Licencje jako źródło
innowacji

Prof. dr hab. Józef Szabłowski

Cele umów licencyjnych



Rozpowszechnienie wynalazków, wzorów
użytkowych, praw autorskich,



Usprawnienie lub wprowadzenie nowych wyrobów,
procesów produkcyjnych,



Wzrost eksportu zatrudnienie i produktywności
przy najniższym koszcie,



Rozwój gospodarczy w kraju zakupującym licencje,



Skrócenie cyklu B+R,



Osiągnięcie dochodów poprzez sprzedawcę
licencji.

Działania rządów zwiększające zdolność

przedsiębiorstw do zakupu licencji

1.

Tworzenie specjalnego prawa i instytucji do zajmowania

się sprawami zakupu i wdrożeń licencji.

2.

Przygotowanie kadr do wdrożenia licencji.

3.

Tworzenie infrastruktury społecznej ) edukacja, nauka,

zdrowie) i ekonomicznej (łączność , transport).

4.

Stosowanie odpowiedniej polityki podatkowej w celu

pobudzenia zakupu pożądanych typów technologii

wykorzystujących dobra miejscowe, wytwarzających

substytuty dóbr importowanych, produkty na eksport.

5.

Wspomaganie finansowe.

6.

Preferowanie produktów krajowych.

Przedmiot umów
licencyjnych

1. Joint ventures

2. Inwestycje bezpośrednie

Umowy mogą dotyczyć:

-

transferu technologii (know – how),

-

wykorzystania patentów,

-

znaków handlowych,

-

dostarczenie serwisu technicznego.

Umowy licencyjne mogą mieć charakter:

-

krajowy,

-

zagraniczny.

Krajowe umowy licencyjne

1. Do 1972r. Istniała zasada nieodpłatnego stosowania

wynalazków. Wynalazczość w jednostkach gospodarki
uspołecznionej stanowiła własność państwa.

2. W roku 1972 wprowadzono możliwość stosowania

umów między jednostkami gospodarki uspołecznionej.
Umowy miały charakter odpłatny jeżeli strony nie
postanowiły inaczej.

3. W roku 1984 rozszerzono stosunki cywilno – prawne

miedzy jednostkami gospodarstw uspołecznionych a
tymi jednostkami i sektorem nieuspołecznionym.
Wprowadzono sprzedaż i zakup licencji na ogólnych
zasadach powszechnego obrotu licencyjnego.

Umowa licencyjna

Umowa licencyjna polega na tym, że
uprawniony z patentu ( prawo ochronne)
udziela upoważnienia innej osobie do
korzystania z jego wynalazku (wzoru
użytkowego)

Treść umowy licencyjnej:

-projekty wynalazcze,
-Doświadczenia techniczno – organizacyjne,
-Dane dotyczące patentów i praw ochronnych przysługujących
licencjodawcy,

-Określenie rodzaju licencji,
-Okres na jaki zawiera się umowę,
-Wysokość i terminy opłat licencyjnych,
-Zakres udzielonej pomocy,
-Zakres sprawności technicznej projektu wynalazczego,
-Zasady współpracy i odpowiedzialności w razie nie wykonania
umowy przez jedną ze stron.

Podział licencji

- kryterium: prawo sprzedaży

a) Licencja wyłączna (bez prawa odsprzedaży),

b) Licencja niewyłączna (z prawem odsprzedaży).

- kryterium: zakres korzystania z wynalazku

a) Licencja pełna (korzystanie z prawa jak

sprzedawca),

b) Licencja niepełna – występuje gdy w umowie

wprowadzono ograniczenia.

Licencja otwarta

Występuje wówczas, gdy uprawniony z
patentu składa w Urzędzie Patentowym
oświadczenie o gotowości udzielenia
licencji na stosowanie jego wynalazku
nieodpłatnie albo pod warunkiem
udzielenia opłaty licencyjnej.

Międzynarodowy obrót
licencjami

Wyróżniamy:

a) Licencje na patent,

b) Know – how – dosłownie poznać tajemnice

produkcji,

c) Licencje mieszane.

Know – how w szczególności dotyczy:

-przekazania receptur projektów konsultacyjnych i
dokumentacji do projektów,

-Dostarczenia specjalistycznych maszyn i urządzeń,
-Oddania do dyspozycji licencjobiorcy
wykwalifikowanego personelu,

-Oddania do dyspozycji licencjobiorcy
wykwalifikowanego personelu technicznego jako
doradców przy uruchomieniu nowych zdolności
produkcyjnych, szkolenia załogi i kontroli nad
eksploatacją nowego aparatu produkcyjnego.

- określenia rodzaju materiałów i sposobu konserwacji
urządzeń.

Licencje mieszane

Mają za przedmiot wiedzę chronioną
patentem i nie chronioną w postaci know –
how, uzupełniająca wiedza niechroniona
dotyczy najczęściej warunków działania
opatentowanego wynalazku i wszelkich
doświadczeń licencjodawcy w zakresie
produkcyjnej eksploatacji nowego
rozwiązania technicznego.

W ostatnich latach pojawiły się nowe
formy współpracy zagranicznej:

1. Joint ventures,

2. Franschising – jest specyficzną formą porozumienia

licencyjnego, w którym licencjodawca (franchisor) udziela
odpłatnie licencjobiorcy praw do:

-

używania marki handlowej,

-

znaku firmowego, łącznie z serwisem i pomocą techniczną,
szkoleniem zawodowym,

-

menegentem.

3. Kontakty w sprawie zarządzania

- przekazywanie kontroli nad przedsiębiorstwem wyspecjalizowanej

firmie, która za opłatą sprawuje funkcje menedżerskie zamiast
wybranego zarządu ( lub mianowanego ) przez właścicieli.

Bezpośrednie instytucje zagraniczne a
decyzje o zakupie licencji

Firma z kraju będącego źródłem technologii

(source country firm – SCF), która ma
przewagę technologiczną względem firmy w
innym kraju ma do wyboru:

1. Udostępnienie swojej technologii (lub wyboru)

w tamtym kraju na drodze licencyjnej,

2. Otwarcie własnej firmy w kraju gospodarza

( host country firm – HCF) czyli bezpośrednią
inwestycję zagraniczną (direct foreign
investment – DFI),

3. Eksport produktu.

Trzy stadia postępowania
prowadzące do DFI

1. Początkowa faza cyklu życia produktu – eksport.

2. Wzrost popytu – odpowiednia wielkość popytu –

licencje.

3. Duży popyt – pojawia się problem czy udzielić

licencji czy bezpośrednio wejść na rynek (DFI).

Publikacje

Przekaźniki wiedzy relatywnie nowej.

Trzy rodzaje publikacji:

1. Publikacje o charakterze naukowym jak :

książki, artykuły, referaty, komunikaty.

2. Publikacje pozanaukowe jak: prospekty, opisy

urządzeń, procesów lub procedur
organizacyjnych, instrukcje montażu i obsługi.

3. Opisy patentowe sporządzone przed

wydaniem patentów poprzez urzędy
patentowe poszczególnych krajów.

Międzynarodowy ruch
ludności a innowacyjność

A. Lősch – człowiek wybiera te miejsca działalności, które

zna.

W.I. Lenin – działalnośc przemysłowa zasklepiona jest w

sobie, oderwana od światowego nurtu naukowo –
przemysłowego

-

praktyki i szkolenia zagranicą

-

Szkolenie poprzez zagranicznych fachowców w kraju,

-

Seminaria, konferencje,

-

Wyjazdy specjalistyczne i turystyczne

-

Bezpośrednie zatrudnienie zagranicznych fachowców w
jednostce odbierającej wiedzę techniczną tzw. Drenaż
mózgów.

Zalety zakupu licencji:

1. Dostarczanie wiedzy nadającej się do bezpośredniego

zastosowania.

2. Skracanie czasu tworzenia nowych wyrobów.

3. Niższe koszty bezpośrednie niż przy prostym imporcie

produktów.

4. Uzyskanie specjalistycznej wiedzy naukowo –

technicznej, doświadczenia produkcyjnego.

5. Możliwość rozwiązania zadań naukowo – technicznych

trudnych w realizacji.

6. Ułatwienie działalności marketingowej łącznie z

dostępem do rynków zagranicznych.

Wady zakupu licencji:

1. Uzależnienie się od licencjodawcy.

2. Kierunki produkcji.

3. Pośrednie oddziaływanie licencjodawcy na rozwój

prac badawczych.

4. Utrzymanie dystansu do licencjodawcy – licencje to

nie nowość

5. Wymuszenie importu surowców, materiałów i

półfabrykatów, zespołów.

6. Zaangażowanie importowe.

7. Zakup maszyn.