Układ hormonalny stanowią gruczoły dokrewne, czyli gruczoły wydzielania wewnętrznego. Gruczoły te nie mają przewodów wyprowadzających i wydzieliny przekazyją bezpośrednio do krwi. Wydzieliny te są to substancje czynne zwane hormonami.Hormony regulują czynności narządów wewnętrzych, przez pobudzanie lub hamowanie procesów biochemicznych zachodzących w tkankach. Do gruczołów dokrewnych zaliczamy :przysadkę mózgową, szyszynkę, gruczoł tarczowy, gruczoły przytarczyczne, grasicę, gruczoły nadnercza, trzustkę oraz gruczoły płuciowe :jajniki i jądra.
Przysadka położona jest w bezpośrednim sąsiedztwie mózgu pod osłoną kości czaszki. Obok przysadki znajduje się podwzgórze, które przez wydzelane substancje działa pobudzająco lub hamująco na czynności wydzielnicze przysadki.Natomiast przysadka spełnia rolę nadrzędną i regulującą w stosunku do innych gruczołów dokrewnych. W przysadce wyróżniamy dwa płaty : przedni i tylni. Komórki przedniego płata produkują hormon wzrostowy oraz hormony wpływające na czynność tarczycy, nadnerczy, gruczołów pluciowych i inne.
Szyszynka jest bardzo małym gruczołem dokrewnym. Odpowiada za dobową przemianę marerii.
Gruczoł tarczowy jest jednym z większych i lepiej poznanych gru.dokr.W miąższu gruczołu jest substancja, która zawiera jod. Z substancji tej powstaje hormon zwany tyroksyną .Tyroksyna reguluje przemianę materii oraz wzrost ciała w okresie dojrzewania.
Grasica położona jest w górnej części śrudpiersia, bezpośrednio z mostkiem. Największą masę osiąga w wieku ok. 12 lat .W okresie dojrzewania , jej procej zanika.U dorosłych jest w stanie zaniku.
W trzustce znajdują się skupiska komórek gruczołowych, produkujące hormon zwany insuliną.Insulina reguluje w ustroju gospodarkę węglowodanową. Pod wpływem tego hormonu następuje zamiana cukru gronowego glukozy na glikogen magazynowany w wątrobiei mięśniach.
Gruczoły nadnercza są parzystymi gruczołami dokrewnymi, umieszczonymi ponad górnymi biegunami nerek. Zbudowane są one z części korowej (zewn.)
i rdzeniowej (wewn.). Warstwa rdzeniowa wytważa hormon - adrenalinę. Warstwa korowa zaś produkuje kilka hormonów zwanych kortykosterydami.
Adrenalina wywołuje pobudzenie układu nerwowego autonomicznegowspółczulnego. Bierze ona udział w przemianach węglowodanowych, powodując zwiększenie ilości cukru we krwi. Kortykosterydy mają duży wpływ na przebieg procesów przemiany materii oraz działają regulująco na gospodarkę wodną i mineralną ustroju.
Układ nerwowy spełnia w naszym organiźmie rolę nadrzędną.Reguluje i koordynuje czynności narządów wewnętrznych organizmu, co zapewnia harmonijne współdziałanie.Odbiera i sprawnie reaguje bodźce ze środowiska zewnętrznego. Bodźce te są odbierane przez receptory narządów zmysłów i zmienianie w impulsy. Następnie za pośrednictwem nerwów są one przesyłane do ośrodków w rdzeniu kręgowym i mózgu.Komórka nerwowa wraz z wypustkami - neuryt i kilkoma dendrytami nazywa się neuronem .
Układ n. ośrodkowy (rdzeń kręgowy i mózg)
Rdzeń kręgowy znajduje się w kanale kręgowym. Rdzeń ma kształt walca zweżającego się ku dołowi. Otoczony jest trzema oponami (twardą , pajęczówką i miękką).Istota szara zbudowana jest z komórek nerwowych, a istota biała z włókien nerwowych .W środku rdzenia znajduje się kanał środkowy. Biegnie on wzdłóż całego rdzenia. Kanał wypełniony jest płynem mózgowo-rdzeniowym.
Przewodzenie bodźców . Włókna nerwowe rdzenia kręgowego zależnie od kierunku przewodzenia bodźców nazwane zostały drogą wstępującą (dośr.)- do mózgu oraz drogą zstępującą (odśr.)- od mózgu
Mózg W jamie czaszki znajduje się mózg, mózdżek, rdzeń przedłużony oraz most ,łączący półkule mózgu.Powierzchnia mózgu jest silnie pofołdowana twożąc liczne bruzdy i zakręty.Warstwę zewnętrzną korową stanowi istota szara.W warstwie tej znajdują się komórki czuciowe, komórki ruchowe oraz kojarzeniowe.Od poszczególnych komórek odchodzą włókna nerwowe łączące komórki w odrębie tej samej oraz drugiej półkuli móz.Wewnętrzną podkorowa
warstwa mózgu jest zbudowana z włukien nerwowych i nosi nazwę istoty białej.Móżdżek znajduje się z tyłu za mózgiem, w zagłębieniu kośni potylicznej Móżdźek spełnia trzy główne zadania: umożliwia utrzymanie właściwej postawy ciała , utrzymuje napięcie mięśni, koordynuje szybkie ruchy mięśni, kieruje harmonijną pracą mięśni współdziałających i przeciwdziałających wykonywaniu określonych ruchów.
Rdzeń przedłużony leży między rdzeniem kręgowym a mostem. Przebiegają w nim drogi dośrodkowe czuciowe z rdzenia kręgowego oraz odśrodkowe ruchowe idące od mózgu.Znajdują się tutaj ośrodki :oddychania, krążenia, naczynioruchowy oraz ośrodki związane z czynnaściami układu narządów trawiennych.
Układ nerwowy obwodowy składa się z nerwów czaszkowych, nerwów rdzeniowych oraz nerwów układu autonomicznego (wegetatywnego).
Nerwy czaszkowe w ilości 12 par. Unerwiają przede wszystkim okolice głowy.Nerwy czuciowe odbierają i przekazują bodźce do swoich ośrodków znajdujących się w rdzeniu przedłużonym oraz innych okolicach mózgowia. Nerwy ruchowe przewodzą bodźce z mózgowia do odpowiednich mięśni, powodując ich skurcze.Nerwy mieszane - przewodzą jednocześnie bodźce czuciowe i ruchowe.
Nerwy rdzeniowe powstają z połączenia 3 różnych włókien nerwowych: czuciowych, ruchowych oraz współczulnych.Łączą się one wychodząc z kanału kręgowego przez odpowiednie otwory międzykręgowe.Nerw rdzeniowy zbudowany jest z wielu włókien nerwów czuciowych i ruchowych, biegnących od krząków tylnych i przednich rdzenia kręgowego.
Układ nerwowy autonomiczny składa się z dwóch przeciwnie działających części: współczulnej oraz przywspółczulnej. Zbudowany jest ze skupuń komórek nerwowych zwanych zwojami oraz splotów włókien nerwowych.Zwoje są ośrodkami kierującymi pracą narządów wewnętrznych i mieszczą się częściowo w mózgu i rdzeniu kręg.,częściowo poza nimi, tworząc zwoje obwodowe.Zlokalizowane są one po obu stronach rdzenia kręgowego.