background image

PODSTAWY 
RACHUNKOWOŚCI

WYKŁAD 3

Dr Marcin Jędrzejczyk

background image

ZADANIE KSIĘGOWE

1. Otworzyć konta ze stanami początkowymi 

wynikającymi z bilansu otwarcia (należy 
otworzyć WSZYSTKIE KONTA znajdujące się w 
bilansie otwarcia).

2. Zaksięgować operacje gospodarcze dane w 

zadaniu (jeżeli brakuje kont , które zostały 
otwarte zgodnie z bilansem otwarcia NALEŻY 
JE OTWORZYĆ STOSOWNIE DO POTRZEB), 
pamiętając o zasadzie dt=ct

3. Zamknąć WSZYSTKIE KONTA i wyznaczyć 

salda końcowe

4. Sporządzić bilans zamknięcia (POMINĄĆ 

KONTA Z ZEROWYM SALDEM, uwzględnić 
nowo otwarte konta)

background image

OPERACJE GOSPODARCZE

W firmie X środki pieniężne w banku są 

ewidencjonowane na koncie "Rachunek 

bankowy„. Stan i zmiany stanu środków 

pieniężnych w banku potwierdzone WB 

(wyciągami bankowymi) przedstawiały się w 

okresie obrachunkowym następująco (wartość 

w zł): 

0. Stan początkowy (BO - bilans otwarcia)

1. Realizacja obcego czeku rozrachunkowego
2. Wpływ należności od odbiorcy X

3. Spłata zobowiązania wobec dostawcy Y

4. Wpływ oprocentowania środków pieniężnych na 

rachunku bankowym

5. Realizacja własnego czeku rozrachunkowego
6. Spłata kredytu bankowego

7. Korekta (in plus) stanu rachunku bankowego 

uzgodniona z bankiem

8. Spłata zobowiązania wobec budżetu

9. Podjęcie gotówki do kasy (czek gotówkowy)

5 000

1 300

200

350

150

750

2 150

25

600

1 500

background image

OPERACJE GOSPODARCZE

W firmie X należności są ewidencjonowane na 

koncie „Należności”. Stan i zmiany stanu 

należności przedstawiały się w okresie 

obrachunkowym następująco (wartość w zł): 

0. Stan początkowy (BO - bilans otwarcia)
1. Wpływ należności od odbiorcy X
2. Uznanie należności od odbiorcy Y za nieściągalną
3. Sprzedaż odbiorcy C towarów na kredyt kupiecki
4. Uznanie należności od odbiorcy A za przedawnioną
5. Wypłata pracownikowi P zaliczki na delegację
6. Korekta (in plus) stanu należności od odbiorcy Z
7. Kompensata należności ze zobowiązaniami 
dotycząca kontrahenta S
8. Rozliczenie pracownika P z zaliczki na delegację - 
rachunki na kwotę

300
200

50

300
100
180

20

240
180

background image

OPERACJE GOSPODARCZE

W firmie Y zobowiązania z różnych tytułów, dotyczące 
różnych podmiotów gospodarczych, instytucji 
i pracowników, są ewidencjonowane na wspólnym koncie 
„Zobowiązania”. Stan i zmiany zobowiązań przedstawiały 
się w okresie obrachunkowym nastę pująco (wartość w 
zł):

0. Stan początkowy (BO - bilans otwarcia)

1. Uregulowanie zobowiązań z tytułu podatku od 
nieruchomości

2. Zakup na kredyt materiałów od dostawcy D

3. Sporządzenie listy płac pracowników (płace brutto)

4. Naliczenie składek z tytułu ubezpieczeń społecznych

5. Spłata zobowiązania wobec dostawcy D

6. Otrzymanie faktury za energię elektryczną
7. Uznanie zobowiązania wobec dostawcy M za 

przedawnione

8. Korekta (in minus) stanu zobowiązań wobec dostawcy K

9. Sporządzenie deklaracji podatku dochodowego od osób 

prawnych

1 900

1 440
2 200

10 00

0

4 500

2 200

850
150

10

400

background image

OPERACJE GOSPODARCZE

W firmie MONO, stanowiącej własność Moniki Nowak, 
kapitał na początek okresu wynosił 5.000 zł. W okresie 
sprawozdawczym miały miejsce m.in. operacje 
gospodarcze dotyczące kapitału (wartość w zł):

1.

Właścicielka  uregulowała  zobowiązanie  Firmy  z  własnych 
środków 

2.

Firma  sprzedała  za  gotówkę  towary  o  wartości  - 

właścicielka  nie  wpłaciła  do  kasy  firmy  środków 

pieniężnych otrzymanych od odbiorcy.

3.

Właścicielka  wpłaciła  do  banku  (na  rachunek  Firmy) 

osobiste środki pieniężne

4.

Właścicielka  pobrała  z  kasy  Firmy  środki  pieniężne  na 

prywatne cele, np. na utrzymanie gospodarstwa domowego

300

50

250

200

background image

KONTA AKTYWNO - 
PASYWNE

W spółce z o.o. stany rozrachunków z pracownikami na 
początek okresu sprawozdawczego przedstawiały się 
następująco (wartość w zł):

• należności od pracowników

• zobowiązania wobec pracowników

780

160

W okresie sprawozdawczym miały miejsce następujące 
operacje gospodarcze dotyczące tych rozrachunków:

1. Sporządzono listę płac pracowników za bm.

a) płace brutto

b) podatek dochodowy od osób fizycznych

c) płace netto 

2. Pracownik A pobrał zaliczkę na wyjazd służbowy
3. Pracownik B zwrócił do kasy równowartość zawinionego niedoboru

4. Wypłacono pracownikom wynagrodzenia za bm

5.  Pracownik  C  przedstawił  fakturę  za  zakupione  przez  siebie  materiały 

biurowe (nie pobierał zaliczki)

6. Pracownik A rozliczył się z pobranej zaliczki na wyjazd służbowy:

a) koszty wyjazdu

b) zwrot do kasy

15 0

00

3 15

0

………

1 00

0

300

11 8

50

320

850

150

background image

ZASADA PODWÓJNEGO 
ZAPISU

SUMA 

SUMA

ZAPISÓW 

=

ZAPISÓW

DEBETOWYCH 

KREDYTOWYCH

EFEKT:

ZACHOWANIE RÓWNOWAGI BILANSOWEJ

background image

ZADANIE KSIĘGOWE

1. Otworzyć konta ze stanami początkowymi 

wynikającymi z bilansu otwarcia (należy otworzyć 
WSZYSTKIE KONTA znajdujące się w bilansie 
otwarcia) .

2. Zaksięgować operacje gospodarcze dane w 

zadaniu (jeżeli brakuje kont , które zostały otwarte 
zgodnie z bilansem otwarcia NALEŻY JE 
OTWORZYĆ STOSOWNIE DO POTRZEB), 
pamiętając o zasadzie dt=ct .

3. Zamknąć WSZYSTKIE KONTA i wyznaczyć salda 

końcowe.

4. Sporządzić bilans zamknięcia (POMINĄĆ KONTA 

Z ZEROWYM SALDEM, uwzględnić nowo otwarte 
konta).

background image

ZADANIE KSIĘGOWE – 
przykład 1

Spółka Y S.A. prowadzi działalność handlową. Bilans 
Spółki na początku obrotowego przedstawia się 
następująco: 
BILANS spółki Y S.A. na dzień 1.01.200Xr.

AKTYWA

Wart

ość 

tys. 

PASYWA

Wart

ość 

tys. 

Środki trwałe

Długoterminowe aktywa 

finansowe - udziały

Towary

Należności z tytułu dostaw 

i usług 

Krótkoterminowe aktywa 

finansowe

- akcje 

- środki pieniężne na 

rachunkach

400

100

190

85

160

165

Kapitał zakładowy 

Kapitał zapasowy 

Zobowiązania 

długoterminowe -kredyty 

Zobowiązania z tytułu 

dostaw i usług 

Zobowiązania wekslowe 

Zobowiązania z tytułu 

podatków 

Zobowiązania z tytułu 

wynagrodzeń

550

50

250

170

45

25

10

AKTYWA razem

1.10

0

PASYWA razem

1.10

0

background image

ZADANIE KSIĘGOWE 
przykład 1

1. Zakupiono na kredyt kupiecki towary o wartości w cenie 

zakupu

2. Podjęto czekiem gotówkowym środki pieniężne na 

wypłatę zaległych wynagrodzeń (WB)

3. Wypłacono z kasy wynagrodzenia

4. Otrzymano wyciąg bankowy (WB) stwierdzający wpływ 

należności od firmy ELEMIS S.A.

5. Wypłacono J. Nowemu zaliczkę na zakup materiałów 

biurowych (KW)

6. Otrzymano wyciąg bankowy (WB) potwierdzający spłatę 

zobowiązania z tytułu dostaw i usług

7. Udzielono spółce NOWOŚĆ pożyczki na okres 18 miesięcy 

(WB)

8. Pracownik J. Nowy przedłożył rozłiczenie pobranej zaliczki 

(op. 5):

a) faktura za materiały biurowe i przekazanie materiałów do 

magazynu

b) zwrot do kasy

9.  Spłacono  zobowiązania  z  tytułu  podatków  (WB 

otrzymano)

12.000

10.000

8.500

15.000

800

22.000

30.000

650

150

25.000

W styczniu 200X r. miały miejsce następujące operacje 
gospodarcze (wartość w zł):

background image

ZADANIE KSIĘGOWE – 
przykład 1

BILANS spółki Y S.A. na dzień 31.01.200Xr.

AKTYWA

Wart

ość 

tys. 

PASYWA

Wart

ość 

tys. 

Środki trwałe

Długoterminowe aktywa 

finansowe – udziały

-pożyczki udzielone

Materiały

Towary

Należności z tytułu dostaw 

i usług 

Krótkoterminowe aktywa 

finansowe

- akcje 

-środki pieniężne na 

rachunkach

-Środki pieniężne w kasie

400

100

30

0,65

202

70

160

93

0,85

Kapitał zakładowy 

Kapitał zapasowy 

Zobowiązania 

długoterminowe -kredyty 

Zobowiązania z tytułu 

dostaw i usług 

Zobowiązania wekslowe 

Zobowiązania z tytułu 

podatków 

Zobowiązania z tytułu 

wynagrodzeń

550

50

250

160

45

0

1,5

AKTYWA razem

1056

,5

PASYWA razem

1056

,5

background image

ZADANIE KSIĘGOWE 
przykład 2

Spółka X S.A. rozpoczęła działalność 1.09.200X r. 
dysponując kapitałem zakładowym 600.000 zł (6.000 
akcji), który został ulokowany w rzeczowych 
składnikach aktywów- trwałych (pawilon handlowy - 
300.000 zł. wyposażenie -60.000 zł), w towarach 
(200.000 zł) oraz w środkach pieniężnych na rachunku 
bankowym (40.000 zł). Pawilon wraz z wyposażeniem 
oraz towary stanowił aport, za który akcjonariusze 
nabyli prawo własności (otrzymali akcje Spółki). Środki 
pieniężne na rachunku bankowym pochodziły ze 
sprzedaży pozostałej części akcji.
 
Bilans spółki X S.A. w którym składniki bilansu zostały 
uporządkowane według rosnącej płynności (AKTYWA) i 
rosnącej wymagalności (PASYWA), przedstawiono na 
następnym slajdzie.

background image

ZADANIE KSIĘGOWE – 
przykład 2

AKTYWA

Wart
ość w 

tys. 

PASYWA

Wart
ość 


tys. 

Środki trwałe 

Towary 
Należności od 
odbiorców 
Krótkotermin. aktywa 

finansowe 
- papiery wartościowe
- środki pieniężne na 

rachunkach

500

200

90

60

50

Kapitał zakładowy

Długoterminowe kredyty 
Zobowiązania wobec 
dostawców
Zobowiązania 

publicznoprawne 
Zobowiązania wobec 
pracowników

600

100
110

70

20

AKTYWA razem

900 PASYWA razem

900

background image

ZADANIE KSIĘGOWE – 
przykład 2

1. Podjęto gotówkę z banku do kasy na wypłatę zaległych 

wynagrodzeń

2. Wypłacono z kasy wynagrodzenia

3. 

Sprzedano 

firmie 

ELTOR. 

udzielając 

kredytu 

kupieckiego (zaplata  prze lewem w ciągu 7 dni), towary o 

wartości w cenie sprzedaży (Fa)

4.  Wydano  z  magazynu  sprzedane  towary  (Wz).  których 

wartość w cenie zakupu wynosiła

5.  Zakupiono  na  kredyt  kupiecki  towary  o  wartości  w 

cenie zakupu

6.  Otrzymano  wyciąg  bankowy  (WB)  stwierdzając  wpływ 

należności od firmy ELTOR

7.  Zakupiono  akcje  obce  (na  trzy  lata)  wystawiając  czek 

gotówkowy, który został w tym samym dniu zrealizowany 

(WB otrzymano)

8.  Ze  specjalnie  zaciągniętego  krótkoterminowego 

kredytu 

bankowego 

spłacono 

zobowiązania 

wobec 

dostawców

9.  W  wyniku  drugiej  emisji  sprzedano  za  gotówkę  100 

akcji  własnych  o  wartości  nominalnej  100 000,  których 

wartość emisyjna wynosiła 135 000

10. Przekazano gotówkę z kasy do banku (WB otrzymano)

11.  Spłacono  zobowiązania  z  tytułu  podatków  (WB 

otrzymano) 

20.000

15.000

185.000

125.000

55.000

140.000

100.000

110.000

128.000

70.000

background image

ZADANIE KSIĘGOWE – 
przykład 2

12. Sprzedano 40% zapasu towarów za

• otrzymano czek rozrachunkowy na kwotę

• płatność przelewem

• sprzedaż gotówkowa

• wartość sprzedanych towarów w cenie zakupu

13.  Zapłacono  gotówką  za  usługi  transportowe 

zakupione w styczniu

14. Sporządzono listę płac za styczeń:

a) wynagrodzenia brutto

b) podatek dochodowy od osób fizycznych

c)  obligatoryjne  składki  ZUS  -  część  pokrywana 

przez pracowników

d) wynagrodzenia netto

15.  Naliczono  składki  ZUS  (20.41%)  pokrywane 

przez pracodawcę

16.  Otrzymano  rachunek  za  naprawę  w  styczniu 

urządzeń chłodniczych

17. Opłacono gotówką czynsz za styczeń

18.  Przekazano  środki  pieniężne  z  kasy  do  banku 

(WB otrzymano)

19.  Zrealizowano  obcy  czek  rozrachunkowy  (WB 

otrzymano)

75.000

25.500

30.000

………

………

6.000

25.000

4.750

4.678

15.572

5.103

700

880

20.000

25.500


Document Outline