Programowanie strukturalne (3)

Funkcje



ujęcie pewnych działań w osobną

strukturę programistyczną



stosuje się, gdy

pewne czynności w algorytmie w

różnych miejscach powtarzają się

ich wynikiem jest jedna wartość

chcemy zwiększyć przejrzystość

programu

Funkcje



deklaracja funkcji (segment

FUNCTION

nazwa

(par_formalne):typ_wyniku;

część opisowa (deklaracje zmiennych lokalnych)

BEGIN

część wykonawcza (musi zawierać instrukcję

nazwa:=wartość;

)

END;

Funkcje



gdzie

nazwa

jest dowolną unikalną w

danym programie, poprawną nazwą

języku PASCAL,



par_formalne

to wykaz zmiennych

określający typ i ilość danych

potrzebnych do wykonania

Funkcje



przy deklaracji segmentu

FUNCTION

należy pamiętać:

o zadeklarowaniu typu wyniku w

nagłówku funkcji

o podstawieniu otrzymanego

wyniku pod nazwę segmentu w

treści funkcji

Funkcje



wywołanie segmentu

FUNCTION

nie

jest instrukcją, zatem musi wchodzić

w skład innej instrukcji



wywołanie ma postać:

nazwa

(

par_aktualne

)



par_aktualne

muszą być zgodne z

par_formalne

co do ilości, kolejności i

typu

Procedury



deklaracja procedury:

PROCEDURE

nazwa

(

lista

par_formalnych

);

część opisowa

BEGIN

część wykonawcza

END;

Procedury



lista

par_formalnych

zawiera

zarówno dane, jak i wyniki



dane (w procedurze nie ulegają

zmianie ich wartości) wymienione są

w postaci:

zm1:typ1; zm2:typ2;...



wyniki ( wartości tych zmiennych są

określane wewnątrz procedury)

poprzedzane muszą być słowem

kluczowym

VAR

wy1:typ1;...

Procedury



wywołanie procedury jest instrukcją:

nazwa_procedury

(lista_par_aktualn);



lista_par_aktualn

musi być zgodna z

lista_par_formalnych

co do ilości,

kolejności i typów danych oraz

wyników

Typ rekordowy



rekordem nazywa się złożoną

strukturę danych, której składowe

zwane polami mogą należeć do

różnych typów

Typ rekordowy



definicja typu rekordowego określa

typ i identyfikator dla każdego pola:

TYPE nazwa_typu=RECORD

lista_deklaracji_pol

END;

każda z deklaracji pól ma postać:

nazwy_pol:typ;

Typ rekordowy



odwołanie się do pola rekordu:

zm_rekordowa.identyf_pola



instrukcja wiążąca upraszcza sposób

odwołania się do pola rekordu



postać:

WITH zm_rekordowa DO

instrukcje

;



wewnątrz, w

instrukcjach

można

używać tylko nazw pól

Moduł



podstawa programowania modularnego



służy do grupowania funkcji i procedur w

biblioteki



nie stanowi samoistnego programu



jego użycie w programie wymaga

deklaracji USES



po zadeklarowaniu modułu w danym

programie dostępny jest każdy obiekt w

nim zadeklarowany, kazda funkcja i

procedura w nim zawarta

Ogólna postać modułu

UNIT nazwa_modułu;

cześć opisowa;

część implementacyjna;

część inicjująca;

END.

Moduł



kropka kończy moduł



nazwa modułu musi być unikalna



obiekty zadeklarowane w module w

części opisowej będą dostępne w

programie lub innym module

wykorzystującym dany moduł

Postać modułu

INTERFACE

dekl_modulow;

def_literalow;

def_typow;

dekl_zmiennych;

lista_naglowkow_proc_i_fun; -

wszystkie, które występują w części

implementacyjnej

Postać modułu

IMPLEMENTATION

{umieszczamy tu deklaracje lokalnych

obiektów, niedostępnych w

programie}

{opisy funkcji i procedur}

{nagłówki mogą być bez parametrów}

część inicjująca;

END.

Współpraca z plikami



do obsługi fizycznych zbiorów danych

stosuje się pliki



plik jest logicznym modelem zbioru

danych



każdy plik składa się z elementów

tego samego typu



elementy pliku posiadają swoje

numery porządkowe (zaczynające się

od 0)

Współpraca z plikami



pliki przetwarza się sekwencyjnie



wszelkie operacje na plikach mogą

być wykonywane jedynie za pomocą

procedur standardowych



dostęp do pliku uzyskuje się za

pomocą zmiennej plikowej - zmiennej

deklarowanej jako zmienna

odpowiedniego typu plikowego

Typ plikowy

W Turbo Pascalu rozróżniamy trzy

klasy plików:



zdefiniowane



tekstowe



niezdefiniowane

Zdefiniowane



definicja typu dla plików

zdefiniowanych:

TYPE id_pliku = FILE OF opis_typu_el;



typ elemntów nie może być typu

plikowego



Przykład:

TYPE

liczby=FILE OF REAL;

Tekstowe



dla plików tekstowych jest

predefiniowany typ

TEXT



elementami plików tekstowych są

wiersze zakończone parą znaków

sterujących

CR/LF



po ostatnim wierszu występuje

CTRL Z



Przykład

TYPE blog=TEXT;

Niezdefiniowane



dla plików niezdefiniowanych

TYPE id_pliku = FILE;

SKOJARZENIE PLIKU Z FIZYCZNYM

ZBIOREM DANYCH

CZĘŚĆ
OPISOWA

OPIS ZMIENNEJ PLIKOWEJ

OTWARCIE PLIKU

WYKONANIE OPERACJI NA PLIKU

ZAMKNIĘCIE PLIKU

CZĘŚĆ
WYKONAWCZA

ETAPY PRZETWARZANIA PLIKU

Przetwarzanie plików



w części opisowej należy

zadeklarować zmienna plikową jako

zmienną odpowiedniego typu

plikowego – tego samego jak plik,

który ma reprezentować



zmienna typu plikowego tekstowego

nie może obsługiwać pliku np.z

elementami typu rzeczywistego,

gdyż będą potraktowane jako tekst

Typ plikowy

Polecenia realizujące poszczególne

etapy współpracy z plikami:

ASSIGN(zm_plik, łańcuch);



zm_plik – zmienna plikowa

odpowiedniego typu



łańcuch – określa fizyczny zbiór danych

(nie więcej niż 79 znaków)

Plik o podanym identyfikatorze nie

może być

otwarty

!!!

Typ plikowy



za pomocą tej procedury można

skojarzyć zmienną plikową z:

–

klawiaturą

‘CON’,

–

ekranem monitora

‘CON’,

–

drukarkami

’LPT1’,...,’LPT3’

–

portami we/wy

‘COM1’, ‘COM2’

–

zbiorem danych znajdującym się na

dyskach wymiennych

‘ścieżka dostępu’

Przykłady

TYPE plik=FILE OF INTEGER;

VAR pl1:plik;

BEGIN

ASSIGN(pl1, ‘c:\przyklady\dane.txt’);

…

END;

Typ plikowy



W zależności od przesyłania

elementów do lub z pliku są trzy

standardowe procedury jego

otwierania

–

REWRITE

–

RESET

–

APPEND

Otwieranie pliku



gdy chcemy, aby plik zdefiniowany

lub tekstowy został stworzony

używamy procedury

REWRITE (zm_plik);



dla plików niezdefiniowanych

REWRITE(zm_plik, rozmiar_pliku);

–

jeśli nie podamy rozmiaru, to jest

przyjmowane 128 bajtów

REWRITE

użycie procedury

REWRITE

powoduje:



utworzenie pustego pliku w miejscu

określonym w

ASSIGN



otworzenie nowoutworzonego pliku

do zapisu/odczytu



UWAGA!!!

procedura zastosowana

do istniejącego pliku kasuje jego

zawartość

RESET



Plik już istniejący otwiera procedura

RESET(zm_plik);

lub

RESET(zm_plik, rozmiar);

dla plików niezdefiniowanych

Otwarcie pliku



procedura ta umieszcza wskaźnik

pliku na pierwszym elemencie



do otwarcia pliku tekstowego, aby

dopisać do zapamiętanego tekstu

ciąg dalszy służy procedura:

APPEND(zm_plik);

Zamknięcie pliku



zamknięcie pliku powoduje procedura

CLOSE(zm_plik);



zamknięcie pliku jest praktycznie

jedynym sposobem na bezpieczne

zapisanie w nim wszystkich danych



po zamknięciu pliku zmienną plikową

można skojarzyć z innym zbiorem

danych

Zapis elementów do pliku

Zapis elementów do pliku realizują

następujące procedury:



dla plików zdefiniowanych

WRITE(zm_plik, lista_argumentów)



dla plików tekstowych

WRITELN(zm_plik, lista_argumentów)

Zapis do pliku



dla plików niezdefiniowanych

BLOCKWRITE(zm_plik, bufor, licznik);

lub

BLOCKWRITE(zm_plik,bufor, licznik, wynik);

gdzie

licznik

- max liczba zapisów

bufor

- nazwa zmiennej, której pierwszy bajt

jest początkiem zapisu

wynik –

zmienna zawierająca ilość

dokonanych zapisów

Odczytywanie elementów z

pliku



dla plików zdefiniowanych

READ(zm_plik, el_wejsciowe);



dla plików tekstowych

READLN(zm-plik, el_wejsciowe);



dla plików niezdefiniowanych

BLOCKREAD(zm_plik, bufor, licznik);

lub

BLOCKREAD(zm_plik, bufor, licznik, wynik)

Przykład

Zapisanie tekstu wprowadzanego z

klawiatury na dyskietkę

PROGRAM pliki1;

VAR txt:STRING; pl:TEXT;

BEGIN

ASSIGN(pl,’A:teksty.TXT’);

REWRITE(pl);

WRITE(‘NAPISZ TEKST MAX 256 ZNAKÓW’);

WRITELN;

READLN(txt); WRITELN(pl,txt);

CLOSE(pl):

END.

Przykład

Wydrukować na drukarce tekst zapisany w pliku

poprzednim

PROGRAM PLIKI2;

VAR txt:STRING;

pl:TEXT;

BEGIN ASSIGN(pl,’A:tekst.txt’);

RESET(PL); READLN(PL,txt);

CLOSE(PL); ASSIGN(pl,’LPT1’);

REWRITE(pl); WRITELN(pl,txt);

CLOSE(pl);

END.

Procedury współpracujące z

systemem operacyjnym



ChDir(łańcuch); - zmiana katalogu

aktualnego



MkDir(łańcuch); - utworzenie

katalogu



RmDir(łańcuch);- skasowanie

katalogu

Procedury współpracujące z

systemem operacyjnym

Po procedurze CLOSE(zm_plik);



Erase(zm_plik); - skasowanie pliku

skojarzonego ze zmienną plikową



Rename(zm_plik, łańcuch); - zmiana

nazwy skojarzonej ze zmienną

plikową na podaną w ‘łańcuch’

Procedury współpracujące z

systemem operacyjnym



Eof(zm_plik); - TRUE gdy koniec pliku



Eoln(zm_plik); - TRUE gdy na znaku końca

wiersza



FilePos(zm_plik); - pozycja wskaźnika w

pliku



FileSize(zm_plik); - ilość element.ów w

pliku



Seek(zm_plik, numer); - określa nr

elementu, na którym ma być wskaźnik

Document Outline