Patomorfologia

Patomorfologia

gruczołów dokrewnych

gruczołów dokrewnych

Zakład Patomorfologii

Zakład Patomorfologii

Akademii Medycznej

Akademii Medycznej

Dr med. Renata Wiesława

Dr med. Renata Wiesława

Wojtala

Wojtala

Przysadka

Przysadka



Hormony przysadki można podzielić na

Hormony przysadki można podzielić na

kilka dużych grup działających na

kilka dużych grup działających na

różnego typu receptory.

różnego typu receptory.



Hormony działające na receptory

Hormony działające na receptory

błonowe znajdujące się na powierzchni

błonowe znajdujące się na powierzchni

komórek docelowych: hormony

komórek docelowych: hormony

peptydowe, takie jak hormon wzrostu i

peptydowe, takie jak hormon wzrostu i

insulina, oraz małe cząsteczki jak

insulina, oraz małe cząsteczki jak

adrenalina i histamina powstające z

adrenalina i histamina powstające z

aminokwasów.

aminokwasów.

Przysadka

Przysadka



Hormony steroidowe, które

Hormony steroidowe, które

przechodzą przez błony komórkowe i

przechodzą przez błony komórkowe i

działają bezpośrednio na receptory

działają bezpośrednio na receptory

wewnątrzkomórkowe.

wewnątrzkomórkowe.



Przysadka waży ok.0,5 grama, ma

Przysadka waży ok.0,5 grama, ma

średnicę ok.1 cm. Przednia część

średnicę ok.1 cm. Przednia część

przysadki stanowi 80% gruczołu.

przysadki stanowi 80% gruczołu.

Wywodzi się z kieszonki Rathkego.

Wywodzi się z kieszonki Rathkego.

Przysadka

Przysadka



Wyróżniamy w niej 5 typów komórek:

Wyróżniamy w niej 5 typów komórek:

1 somatotrofy – produkują somatotropinę

1 somatotrofy – produkują somatotropinę

2 laktotrofy – prolaktyna

2 laktotrofy – prolaktyna

3 kortykotrofy – zasadochłonne komórki,

3 kortykotrofy – zasadochłonne komórki,

produkujące propiomelanokortynę,

produkujące propiomelanokortynę,

kortykotropinę, melanotropinę, endorfinę

kortykotropinę, melanotropinę, endorfinę

i lipotropinę

i lipotropinę

4 tyreotrofy – hormon tyreotropowy

4 tyreotrofy – hormon tyreotropowy

5 gonadotrofy zasadochłonne komórki

5 gonadotrofy zasadochłonne komórki

produkujące folikulotropinę i lutropinę

produkujące folikulotropinę i lutropinę

Przysadka

Przysadka



Tylny płat przysadki pod względem

Tylny płat przysadki pod względem

histogenetycznym jest częścią

histogenetycznym jest częścią

podwzgórza magazynowane są tam

podwzgórza magazynowane są tam

hormony oksytocyna i wazopresyna,

hormony oksytocyna i wazopresyna,

które są uwalniane bezpośrednio do

które są uwalniane bezpośrednio do

krążenia.

krążenia.

Gruczolaki przysadki

Gruczolaki przysadki



Prolaktinoma – najczęstsze, produkują prolaktynę,

Prolaktinoma – najczęstsze, produkują prolaktynę,

częściej u kobiet

częściej u kobiet



Gruczolaki z komórek somatotropowych – są

Gruczolaki z komórek somatotropowych – są

przyczyną nadmiaru hormonu wzrostu:

przyczyną nadmiaru hormonu wzrostu:

- gigantyzm

- gigantyzm

- akromegalia

- akromegalia

Gruczolaki produkujące ACTH – nowotwory są

Gruczolaki produkujące ACTH – nowotwory są

utworzone z zasadochłonnych lub chromofobnych

utworzone z zasadochłonnych lub chromofobnych

komórek, barwiących się pozytywnie metodą PAS.

komórek, barwiących się pozytywnie metodą PAS.

Nadmiar ACTH powoduje nadmierne wydzielanie

Nadmiar ACTH powoduje nadmierne wydzielanie

przez korę nadnerczy kortyzolu, co powoduje

przez korę nadnerczy kortyzolu, co powoduje

zespół Cushinga.

zespół Cushinga.

Gruczolaki przysadki

Gruczolaki przysadki



Raki przysadki należą do rzadkości i

Raki przysadki należą do rzadkości i

najczęściej są nieczynne

najczęściej są nieczynne

hormonalnie.

hormonalnie.

Niedoczynność przysadki

Niedoczynność przysadki



Charakteryzuje się brakiem lub zmniejszeniem

Charakteryzuje się brakiem lub zmniejszeniem

wydzielania hormonów, najczęstsze przyczyny

wydzielania hormonów, najczęstsze przyczyny

to nowotwory, gruczolaki, przerzuty, torbiele,

to nowotwory, gruczolaki, przerzuty, torbiele,

urazowe uszkodzenie przysadki, zabiegi

urazowe uszkodzenie przysadki, zabiegi

operacyjne i napromieniowanie przysadki,

operacyjne i napromieniowanie przysadki,

torbiel kieszonki Rathkego, wylew krwi do

torbiel kieszonki Rathkego, wylew krwi do

przysadki, niedokrwienna martwica przysadki i

przysadki, niedokrwienna martwica przysadki i

zespół Sheehana, czyli poporodowa martwica

zespół Sheehana, czyli poporodowa martwica

przysadki – najczęstsza forma niedoczynności

przysadki – najczęstsza forma niedoczynności

po martwicy niedokrwiennej.

po martwicy niedokrwiennej.

Moczówka prosta (Diabetes

Moczówka prosta (Diabetes

insipidus)

insipidus)



Niedobór hormonu

Niedobór hormonu

antydiuretycznego (ADH) powoduje

antydiuretycznego (ADH) powoduje

moczówkę prostą manifestującą się

moczówkę prostą manifestującą się

poliurią, spowodowaną

poliurią, spowodowaną

nieprawidłową resorpcją sodu przez

nieprawidłową resorpcją sodu przez

nerki.

nerki.

Tarczyca

Tarczyca



Nadczynność tarczycy – przyczyny:

Nadczynność tarczycy – przyczyny:



Częste:

Częste:

rozlany rozrost –choroba Graves-

rozlany rozrost –choroba Graves-

Basedow

Basedow

wole guzowate nadczynne – choroba

wole guzowate nadczynne – choroba

Plummera

Plummera

nadczynny gruczolak -

nadczynny gruczolak -

Tarczyca

Tarczyca



Rzadkie:

Rzadkie:

ostre lub podostre zapalenie tarczycy (przejściowa

ostre lub podostre zapalenie tarczycy (przejściowa

nadczynność)

nadczynność)

rak tarczycy z nadczynnością

rak tarczycy z nadczynnością

nabłoniak kosmówkowy lub zaśniad groniasty

nabłoniak kosmówkowy lub zaśniad groniasty

gruczolak przysadki produkujący TSH

gruczolak przysadki produkujący TSH

ektopowa produkcja TSH

ektopowa produkcja TSH

Potworniak jajnika typu Struma ovarii

Potworniak jajnika typu Struma ovarii

nadczynność tarczycy noworodków związana z

nadczynność tarczycy noworodków związana z

chorobą Gravesa-Basedowa matki

chorobą Gravesa-Basedowa matki

naczynność spowodowana podawaniem jodu

naczynność spowodowana podawaniem jodu

jatrogenna przyczyna nadczynności

jatrogenna przyczyna nadczynności

Tarczyca

Tarczyca



Przyczyny niedoczynności tarczycy:

Przyczyny niedoczynności tarczycy:

niewydolność miąższu tarczycy rozwojowa

niewydolność miąższu tarczycy rozwojowa

popromienne uszkodzenie (jod

popromienne uszkodzenie (jod

radioaktywny i napromieniowanie z

radioaktywny i napromieniowanie z

zewnątrz)

zewnątrz)

chirurgiczne usunięcie

chirurgiczne usunięcie

zapalenie głównie typu Hashimoto

zapalenie głównie typu Hashimoto

niedobór jodu

niedobór jodu

wrodzony defekt biosyntezy

wrodzony defekt biosyntezy

uszkodzenie przysadki, podwzgórza

uszkodzenie przysadki, podwzgórza

Tarczyca - zapalenia

Tarczyca - zapalenia



Zapalenie Hashimoto – przejściowe

Zapalenie Hashimoto – przejściowe

limfocytarne zapalenie, najczęstsza

limfocytarne zapalenie, najczęstsza

przyczyna zapalenia tarczycy, w

przyczyna zapalenia tarczycy, w

rejonach gdzie nie stwierdza się jodu

rejonach gdzie nie stwierdza się jodu

w pożywieniu.

w pożywieniu.

Tutaj dochodzi do stopniowego

Tutaj dochodzi do stopniowego

autoimmunologicznego niszczenia

autoimmunologicznego niszczenia

tarczycy. Najczęściej zapalenie to

tarczycy. Najczęściej zapalenie to

łączy się z HLA-DR5 i HLA-DR3.

łączy się z HLA-DR5 i HLA-DR3.

Tarczyca - zapalenia

Tarczyca - zapalenia



Podostre ziarniniakowe zapalenie

Podostre ziarniniakowe zapalenie

tarczycy – zapalenie deQurvain:

tarczycy – zapalenie deQurvain:

często łączy się z zapaleniem

często łączy się z zapaleniem

przyusznic, wirusami grypy, odry,

przyusznic, wirusami grypy, odry,

występuje silna korelacja z HLA-B35.

występuje silna korelacja z HLA-B35.

W obrazie histologicznym widoczny

W obrazie histologicznym widoczny

jest naciek zapalny z wytworzeniem

jest naciek zapalny z wytworzeniem

ziarniniaków olbrzymiokomórkowych.

ziarniniaków olbrzymiokomórkowych.

Tarczyca - zapalenia

Tarczyca - zapalenia



Zapalenie Riedla – Struma Riedl,

Zapalenie Riedla – Struma Riedl,

włóknienie obejmujące tarczycę i

włóknienie obejmujące tarczycę i

otaczające tkanki szyi, rozrastająca się

otaczające tkanki szyi, rozrastająca się

tkanka włóknista może powodować

tkanka włóknista może powodować

zwężenie tchawicy i w konsekwencji

zwężenie tchawicy i w konsekwencji

narastającą duszność; etiologia nieznana,

narastającą duszność; etiologia nieznana,

ale określana mianem fibromatoz, może

ale określana mianem fibromatoz, może

współistnieć z fibromatozą przestrzeni

współistnieć z fibromatozą przestrzeni

zaotrzewnowej lub śródpiersia.

zaotrzewnowej lub śródpiersia.

Wole

Wole



Wole rozlane nietoksyczne proste (Struma

Wole rozlane nietoksyczne proste (Struma

parenchymatosa nontoxica) występuje w

parenchymatosa nontoxica) występuje w

rejonach, gdzie zawartość jodu jest

rejonach, gdzie zawartość jodu jest

niewystarczająca – wole endemiczne.

niewystarczająca – wole endemiczne.



Wole wieloguzkowe (Struma nodosa):

Wole wieloguzkowe (Struma nodosa):

komórki tarczycy posiadające zdolność do

komórki tarczycy posiadające zdolność do

proliferacji mogą być aktywowane przez

proliferacji mogą być aktywowane przez

onkogeny co jest przyczyną autonomicznej

onkogeny co jest przyczyną autonomicznej

ich proliferacji,a to w konsekwencji

ich proliferacji,a to w konsekwencji

prowadzi do powstania guzka.

prowadzi do powstania guzka.

Gruczolaki tarczycy

Gruczolaki tarczycy



Przeciętna średnica ok. 3cm; histologicznie

Przeciętna średnica ok. 3cm; histologicznie

gruczolaki tarczycy charakteryzują się

gruczolaki tarczycy charakteryzują się

znaczną różnorodnością utkania, ale 3

znaczną różnorodnością utkania, ale 3

cechy pozostają dla wszystkich gruczolaków

cechy pozostają dla wszystkich gruczolaków

wspólne:

wspólne:

1- kompletna, zazwyczaj torebka

1- kompletna, zazwyczaj torebka

łóącznotkanokowa

łóącznotkanokowa

2- deformacja lub zanik z ucisku pęcherzyków

2- deformacja lub zanik z ucisku pęcherzyków

przylegających do guza tarczycy

przylegających do guza tarczycy

3- odmienny wygląd komórek gruczolaka od

3- odmienny wygląd komórek gruczolaka od

komórek pęcherzykowych w otaczającym

komórek pęcherzykowych w otaczającym

miąższu tarczycy

miąższu tarczycy

Gruczolaki tarczyc

Gruczolaki tarczyc



Wyróżniamy kilka histologicznie odmiennych

Wyróżniamy kilka histologicznie odmiennych

podtypów:

podtypów:



Gruczolaki proste lub koloidowe (adenoma simplex vel

Gruczolaki proste lub koloidowe (adenoma simplex vel

koloides) o układach średnio i wielopęcherzykowych

koloides) o układach średnio i wielopęcherzykowych



Gruczolaki płodowe (adenoma foetale) utworzone z

Gruczolaki płodowe (adenoma foetale) utworzone z

drobnych pęcherzyków przypominających tarczycę

drobnych pęcherzyków przypominających tarczycę

płodu

płodu



Gruczolaki zarodkowe (adenoma embrionale vel

Gruczolaki zarodkowe (adenoma embrionale vel

trabeculare) o budowie litej lub beleczkowej

trabeculare) o budowie litej lub beleczkowej



Ponadto spotyka się gruczolaki zbudowane z dużych

Ponadto spotyka się gruczolaki zbudowane z dużych

ziarnistych kwasochłonnych komórek, zwanych

ziarnistych kwasochłonnych komórek, zwanych

komórkami Hürtla lub onkocytami (adenoma

komórkami Hürtla lub onkocytami (adenoma

oncocyticum vel oxyphilicum vel Hürtl cell adenoma)

oncocyticum vel oxyphilicum vel Hürtl cell adenoma)

Raki tarczycy

Raki tarczycy



Rak brodawkowaty ponad 60%

Rak brodawkowaty ponad 60%



Rak pęcherzykowy 10-30%

Rak pęcherzykowy 10-30%



Rak rdzeniasty 5%

Rak rdzeniasty 5%



Rak anaplastyczny >5%

Rak anaplastyczny >5%

Rak brodawkowaty

Rak brodawkowaty



Może występować jako zmiana pojedyncza

Może występować jako zmiana pojedyncza

lub wieloogniskowa, w nowotworze mogą

lub wieloogniskowa, w nowotworze mogą

występować zwapnienia i zwłóknienia.

występować zwapnienia i zwłóknienia.



Histologiczne cechy: zbudowany z

Histologiczne cechy: zbudowany z

rozgałęziających się struktur brodawkowatych

rozgałęziających się struktur brodawkowatych

utworzonych z łącznotkankowego,

utworzonych z łącznotkankowego,

zawierającego naczynia rdzenia pokrytego

zawierającego naczynia rdzenia pokrytego

jedną lub kilkoma warstwami, przeważnie

jedną lub kilkoma warstwami, przeważnie

sześciennych komórek.

sześciennych komórek.



Jądra komórek raka brodawkowatego mają

Jądra komórek raka brodawkowatego mają

rozproszoną chromatynę jądrową, co daje

rozproszoną chromatynę jądrową, co daje

obraz przypominający matowe szkło.

obraz przypominający matowe szkło.

Rak brodawkowaty

Rak brodawkowaty



Koncentrycznie układające się drobne

Koncentrycznie układające się drobne

zwapnienia określane są mianem

zwapnienia określane są mianem

ciałek piaszczykowatych. Są obecne

ciałek piaszczykowatych. Są obecne

w ok. 50% przypadków.

w ok. 50% przypadków.



Mamy także microcarcinoma papillare

Mamy także microcarcinoma papillare

o wysokim stopniu zróżnicowania,

o wysokim stopniu zróżnicowania,

średnicy do 1 cm, charakteryzują się

średnicy do 1 cm, charakteryzują się

dobrym rokowaniem.

dobrym rokowaniem.

Rak pęcherzykowy

Rak pęcherzykowy



Jest guzem otorebkowanym;

Jest guzem otorebkowanym;

makroskopowo dobrze

makroskopowo dobrze

odgraniczonym lub też naciekającym,

odgraniczonym lub też naciekającym,

na przekrojach widoczna duża ilość

na przekrojach widoczna duża ilość

koloidu, czasami włóknienie lub

koloidu, czasami włóknienie lub

zwapnienie. Niekiedy nowotwór

zwapnienie. Niekiedy nowotwór

zbudowany jest z komórek Hürtla.

zbudowany jest z komórek Hürtla.

Rak rdzeniasty

Rak rdzeniasty



Jest to nowotwór rzadki; powstaje z

Jest to nowotwór rzadki; powstaje z

neuroendokrynnych komórek

neuroendokrynnych komórek

pęcherzykowych C. Komórki raka

pęcherzykowych C. Komórki raka

rdzeniastego podobnie jak komórki C

rdzeniastego podobnie jak komórki C

produkują kalcytoninę. Często

produkują kalcytoninę. Często

występują zwapnienia. Kalcytoniną

występują zwapnienia. Kalcytoniną

na terenia guza oznacza się

na terenia guza oznacza się

immunohistochemicznie.

immunohistochemicznie.

Rak anaplastyczny

Rak anaplastyczny



Jest to nisko zróżnicowany, bardzo

Jest to nisko zróżnicowany, bardzo

złośliwy nowotwór. Rozwija się na

złośliwy nowotwór. Rozwija się na

skutek pojawienia dodatkowych

skutek pojawienia dodatkowych

mutacji dotyczącej prawdopodobnie

mutacji dotyczącej prawdopodobnie

genu supresorowego p-53.

genu supresorowego p-53.



Histologicznie zbudowany z

Histologicznie zbudowany z

anaplastycznych komórek – postać

anaplastycznych komórek – postać

drobnokomórkowa wymaga

drobnokomórkowa wymaga

różnicowania z chłoniakiem złośliwym

różnicowania z chłoniakiem złośliwym

tarczycy.

tarczycy.

Przytarczyce

Przytarczyce



Pierwotna nadczynność przytarczyc –

Pierwotna nadczynność przytarczyc –

może być spowodowana gruczolakiem

może być spowodowana gruczolakiem

(80%), guzkowym rozrostem (10%) i

(80%), guzkowym rozrostem (10%) i

rakiem przytarczyc (5%). Przebiega

rakiem przytarczyc (5%). Przebiega

przeważnie bezobjawowo. U pacjentów

przeważnie bezobjawowo. U pacjentów

z pierwotną nadczynnościa przytarczyc

z pierwotną nadczynnościa przytarczyc

poziom PTH jest nieproporcjonalnie

poziom PTH jest nieproporcjonalnie

wysoki w stosunku do poziomu wapnia.

wysoki w stosunku do poziomu wapnia.

Przytarczyce

Przytarczyce



Wtórna nadczynność przytarczyc –

Wtórna nadczynność przytarczyc –

powstaje w przebiegu chorób

powstaje w przebiegu chorób

doprowadzających do przewlekłego

doprowadzających do przewlekłego

obniżenia poziomu wapnia w

obniżenia poziomu wapnia w

surowicy krwi, co doprowadza do

surowicy krwi, co doprowadza do

kompensacyjnej nadczyności

kompensacyjnej nadczyności

przytarczyc, najczęstszą przyczyną

przytarczyc, najczęstszą przyczyną

jest przewlekła niewydolność nerek.

jest przewlekła niewydolność nerek.

Przytarczyce

Przytarczyce



Niedoczynność – wynika z niedoboru lub

Niedoczynność – wynika z niedoboru lub

braku PTH. Biochemicznie charakteryzuje się

braku PTH. Biochemicznie charakteryzuje się

hipokalcemią i hiperfosfatemią a klinicznie –

hipokalcemią i hiperfosfatemią a klinicznie –

nadpobudliwością nerwowo-mięśniową.

nadpobudliwością nerwowo-mięśniową.

Główne przyczyny niedoczynności:

Główne przyczyny niedoczynności:



Chirurgiczne usunięcie przytarczyc

Chirurgiczne usunięcie przytarczyc



Po radioterapii

Po radioterapii



Wrodzony brak przytarczyc (zespół

Wrodzony brak przytarczyc (zespół

DiGeorge’a)

DiGeorge’a)



Pierwotny idiopatyczny zanik przytarczyc

Pierwotny idiopatyczny zanik przytarczyc

(podłoże autoimmunologiczne)

(podłoże autoimmunologiczne)

Kora nadnerczy

Kora nadnerczy



Nadczynność:

Nadczynność:



Zespół Cushinga – nadmiar kortyzolu

Zespół Cushinga – nadmiar kortyzolu



Hiperaldosteronizm

Hiperaldosteronizm



Wirylizm pochodzenia

Wirylizm pochodzenia

nadnerczowego – związany z

nadnerczowego – związany z

nadmiarem androgenów

nadmiarem androgenów

Kora nadnerczy

Kora nadnerczy



Zespół Cushinga przyczyny:

Zespół Cushinga przyczyny:



Egzogenne podawanie glikokortykoidów

Egzogenne podawanie glikokortykoidów



Pierwotne schorzenia podwzgórza lub

Pierwotne schorzenia podwzgórza lub

przysadki doprowadzające do

przysadki doprowadzające do

nadmiernego uwalniania ACTH

nadmiernego uwalniania ACTH



Nadmierna sekrecja kortyzolu przez

Nadmierna sekrecja kortyzolu przez

gruczolaka, raka lub rozrost nadnerczy

gruczolaka, raka lub rozrost nadnerczy



Ektopowa produkcja ACTH przez nowotwór

Ektopowa produkcja ACTH przez nowotwór

wywodzący się z układu dokrewnego

wywodzący się z układu dokrewnego

Kora nadnerczy

Kora nadnerczy



Główne objawy zespołu Cushinga:

Główne objawy zespołu Cushinga:



Centralna otyłość przy stosunkowo szczupłych kończynach

Centralna otyłość przy stosunkowo szczupłych kończynach



Twarz księżycowata

Twarz księżycowata



Słabość i męczliwość

Słabość i męczliwość



Nadciśnienie

Nadciśnienie



Hirsutyzm

Hirsutyzm



Czerwienica

Czerwienica



Cukrzyca

Cukrzyca



Osteoporoza

Osteoporoza



Zaburzenia miesiączkowania

Zaburzenia miesiączkowania



Rozstępy czerwono-fioletowe skóry, głównie skóry brzucha

Rozstępy czerwono-fioletowe skóry, głównie skóry brzucha

Kora nadnerczy

Kora nadnerczy



Niedoczynność – zależna od uszkodzenia

Niedoczynność – zależna od uszkodzenia

samego nadnercza lub w następstwie

samego nadnercza lub w następstwie

braku czynności kortykotropowej

braku czynności kortykotropowej

przysadki. Można ją podzielić na:

przysadki. Można ją podzielić na:



Pierwotna ostra niedoczynność (przełom

Pierwotna ostra niedoczynność (przełom

nadnerczowy)

nadnerczowy)



Pierwotna przewlekła niewydolność kory

Pierwotna przewlekła niewydolność kory

nadnerczy (choroba Addisona)

nadnerczy (choroba Addisona)



Wtórna niewydolność kory nadnerczy

Wtórna niewydolność kory nadnerczy

Kora Nadnerczy

Kora Nadnerczy



Zespół Waterhouse-Friedrichsen

Zespół Waterhouse-Friedrichsen



Najczęściej występuje u dzieci

Najczęściej występuje u dzieci



Przyczyna krwawienia do nadnerczy jest

Przyczyna krwawienia do nadnerczy jest

nieznana, ale możliwe, że krwawienie

nieznana, ale możliwe, że krwawienie

występuje w następstwie mnożenia się

występuje w następstwie mnożenia się

bakterii.

bakterii.



Następuje pojawiający się spadek ciśnienia i

Następuje pojawiający się spadek ciśnienia i

doprowadzający do wstrząsu, zespół DIC –

doprowadzający do wstrząsu, zespół DIC –

wykrzepianie wewnątrznaczyniowe.

wykrzepianie wewnątrznaczyniowe.



Nagłe objawy niewydolności kory nadnerczy

Nagłe objawy niewydolności kory nadnerczy

występują z powodu masywnego krwotoku

występują z powodu masywnego krwotoku

do nadnerczy.

do nadnerczy.

Kora nadnerczy

Kora nadnerczy



Przewlekła niewydolność kory

Przewlekła niewydolność kory

nadnerczy (cisawica Addisona) –

nadnerczy (cisawica Addisona) –

rzadkie schorzenie występujące na

rzadkie schorzenie występujące na

skutek postępującego niszczenia kory

skutek postępującego niszczenia kory

nadnerczy. Objawy kliniczne

nadnerczy. Objawy kliniczne

ujawniają się dopiero gdy 90% kory

ujawniają się dopiero gdy 90% kory

jest uszkodzone. Wiążemy to z

jest uszkodzone. Wiążemy to z

autoimmunologicznym zapaleniem,

autoimmunologicznym zapaleniem,

częściej występującym u kobiet.

częściej występującym u kobiet.

Kora nanerczy

Kora nanerczy



Nowotwory: najczęściej to gruczolaki

Nowotwory: najczęściej to gruczolaki

nieczynne hormonalnie. Raki kory

nieczynne hormonalnie. Raki kory

nadnerczy – bardzo rzadkie – są

nadnerczy – bardzo rzadkie – są

czynne hormonalnie i często

czynne hormonalnie i często

towarzyszy im wirylizacja.

towarzyszy im wirylizacja.

Rdzeń nadnerczy

Rdzeń nadnerczy



Guz chromochłonny (pheochromocytoma)

Guz chromochłonny (pheochromocytoma)



Rzadki nowotwór utworzony z komórek

Rzadki nowotwór utworzony z komórek

chromochłonnych syntetyzujących i uwalniających

chromochłonnych syntetyzujących i uwalniających

katecholaminę.

katecholaminę.



Ponieważ produkują aldosteron powodują

Ponieważ produkują aldosteron powodują

nadciśnienie tętnicze.

nadciśnienie tętnicze.



Obraz histopatologiczny jest utworzony z

Obraz histopatologiczny jest utworzony z

wielobocznych komórek tworzących małe gniazda

wielobocznych komórek tworzących małe gniazda

lub pęcherzyki – cytoplazma lekko ziarnista.

lub pęcherzyki – cytoplazma lekko ziarnista.



O złośliwości nowotworu świadczy obecność

O złośliwości nowotworu świadczy obecność

przerzutów.

przerzutów.



Guz chromochłonny przerzutuje do: regionalnych

Guz chromochłonny przerzutuje do: regionalnych

węzłów chłonnych a także do odległych narządów

węzłów chłonnych a także do odległych narządów

jak wątroba, płuca kości.

jak wątroba, płuca kości.

Rdzeń nadnerczy

Rdzeń nadnerczy



Zespoły rodzinnego występowania

Zespoły rodzinnego występowania

pheochromocytoma: MEN2A – rak

pheochromocytoma: MEN2A – rak

rdzeniasty tarczycy i rozrost komórek C,

rdzeniasty tarczycy i rozrost komórek C,

pheochromocytoma i rozrost komórek

pheochromocytoma i rozrost komórek

nadnerczy i rozrost przytarczyc; MEN2B –

nadnerczy i rozrost przytarczyc; MEN2B –

rak rdzeniasty tarczycy i rozrost komórek

rak rdzeniasty tarczycy i rozrost komórek

C; nerwiaki błon śluzowych;

C; nerwiaki błon śluzowych;

marfanoidalna budowa ciała; zespół

marfanoidalna budowa ciała; zespół

Recklinghausena – plamy barwy kawy z

Recklinghausena – plamy barwy kawy z

mlekiem na skórze, Schwannoma,

mlekiem na skórze, Schwannoma,

oponiaki i glejaki.

oponiaki i glejaki.

MEN1

MEN1



Mnoga gruczolakowatość wewnątrzwydzielnicza –

Mnoga gruczolakowatość wewnątrzwydzielnicza –

multiple endocrine neoplasia.

multiple endocrine neoplasia.



Jest grupą rodzinnie występujących chorób, w

Jest grupą rodzinnie występujących chorób, w

której wystepują rozrosty i nowotwory wielu

której wystepują rozrosty i nowotwory wielu

narządów wydzielania wewnętrznego.

narządów wydzielania wewnętrznego.



Schorzenia te są dziedziczone w sposób

Schorzenia te są dziedziczone w sposób

autosomalny, dominujący

autosomalny, dominujący



MEN1 – zespół Wermera: najczęściej występuje

MEN1 – zespół Wermera: najczęściej występuje

tutaj: pierwotna nadczynność przytarczyc, w

tutaj: pierwotna nadczynność przytarczyc, w

trzustce guzy wysepek mogące produkować różne

trzustce guzy wysepek mogące produkować różne

hormony peptydowe, jak np.. Insulina, glukagon,

hormony peptydowe, jak np.. Insulina, glukagon,

gastryna, somatostatyna oraz naczyniowo

gastryna, somatostatyna oraz naczyniowo

sktywny peptyd jelitowy (Vasoaktive testinal

sktywny peptyd jelitowy (Vasoaktive testinal

peptid)

peptid)

MEN2

MEN2



Wchodzą tutaj 2 podzespoły MEN2A i MEN2B oraz

Wchodzą tutaj 2 podzespoły MEN2A i MEN2B oraz

rodzinnie występują rak rdzeniasty tarczycy.

rodzinnie występują rak rdzeniasty tarczycy.



MEN2A – zespół Sipple charakteryzuje się

MEN2A – zespół Sipple charakteryzuje się

obecnością: pheochromocytoma, rakiem

obecnością: pheochromocytoma, rakiem

rdzeniastym tarczycy i rozrostem przytarczyc

rdzeniastym tarczycy i rozrostem przytarczyc



MEN2B (określany czasami jako MEN3) – jest

MEN2B (określany czasami jako MEN3) – jest

genetycznie odmiennym schorzeniem i obejmuje

genetycznie odmiennym schorzeniem i obejmuje

mutację protoonkogeu RET odmiennej od

mutację protoonkogeu RET odmiennej od

spotykanej w MEN2A, stwierdza się tutaj

spotykanej w MEN2A, stwierdza się tutaj

pheochromocytoma, nerwiaki i ganglioneuroma w

pheochromocytoma, nerwiaki i ganglioneuroma w

obrębie skóry i błon śluzowych dróg oddechowych,

obrębie skóry i błon śluzowych dróg oddechowych,

w łonie śluzowej jamy usynej i w przewodzie

w łonie śluzowej jamy usynej i w przewodzie

pokarmowym.

pokarmowym.

Szyszynka

Szyszynka



Szyszyniaki dzielimy na 2 kategorie:

Szyszyniaki dzielimy na 2 kategorie:

pineoblastoma – występujący u ludzi

pineoblastoma – występujący u ludzi

młodych i pineocytoma u dorosłych.

młodych i pineocytoma u dorosłych.



Histologicznie nowotwory te

Histologicznie nowotwory te

wykazują duże zróżnicowanie.

wykazują duże zróżnicowanie.

Dziękuję za uwagę !!

Dziękuję za uwagę !!

Dr med. Renata Wiesława Wojtala

Dr med. Renata Wiesława Wojtala