu z

właściwym organem nadzoru górniczego.



W praktyce zabezpieczenie miejsca wypadku

oznacza wygrodzenie strefy wypadku taśmą lub

barierkami, a w razie konieczności należy

wystawić znaki lub tablice informujące o

grożącym niebezpieczeństwie.

OBOWIĄZKI PRACODAWCY

Zgodnie z art. 234 § 2 k.p. pracodawca

jest obowiązany niezwłocznie

zawiadomić właściwego inspektora

pracy i prokuratora o śmiertelnym,

ciężkim lub zbiorowym wypadku przy

pracy oraz o każdym innym wypadku,

który wywołał wymienione skutki,

mającym związek z pracą, jeżeli może

być uznany za wypadek przy pracy.

Powołanie zespołu
powypadkowego

Obowiązek powołania zespołu
powypadkowego wynika z
postanowień rozporządzenie Rady
Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w
sprawie ustalania okoliczności i
przyczyn wypadków przy pracy
(Dz. U. z 2009 r. Nr 105, poz.
870).

Powołanie zespołu
powypadkowego

„ § 4. Okoliczności i przyczyny wypadku ustala powoływany przez

pracodawcę zespół powypadkowy, w skład którego wchodzi pracownik

służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy.

§ 5. 1. U pracodawcy, który zgodnie z  art. 237 11 § 1 ustawy z dnia 26

czerwca 1974 r. - Kodeks pracy nie ma obowiązku tworzenia służby

bezpieczeństwa i higieny pracy, w skład zespołu powypadkowego

zamiast pracownika służby bezpieczeństwa i higieny pracy wchodzi

pracodawca lub pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu

pracodawca powierzył wykonywanie zadań służby bezpieczeństwa i

higieny pracy, albo specjalista spoza zakładu pracy. 

2. U pracodawcy, u którego nie działa społeczna inspekcja pracy, w skład

zespołu powypadkowego zamiast społecznego inspektora pracy, jako

członek zespołu, wchodzi przedstawiciel pracowników posiadający

aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie

bezpieczeństwa i higieny pracy, zgodnie z przepisami dotyczącymi

szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. 

§ 6. Jeżeli pracodawca nie może dopełnić obowiązku utworzenia zespołu

powypadkowego w składzie dwuosobowym, określonym w § 4 i 5, ze

względu na małą liczbę zatrudnionych pracowników, okoliczności i

przyczyny wypadku ustala zespół powypadkowy, w skład którego

wchodzi pracodawca oraz specjalista spoza zakładu pracy.”

Powołanie zespołu
powypadkowego

Niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku zespół powypadkowy jest

obowiązany przystąpić do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, w

szczególności: 

1) dokonać oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych

urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz zbadać warunki

wykonywania pracy i inne okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie

wypadku; 

2) jeżeli jest to konieczne, sporządzić szkic lub wykonać fotografię miejsca

wypadku; 

3) wysłuchać wyjaśnień poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala; 
4) zebrać informacje dotyczące wypadku od świadków wypadku; 
5) zasięgnąć opinii lekarza, a w razie potrzeby opinii innych specjalistów, w

zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków wypadku; 

6) zebrać inne dowody dotyczące wypadku; 
7) dokonać prawnej kwalifikacji wypadku zgodnie z art. 3 ust. 1 i 2 ustawy z dnia

30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy

pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673, z późn. zm.

), zwanej

dalej „ustawą”; 

8) określić środki profilaktyczne oraz wnioski, w szczególności wynikające z oceny

ryzyka zawodowego na stanowisku pracy, na którym wystąpił wypadek. 

Powołanie zespołu
powypadkowego



Zespół powypadkowy jest obowiązany wykorzystać

materiały zebrane przez organy prowadzące śledztwo lub

dochodzenie, jeżeli materiały te zostaną mu

udostępnione. 



Jeżeli wypadek miał rozmiary katastrofy albo spowodował

zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego, zespół

powypadkowy wykorzystuje ustalenia zespołu

specjalistów, powołanego przez właściwego ministra,

wojewodę lub organ sprawujący nadzór określony w art.

237 14 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy,

do ustalenia przyczyn wypadku oraz wyjaśnienia

problemów technicznych i technologicznych. 

Powołanie zespołu
powypadkowego



Po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku zespół

powypadkowy sporządza - nie później niż w terminie 14 dni od

dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku - protokół ustalenia

okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, zwany dalej

„protokołem powypadkowym”, według wzoru ustalonego przez

ministra właściwego do spraw pracy na podstawie art. 237 § 2

ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy.



Ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku w terminie

późniejszym, wskutek uzasadnionych przeszkód lub trudności,

wymaga podania przyczyn tego opóźnienia w treści protokołu

powypadkowego. 



Zespół powypadkowy sporządza protokół powypadkowy w

niezbędnej liczbie egzemplarzy i wraz z pozostałą dokumentacją

powypadkową doręcza niezwłocznie pracodawcy w celu

zatwierdzenia. 

Powołanie zespołu
powypadkowego



Członek zespołu powypadkowego ma
prawo złożyć do protokołu
powypadkowego zdanie odrębne, które
powinien uzasadnić. 



W przypadku rozbieżności zdań członków
zespołu powypadkowego o treści
protokołu powypadkowego decyduje
pracodawca. 

Powołanie zespołu
powypadkowego



Zespół powypadkowy jest obowiązany zapoznać

poszkodowanego z treścią protokołu powypadkowego przed

jego zatwierdzeniem. 



Poszkodowany ma prawo zgłoszenia uwag i zastrzeżeń do

ustaleń zawartych w protokole powypadkowym, o czym

zespół powypadkowy jest obowiązany pouczyć

poszkodowanego. 



Poszkodowany ma prawo wglądu do akt sprawy oraz

sporządzania z nich notatek i odpisów oraz kopii. 



Zespół powypadkowy zapoznaje z treścią protokołu

powypadkowego członków rodziny zmarłego pracownika

oraz poucza ich o prawie zgłaszania uwag i zastrzeżeń do

ustaleń zawartych w protokole powypadkowym. 

Powołanie zespołu
powypadkowego



Stwierdzenie w protokole powypadkowym, że wypadek nie

jest wypadkiem przy pracy albo że zachodzą okoliczności,

które mogą mieć wpływ na prawo pracownika do

świadczeń przysługujących z tytułu wypadku, wymaga

szczegółowego uzasadnienia i wskazania dowodów

stanowiących podstawę takiego stwierdzenia. 



Do protokołu powypadkowego dołącza się zapis wyjaśnień

poszkodowanego i informacji uzyskanych od świadków

wypadku, a także inne dokumenty zebrane w czasie

ustalania okoliczności i przyczyn wypadku, w

szczególności pisemną opinię lekarza lub innych

specjalistów, szkice lub fotografie miejsca wypadku, a

także odrębne zdanie złożone przez członka zespołu

powypadkowego oraz uwagi i zastrzeżenia - stanowiące

integralną część protokołu powypadkowego. 

Powołanie zespołu
powypadkowego



Protokół powypadkowy zatwierdza pracodawca nie

później niż w terminie 5 dni od dnia jego sporządzenia. 



Pracodawca zwraca niezatwierdzony protokół

powypadkowy, w celu wyjaśnienia i uzupełnienia go przez

zespół powypadkowy, jeżeli do treści protokołu

powypadkowego zostały zgłoszone zastrzeżenia przez

poszkodowanego lub członków rodziny zmarłego wskutek

wypadku pracownika albo protokół powypadkowy nie

odpowiada warunkom określonym w rozporządzeniu. 



Zespół powypadkowy, po dokonaniu wyjaśnień i

uzupełnień sporządza, nie później niż w terminie 5 dni,

nowy protokół powypadkowy, do którego dołącza protokół

powypadkowy niezatwierdzony przez pracodawcę. 

Powołanie zespołu
powypadkowego



Zatwierdzony protokół powypadkowy pracodawca

niezwłocznie doręcza poszkodowanemu pracownikowi,

a w razie wypadku śmiertelnego - członkom rodziny

zmarłego pracownika.



Protokół powypadkowy dotyczący wypadków

śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych pracodawca

niezwłocznie doręcza właściwemu inspektorowi pracy. 



Protokół powypadkowy dotyczący wypadków

śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych, zawierający

ustalenia naruszające uprawnienia pracownika albo

nieprawidłowe wnioski profilaktyczne, może być

zwrócony pracodawcy przez właściwego inspektora

pracy, z uzasadnionym wnioskiem o ponowne ustalenie

okoliczności i przyczyn wypadku.

Rejestr wypadków przy pracy



Pracodawca prowadzi rejestr
wypadków przy pracy na podstawie
wszystkich protokołów
powypadkowych. 

Rejestr wypadków przy pracy

Rejestr wypadków przy pracy zawiera: 

1) imię i nazwisko poszkodowanego; 
2) miejsce i datę wypadku; 
3) informacje dotyczące skutków wypadku dla

poszkodowanego; 

4) datę sporządzenia protokołu powypadkowego; 
5) stwierdzenie, czy wypadek jest wypadkiem przy pracy; 
6) datę przekazania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

wniosku o świadczenia z tytułu wypadku przy pracy; 

7) liczbę dni niezdolności do pracy; 
8) inne informacje, niebędące danymi osobowymi, których

zamieszczenie w rejestrze jest celowe, w tym wnioski i

zalecenia profilaktyczne zespołu powypadkowego.