Inwazje

Inwazje

pasożytnicze

pasożytnicze

występujące w

występujące w

Polsce

Polsce

Iwona Szaflik

Iwona Szaflik

Etiologia inwazji

Etiologia inwazji



Pierwotniaki

Pierwotniaki

- Giardia, Toxoplasma, Pneumocystis,

- Giardia, Toxoplasma, Pneumocystis,

Trichomonas, Naegleria

Trichomonas, Naegleria



Robaki obłe ( nicienie )

Robaki obłe ( nicienie )

- Enterobius, Ascaris, Trichuris,

- Enterobius, Ascaris, Trichuris,

Anisakis, Strongyloides, Trichinella,

Anisakis, Strongyloides, Trichinella,

Toxocara

Toxocara



Robaki płaskie ( tasiemce )

Robaki płaskie ( tasiemce )

- Taenia, Echinococcus, Hymenolepis

- Taenia, Echinococcus, Hymenolepis

Wrota inwazji

Wrota inwazji

Drogi oddechowe: Przewód pokarmowy:

Drogi oddechowe: Przewód pokarmowy:

enterobius droga fekalno-oralna

enterobius droga fekalno-oralna

pneumocystis enterobius, giardia, toxoplasma

pneumocystis enterobius, giardia, toxoplasma

naegleria

naegleria

jaja w jarzynach, ziemi, wodzie

jaja w jarzynach, ziemi, wodzie

ascaris, trichuris

ascaris, trichuris

Skóra: surowe ryby: Anisakis

Skóra: surowe ryby: Anisakis

strongyloides

strongyloides

jaja w kale psa:

jaja w kale psa:

echinococcus, toxocara

echinococcus, toxocara

cysty w mięsie:

cysty w mięsie:

taenia, trichinella, toxoplasm

taenia, trichinella, toxoplasm

Narządy płciowe:

Narządy płciowe:

trichomonas, giardia

trichomonas, giardia

Inwazje przewodu

Inwazje przewodu

pokarmowego

pokarmowego



Pierwotniaki

Pierwotniaki

Giardia intestinalis

Giardia intestinalis



Nicienie

Nicienie

Enterobius, Ascaris, Trichuris,

Enterobius, Ascaris, Trichuris,

Strongyloides, Trichinella, Anisakis,

Strongyloides, Trichinella, Anisakis,

Toxocara

Toxocara



Tasiemce

Tasiemce

Inwazje układu

Inwazje układu

nerwowego

nerwowego



Pierwotniaki

Pierwotniaki

- Toxoplazmoza nabyta i wrodzona

- Toxoplazmoza nabyta i wrodzona

- Pełzakowica mózgu ( Naegleria )

- Pełzakowica mózgu ( Naegleria )



Nicienie

Nicienie

- Strongyloidoza ( rzadko )

- Strongyloidoza ( rzadko )

- Trichinelloza

- Trichinelloza

- Toksokaroza

- Toksokaroza



Tasiemce

Tasiemce

- wągrzyca Taenia solium

- wągrzyca Taenia solium

- bąblowica ( torbiele larwalne ) Echinococcus

- bąblowica ( torbiele larwalne ) Echinococcus

granulosus i multilocularis

granulosus i multilocularis

Inwazje innych narządów

Inwazje innych narządów

(1)

(1)



Pierwotniaki

Pierwotniaki

- Toxoplazmoza oczna, węzłowa, uogólniona

- Toxoplazmoza oczna, węzłowa, uogólniona

- Pneumocystoza płuc

- Pneumocystoza płuc

- Trichomonoza nn. płciowych

- Trichomonoza nn. płciowych



Nicienie

Nicienie

- Ascarioza ( drogi żółciowe, trzustkowe, oskrzela,

- Ascarioza ( drogi żółciowe, trzustkowe, oskrzela,

płuca )

płuca )

- Strongyloidoza ( wątroba, płuca, serce )

- Strongyloidoza ( wątroba, płuca, serce )

Inwazje innych narządów

Inwazje innych narządów

(2)

(2)



Nicienie

Nicienie

- włośnica( mm. szkieletowe, m. serca,

- włośnica( mm. szkieletowe, m. serca,

płuca, nerki )

płuca, nerki )

- toksokaroza ( wątroba, gałka oczna, płuca )

- toksokaroza ( wątroba, gałka oczna, płuca )



Tasiemce

Tasiemce

- wągrzyca ( oko, mm. szkieletowe, m. serca,

- wągrzyca ( oko, mm. szkieletowe, m. serca,

płuca, j. otrzewnej )

płuca, j. otrzewnej )

- bąblowica ( wątroba, płuca, m. serca,

- bąblowica ( wątroba, płuca, m. serca,

śledziona, nerki, kości i in. )

śledziona, nerki, kości i in. )

Giardioza(lamblioza)

Giardioza(lamblioza)



E: lamblia ( Giardia intestinalis )

E: lamblia ( Giardia intestinalis )



I: cysta przenoszona z wodą lub żywnością

I: cysta przenoszona z wodą lub żywnością



K:

K:

- bóle brzucha, biegunka, stolce tłuszczowe,

- bóle brzucha, biegunka, stolce tłuszczowe,

wzdęcia, nudności, wymioty, utrata masy ciała

wzdęcia, nudności, wymioty, utrata masy ciała

- obj. pozajelitowe: przewlekła pokrzywka, zap.

- obj. pozajelitowe: przewlekła pokrzywka, zap.

jagodówki oka, zap. stawów

jagodówki oka, zap. stawów



z. wątrobowo-trzustkowy

z. wątrobowo-trzustkowy



z. dyspeptyczny

z. dyspeptyczny



z. rzekomowrzodowy

z. rzekomowrzodowy



z. alergiczny

z. alergiczny

Giardioza

Giardioza



Diagnostyka

Diagnostyka

- poszukiwanie cyst w kale

- poszukiwanie cyst w kale

- badanie treści XII-czej na obecność trofozoitów

- badanie treści XII-czej na obecność trofozoitów

- wykrycie antygenów G. lamblia w kale

- wykrycie antygenów G. lamblia w kale



Leczenie:

Leczenie:

- Metronidazol 250mg p.o. 3xdz przez 5-10 dni

- Metronidazol 250mg p.o. 3xdz przez 5-10 dni

dzieci 10-15 mg/kg. m.c/dobę

dzieci 10-15 mg/kg. m.c/dobę

- Tynidazol 600mg/dobę w dwóch dawkach przez 3-5

- Tynidazol 600mg/dobę w dwóch dawkach przez 3-5

dni

dni

dzieci 10-15 mg/kg/dobę 2 x dz

dzieci 10-15 mg/kg/dobę 2 x dz

- Ornidazol 500mg 2xdz

- Ornidazol 500mg 2xdz

- Furazolidon 6mg/kg/dobę 4 x dz przez 7-10 dni

- Furazolidon 6mg/kg/dobę 4 x dz przez 7-10 dni

Rzęsistkowica

Rzęsistkowica



E: rzęsistek pochwowy (Trichomonas

E: rzęsistek pochwowy (Trichomonas

vaginalis)

vaginalis)



I: trofozoit przenoszony z człowieka

I: trofozoit przenoszony z człowieka

na człowieka najczęściej drogą

na człowieka najczęściej drogą

kontaktów płciowych

kontaktów płciowych



K:

K:

- zakażenie pochwy, sromu, dróg

- zakażenie pochwy, sromu, dróg

moczowych

moczowych

- zapalenie żołędzi, cewki moczowej

- zapalenie żołędzi, cewki moczowej

Rzęsistkowica

Rzęsistkowica



Powikłania

Powikłania

- zapalenie miednicy małej, niepłodność

- zapalenie miednicy małej, niepłodność

- zapalenie najądrzy, gruczołu krokowego

- zapalenie najądrzy, gruczołu krokowego



Leczenie (jednoczesne obu partnerów)

Leczenie (jednoczesne obu partnerów)

- Metronidazol 250mg 3xdz-7 dni

- Metronidazol 250mg 3xdz-7 dni

- Tinidazol 2000mg jednorazowo

- Tinidazol 2000mg jednorazowo

- Ornidazol 500mg 2xdz-5 dni

- Ornidazol 500mg 2xdz-5 dni

Owsica(enterobiosis)

Owsica(enterobiosis)



E: owsik ludzki (Enterobius

E: owsik ludzki (Enterobius

vermicularis)

vermicularis)



I: jajo inwazyjne: droga fekalno –

I: jajo inwazyjne: droga fekalno –

oralna (ręce) lub wziewna (kurz),

oralna (ręce) lub wziewna (kurz),

larwa inwazyjna -retroinwazja

larwa inwazyjna -retroinwazja



K:

K:

- dyspepsja, nadpobudliwość, świąd

- dyspepsja, nadpobudliwość, świąd

odbytu

odbytu

Owsica

Owsica



Powikłania:

Powikłania:

- zakażenie dróg moczowo-płciowych

- zakażenie dróg moczowo-płciowych

- zakażenia bakteryjne skóry i śluzówki odbytu

- zakażenia bakteryjne skóry i śluzówki odbytu



Leczenie: 2-4 cykle

Leczenie: 2-4 cykle

- pyrantel(Combantrin)10mg/kg -co 2 tygodnie

- pyrantel(Combantrin)10mg/kg -co 2 tygodnie

- albendazol(Zentel) 200mg dzieci do 5 r.ż.

- albendazol(Zentel) 200mg dzieci do 5 r.ż.

400mg dzieci> 5 r.ż.- co 1

400mg dzieci> 5 r.ż.- co 1

m-c

m-c

- mebendazol(Vermox)100mg 1 x- co 1 m-c

- mebendazol(Vermox)100mg 1 x- co 1 m-c

Glistnica (ascariosis)

Glistnica (ascariosis)



E: glista ludzka (Ascaris lumbricoides)

E: glista ludzka (Ascaris lumbricoides)



I: jajo inwazyjne-ręce, woda, warzywa

I: jajo inwazyjne-ręce, woda, warzywa

zanieczyszczone ziemią

zanieczyszczone ziemią



K:

K:

- postać jelitowa (f. dorosłe)

- postać jelitowa (f. dorosłe)

- postać narządowa (f. larwalne) –

- postać narządowa (f. larwalne) –

hepatomegalia,

hepatomegalia,

suchy kaszel, stany spastyczne oskrzeli,

suchy kaszel, stany spastyczne oskrzeli,

krwioplucie, zesp. Loefflera

krwioplucie, zesp. Loefflera

- objawy ogólne: gorączka, alergia skórna,

- objawy ogólne: gorączka, alergia skórna,

zaburzenia snu, stany pobudzenia, eozynofilia

zaburzenia snu, stany pobudzenia, eozynofilia

Glistnica

Glistnica



Powikłania:

Powikłania:

- niedrożność jelit, dróg żółciowych

- niedrożność jelit, dróg żółciowych

- zapalenie trzustki

- zapalenie trzustki

- niedrożność dróg oddechowych

- niedrożność dróg oddechowych



Leczenie:

Leczenie:

- pyrantel 10mg/kg jednorazowo

- pyrantel 10mg/kg jednorazowo

- mebendazol(Vermox)100mg 2 x dz przez 3

- mebendazol(Vermox)100mg 2 x dz przez 3

dni

dni

- albendazol(Zentel) 200-400mg 1 x

- albendazol(Zentel) 200-400mg 1 x

- levamizol(Decaris) 2,5mg/kg

- levamizol(Decaris) 2,5mg/kg

Włosogłówczyca(trichuri

Włosogłówczyca(trichuri

oza)

oza)



E: włosogłówka ludzka( Trichiuris

E: włosogłówka ludzka( Trichiuris

trichiura)

trichiura)



I: jajo inwazyjne przenoszone przez

I: jajo inwazyjne przenoszone przez

brudne ręce, wodę, warzywa, owoce

brudne ręce, wodę, warzywa, owoce



K: bóle brzucha, przewlekła

K: bóle brzucha, przewlekła

biegunka ( czasami z dom. krwi),

biegunka ( czasami z dom. krwi),

alergia, nerwica

alergia, nerwica

Włosogłówczyca

Włosogłówczyca



Powikłania:

Powikłania:

- niedokrwistość

- niedokrwistość

- zaburzenia elektrolitowe

- zaburzenia elektrolitowe

- wyniszczenie

- wyniszczenie



Leczenie:

Leczenie:

- mebendazol(Vermox)100 mg 2 x dz-3 dni

- mebendazol(Vermox)100 mg 2 x dz-3 dni

- albendazol(Zentel) 400mg 1x dz-3 dni

- albendazol(Zentel) 400mg 1x dz-3 dni

Toksokaroza(zespół larwy

Toksokaroza(zespół larwy

wędrującej trzewnej)

wędrującej trzewnej)



E: glista psia, kocia( Toxocara canis et cati )

E: glista psia, kocia( Toxocara canis et cati )



I: jaja inwazyjne wydalane z kałem psów i kotów

I: jaja inwazyjne wydalane z kałem psów i kotów



K:

K:

- postać bezobjawowa

- postać bezobjawowa

- postać trzewna: ogólne osłabienie, stany

- postać trzewna: ogólne osłabienie, stany

podgorączkowe, wysypki skórne, limfadenopatia, bóle

podgorączkowe, wysypki skórne, limfadenopatia, bóle

głowy, kaszel, krwioplucie, bóle brzucha, hepatomegalia

głowy, kaszel, krwioplucie, bóle brzucha, hepatomegalia

- postać oczna (ziarniniaki w tylnym biegunie lub

- postać oczna (ziarniniaki w tylnym biegunie lub

obwodowo w gałce ocznej): jednostronne pogorszenie

obwodowo w gałce ocznej): jednostronne pogorszenie

widzenia

widzenia

- neurotoksokaroza ( meningitis, encephalitis, epilepsja)

- neurotoksokaroza ( meningitis, encephalitis, epilepsja)

Toksokaroza

Toksokaroza



Rozpoznanie:

Rozpoznanie:

- morfologia z rozmazem, eozynofilia (BLE), ocena

- morfologia z rozmazem, eozynofilia (BLE), ocena

aktywności aminotransferaz, USG j. brzusznej, badanie

aktywności aminotransferaz, USG j. brzusznej, badanie

dna oka, bad. serologiczne( IgG)

dna oka, bad. serologiczne( IgG)



Leczenie:

Leczenie:



p/pasożytnicze:

p/pasożytnicze:

- rekomendowane u dzieci– dietylokarbamazyna

- rekomendowane u dzieci– dietylokarbamazyna

(Hetrazan, Notezyna)-6 mg/kg/dobę-21 dni

(Hetrazan, Notezyna)-6 mg/kg/dobę-21 dni

- alternatywne - albendazol (Zentel) -15 mg/kg/dobę-7

- alternatywne - albendazol (Zentel) -15 mg/kg/dobę-7

dni

dni



p/zapalne: steroidy

p/zapalne: steroidy

Włośnica(trichinelloza)

Włośnica(trichinelloza)



E: włosień kręty( Trichinella spiralis)

E: włosień kręty( Trichinella spiralis)



I: larwa inwazyjna w mięsie świni i dzika

I: larwa inwazyjna w mięsie świni i dzika



K:

K:

- zespół biegunkowy

- zespół biegunkowy

- zespół włośnicowy (penetracja larw do

- zespół włośnicowy (penetracja larw do

mięśni): gorączka, bóle mięśni kończyn,

mięśni): gorączka, bóle mięśni kończyn,

zapalenie spojówek, obrzęki powiek,

zapalenie spojówek, obrzęki powiek,

zaburzenia mówienia, połykania, oddychania

zaburzenia mówienia, połykania, oddychania

Włośnica

Włośnica



K:

K:

- alergiczne zapalenie naczyń(vasculitis):

- alergiczne zapalenie naczyń(vasculitis):

wylewy dospojówkowe, podpaznokciowe,

wylewy dospojówkowe, podpaznokciowe,

pokrzywka

pokrzywka

- faza zaburzeń metabolicznych -

- faza zaburzeń metabolicznych -

hipoalbuminemia, hipoglikemia, hipokaliemia

hipoalbuminemia, hipoglikemia, hipokaliemia



Powikłania:

Powikłania:

- zapalenie opon i mózgu

- zapalenie opon i mózgu

- zapalenie płuc

- zapalenie płuc

- uszkodzenie mięśnia sercowego

- uszkodzenie mięśnia sercowego

Włośnica

Włośnica



Diagnostyka:

Diagnostyka:

- leukocytoza, eozynofilia

- leukocytoza, eozynofilia

- badania serologiczne (ELISA)

- badania serologiczne (ELISA)

- ↑CPK, LDH

- ↑CPK, LDH

- biopsja mięśni

- biopsja mięśni



Leczenie:

Leczenie:

- mebendazol lub albendazol 5mg/kg m.c./dobę przez 7

- mebendazol lub albendazol 5mg/kg m.c./dobę przez 7

dni

dni

- salicylany

- salicylany

- steroidy: prednizon 0,5-1 mg/kg m.c./dobę przez 3-14

- steroidy: prednizon 0,5-1 mg/kg m.c./dobę przez 3-14

dni

dni

Tasiemczyca

Tasiemczyca

(T.nieuzbrojony)

(T.nieuzbrojony)



E: tasiemiec nieuzbrojony(Taenia saginata)

E: tasiemiec nieuzbrojony(Taenia saginata)



I: wągier bydlęcy

I: wągier bydlęcy



K:

K:

- bóle brzucha

- bóle brzucha

- nudności

- nudności

- wzmożone lub upośledzone łaknienie

- wzmożone lub upośledzone łaknienie

- biegunki lub zaparcia

- biegunki lub zaparcia

- osłabienie, zaburzenia snu,

- osłabienie, zaburzenia snu,

niedokrwistość

niedokrwistość

Tasiemczyca

Tasiemczyca

(T.nieuzbrojony)

(T.nieuzbrojony)



Rozpoznanie:

Rozpoznanie:

- czynne wypełzanie członów macicznych przez

- czynne wypełzanie członów macicznych przez

odbyt ( ocena morfologiczna)

odbyt ( ocena morfologiczna)

- jaja w kale

- jaja w kale

- antygeny tasiemca w kale

- antygeny tasiemca w kale



Leczenie:

Leczenie:

- prazykwantel(Cesol) 5-10mg/kg-jednorazowo

- prazykwantel(Cesol) 5-10mg/kg-jednorazowo

- alt.: niklozamid(Yomesan) 2g (dzieci 50 mg/kg

- alt.: niklozamid(Yomesan) 2g (dzieci 50 mg/kg

m.c)

m.c)

Tasiemczyca

Tasiemczyca

(T.uzbrojony)

(T.uzbrojony)



E: tasiemiec uzbrojony (Taenia solium)

E: tasiemiec uzbrojony (Taenia solium)



I: wągier świński

I: wągier świński



K:

K:

- postać jelitowa często bezobjawowa

- postać jelitowa często bezobjawowa

- wągrzyca: tk. podskórnej, mm. szkieletowych, płuc,

- wągrzyca: tk. podskórnej, mm. szkieletowych, płuc,

oka, jamy otrzewnej, mózgu

oka, jamy otrzewnej, mózgu



R:

R:

- ocena morfologiczna członów macicznych

- ocena morfologiczna członów macicznych



L: prazykwantel( Cesol )

L: prazykwantel( Cesol )

- postać jelitowa 5-10 mg/kg 1x

- postać jelitowa 5-10 mg/kg 1x

- wągrzyca mięśni 25 mg/kg-4 dni

- wągrzyca mięśni 25 mg/kg-4 dni

- wągrzyca mózgu 50 mg/kg/dobę-14 dni

- wągrzyca mózgu 50 mg/kg/dobę-14 dni

- wągrzyca oka -chirurgiczne

- wągrzyca oka -chirurgiczne

Echinokokoza

Echinokokoza

(bąblowica jednojamowa)

(bąblowica jednojamowa)



E: Echinococus granulosus

E: Echinococus granulosus



I: jaja przenoszone z sierści lub kału psa

I: jaja przenoszone z sierści lub kału psa



K: postać pęcherzowa (torbiel)

K: postać pęcherzowa (torbiel)

zawierająca protoskoleksy umiejscawia

zawierająca protoskoleksy umiejscawia

się w tkankach: wątroba(60%),

się w tkankach: wątroba(60%),

płuca(20%), mózg(2%), mięsień sercowy,

płuca(20%), mózg(2%), mięsień sercowy,

nerki, kości, śledziona

nerki, kości, śledziona



Powikłania: pęknięcie torbieli, wstrząs,

Powikłania: pęknięcie torbieli, wstrząs,

wtórne zakażenie bakteryjne

wtórne zakażenie bakteryjne

Echinokokoza

Echinokokoza



Rozpoznanie:

Rozpoznanie:

- badania obrazowe –USG, TK, RM

- badania obrazowe –USG, TK, RM

- testy immunoenzymatyczne ELISA+ Western - Blot

- testy immunoenzymatyczne ELISA+ Western - Blot

- biopsja aspiracyjna cienkoigłowa celowana

- biopsja aspiracyjna cienkoigłowa celowana

- śródoperacyjne badanie histopatologiczne

- śródoperacyjne badanie histopatologiczne



Leczenie:

Leczenie:

- operacyjne

- operacyjne

- farmakologiczne: albendazol ( Zentel ) 10-15

- farmakologiczne: albendazol ( Zentel ) 10-15

mg/kg/24h –przez 30 dni, kurację powtórzyć 1-2

mg/kg/24h –przez 30 dni, kurację powtórzyć 1-2

razy po 14 dniach przerwy

razy po 14 dniach przerwy

Alweokokoza

Alweokokoza

(bąblowica wielojamowa)

(bąblowica wielojamowa)



E: Echinococcus multilocularis

E: Echinococcus multilocularis



I: jajo obecne w owocach, grzybach

I: jajo obecne w owocach, grzybach

leśnych skażonych kałem lisa

leśnych skażonych kałem lisa



K: postać larwalna (torbiel

K: postać larwalna (torbiel

wielokomorowa) rozrasta się

wielokomorowa) rozrasta się

naciekając tkanki:

naciekając tkanki:

- wątroba, płuca, mózg

- wątroba, płuca, mózg

Alweokokoza

Alweokokoza

(bąblowica wielojamowa)

(bąblowica wielojamowa)



Rozpoznanie:

Rozpoznanie:

- badania obrazowe (obraz „kwiatu lilii” i/lub

- badania obrazowe (obraz „kwiatu lilii” i/lub

„plastra miodu”)

„plastra miodu”)

- badania serologiczne + Western - Blot

- badania serologiczne + Western - Blot

- bad. PCR w bioptatach wątroby

- bad. PCR w bioptatach wątroby

- badanie histopatologiczne

- badanie histopatologiczne



Leczenie:

Leczenie:

- operacyjne-radykalny zabieg chirurgiczny

- operacyjne-radykalny zabieg chirurgiczny

- farmakologiczne – albendazol (Zentel) 10-15

- farmakologiczne – albendazol (Zentel) 10-15

mg/kg/24h -30 dni, powtarzana wielokrotnie ( po

mg/kg/24h -30 dni, powtarzana wielokrotnie ( po

każdym cyklu 14 dni przerwy ) nawet całe życie

każdym cyklu 14 dni przerwy ) nawet całe życie



Rokowanie: złe (33% zgonów)

Rokowanie: złe (33% zgonów)

Hymenolepioza

Hymenolepioza

(tasiemiec karłowaty)

(tasiemiec karłowaty)



E: tasiemiec karłowaty ( Hymenolepis

E: tasiemiec karłowaty ( Hymenolepis

nana )

nana )



I: jaja inwazyjne w pokarmach

I: jaja inwazyjne w pokarmach

zanieczyszczonych kałem myszy

zanieczyszczonych kałem myszy



K: bóle brzucha, wymioty, utrata apetytu

K: bóle brzucha, wymioty, utrata apetytu

i masy ciała, nerwica, zaburzenia snu,

i masy ciała, nerwica, zaburzenia snu,

świąd skóry okolicy odbytu

świąd skóry okolicy odbytu



L: prazykwantel( Cesol ) 25 mg/kg 1x,

L: prazykwantel( Cesol ) 25 mg/kg 1x,

ew. powtórzenie kuracji

ew. powtórzenie kuracji

Pomyśl o inwazji w

Pomyśl o inwazji w

przypadku:

przypadku:



dziecka

dziecka



osoby z upośledzoną odpornością

osoby z upośledzoną odpornością



niepokoju, pobudzenia ruchowego, zaburzeń

niepokoju, pobudzenia ruchowego, zaburzeń

snu

snu



utraty masy ciała

utraty masy ciała



przewlekłej biegunki

przewlekłej biegunki



przewlekłych, nawracających stanów obturacji

przewlekłych, nawracających stanów obturacji

oskrzeli

oskrzeli



nawracających wysypek skórnych

nawracających wysypek skórnych



eozynofilii

eozynofilii



gdy nie wiesz o czym masz myśleć

gdy nie wiesz o czym masz myśleć

Profilaktyka inwazji

Profilaktyka inwazji



mycie rąk przed posiłkami

mycie rąk przed posiłkami



mycie rąk po kontakcie ze zwierzętami

mycie rąk po kontakcie ze zwierzętami



mycie warzyw i owoców

mycie warzyw i owoców



odrobaczanie zwierząt domowych

odrobaczanie zwierząt domowych



oznaczanie miejsc defekacji psów i kotów

oznaczanie miejsc defekacji psów i kotów



zabezpieczanie piaskownic przed

zabezpieczanie piaskownic przed

zwierzętami

zwierzętami



ogradzanie placów zabaw siatką 1,5m

ogradzanie placów zabaw siatką 1,5m



sprzątanie miejsc zabaw dzieci

sprzątanie miejsc zabaw dzieci



prawidłowa obróbka termiczna mięsa i ryb

prawidłowa obróbka termiczna mięsa i ryb



unikanie mięsa nie badanego

unikanie mięsa nie badanego