Podstawy prawne i

organizacja szkoleń w

dziedzinie BHP

Ćwiczenie 2

System edukacji narodowej

W krajach Unii Europejskiej wiedza z zakresu
bezpieczeństwa, higieny pracy, ergonomii ma swoje
znaczące miejsce w standardach programowych szkół i
uczelni. W Polsce Kodeks pracy nakłada na Ministra Edukacji
Narodowej obowiązek zadbania o obecności problematyki
związanej z bezpieczeństwem i higieną pracy w programach
nauczania:

art. 237

: "Minister Edukacji Narodowej jest obowiązany

zapewnić uwzględnianie problematyki bezpieczeństwa i
higieny pracy oraz ergonomii w programach nauczania w
szkołach, po uzgodnieniu zakresu tej problematyki z
Ministrem Pracy i Polityki Socjalnej".

Treści nauczania dla poszczególnych kierunków studiów
określa Rada Główna Szkolnictwa Wyższego uchwalając
dla nich minima programowe. Minima programowe są
publikowane w Dzienniku Urzędowym MEN.

Dla szkół podstawowych, gimnazjalnych i
ponadgimnazjalnych podstawy nauczania przygotowane
przez komisje programowe zatwierdzane są przez
Ministra Edukacji Narodowej. W nich znajduje się zapis o
obowiązku nauczania tej problematyki.

Kadra kierownicza szkół i uczelni, kadra nauczająca,
uczniowie i studenci są też obowiązani do odbywania
szkoleń wynikających z Rozporządzenia Ministra
Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 roku w sprawie
szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy
(DZ.U. 2004 nr 180 poz. 1860) ze zm.

KODEKS PRACY

DZIAŁ DZIESIĄTY
Bezpieczeństwo i higiena pracy
Rozdział VIII
Szkolenie
Art. 237

. Minister Edukacji Narodowej jest obowiązany zapewnić uwzględnianie

problematyki bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii w programach nauczania
w szkołach, po uzgodnieniu zakresu tej problematyki z Ministrem Pracy i Polityki
Socjalnej.
Art. 237

. § 1. Nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie

posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także
dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
§ 2. Pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie
bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie
okresowych szkoleń w tym zakresie.
§ 3. Szkolenia, o których mowa w § 2, odbywają się w czasie pracy i na koszt
pracodawcy.
Art. 237

. § 1. Pracodawca jest obowiązany zaznajamiać pracowników z przepisami i

zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi wykonywanych przez nich
prac.
§ 2. Pracodawca jest obowiązany wydawać szczegółowe instrukcje i wskazówki
dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy.
§ 3. Pracownik jest obowiązany potwierdzić na piśmie zapoznanie się z przepisami
oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.
Art. 237

. Minister Pracy i Polityki Socjalnej określi, w drodze rozporządzenia,

szczegółowe zasady szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, zakres
tego szkolenia oraz wymagania dotyczące treści i realizacji programów szkolenia, a
także sposób dokumentowania szkolenia.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca
2004 w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i
higieny pracy (

Dz. U. 2004 nr 180 poz. 1860 ze zm.)

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11
stycznia 2012 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w
formach pozaszkolnych

(t.j. Dz.U. 2014 poz. 622)

Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z
dnia 5 lipca 2007 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny
pracy w uczelniach (

Dz.U. 2007 nr 128 poz. 897)

•Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 w sprawie
służby bezpieczeństwa i higieny pracy (

Dz. U. 1997 nr 109 poz. 704)

•Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2.11.2004 r. zmieniające
rozporządzenie w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (

Dz. U. 2004 nr 246 poz. 2468

)

•Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29.06.2005 r. zmieniające
rozporządzenie w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U.
2005 nr 117 poz. 986),

•Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31
grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i
niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. 2003 nr 6 poz. 69)

Oświata ustawiczna
Obowiązek szkolenia pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i
higieny pracy określa rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia
27 lipca 2004 r. (Dz. U. 2004 nr 180, poz. 1860 z późn. zm.). Za
działalność szkoleniową w tym zakresie odpowiedzialni są pracodawcy.

Obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie pracownikowi odbycie,
odpowiedniego do rodzaju wykonywanej pracy, szkolenia, w tym
przekazanie mu informacji i instrukcji dotyczących zajmowanego
stanowiska

pracy

lub

wykonywanej

pracy.

Szkolenie może być organizowane i prowadzone przez pracodawców
lub, na ich zlecenie, przez jednostki organizacyjne uprawnione do
prowadzenia szkoleniowej w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy
na podstawie przepisów o systemie oświaty.

•szkolenie wstępne,

•szkolenie okresowe.

Szkolenia

dziedzinie

bezpieczeństwa i higieny pracy
prowadzone są jako:

•szkolenie wstępne ogólne (instruktaż ogólny) – dla

wszystkich nowo zatrudnionych pracowników, studentów
odbywających u pracodawcy praktykę studencką oraz
uczniów szkół zawodowych zatrudnionych w celu

praktycznej nauki zawodu. Instruktaż ogólny prowadzi
pracownik służby bhp lub osoba wykonująca u
pracodawcy zadania tej służby albo pracownik
wyznaczony przez pracodawcę posiadający zasób wiedzy i

umiejętności zapewniające właściwą realizację programu
instruktażu.

•szkolenie wstępne na stanowisku pracy (instruktaż

stanowiskowy) przeprowadza się przed dopuszczeniem do
wykonywania pracy na określonym stanowisku. Instruktaż
stanowiskowy przeprowadza wyznaczona przez

pracodawcę osoba kierująca pracownikami lub
pracodawca, jeżeli osoby te posiadają odpowiednie
kwalifikacje i doświadczenia zawodowe oraz są
przeszkolone w zakresie metod prowadzenia instruktażu

stanowiskowego.

Szkolenie wstępne jest przeprowadzane w formie
instruktażu

według

programów

opracowanych

dla

poszczególnych grup stanowisk i obejmuje:

•osoby będące pracodawcami oraz inne osoby
kierujące pracownikami, w szczególności

kierownicy, mistrzowie i brygadziści,

•pracownicy zatrudnieni na stanowiskach
robotniczych,

•pracownicy inżynieryjno-techniczni,

•pracownicy służby bhp i inne osoby
wykonujące zadania tej służby,

•pracownicy administracyjno-biurowi i inni

niewymienieni w pkt. 1-4, których charakter
pracy wiąże się z narażeniem na czynniki
szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub
niebezpieczne albo z odpowiedzialnością w

zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Szkolenie okresowe odbywają:

Szkolenie okresowe pracowników
zatrudnionych na stanowiskach
robotniczych przeprowadza się w
formie instruktażu, nie rzadziej niż raz
na 3 lata, a na stanowiskach
robotniczych, na których występują
szczególnie duże zagrożenia dla
bezpieczeństwa lub zdrowia
pracowników, nie rzadziej niż raz w
roku.

Szkolenie osób wymienionych w pkt.
1 oraz 3-5 powinno być
przeprowadzane w formie kursu,
seminarium lub samokształcenia
kierowanego nie rzadziej niż raz na 5
lat.

Minister wsłaściwy do
spraw pracy ustalił ramowe
programy szkolenia
wstępnego i okresowego
dla wszystkich grup
podlegających obowiązkowi
szkolenia.

•programy poszczególnych rodzajów szkolenia opracowane dla
określonych grup stanowisk;

•programy szkolenia instruktorów w zakresie metod prowadzenia
instruktażu – w przypadku prowadzenia takiego szkolenia;

•wykładowców i instruktorów posiadających zasób wiedzy,
doświadczenie zawodowe i przygotowanie dydaktyczne
zapewniające właściwą realizację programów szkolenia;

•odpowiednie warunki lokalowe do prowadzenia działalności
szkoleniowej;

•wyposażenie dydaktyczne niezbędne do właściwej realizacji
programów szkolenia;

•właściwy przebieg szkolenia oraz prowadzenie dokumentacji w
postaci programów szkolenia, dzienników zajęć, protokołów

przebiegu egzaminów i rejestru wydanych zaświadczeń (zgodnie
z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Ministra Pracy i
Polityki Socjalnej z dnia 3 lutego 2006 r.– Dz. U. 2006 nr 31, poz.

216).

Organizatorzy szkoleń zapewniają: