FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW 

zjawiska ekonomiczne związane z 

gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych na cele 
działalności gospodarczej firmy. (Zespół uregulowań prawnych, które 
obejmują strumienie zasilania każdej firmy; działalność, która 
wymaga optymalizacji, lokowanie środków pieniężnych)

ZARZĄDZANIE FINANSAMI 

polega na pozyskiwaniu źródeł 

finansowania działalności formy (kapitałów) oraz lokowaniu ich w 
składnikach majątkowych w sposób pozwalający na realizację 
strategicznego celu, jakim jest maksymalizacja korzyści 
przypadających udziałowcom.

ZARZĄDZANIE FINANSAMI PRZEDSIĘBIORSTW 

to 

pozyskiwanie źródeł finansowania kapitałów własnych i obcych oraz 
lokowanie kapitałów w składnikach majątkowych. Celem jest 
maksymalizacja korzyści udziałowców, czyli wzrostu wartości firmy 
przez maksymalizowanie zyskowności kapitałów własnych, 
optymalizowanie nadwyżki finansowej przy przestrzeganiu 
rozsądnego ryzyka finansowego

DYSKONTOWANIE

 to proces odwrotny do kapitalizacji (naliczanie 

odsetek). 

WSKAŹNIKI RYNKU KAPITAŁOWEGO 

zysk netto na 1 akcje 

niektórych stup wypłat dywidendy jest świadomy zwiększania przez 
spółkę w okresie poprzedzającym emisje nowej serii akcji by 
wywołać większy popyt, obniżenie dywidendy może być 
spowodowane przeznaczeniem większych środków na inwestycje. 
Ilość wyemitowanych akcji ułatwia ocenę potencjalnych korzyści 
posiadacza akcji w postaci dywidendy i zwrotu rynkowej akcji co 
zależy od zysku osiąganego przez firmę w stosunku do jednej akcji. 

CENA DO ZYSKU NA 1 AKCJĘ 

wskaźnik ceny do zysku na jedną akcję jest 

równy cenie rynkowej 1 akcji. 

Nazwa wskaźnika

Metoda kalkulacji

Treść wskaźnika

Zysk na 1 akcję (EPS)

Zysk netto/ogólna liczba 
emitowanych akcji

Marża zysku 
przypadająca na jedną 
akcję

Relacja ceny do zysku 
na jedną akcję (P/E)

Cena rynkowa jednej 
akcji/zysk na jedną 
akcję

Cena jaka trzeba 
zapłacić za jednostkę 
zysku przy kupnie akcji 

Stopa dywidendy 

Dywidenda na jedna 
akcję/ cena rynkowa 
jednej akcji

Skala korzyści 
udziałowców w 
stosunku do ceny 
rynkowej akcji

Stopa wypłat dywidendy Dywidenda na jedna 

akcję/ zysk netto na 
jedną akcję

Skłonność spółki do 
przenoszenia zysku na 
dywidendy

DŹWIGNIA OPERACYJNA 

określona skala elastyczności między zmianami 

zysku operacyjnego i sprzedaży. Znajomość tej relacji w okresie wejściowym 
(poprzedzający okres na jaki sporządza się plan) ułatwia planowanie zysku 
operacyjnego. zależy proporcjonalnie od kosztów stałych, a odwrotnie 
proporcjonalnie od różnicy między ceną a kosztami zmiennymi.
PX=F+VX       PX-VX=F       X(P-V)= F       X*=F/P-V
P - cena ; X – wielkość sprzedaży w jednostkach naturalnych (m,t,szt. ); F – 
koszty stałe ; 
V – koszty zmienne na jednostkę produktu; BEP – określa wielkość produkcji 
X przy której nie ponosi się strat ani zysków ;  X* - próg rentowności 

POZIOM DŹWIGNI OPERACYJNEJ 

określamy jako współczynnik 

elastyczności zysku względem zmian w wielkości sprzedaży.

q>0 jeżeli z okresu na okres przychody rosną o 1% to zysk operacyjny 
wzrośnie o 2%

WNIOSEK

: poziomem dźwigni operacyjnej jest to, że przedsiębiorstwo 

sprzedaje więcej niż wynosi próg rentowności; 
q<0  jeżeli z okresu na okres przychody ze sprzedaży wzrosną o 1% to straty 
zmniejszą się o 2% lub z okresu na okres przychody ze sprzedaży zmaleją o 
1% to zysk operacyjny zmaleje o 4%

WNIOSEK

: poziomem dźwigni finansowej jest to, że przedsiębiorstwo nie 

osiągnęło jeszcze progu rentowności

WNIOSKI ogółem 

: 1. poziom dźwigni operacyjnej zależy od udziału majątku 

trwałego w majątku ogółem oraz od sprzedaży; 2. im większy jest poziom 
majątku trwałego w majątku ogółem tym wyższy poziom dźwigni operacyjnej 
a tym samym wyższy poziom ryzyka; 

 DŹWIGNIA KAPITAŁOWA 

efektywne wykorzystanie obcych kapitałów dla 

zwiększenia zyskowności kapitałów własnych. Firma płaci odsetki banko, ale 
i wierzycielom, dostawcom. Jeżeli stopa zapłaconych odsetek jest niższa od 
zyskowności to wpływa korzystnie na ukształtowanie się kapitałów własnych. 

WSKAŹNIKI BIEŻĄCEJ PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ 

pokrycie bieżących 

zobowiązań (umożliwiają ocenę czy występujące w przedsiębiorstwie 
zobowiązania mogłyby być spłacone dzięki upłynnieniu środków obrotowych 
oraz obrazuje skalę ryzyka finansowego), szybkość spłaty bieżących 
zobowiązań (są to należności, środki pieniężne, krótkoterminowe papiery 
wartościowe), obrót należnościami( przeciętny stan należności, przyjmujący 
za podstawę przychód ze sprzedaży) oraz inkasa należności w dniach obrotu 
zapasami oraz stanu zapasów

Nazwa wskaźnika

Metoda kalkulacji

Treść wskaźnika

Płynność bieżąca

Środki obrotowe ogółem/ 
zobowiązania bieżące

Możliwość spłacenia 
zobowiązań 
krótkoterminowych 
środkami obrotowymi

Szybkość spłaty 
zobowiązań

Płynne środki obrotowe/ 
zobowiązania bieżące

Zdolność do szybkiego 
uregulowania 
krótkoterminowych 
zobowiązań

Obrót 
należnościami

Sprzedaż netto/ 
przeciętny stan 
należności

Ilość cykli obrotu 
należnościami w ciągu 
okresu

Cykl inkasa 
należności w 
dniach

Liczba dni w okresie/ 
obrót należnościami

Kredytowanie odbiorców 
mierzone liczbą dni 
przeciętnie niezbędnych na 
inkaso należności

Obrót zapasami

Sprzedaż netto/ 
przeciętny stan zapasów

Ilość cykli obrotu zapasami 
w ciągu okresu

Stan zapasów w 
dniach

Liczba dni w okresie/ 
obrót zapasami

Liczba dni potrzebna na 
jeden cykl obrotu zapasami

WSKAŹNIKI ZDOLNOŚCI DO OBSŁUGI ZADŁUŻENIA 

pokrycie 

odsetek zyskiem= zysk brutto+ odsetki

Odsetki

 im wskaźnik wyższy od jedności to osiągnięty zysk brutto 

przez przedsiębiorstwo było by pochłonięte przez spłacanie odsetek. 

Nazwa wskaźnika

Metoda kalkulacji

Treść wskaźnika

Pokrycie odsetek 

zyskiem

Zysk brutto + odsetki/ 

odsetki 

Zdolność do obsługi 

długookresowych 

pożyczek

Obciążenie majątku 

zobowiązaniami

Zobowiązania ogółem/ 

majątek ogółem

Stopień pokrycia 

majątku własnymi 

kapitałami 

Pokrycie majątku 

własnymi kapitałami

Kapitał własny + 

rezerwy/ majątek 

ogółem

Stopień pokrycia 

majątku własnymi 

kapitałami

Relacja zobowiązań do 

własnych kapitałów

Zobowiązania/ kapitał 

własny + rezerwy

Stopień ryzyka 

finansowego kredytów

Pokrycie zobowiązań 

nadwyżką finansową

Nadwyżka finansowa/ 

zobowiązania

Zdolność do pełnej 

spłaty zobowiązań z 

nadwyżki finansowej

Nazwa wskaźnika

Metoda kalkulacji

Treść wskaźnika

Zyskowność 

sprzedaży

Zysk netto/ sprzedaż netto

Marża zysku na 

sprzedaży

Zyskowność 

majątku

Zysk netto/ majątek ogółem 

(aktywa)

Efektywność 

wykorzystywania majątku

Zyskowność 

kapitałów własnych

Zysk netto/ kapitał własny

Stopa zyskowności 

zainwestowanych w 

firmie kapitałów 

własnych

Dźwignia finansowa  Zyskowność własnych 

kapitałów  - skorygowana 

zyskowność majątku

Efektywność 

wykorzystywanych 

obcych kapitałów

WSKAŹNIKI ZYSKOWNOŚCI

DŹWIGNIA FINANSOWA 

wskazuje na charakter zależności jakie 

istnieją między stopą zysku (ROI) , poziomu zadłużenia, 
współczynnik wpływu sfery pozaoperacyjnej, a stopą zwrotu kapitału 
netto(ROE) 
Pd- st. Opodatkowania; 
D- k. obcy; i – bankowa stopa procentowa

POZIOM DŹWIGNI FINANSOWEJ

 współczynnik elastyczności 

zysku netto do zmian zysku operacyjnego

WNIOSKI:

1.efekty pozytywne ROI> stopy % kredytu; 
2. efekty negatywne ROI< stopy % kredytu;  a)  ROI >stopa % 
kredytu to każdy wzrost zadłużenia (M/C) spowoduje wzrost stopy 
zwrotu kapitału netto; b) ROI= stopa % kredytu to wzrost stopy 
zadłużenia nie ma żadnego wpływu na ROE ; c) ROI< stopa % 
kredytu to każdy wzrost zadłużenia powoduje spadek ROE  

 

ZYSK OPERACYJNY 

nie uwzględnia kosztów i przychodów finansowych 

oraz nie jest korygowany o saldo strat i zysków nadzwyczajnych. 
Ponadto miernik ten jest zyskiem przed opodatkowaniem. Pozwala 
stwierdzić czy zaistniałe w przedsiębiorstwie problemy są związane z 
jego działalnością charakterystyczną, czy dotyczy zagadnień 
finansowanych nadzwyczajnie. Pozwala na konstruowanie mierników 
rentowności, które umożliwiają porównywanie przedsiębiorstw 
należących do tego samego sektora, niezależnie od ich struktury 
finansowej. Jest miernikiem w zakresie analizy ekonomiczno- finansowej

ANALIZA ZYSKU OPERACYJNEGO 

ma dostarczyć odpowiedzi na pytanie 

jaki jest zysk z działalności typowej dla firmy niezależnie od jej 
wyposażenia w fundusze własne(netto)

STRATY OPERACYJNE

 przedsiębiorstwo może mieć pewność, że 

działalność do prowadzenia której zostało powołane jest 
nierentowne. Wówczas trzeba podjąć decyzję dotyczącą albo zmiany 
asortymentu produkcji bądź jej wielkości albo technologii. 

ZYSK NETTO 

wynik z działalności przedsiębiorstwa , w którym 

uwzględnia się działalność finansową (powiązanie z rynkiem 
finansowym) oraz zyski i straty nadzwyczajne a także podatek. Jest 
miernikiem w zakresie analizy ekonomiczno- finansowej. 

RENTOWNOŚĆ

 to wykorzystanie każdej złotówki. Odzwierciedla w 

syntetycznej formie efektywność działania przedsiębiorstwa. 

RENTOWNOŚĆ SPRZEDAŻY 

(Zo/ S)informuje jaką część stanowi 

zrealizowana sprzedaż rentowności, która spowoduje, iż udział zysku 
operacyjnego w sprzedaży będzie wzrastał. Oznaczać to będzie, że 
każda jednostka wartości sprzedaży będzie kreowała coraz większy 
zysk.  

WSKAŹNIK ZAINWESTOWANEGO MAJĄTKU  (S/M)

informuje 

ile razy w ciągu badanego okresu jednostka wartości majątku 
podlega transformacji w przychody ze sprzedaży wyrobów i usług. 

MIERNIKI RENTOWNOŚCI 

to ROI i ROE zostały wprowadzone  ze 

względu na różną optykę patrzenia na zagadnienia związane z 
funkcjonowaniem przedsiębiorstw. 

ROI

 jest ilorazem zysku operacyjnego i zainwestowanego majątku. 

Jest ilorazem wskaźnika rentowności sprzedaży oraz wskaźnika 
rotacji zainwestowanego majątku. Zależy od zysku jednostkowego 
oraz od wielkości sprzedaży przypadającej na jednostkę 
zainwestowanego majątku. 

ROE-

 jest stopa zwrotu kapitału netto. Celem jest maksymalizacja 

zysku netto przypadającego na jednostkę kapitału netto. Zależy ona 
wprost proporcjonalnie od ROI, współczynnika zadłużenia oraz 
współczynnika wpływu sfery pozaoperacyjnej. Współczynnik ten 
mierzy tzw. Ryzyko finansowe związane z jego strukturą finansową. 
Wysokość uzależniona jest od stopy zwrotu (ROI= Zo/M), 
współczynnika zadłużenia (M/C) i od bankowej stopy procentowej (i).

WSPÓŁCZYNNIK ZADŁUŻENIA (M/C) 

informuje jaką część 

majątku jest sfinansowana kapitałem netto. Im bliżej 1 tym mniejsze 
ryzyko finansowe, wraz ze wzrostem współczynnika zwiększa się 
ryzyko finansowe. 

WSPÓŁCZYNNIK SFERY POZAOPERACYJNEJ (Zn/ Zo) 

wyraża 

siłę oddziaływania kosztów i przychodów finansowych, strat i zysków 
nadzwyczajnych oraz podatku dochodowego na utrzymanie zysku 
osiągniętego w działalności operacyjnej. Im bliżej 1 tym lepsza 
sytuacja przedsiębiorstwa. 

PRÓG RENTOWNOŚCI 

punkt określający poziom produkcji lub 

sprzedaży, przy którym przychody ze sprzedaży równoważą koszty 
ogólne. Jest to minimalna wielkość sprzedaży przy której nie ponosi 
się strat. Zależy proporcjonalnie id kosztów stałych a odwrotnie 
proporcjonalnie od różnicy między ceną a kosztami zmiennymi. Jest 
podstawą informacją, aby wprowadzić produkt na rynek. 

 

F- koszty stałe; P- cena; V- koszty zmienne na jednostkę produktu

 

ANALIZA EKONOMICZNO – FINANSOWA  

badanie strumieni 

pieniężnych

BRAK PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ 

jednostki gospodarcze 

działające w gospodarce rynkowej muszą być zorientowane na 
osiągnięcie pożądanej płynności finansowej, ponieważ jej utrata, 
może stanowić czynnik decydujący o eliminacji danego podmiotu z 
rynku.

NADPŁYNNOŚĆ FINANSOWA  

może świadczyć o 

niegospodarności, polegającej na niewykorzystaniu przez zarząd 
firmy możliwości pomnażania zysków w wyniku lokowania wolnych 
środków pieniężnych w różnych formach aktywów, w tym lokowania 
ich na rynku finansowym. 

CASH FLOW 

jest to różnica między wpływami pieniężnymi 

pochodzącymi z różnych sfer aktywności podmiotu gospodarczego a 
jego wydatkami pieniężnymi związanymi z działalnością operacyjną, 
inwestycyjną i finansową. Jest wielkością korygującą stan gotówki 
(pieniądz w kasie, na rachunku, czeki i weksle obce) wykazany wg 
bilansu otwarcia (saldo zmian), dzięki czemu można ustalić stan 
gotówki wg bilansu otwarcia  i cash flows, obliczonego dla danego 
okresu sprawozdawczego. 

SFERY CASH FLOW  

1. 

operacyjna

 generowany jest tu 

podstawowy strumień pieniądza. Dotyczy sprzedaży rzeczy lub usług 
produkowanych przez daną firmę w ramach jej działalności 
statusowej. Należy dążyć do tego, aby zakres działań  
obserwowanych przez zysk operacyjny pokrywał się z działalnością 
operacyjną uwzględnianą w rachunku cash flow. 2. 

finansowa 

 

głównie wiąże się ze strukturą kapitału (pasywów) 

3. 

Inwestycyjna

 wiąże się ze strumieniem pieniądza, który jest 

generowany przez określone działania, mające na celu zmianę stanu 
posiadania składników działalności inwestycyjnej (nieruchomości, 
rzeczy ruchomych, praw majątkowych). Te strumienie są 
następstwem zmiany struktury aktywów przedsiębiorstwa. 

METODY BADANIA CASH FLOW  

1. 

bezpośrednie

 podstawowy 

strumień pieniężny dopływający do przedsiębiorstw generuje 
działalność operacyjną. 

Marża operacyjna 

to różnica między 

przychodami ze sprzedaży a pieniężnymi kosztami 
sprzedaży(amortyzacja, fundusze, rezerwy). Różnica między 
przychodami a wydatkami związanymi z produkcją skorygowaną 
podatkiem VAT .
 2. 

pośrednia

 jest odniesiona do identycznego okresu, w jakim 

wytworzony został podstawowy strumień pieniężny (Mro). 

Majątek 

obrotowy netto 

(CNN) zapotrzebowanie na środki pieniężne z tytułu 

pozyskanie czynników  wytwórczych, ich transformacji oraz 
sprzedaży gotowych wyrobów i usług. 

STRUMIEŃ GENEROWANY PRZEZ DZIAŁALNOŚĆ 
OPERACYJNĄ 

jeżeli z okresu na okres majątek obrotowy zmniejszy 

się to spowoduje zwiększenie strumienia finansowego. Jeżeli z 
okresu na okres majątek obrotowy zwiększy się to spowoduje 
zmniejszenie strumienia finansowego.  

So- strumień pieniężny generowany przez 
działalność operacyjną; Mro- marża 
operacyjna; CNN- zmiana majątku 
obrotowego w badanym okresie 

SCHEMAT DU PONTA 

przedstawia źródła tworzenia i 

podwyższania kapitału. 

Podwyższenie kapitału 

można osiągnąć 

poprzez: a) zwiększenie zadłużenia, b) uruchomienie mechanizmu 
samo finansowania ( określa o ile punktów procentowych zwiększył 
się majątek w wyniku kapitalizacji zysku netto w spółce w danym 
roku obrotowym), c) powiększenie kapitałów własnych w wyniku 
zasilenia zewnętrznego. Podwyższeniem kapitału mogą być emisje 
nowych akcji. Jeżeli są pozytywne efekty dźwigni finansowej to 
spółka może zwiększyć udział kapitału obcego w całym majątku. 
Powiększenie kapitału podstawowego wiąże się z bezzwrotnym 
zwiększeniem udziału właścicieli danej firmy w finansowaniu 
majątku. 

Uruchomienie mechanizmu samofinansowania

 polega na 

celowym odstąpieniu właścicieli kapitałów od częściowej lub 
całkowitej redystrybucji zysku netto w formie wypłat dywidend. 
Uzależnienie się od obcych źródeł finansowania może przybrać 
formę kredytu bankowego, pożyczki, emisji papierów dłużnych. 

ANALIZA EKONOMICZNA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI 

przed 

przystąpieniem do wyboru strategii inwestycyjnej istotne jest czy 
dane przedsiębiorstwo będzie finansowane tylko kapitałem własnym 
czy też przy pomocy kapitału obcego. 

KOSZT UŻYCIA KAPITAŁU 

proporcje kapitału własnego i obcego 

w jakich będzie finansowane przedsięwzięcie. Ma wpływ na nie: 
stopa % kredytu, wysokość podatku dochodowego, rentowność przy 
alternatywach lokowania środków własnych. Koszt użycia składa się 
z: kosztów użycia kapitału bankowego(określony prze stopę % oraz 
stopę podatkową)  i koszt użycia środków własnych.  Udział kapitału 
obcego nie

Powinien przekroczyć 70% (

granica ryzyka finansowego

)

w1- udział kredytów bankowych w finansowaniu inwestycji; w2- 
udział kapitału netto w finansowaniu inwestycji ; i - bankowa stopa 
%; Pd- stopa podatku dochodowego; Kn- udział kapitału netto w 
finansowaniu inwestycji ; Ko- koszt użycia kapitału

TECHNIKI BADANIA 

a) badanie wartości aktualnej netto NPV, b) 

badanie okresu zwrotu poniesionych nakładów, c) badanie 
wskaźników efektywności, d) badanie wewnętrznej stopy zwrotu.  

WARTOŚĆ AKTUALNA NETTO  NPV 

jest sumą zdyskontowanych 

strumieni pieniądza. Wskazuje czy dane przedsięwzięcie będzie 
rentowne. 

t- kolejny rok okresu obliczeniowego; St- strumień pieniężny netto w 
kolejnych latach; Ko- koszt użycia kapitału

WNIOSKI: 

NPV>0 projekt jest opłacalny i stwarza podstawy do zastanawiania 
nad możliwością realizacji projektu
NPV<0 dobre przedsięwzięcie przy odpowiednich 
założeniach(wysokość kredytu, odsetki, stopień ryzyka,), jest 
nierentowne i jego realizacja przyniesie nadwyżki finansowe

OKRES ZWROTU PONIESIONYCH NAKŁADÓW 

NPV nie 

dostarcza nam w pełni informacji o projekcie NPV>0, trzeba również 
obliczyć długość okresu zwrotu poniesionych nakładów. Polega ona 
na dodaniu do siebie kolejno zdyskontowanych strumieni 
pieniężnych. W początkowym okresie wielkość ta jest ujemna, im 
szybciej będzie dodatnia tym okres zwrotu poniesionych nakładów 
jest krótszy. A im krótszy okres poniesionych nakładów tym projekt 
atrakcyjniejszy.

t- kolejny rok okresu obliczeniowego; St- strumień 
pieniężny netto w kolejnych latach; Ko- koszt 
użycia kapitału; z- okres zwrotu poniesionych 
nakładów

WSPÓŁCZYNNIK EKONOMICZNEJ EFEKTYWNOŚCI (Pe) 

relacja między zdyskontowanymi strumieniami netto a wartością 
zdyskontowanych strumieni ujemnych

t- kolejny rok okresu obliczeniowego; St- strumień pieniężny netto w 
kolejnych latach; Ko- koszt użycia kapitału; Sut- ujemne strumienie netto w 
kolejnych lokatach

Pe>0 przedsięwzięcie kreuje bogactwo
Pe<0 przedsięwzięcie nie kreuje bogactwo