Objawy i zespoły
neurologiczne
G.Zwolińska
5.10.2007
Objawy i zespoły
neurologiczne
G.Zwolińska
5.10.2007
Neurologia kliniczna
Neurologia kliniczna
Część medycyny klinicznej poświęcona
chorobom ośrodkowego i obwodowego
układu nerwowego.
Wyodrębniona z psychiatrii i interny na
przełomie XIX i XX wieku z powodu:
specyficznego obrazu klinicznego, ściśle
związanego z lokalizacją anatomiczną
uszkodzenia
specyficzności badania i wnioskowania
neurologicznego
Zaburzenia czucia –
pojęcia podstawowe
zniesienie czucia dotyku
obniżenie czucia dotyku
przeczulica
zniesienie czucia bólu i
temperatury
obniżenie czucia bólu i
temperatury
przeczulica na bodźce bólowe
Podział układu
czuciowego
układ epikrytyczny
– odczuwanie dotyku z dokładną
lokalizacją
– czucie położenia i wibracji
układ protopatyczny
– odczuwanie dotyku ze słabym
umiejscowieniem
– czucie bólu i temperatury
Układ czuciowy
-zespół uszkodzenia nerwu obwodowego
zniesienie wszystkich rodzajów
czucia
zaburzenia troficzne
urazy lub ucisk
Układ czuciowy
-zespół uszkodzenia wielu nerwów
obwodowych
zaburzenia wszystkich rodzajów czucia
typu „rękawiczki” i „ skarpetki”
w przebiegu cukrzycy, w chorobach
niedoborowych, nowotworach,
kolagenozach
Układ czuciowy
-zespół uszkodzenia korzenia
rdzeniowego
objawy podrażnieniowe: parestezje,
bóle
objawy ubytkowe – zniesienie
wszystkich rodzajów czucia
ucisk przez jądro miażdżyste, rzadziej
guz
Układ czuciowy
-zespół uszkodzenia na poziomie rdzenia
kręgowego
poprzeczne uszkodzenie rdzenia -
zaburzenia wszystkich rodzajów
czucia poniżej poziomu uszkodzenia
uraz, guz, zapalenie, stwardnienie
rozsiane
Układ czuciowy
- uszkodzenie kory czuciowej
nie ma zaburzeń czucia
powierzchniowego
nie można umiejscowić bodźca
dotykowego
zaburzona zdolność do
odczytywania znaków na skórze
Układ ruchowy
ośrodkowy układ ruchowy
– układ piramidowy (górny neuron ruchowy)
– układ pozapiramidowy (jądra podkorowe)
– móżdżek
obwodowy układ ruchowy
– komórki rogów przednich (dolny neuron
ruchowy)
– korzenie nerwowe
– nerwy obwodowe
– złącze nerwowo-mięśniowe
– mięsień
Układ ruchowy
- objawy uszkodzenia
niedowład – osłabienie siły mięśniowej
porażenie – całkowity brak ruchu
objawy patologiczne – odruch
Babińskiego
ruchy mimowolne – nadmiar ruchu
osłabienie napięcia mięśni lub
wzmożenie napięcia mięśni:
– spastyczne – objaw scyzorykowy
– plastyczne – objaw rury ołowianej
Układ ruchowy
- objawy uszkodzenia (cd)
zniesienie lub osłabienie odruchów
głębokich
wygórowanie odruchów głębokich
zanik mięśni
drżenie pęczkowe
Układ ruchowy – zespół uszkodzenia
ośrodkowego
niedowład lub porażenie
spastyczne wzmożone napięcie
mięśni
wygórowane odruchy głębokie
objawy patologiczne
Układ ruchowy – zespół uszkodzenia
obwodowego
niedowład lub porażenie
obniżone napięcie mięśni
zniesione odruchy głębokie
zanik mięśni
drżenia pęczkowe
Zespół parkinsonowski
spowolnienie ruchowe lub bezruch
drżenie spoczynkowe
plastyczne wzmożenie napięcia
pochylona postawa ciała
brak współruchów fizjologicznych
Zespół móżdżkowy
zaburzenia równowagi
chód na poszerzonej postawie
niezborność kończyn i tułowia
drżenie zamiarowe
oczopląs
mowa skandowana
Zespół oponowy
bóle głowy, nudności, wymioty
objawy oponowe: sztywność
karku, objaw Kerniga
zapalenia opon, krwotok
podpajeczynówkowy
Zespół ostrego rozlanego uszkodzenia
mózgu
zaburzenia świadomości, drgawki,
objawy wieloogniskowego
uszkodzenia mózgu
rozlane zmiany w eeg
zapalenia mózgu, zatrucia
Mowa i jej zaburzenia
nieprawidłowa czynność ośrodka mowy
- afazja ruchowa: utrudnienie mowy
spontanicznej, rozumienie mowy
zachowane, pacjent nie mówi, mówi
mało
- afazja czuciowa: rozumienie mowy
upośledzone, słowa wypowiadane
niewłaściwie, pacjent mówi dużo
nieprawidłowa artykulacja – dyzartria
- mowa niewyraźna, bełkotliwa, cicha
Nerwy czaszkowe
Grażyna Zwolińska
5.10.2007
Nerw (układ) węchowy
I neuron
– komórki węchowe w
błonie śluzowej nosa
Nerw węchowy (aksony komórek
węchowych)
II neuron
– opuszka węchowa
Droga węchowa
Objawy uszkodzenia:
anosmia/hiposmia
Nerw (układ) wzrokowy
Objawy uszkodzenia
Zmniejszenie ostrości widzenia
Zmiany na dnie oczu
Zatarcie granic tarczy nerwu wzrokowego
Pierwotny zanik tarczy nerwu wzrokowego
Zaburzenia pola widzenia
USZKODZENIE
ZABURZENIE POLA WIDZENIA
Nerw wzrokowy
Całkowita ślepota jednostronna
Skrzyżowanie wzrokowe
Niedowidzenie połowicze
dwuskroniowe
Pasmo wzrokowe
Niedowidzenie połowicze
przeciwstronne
Kora wzrokowa
Ślepota korowa; Zespół Antona
Nerw (układ) wzrokowy
Nerw okoruchowy
Nerw okoruchowy
Objawy uszkodzenia
Gałka oczna skierowana ku dołowi i na
zewnątrz
Podwójne widzenie
Rozszerzenie źrenicy (sztywna)
Opadanie powieki
Porażenie akomodacji
Zespół Hornera
Uszkodzenie pobudzających włókien
współczulnych
Objawy
Zwężenie źrenicy
Opadanie powieki (korygowane przez
dźwigacz powieki)
Zmniejszenie wydzielania potu na połowie
twarzy
Rozszerzenie naczyń na połowie twarzy
Zapadnięcie gałki ocznej
Nerw bloczkowy
Objawy uszkodzenia
Pionowy zez
rozbieżny
nasilający się przy
spojrzeniu ku
dołowi
Pochylenie głowy w
celu wyrównania
obrotu gałek
ocznych na
zewnątrz
Nerw trójdzielny
Odruchy ważne klinicznie
Odruch żuchwowy
Odruch rogówkowy
Objawy uszkodzenia
Ból lub niedoczulica w obrębie obszaru
unerwianego przez jedną lub więcej gałęzi
czuciowych
Zniesienie odruchu rogówkowego
Porażenie mięśni żwaczy, mięśnia napinacza
błony bębenkowej i dźwigacza podniebienia
Nerw odwodzący
Objawy uszkodzenia
Zez zbieżny z
niemożnością
odwiedzenia oka
Poziome podwójne
widzenie
Nerw twarzowy
Nerw twarzowy
Objawy uszkodzenia:
Uszkodzenie ośrodkowe powoduje
porażenie mięśni dolnej połowy
twarzy po stronie przeciwnej do
uszkodzenia (płytszy fałd nosowo-
wargowy, brak szczerzenia zębów)
Przyczyny: udar mózgu, guz mózgu
Nerw twarzowy
Objawy uszkodzenia:
Uszkodzenie obwodowe
Porażenie mięśnie twarzy po stronie
uszkodzenia (brak marszczenia czoła,
otwarte, szerokie oko, brak szczerzenia
zębów)
Nadwrażliwość na dźwięki
Wysychanie oka
Suchość w ustach
Utrata smaku na dwóch trzecich przednich
języka
Przyczyny: infekcje, stwardnienie rozsiane,
pourazowe
Nerw przedsionkowo-
ślimakowy
Objawy uszkodzenia nerwu
przedsionkowego
Zawroty głowy z tendencją do upadania w
stronę uszkodzenia
Niemożność utrzymania wyprostowanej
pozycji
Oczopląs i zamazane widzenie
Nudności i wymioty
Objawy uszkodzenia nerwu ślimakowego
Osłabienie słuchu lub głuchota
Szum w uszach
Nerw językowo-gardłowy
Objawy uszkodzenia
Porażenie podniebienia
Dysfagia (zaburzenia połykania)
Zniesienie smaku na jednej trzeciej
tylnej powierzchni języka
Nerw błędny
Objawy uszkodzenia
Dysfagia (zaburzenia połykania)
Porażenie podniebienia i mowa nosowa
Chrypka
Zniesienie odruchów związanych z
nerwem błędnym w zakresie układu
krążenia, oddechowego i
pokarmowego
Nerw dodatkowy
Objawy uszkodzenia
Osłabienie skręcania głowy
Osłabione unoszenie barków
Nerw podjęzykowy
Objawy uszkodzenia
Porażenie i zanik mięśni języka po
stronie uszkodzenia
Dyzartria (zaburzenia mowy)
Dysfagia
Jądra nerwów czaszkowych
w pniu mózgu