background image

STATYSTYKA

dr Dorota Sokołowska
Katedra Metod Ilościowych

background image

2

Lepiej znać prawdę niedokładnie, niż 
dokładnie się mylić.

John Maynard Keynes

background image

3

Literatura

Luszniewicz  A.,  Słaby  T.,  Statystyka  z 

pakietem  komputerowym  STATISTICA  PL

Teoria  i  zastosowanie,  Wyd.  C.H.Beck, 

Warszawa 2008;

Luszniewicz  A.,  Statystyka  nie  jest  trudna. 

Metody  wnioskowania  statystycznego,  PWE, 

Warszawa 1994.

Sobczyk W., Statystyka, PWN, Warszawa 1996.

Jóźwiak  J.,  Podgórski  J.,  Statystyka  od 

podstaw, PWE, Warszawa 1995.

Aczel  Amir  D.,  Statystyka  w  zarządzaniu, 

PWN, Warszawa 2000.

background image

4

Statystyka

jest  nauką  traktującą  o  specyficznych 
metodach  ilościowych  dostosowanych 
do  badania  prawidłowości  zjawisk 
masowych

background image

5

Zjawiska masowe 

to  takie,  które  powtarzają  się  często,  np. 
urodzenia, 

zarobki, 

wypadki 

samochodowe, produkcja. Są to zjawiska, 
które  badane  w  dużej  masie  wykazują 
pewne prawidłowości.

Są  to  zjawiska,  które  badane  w  dużej 

masie 

wykazują 

określone 

prawidłowości. 

Prawidłowości  tych  nie  można  uchwycić  w 
pojedynczym przypadku.

background image

6

Celem statystyki
 

jest  pozyskiwanie  i  przedstawianie 

danych  w  postaci  ułatwiających  ich 
ocenę  i  analizę  oraz  identyfikacja 
prawidłowości i ilościowe wyrażenie.

background image

7

STATYSTYKA

STATYSTYKA 

OPISOWA 

STATYSTYKA 

MATEMATYCZNA

background image

8

STATYSTYKA

STATYSTYKA 

OPISOWA 

STATYSTYKA 

MATEMATYCZNA

metody gromadzenia danych

- opracowania danych

- prezentacji danych

- analiza danych 

 

- wnioskowanie (na podstawie

 danych częściowych) opiera się
 na rachunku prawdopodobieństwa

background image

9

Badanie  statystyczne  -  ogół  prac 

mających  na  celu  poznanie  struktury 
określonej zbiorowości statystycznej. 

Obejmuje ono:

1.

przygotowanie badania

2.

obserwację statystyczną

3.

opracowanie statystyczne

4.

analizę statystyczną

Poprawne 
sformułowanie 
celu i zakresu 
badania oraz 
podstawowe 
hipotezy 
badawcze

Rejestracja 
wartości 
przyjętego zespołu 
cech jednostek 
zbiorowości – 
uzyskanie 
materiału 
statystycznego

w formie tablic 
wynikowych oraz 
prezentacji 
graficznej

Wyczerpująca 
analiza 
statystyczna 
umożliwiająca 
wykrycie 
prawidłowości 
zbiorowości.

background image

10

Metody analizy:

 analiza struktury
analiza współzależności
 analiza szeregów czasowych
 analiza przestrzenno-czasowa

background image

11

Badania statystyczne

BADANIA STATYST.

PEŁNE

NIEPEŁNE

SZACUNEK 

STATYSTYCZNY

background image

12

Badania statystyczne

BADANIA STATYST.

PEŁNE

NIEPEŁNE

SZACUNEK 

STATYSTYCZNY

-spis

- rejestracja bieżąca

-

ankieta

-met. monograficzna

-met. reprezentatywna

-interpolacyjny

-ekstrapolacyjny

background image

13

Podstawowe pojęcia 
statystyczne

 

- zbiorowość statystyczna 

(populacja, masa)

 - jednostka statystyczna 

(jednostka badania, obserwacja)

 - cecha statystyczna

background image

14

Podstawowe pojęcia 
statystyczne

 

- zbiorowość statystyczna 

(populacja, masa)

 

Zbiór jednostek , 
który podlega 
obserwacji 
statystycznej i który 
charakteryzuje się 
takimi samymi 
wariantami 
przynajmniej jednej 
cechy stałej oraz 
różnymi wariantami 
przynajmniej jednej 
cechy zmiennej. Ozn. 
N

background image

15

Podstawowe pojęcia 
statystyczne

 

- zbiorowość statystyczna 

(populacja, masa)

 - jednostka statystyczna 

(jednostka badania, obserwacja)

 

Element 
składowy 
badanej 
zbiorowości

background image

16

Podstawowe pojęcia 
statystyczne

 

- zbiorowość statystyczna 

(populacja, masa)

 - jednostka statystyczna 

(jednostka badania, obserwacja)

 - cecha statystyczna

Właściwości jednostki objęte 
badaniem statystycznym. Ozn. x

i

background image

17

Cechy statystyczne

Cechy stałe

Cechy zmienne

Cechy jakościowe

Cechy ilościowe

skokowe

ciągłe

background image

18

Przykład 1.

Stwierdzić, jakiego rodzaju są cechy:

1.

Temperatura ciała

2.

Kolor oczu

3.

Ocena studentów danej grupy ze 
statystyki

4.

Nastroje społeczne

5.

Rozmiar buta

background image

19

Przykład 2.

Jeżeli 

badamy 

pracowników 

zatrudnionych  etatowo  ze  względu  na  płeć, 
wiek, zarobki, wykonywany rodzaj pracy oraz 
stanowisko,  to  aby  mówić  o  zbiorowości 
statystycznej, 

powinno 

się 

przyjąć 

przynajmniej:

a)

 jedna cechę zmienną

b)

 jedną cechę stałą i jedną zmienną

c)

 dwie cechy stałe

d)

 dwie cechy zmienne

background image

20

Przykład 2.

Jeżeli 

badamy 

pracowników 

zatrudnionych  etatowo  ze  względu  na  płeć, 
wiek, zarobki, wykonywany rodzaj pracy oraz 
stanowisko,  to  aby  mówić  o  zbiorowości 
statystycznej, 

powinno 

się 

przyjąć 

przynajmniej:

a)

 jedna cechę zmienną

b)

 jedną cechę stałą i jedną zmienną

c)

 dwie cechy stałe

d)

 dwie cechy zmienne

background image

21

Przykład 3.

Osiągany  zysk  netto  (dodatni  lub  ujemny) 
prywatyzowanych 

podmiotów 

sektora 

publicznego  stanowi  cechę  statystyczną 
postaci:

a)

 mierzalnej skokowej

b)

 niemierzalnej

c)

 mierzalnej ciągłej

d)

 zero-jedynkowej

background image

22

Przykład 3.

Osiągany  zysk  netto  (dodatni  lub  ujemny) 
prywatyzowanych 

podmiotów 

sektora 

publicznego  stanowi  cechę  statystyczną 
postaci:

a)

 mierzalnej skokowej

b)

 niemierzalnej

c)

 mierzalnej ciągłej

d)

 zero-jedynkowej

background image

23

Przykład 4.

księgarni 

uczelnianej 

przeprowadzono 

badanie 

wydatków 

na 

książki  40  studentów  wybranych  losowo 
spośród kupujących w tym dniu.
a) przeprowadzono badanie pełne
b) cecha statystyczna to wydatki na książki
c) jednostką statystyczną jest student

background image

24

Przykład 4.

księgarni 

uczelnianej 

przeprowadzono 

badanie 

wydatków 

na 

książki  40  studentów  wybranych  losowo 
spośród kupujących w tym dniu.
a) przeprowadzono badanie pełne
b) cecha statystyczna to wydatki na książki
c) jednostką statystyczną jest student

background image

25

Przykład 5.

Wszystkim 

studentom 

Akademii 

Ekonomicznej 

zdano 

pytanie 

dotyczące 

motywów wyboru kierunku studiów.

a)

  jednostką  statystyczną  jest  kierunek 

studiów

b)

 badana cecha ma charakter jakościowy

c)

 przeprowadzono badanie częściowe

background image

26

Przykład 5.

Wszystkim 

studentom 

Akademii 

Ekonomicznej 

zdano 

pytanie 

dotyczące 

motywów wyboru kierunku studiów.

a)

  jednostką  statystyczną  jest  kierunek 

studiów

b)

 badana cecha ma charakter jakościowy

c)

 przeprowadzono badanie częściowe

background image

27

Przykład 6.

przedsiębiorstwie 

wylosowano20 

pracowników 

pracujących 

na 

takim 

samym  stanowisku.  Badanie  statystyczne 
dotyczyło wydajności (w szt./godz).

a)

jednostką pomiaru jest szt./godz.

b)

przeprowadzono badanie częściowe

c)

badaną cechą jest wydajność

background image

28

Przykład 6.

przedsiębiorstwie 

wylosowano20 

pracowników 

pracujących 

na 

takim 

samym  stanowisku.  Badanie  statystyczne 
dotyczyło wydajności (w szt./godz).

a)

jednostką pomiaru jest szt./godz.

b)

przeprowadzono badanie częściowe

c)

badaną cechą jest wydajność

background image

29

Zakres analiz opisowych i 
indukcyjnych

Metody  statystyczne  służą  celom 

analitycznym. Zasadniczym  kryterium 
podziału
 

stosowanych 

metod 

 

statystycznych 

jest 

ich 

deterministyczna  (metody  opisu)  lub 
probabilistyczna 

(metody 

wnioskowania) konstrukcja.

background image

30

Zakres analiz opisowych i 
indukcyjnych

Opis statystyczny

Opis statystyczny

Skończona zbiorowość

Skończona zbiorowość

Jak jest?

Jak jest?

Struktura zjawisk

Struktura zjawisk

Dynamika zjawisk

Dynamika zjawisk

Współzależność zjawisk

Współzależność zjawisk

- Miary położenia
- Miary zróżnicowania
- Miary asymetrii i kurtozy

- Miary położenia
- Miary zróżnicowania
- Miary asymetrii i kurtozy

-Rachunek wariancyjny

-Rachunek korelacyjny

-Rachunek regresyjny

-Rachunek wariancyjny

-Rachunek korelacyjny

-Rachunek regresyjny

- Szeregi czasowe z okresowością

- Szeregi czasowe bez okresowości

- Indeksy statystyczne

- Szeregi czasowe z okresowością

- Szeregi czasowe bez okresowości

- Indeksy statystyczne

background image

31

Zakres analiz opisowych i 
indukcyjnych

Wnioskowanie statystyczne

Wnioskowanie statystyczne

Próby losowe

Próby losowe

Jak prawdopodobnie może być?

Jak prawdopodobnie może być?

Estymacja parametrów 

(punktowa i przedziałowa)

Estymacja parametrów 

(punktowa i przedziałowa)

Weryfikacja hipotez

(parametrycznych i nieparametrycznych)

Weryfikacja hipotez

(parametrycznych i nieparametrycznych)

background image

32

Szeregiem statystycznym
nazywamy zbiór wyników obserwacji
jednostek według pewnej cechy.

background image

33

Rodzaje szeregów 

statystycznych

szczegółowe

(wyliczające)

rozdzielcze

cech mierzalnych

cech niemierzalnych

punktowe

przedziałowe

skumulowany

background image

34

Oznaczenia

x

i

 – wariant cechy

n

i

 – liczba jednostek o i-tym wariancie cechy

N – ogólna liczba obserwacji (liczba jednostek 

w badanej zbiorowości)

x

0i

 – początek przedziału klasowego

x

1i

 – koniec przedziału klasowego

h

i

 – długość (rozpiętość) przedziału 

klasowego, h

i

=x

1i

-x

0i

background image

35

Przykład 7.

Grupę studentów zbadano ze względu 

na oceny uzyskane na egzaminie ze 
statystyki. Otrzymano następujące dane 
indywidualne:
4,3+,3,2+,3+,3,2,4,4,3+,3,3,2,2+,3,2+,2,2,
5,3,2+,3,2+,3,2+,2,3+,3+2,4,3+,2+,4+,2,3
+,2,4+,3+,4,2+,2+3,2+,3,2+,2+,4,4+,4+,5

Przykład szeregu wyliczającego 
(dane indywidualne)

background image

36

Przykład 8.

Oceny 

student

ów x

i

Ilość 

student

ów n

i

2

2,5

3

3,5

4

4,5

5

8

12

10

8

6

4
2

Suma

50

Przykład 
szeregu 
punktowego

background image

37

Przykład 9.

Liczba koni w 

gospodarst

wie

x

0i

 – x

1i

Liczba 

gospodars

tw n

i

0-3
3-6
6-9

28
15

7

Suma

50

Przykład szeregu 
przedziałowego

background image

38

Wstępną  czynnością  przy  tworzeniu 
szeregu  rozdzielczego  przedziałowego 
jest  ustalenie  liczby  k  przedziałów 
klasowych i wspólnej ich długości h.

liczba  przedziałów  powinna  mieścić  się 
między 10 a 30

rozpiętość 

przedziału 

klasowego 

powinna 

być 

liczbą 

prostą, 

np.. 

1,2,5,10…

oraz 

k

x

x

k

R

h

i

i

min

max 

background image

39

Przykład 10.

Liczba 

koni

x

i

Liczba 

gospodarst

n

i

Do 3

 Do 6

Do 9

28

43
50

Przykład szeregu 
skumulowanego

background image

40

Przykład 11.

Kolor 

włosów

x

i

Liczba 

osób n

i

Blond
Rudy 

Brunet

Szatyn

3
7

10

4

background image

41

Wykresy

background image

42

Histogram – wykres składający się ze 
słupków bezpośrednio przylegających do 
siebie, mających równe podstawy

czas pisania 

pracy w 

minutach

liczba 

student

ów

40-50

7

50-60

12

60-70

15

70-80

8

80-90

4

background image

43

Diagram – powstaje poprzez połączenie 
linią ciągłą środków górnych boków 
prostokątów w histogramie


Document Outline