FIZJOLOGIA UKŁADU NERWOWEGO AUTONOMICZNEGO

Badanie podmiotowe szczegółowe

BADANIE PODMIOTOWE GŁOWY

Bóle głowy.

Ból głowy może wystąpić z różnych przyczyn:



przyczyny wewnątrzczaszkowe, które zwiększają pojemność czaszki,

jak guzy, ropnie, krwotoki i takie, które nie zwiększają: migrena,

zmiany w płynie mózgowo-rdzeniowym,



do przyczyn zewnątrzczaszkowych zalicza się zmiany chorobowe

wychodzące z pokrywy czaszki, z naczyń, z oczu, uszu, nosa,

kręgosłupa szyjnego, neuralgie,



schorzenia

ogólne

obejmują

choroby

sercowo-naczyniowe,

schorzenia

ogólne

obejmują

choroby

sercowo-naczyniowe,

nadciśnienie, niedocukrzenie, alergie, zatrucia i inne.

Bóle głowy mogą też być psychogenne i pourazowe.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Zbierając wywiad, należy zwrócić uwagę na:

Charakter bólu (bóle występujące nagle, opasujące itp.), natężenie.

Umiejscowienie – w zakresie oka, uszu, nosa, zębów, zatok nosowych.

Bóle obejmujące połowę głowy są znamienne dla migreny, nerwobólu n.

trójdzielnego.

Czas trwania, bóle napadowe, przewlekłe.

Objawy towarzyszące bólom głowy, jak zaburzenia widzenia w jaskrze,

mroczki – w migrenie. Bólom głowy mogą towarzyszyć wymioty, zawroty

głowy (migrena, urazy).

Choroby towarzyszące bólom głowy, zatrucia.

Zawroty głowy

mogą występować przy zmianie pozycji, nagłym powstaniu

lub nawet w spoczynku. Zawrót głowy może spowodować utratę

równowagi

i upadek. Mogą mu towarzyszyć nudności, wymioty. Zawroty głowy

mogą być pochodzenia błędnikowego, móżdżkowego, mózgowego,

toksycznego, krążeniowego i innego.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Oczy.

Wzrok – bystrość wzroku; jakich chory używa okularów. Jak dawno istnieją

zaburzenia wzroku, czy wystąpiły nagle, czy powoli. Ból oczu, może być

pochodzenia ocznego, lub zależeć od sąsiadujących z gałką oczną tkanek.

Obrzęki powiek.

Uszy.

Słuch można ocenić już podczas rozmowy z chorym. Jeśli chory słyszy

gorzej, to powinno się ustalić czas trwania tego stanu. Ból w uchu może

pochodzić z zapalenia ucha zewnętrznego, wewnętrznego. Mogą pojawić się:

sączenie z ucha, szumy.

Nos.

Zaburzenia drożności, zmiana powonienia. Krwawienia z nosa. Katar

sienny.

Jama ustna, gardło.

Zapytujemy o suchość w jamie ustnej, pieczenie języka,

ból. Należy spytać o uzębienie. Ból gardła, trudność połykania pokarmów

stałych, płynnych. Szczękościsk. Bóle gardła występują w ostrym i

podostrym zapaleniu migdałków, ropniu okołomigdałkowym, w przypadku

ciała

obcego

ciała

obcego

w migdałku, w zmianach wrzodziejących. Bóle napadowe gardła mogą być

na tle neuralgii nerwu językowo-gardłowego. Utrudnienie połykania

występuje

w zapaleniu gardła, migdałków, w porażeniu podniebienia miękkiego, w

ropniu pozagardłowym, w nowotworach gardła lub migdałków. Kurcze gardła,

przy których utrudnione jest połykanie, mogą wystąpić w nerwicy, histerii

również we wściekliźnie i tężcu.

Badanie podmiotowe szczegółowe

BADANIE PODMIOTOWE UKŁADU ODDECHOWEGO

I UKŁADU KRĄŻENIA

Duszność

jest wyrazem utrudnionego oddychania w następstwie chorób

układu oddechowego, układu krążenia, układu nerwowego, zaburzeń

przemiany materii i innych. Duszność wyraża się podmiotowo poczuciem

braku powietrza (brak tchu), przedmiotowo – przyspieszeniem

oddychania

(tachypnoe)

oddychania

(tachypnoe)

z równoczesnym spłyceniem lub pogłębieniem (hyperpnoe) oddechów

lub nieregularnym rytmem oddechowym (oddech Cheyne’a-Stokesa,

oddech Biota).

W duszności stwierdza się zaburzenia oddychania, które polegają na:



hiperwentylacji, wywołanej niedostatecznym wysyceniem tlenem krwi

tętniczej lub przeładowaniem krwi dwutlenkiem węgla (ciężka praca

fizyczna, niewydolność krążenia, przebywanie na dużej wysokości),



utrudnieniu wentylacji na tle mechanicznym (np. zwężenie górnych dróg

oddechowych, rozedma płuc, zmiany w mięśniach oddechowych,

niewydolność serca, utrudnienia ruchomości klatki piersiowej).

Badanie podmiotowe szczegółowe

Duszność

występuje, jeśli stężenie dwutlenku węgla we krwi wzmaga się,

zawartość tlenu we krwi zmniejsza się i jeśli pH krwi ulegnie

przesunięciu

w kierunku kwaśnym.

Duszność wysiłkowa

występuje w związku z wysiłkiem fizycznym i zależy

od jego stopnia. Występuje w chorobach:



układu krążenia - zastoinowa niewydolność serca, wady serca,

nadciśnienie tętnicze, powiększenie i rozstrzeń serca,



układu oddechowego - rozedma płuc, choroby dróg oddechowych

i płuc, odma opłucnowa, wysięk opłucnowy.

Dusznością spoczynkową

nazywamy ten typ duszności, który pojawia się,

gdy chory pozostaje w spoczynku i jest najczęściej wywołana prze

schorzenia, które powodują duszność wysiłkową.

Duszność napadowa

powoduje utrudnienie oddychania nagle, najczęściej

gdy chory jest w spoczynku, niekiedy po wysiłku, i po pewnym czasie

ustępuje.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Duszność napadową wywołuje:

Astma oskrzelowa (dychawica oskrzelowa) – występuje najczęściej w

nocy, utrudniony jest wydech, podczas gdy wdech nie sprawia

trudności.

Świsty

trudności.

Świsty

i furczenia występują również przeważnie w okresie wydechu.

Ataki astmy sercowej występują również często w nocy i budzą

chorego ze snu (chory wstaje, otwiera okno z myślą, że świeże

powietrze uspokoi duszność), lub we wczesnych godzinach rannych.

Duszność ustępuje zwykle w ciągu godziny, lecz może przejść w

obrzęk płuc. Występuje w niewydolności lewokomorowej, w

następstwie nadciśnienia, w chorobie wieńcowej, w wadach serca

(zastawki aorty).

Zamknięcie górnych dróg oddechowych (krtani, tchawicy, dużych

oskrzeli) przez ciało obce, wysięk, wymioty.

Odma opłucnowa, lub nagłe pojawienie się płynu w opłucnej.

Zatory płucne.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Duszność może być wdechowa

– czynne są również mięśnie wdechowe

pomocnicze – mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy, mięśnie

piersiowe. Występuje w nowotworach oskrzeli, zapaleniu oskrzeli, w

których dochodzi do zwężenia dróg oddechowych. Duszność krtaniowa

jest dusznością wdechową i może wystąpić w ostrych i przewlekłych

zapaleniach

krtani

zwłaszcza

zapaleniach

krtani

zwłaszcza

u dzieci, u których światło krtani jest węższe niż u dorosłych. Występuje

w nowotworach, w obrzęku krtani, w tężyczce. Może jej towarzyszyć

stridor.

Duszność wydechowa

, w której szczególnie czynne są mięśnie pomocnicze

wydechowe, zwłaszcza przepona występuje w astmie oskrzelowej i

rozedmie płuc.

Najczęściej duszność bywa wdechowo-wydechowa.

Ortopnoe

nazywamy taką duszność, w której chory zmuszony jest do

utrzymania pozycji wyprostnej (najczęściej siedzącej) i opierania się o

przedmiot stały np. o krawędź łóżka, o blat stołu (ustalenie punktu

przyczepu dodatkowych mięśni oddechowych).

Badanie podmiotowe szczegółowe

Duszność pochodzenia mózgowego

występuje w zapaleniu mózgu, w

guzie mózgu, w chorobach naczyń mózgowych i innych, to jest w

tych stanach, które wpływają na czynność ośrodka oddechowego.

Duszność w zaburzeniach przemiany materii

jest wywołana kwasicą.

Duszność tę cechuje oddech Kussmaula (głębokie i zwykle

przyspieszone ruchy oddechowe). Występuje w śpiączce cukrzycowej

i mocznicy, w zatruciu alkoholem metylowym.

Duszność pochodzenia emocjonalnego

jest wyrazem czynnościowych

zaburzeń sercowo-naczyniowych. Chorzy nerwicowi często podają,

że nie mogą wykonać głębokiego wdechu.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Kaszel

jest następstwem odruchu wywołanego drażnieniem błony śluzowej

dróg oddechowych aż do oskrzelików włącznie. Kaszel, który powstaje w

chorobach miąższu płucnego, jest następstwem drażnienia oskrzelików i

oskrzeli przez wydzielinę lub inne czynniki chorobotwórcze. Kaszel może

również powstać na drodze odruchu z powodu drażnienia opłucnej lub z

powodu bodźców wychodzących z innych narządów, np. żołądka,z

pęcherzyka

żółciowego

pęcherzyka

żółciowego

i innych, wskutek podrażnienia kory mózgowej.

Kaszel może być

suchy

, tj. bez odkrztuszania plwociny, lub

wilgotny

z odkrztuszaniem plwociny. Dzieci, jak również niektóre osoby dorosłe

nie odkrztuszają plwociny, lecz ją połykają podczas kaszlu.

Kaszel może być

bolesny

w przypadku bólu umiejscowionego w klatce

piersiowej (zapalenie opłucnej) lub w krtani (zapalenie krtani). Pewną

odmianę kaszlu stanowi pokaszliwanie i pochrząkiwanie. Wyróżnia się

również kaszel nerwicowy.

Jeśli chory odkrztusza

plwocinę

, należy zwrócić uwagę na jej ilość,

wygląd, na sposób odkrztuszania. Duże ilości plwociny odkrztuszają

chorzy

jamą

płuc,

chorzy

jamą

płuc,

z ropniem płuca, z rozstrzeniami oskrzeli. Plwocinę cuchnącą

stwierdzamy np. w zgorzeli płuc.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Plwocina krwawa

(krwioplucie, krwotok) występuje w chorobach płuc,

jak gruźlica, nowotwór, w rozstrzeniach oskrzeli, również w chorobach

układu krążenia, w których dochodzi do przekrwienia biernego płuc,

w nadciśnieniu tętniczym, w zawale płuca.

Plwocina rdzawa

jest

znamienna dla zapalenia płuc płatowego,

różowa, pienista

– dla

obrzęku płuc,

malinowa

– dla nowotworów płuca, oskrzeli. Wielkość

krwotoku może być różna – od kilku mililitrów do pół litra i więcej. W

przypadku nadżarcia dużego naczynia tętniczego przez nowotwór, lub

rzadziej zmianę gruźliczą, krwotok może nagle spowodować śmierć.

Kłucie i bóle w klatce piersiowej

mogą powstać w następstwie schorzeń

klatki piersiowej i narządów w niej położonych – płuc, opłucnej, serca.

Bóle w klatce piersiowej jednostronne mogą być wywołane

nerwobólem międzyżebrowym, urazem klatki piersiowej, złamaniem

żeber, półpaścem itp. Zapalenie opłucnej wywołuje ból, który nasila

się w czasie oddychania i zwykle ustępuje przy zatrzymaniu

oddychania.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Ból

wywołany zapaleniem nerwów międzyżebrowych tkanki chrzęstnej lub

mięśni klatki piersiowej pozostaje w związku ze zmianą pozycji chorego.

Ból zależny od zmian w przełyku występuje w czasie połykania. Zapalenie

płuc płatowe przebiega często z bólem w odpowiedniej połowie klatki

piersiowej, nasilającym się przy oddychaniu; ból jest wywołany

równoczesnym zajęciem opłucnej. Podobnie inne zmiany płucne, które

przebiegają z zajęciem opłucnej, powodują bóle (zawał płuca, nacieki

płucne i inne). Wystąpieniu ostrej odmy opłucnej samoistnej towarzyszy

silny ból, a poza tym duszność i sinica.

Ból w okolicy serca za mostkiem

są znamienne dla choroby wieńcowej (zawał

mięśnia sercowego, dusznica bolesna, ostra niewydolność wieńcowa).

Ból wieńcowy, który występuje w tych przypadkach, ma typową lokalizację,

promieniowanie i okresowy czas trwania. Nasilenie bólu może być różne od

bardzo łagodnego, aż do bardzo silnego bólu „rozdzierającego”,

„rozrywającego”. Niekiedy chory mówi o ucisku mostka, ciężarze, itp.

Ból w dusznicy bolesnej

znika w spoczynku, po nitroglicerynie, podczas gdy

ból w zawale serca trwa dalej. Stopień bólu jest różny. Ból jest łagodniejszy

w dusznicy. Bóle w okolicy serca mogą występować również i z innych

przyczyn (choroby osierdzia, reumatyzm i inne) i mogą być również

wyrazem zmian czynnościowych (nerwicowych); nie wykazują wówczas

typowego obrazu.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Niekiedy

bóle w klatce piersiowej są następstwem promieniowania bólu

w przebiegu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, kamicy żółciowej

i innych. W niektórych przypadkach schorzenia kręgosłupa mogą wywołać

zmiany w korzonkach nerwowych, wyrażające się bólem przebiegającym

wokół klatki piersiowej.

Bicie serca (kołatanie serca)

jest często wyrazem częstoskurczu napadowego.

Na bicie serca uskarżają się chorzy ze zmianami organicznymi serca, często

jednak i chorzy z nerwicą. Ci ostatni mówią niekiedy o „głośnym biciu

serca”, przy nie zmienionej częstości tętna. Nierzadko, przyczyną bicia serca

jest nadczynność tarczycy, nadużywanie alkoholu, nikotyny, kawy.

Nieregularne bicie serca

odczuwają chorzy z niemiarową czynnością serca

(niemiarowość

zupełna,

pobudzenia

przedwczesne).

Chorzy

(niemiarowość

zupełna,

pobudzenia

przedwczesne).

Chorzy

niemiarowością ekstrasystoliczną uskarżają się na chwilowe zatrzymanie

czynności

serca

czynności

serca

i inne dolegliwości , które występują równocześnie z uczuciem lęku.

Obrzęki kończyn dolnych lub w okolicy krzyżowej

(przy leżeniu chorego w łóżku)

są znamienne dla niewydolności krążenia, w odróżnieniu od obrzęków

nerkowych, które najpierw pojawiają się na twarzy. Powiększenie obwodu

brzucha

może

być

następstwem

puchliny

brzusznej,

wywołanej

brzucha

może

być

następstwem

puchliny

brzusznej,

wywołanej

niewydolnością krążenia; należy jednak wyłączyć inne przyczyny, jak

nowotwór, zapalenie otrzewnej, marskość wątroby i inne.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Omdlenie

jest to krótkotrwała utrata przytomności, której podłożem są

zaburzenia czynności serca lub naczyń.

Naczynia obwodowe. Tętnice.

Głównym objawem podmiotowym przy

częściowym lub całkowitym zamknięciu tętnicy obwodowej jest ból.

Zamknięcie tętnicy jest zwykle następstwem miażdżycy lub zmiany

zakrzepowej,

zatorowej.

zakrzepowej,

zatorowej.

W chromaniu przestankowym pierwszym objawem jest ból (kurcz) w łydce,

który występuje przy chodzeniu. Ilością kroków, które chory może wykonać

bez bólu, można mierzyć ciężkość zmiany chorobowej. Ból zmusza chorego

by stanął, po czym ustępuje. Ból ischemiczny może zjawić się również

w lędźwiach wskutek zamknięcia tętnicy udowej. Ból w spoczynku występuje

tylko przy bardzo silnym niedokrwieniu kończyny.

Żyły.

Zaburzenia występujące w krążeniu żylnym mogą być wywołane

zakrzepem, zapaleniem żyły, uciskiem z zewnątrz, lub też niedomykalnością

zastawek żylnych w żyłach.

Objawy naczyniowo-ruchowe

, jak cierpnięcie palców rąk i nóg, zimne ręce

i nogi, martwe palce, mogą wystąpić w nerwicy wegetatywnej lub w

chorobach naczyń obwodowych. Uderzenia gorące do głowy występują w

nadczynności tarczycy, w nadciśnieniu tętniczym, w okresie pokwitania i

przekwitania

u kobiet.

Badanie podmiotowe szczegółowe

BADANIE PODMIOTOWE UKŁADU TRAWIENIA

W badaniu chorób narządu trawienia zasadnicze znaczenie dla

rozpoznania mają wywiady.

Ból

jest objawem bardzo często występującym w chorobach narządów

jamy brzusznej. Przyczyną bólu są kurcze mięśni gładkich, zmiany

zapalne lub nowotworowe, zmiany w zakończeniach nerwowych,

zaburzenia naczyniowe jak niedokrwienie lub przekrwienie. W ocenie

bólu należy zwrócić uwagę na następujące jego właściwości.

Charakter bólu

może być różny; gniotący, piekący, przeszywający, itp.

Natężenie bólu

bywa różne. Bardzo gwałtowny ból występuje w czasie

pęknięcia wrzodu żołądka, przy drążeniu wrzodu ku trzustce,

uwięźnięciu przepukliny, skręcie guza jamy brzusznej, martwicy

trzustki, ropowicy ściany żołądka. Bóle w tych przypadkach są nieraz

tak silne, że chory mdleje. Zależnie od przebiegu bólu rozróżniamy

bóle

zwalniające,

czyli

tzw.

kolkę

bóle

zwalniające,

czyli

tzw.

kolkę

i bóle stałe.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Kolkę

cechuje bardzo silny napad bólu o charakterze kurczowym, trwającym

przez pewien krótki czas (kilka lub kilkanaście minut), później słabnącym

lub nawet znikającym, by po pewnej przerwie znowu się powtórzyć. Kolka

występuje wskutek skurczów mięśniówki pęcherzyka żółciowego,

miedniczek nerkowych, odźwiernika, wyrostka robaczkowego i innych.

Ból stały,

który ma mniej więcej jednakowe natężenie, trwa od kilkunastu do

kilku godzin. Zależy od zaburzeń w krążeniu, od stanu zapalnego, od

ucisku na nerwy lub zwoje współczulne.

Zależność bólów od spożytych posiłków.

We wrzodzie żołądka bardzo często

spostrzega się występowanie bólu w 2-3 godziny po spożyciu posiłku.

Bóle nocne są charakterystyczne dla wrzodu dwunastnicy. Bóle

wrzodowe pojawiają się zwykle codziennie, czasem 2-3 lub więcej razy

dziennie przez kilkanaście i więcej dni. Pod tym względem różnią się od

kolki nerkowej czy żółciowej, w których bóle występują zapadowo i nie

wykazują tak dużej zależności od spożytych posiłków. W chorobach

pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, stwierdza się często zależność

bólu od spożycia potraw tłustych, mącznych. Bóle na czczo (ranne)

pojawiają się często w przypadkach wrzodu dwunastnicy i zrostów

okołodwunastniczych.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Bóle podczas ruchów i pracy fizycznej

umiejscowione w okolicy prawego dołu

biodrowego mogą zależeć od zapalenia wyrostka robaczkowego, w okolicy

prawego podżebrza – od pęcherzyka żółciowego. Bóle zależne od

głębokiego oddychania, kaszlu, kichnięcia a nawet od silniejszych ruchów

przepony, cechują zapalenie otrzewnej. Niekiedy bóle występują pod

wpływem ucisku ręką lub paskiem, np. w zapaleniu pęcherzyka

żółciowego, wyrostka robaczkowego z miejscowym podrażnieniem

otrzewnej. W innych znów przypadkach, chorzy odczuwają ulgę po

uciśnięciu miejsca bolesnego ręką; spostrzega się to w kolce jelitowej, w

kurczach żołądka na tle nerwicowym, lub nawet czasem we wrzodzie

żołądka.

Gorące suche okłady

przynoszą zwykle ulgę w bólach różnego pochodzenia.

Jedynie w zapaleniu otrzewnej nie są dobrze znoszone, a chorzy odczuwają

ulgę dopiero po okładach zimnych lub po przyłożeniu worka z lodem.

W nadkwaśności żołądka i w niektórych przypadkach wrzodu żołądka

łagodzi lub usuwa ból spożycie pokarmów, a zwłaszcza mleka, jak również

wymioty sztucznie wywołane przez chorego lub podanie środków

alkalicznych. Złagodzenie bólu, a czasem jego ustąpienie, po oddaniu

gazów lub stolca zdarzają się w kolce jelitowej, w kolce żółciowej,

nerkowej, trzustkowej.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Umiejscowienie bólu w jamie brzusznej oraz jego promieniowanie.

Ból w przepuklinie rozworu przełykowego

umiejscawia się w dołku

podsercowym lub poza mostkiem, promieniuje do pleców, szczęki i ramion.

Ból zmniejsza się przy staniu, lub pochyleniu ku przodowi, po alkaliach.

Niekiedy przepuklina rozworu przełyku przebiega bezobjawowo.

Ból w pękniętym wrzodzie żołądka

jest nagły i szybki rozciąga się na cały

brzuch, może promieniować ku barkom, chory jest blady, spocony, leży

nieruchomo, występują inne objawy wstrząsu oraz napięcie deskowate

powłok brzusznych.

Ból w chorobach pęcherzyka żółciowego

jest umiejscowiony w prawym

podżebrzu i promieniuje pod prawą łopatkę. Ból w kolce żółciowej występuje

nagle,

z potami, ze zblednięciem, znieruchomieniem chorego, często z wymiotami.

Ból w zapaleniu trzustki

jest umiejscowiony w dołku i promieniuje często w

lewą okolicę pleców. Ból w ostrym zapaleniu trzustki należy różnicować

z przebiciem wrzodu żołądka, kamicą żółciową.

Ból w ostrym zapaleniu wyrostka robaczkowego

występuje początkowo

w środkowej części brzucha, jest stały, o różnym nasileniu, z wymiotami

w późniejszym okresie, które nie przynoszą ulgi. Z chwilą wystąpienia

zapalenia otrzewnej wyrostka robaczkowego ból przemieszcza się w

kierunku prawego dołu biodrowego (do punktu Mc Burneya), gdzie może

być również od początku choroby odczuwalny.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Ból wątrobowy

– w prawym podżebrzu i w dołku może wystąpić w następstwie

nagłego powiększenia wątroby w wirusowym zapaleniu wątroby oraz

w niewydolności zastoinowej serca, jest zależny od nagłego rozciągnięcia

torebki wątroby.

Ból w chorobach pęcherza moczowego

– w okolicy przedłonowej jest

połączony

z parciem i częstym oddawaniem moczu. Jest wywołany zapaleniem

pęcherza moczowego lub kamieniami w dolnej części moczowodu.

Ból w odbytnicy

jest wywołany przez kurcze mięśni odbytnicy i rzadziej przez

zmiany organiczne odbytnicy. Jest połączony z parciem na stolec.

Ból nerkowy

umiejscawia się z tyłu poniżej ostatniego żebra. Silny,

nieustający ból w kolce nerkowej wywołany kamicą lub zamknięciem

moczowodu jest zależny od rozciągania miedniczki nerkowej, promieniuje

w dół do pachwiny wzdłuż moczowodów i do narządów rodnych. Ból w

okolicy nerek może być również zależny od wodonercza, guza nerki, nerki

torbielowatej.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Ból w okolicy śledziony

może zależeć od zapalenia torebki śledziony, np.

z powodu zawału śledziony w zapaleniu bakteryjnym wsierdzia,

może być także wywołany powiększeniem śledziony.

Bolesność

uciskową pod prawym łukiem żebrowym

spostrzega się nie tylko w

schorzeniach pęcherzyka żółciowego, ale również we wrzodzie

dwunastnicy.

Bolesność uciskowa pod wyrostkiem mieczykowatym

pojawia się w wielu schorzeniach jamy brzusznej.

Bóle w prawym

dole biodrowym

najczęściej występują w schorzeniach wyrostka

robaczkowego, kątnicy, narządów płciowych żeńskich, prawej

miedniczki nerkowej.

Bóle w lewym dole biodrowym

– w

schorzeniach esicy, lewej miedniczki nerkowej, narządów płciowych

żeńskich.

Okresowość bólu

jest cechą typową dla wrzodu żołądka i dwunastnicy.

Nawroty bólów w tych chorobach powtarzają się na wiosnę, a także

jesienią.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Wzdęcie (meteorismus).

Uczucie pełności po jedzeniu mają chorzy niekiedy

w całym brzuchu lub tylko w podbrzuszu. Jeśli występuje ono zaraz po

jedzeniu, jest pochodzenia żołądkowego, jeśli zaś zjawia się później (w jedną

lub kilka godzin), świadczy o

wzdęciu jelit (bębnica).

Wzdęcie występuje

w zwężeniu odźwiernika, w żołądku klepsydrowatym, w zwężeniu jelit. Może

ono dotyczyć całej jamy brzusznej, czyli może być rozlane, lub też

umiejscowione tylko w pewnej części brzucha, np. w przypadkach wgłobienia

jelit, zwężenia jelita itp., w których to stanach wzdęcie umiejscawia się

powyżej przeszkody. Często występuje wzdęcie po jedzeniu w chorobach

pęcherzyka żółciowego, jelit, przy połykaniu powietrza. Wzdęcie występuje

również w przypadkach zastoju krążenia przy powiększeniu wątroby,

śledziony, przy guzach jamy brzusznej, puchlinie, w zapaleniu otrzewnej.

Odbijanie

występuje

w warunkach fizjologicznych po obfitym spożyciu

pokarmów

i usuwa zawarte w żołądku powietrze.

Odbijanie gazem

o zapachu zgniłych

jaj jest spowodowane zawartością siarkowodoru i skatolu w żołądku. Gaz

może mieć zapach zjełczałego tłuszczu, jeśli zawiera lotne kwasy

organiczne, może też mieć zapach amoniaku. Odbijanie gazami zdarza się w

zwężeniu odźwiernika, w raku przełyku, w raku żołądka, w niedrożności jelit.

Odbijanie się płynem

zależy od niedomykalności wpustu, przy czym płyn

dochodzi aż do gardła lub jamy ustnej i zdarza się we wrzodzie żołądka, w

nadkwaśności żołądka, przy czym odbijające się płyny mają smak kwaśny.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Zwracanie pokarmów

(regurgitatio) występuje u chorych ze zwężeniem

odźwiernika, najczęściej zaś u osób neuropatycznych lub psychicznie chorych.

Zgaga, „palenie”

(pyrosis) występuje zarówno u chorych z organiczną chorobą

żołądka, jak i u chorych z zaburzeniami czynnościowymi. Często zjawia się

w przypadkach nadkwaśności żołądka, we wrzodzie żołądka, w nieżycie

żołądka, ale zdarza się również w bezsoczności żołądka, w schorzeniach

pęcherzyka żółciowego i innych. Zgaga polega prawdopodobnie na

niedomykalności wpustu, w następstwie czego zawartość żołądka przedostaje

się do przełyku, gdzie podrażniając nerwy czuciowe wywołuje uczucie palenia.

Zgagę łagodzą lub usuwają płyny alkaliczne, soda, mleko, jabłko itd.

Wymioty

(vomitus) mogą pojawiać się tak w chorobach układu trawienia, jak

i w każdym innym stanie, zwłaszcza w chorobach układu nerwowego,

w zatruciach, zakażeniach, w chorobach nerek, mogą być polekowe i inne.

Wymioty na czczo

, zawierające pokarmy spożyte dnia poprzedniego wskazują na

zwężenie odźwiernika. Wymioty na czczo zawartością płynną, nie zawierające

pokarmów, występują w nieżycie żołądka na tle przewlekłego zatrucia

alkoholem, w przypadkach sokotoku żołądkowego, w ciąży.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Wymioty nocne

towarzyszą czasem bólom nocnym we wrzodzie dwunastnicy,

przy czym łagodzą ból. Wymioty pojawiające się w kilka godzin po spożyciu

jedzenia, po których ustępuje ból, występują we wrzodzie żołądka.

Wymioty i nudności po pokarmach tłustych

mogą sugerować chorobę

pęcherzyka żółciowego. Wymiociny mogą być bezbarwne, wodniste lub

zabarwione żółtawo wskutek domieszki żółci, lub też mogą zawierać resztki

pokarmowe.

Wymiociny kałowe

mogą występować w niedrożności jelita, w zapaleniu

otrzewnej, w przetoce żołądkowo-okrężniczej.

Wymiociny ropne

zdarzają się

w ropieniu ściany żołądka lub w związku z przebiciem do żołądka ropnia

pęcherzyka żółciowego, trzustki i inne.

Wymiociny krwawe

mogą pojawić się we wrzodzie żołądka, w nowotworach

żołądka, w ostrym zapaleniu żołądka wywołanym wypiciem kwasów lub

zasad. Wymiociny krwawe zdarzają się również w przypadkach żylaków lub

rozszerzonych naczyń włosowatych dolnej części przełyku, żołądka. Krwawe

wymiociny może wywołać również uraz okolicy żołądka. Zdarzają się poza

tym w chorobach narządu krwiotwórczego (małopłytkowość), w ostrych

chorobach zakaźnych, jak płonica, dur brzuszny, w mocznicy, nadciśnieniu

tętniczym,

w chorobach układu nerwowego, np. we wiądzie rdzenia, udarze mózgu.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Wymiociny krwawe

zawierają niekiedy krew płynną o zabarwieniu

czerwonym lub zabarwioną ciemnobrunatno (kolor kawy), jeśli krew

pozostawała dłuższy czas w żołądku i pod działaniem soku

żołądkowego wytworzyła się hematyna. Niekiedy znowu chory

wymiotuje krwią skrzepłą. Jeśli krwotok był obfity, może nastąpić

omdlenie.

Nudności

(mdłości – nausea) mogą pojawić się z wymiotami lub bez

wymiotów. Zdarzają się one w chorobach organicznych oraz w

schorzeniach czynnościowych układu trawienia, a poza tym w

chorobach układu nerwowego, w zapaleniu ucha wewnętrznego itd.

Czkawka

(singultus)

jest

objawem

spotykanym

stanach

(singultus)

jest

objawem

spotykanym

stanach

fizjologicznych przy szybkim jedzeniu, po wypiciu napojów. Czkawka

zjawia się w przypadkach różnych chorób układu trawienia. Nieraz

znowu uporczywa czkawka jest objawem zapalenia otrzewnej,

niedrożności jelit, ostrego zapalenia trzustki, zapalenia wyrostka

robaczkowego itd. Poza tym zdarza się w chorobach układu

nerwowego, w mocznicy, w zapaleniu opłucnej przeponowej itd.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Łaknienie. Brak łaknienia

(apetytu – anorexia) występuje w chorobach żołądka.

I tak wstręt do jedzenia, zwłaszcza mięsa, pojawia się w raku żołądka

i niekiedy także w bezsoczności żołądkowej. Brak łaknienia obserwujemy

również w chorobach gorączkowych, w gruźlicy, mocznicy, może też być

pochodzenia psychicznego.

Wzmożone łaknienie

stwierdza się w przypadkach wzmożonego wydzielania

soku żołądkowego, we wrzodzie żołądka i dwunastnicy, w przypadku

występowania pasożytów jelitowych, u ozdrowieńców.

Wilczy głód

(bulimia), czyli gwałtowna potrzeba spożywania pokarmów,

występuje w stanach wzmożonego wydzielania soku żołądkowego, w

stanach nerwicowych, w chorobach mózgu itp. Spożywanie nadmiernych

ilości pokarmów zdarza się również w porażeniu postępującym i u idiotów.

Opaczne łaknienie

, tj. chęć spożywania potraw niezwykłych występuje w

czasie

ciąży,

czasie

ciąży,

w niektórych psychozach związanych z niedorozwojem itp.

Zaburzenia smaku

, jak brak smaku, zły smak, mogą pojawić się w chorobach

żołądka, wątroby, w chorobach gorączkowych, w gruźlicy płuc i innych.

Niesmak bywa często następstwem schorzeń jamy ustnej, zębów, języka.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Pragnienie.

Wzmożone pragnienie

występuje w niektórych chorobach

żołądka, jak nieżyt żołądka, zwężenie odźwiernika, w wysiękowym

zapaleniu

otrzewnej,

zapaleniu

otrzewnej,

w zwężeniu jelita, przy dużej utracie wody spowodowanej wymiotami,

biegunką. Poza tym wzmożone pragnienie jest objawem występującym

w cukrzycy, w moczówce prostej, w nerce marskiej, w przeroście

gruczołu krokowego, w chorobach przysadki, w niewydolności krążenia, w

nieżycie gardła.

Zmniejszone pragnienie

stwierdzamy w chorobie

nowotworowej,

w niektórych przypadkach psychoz, nerwic i innych.

Zaburzenia w wydzielaniu śliny

Nadmierne wydzielanie śliny

(ślinotok)

spostrzegamy niekiedy w chorobach ślinianek lub w chorobach jamy

ustnej. Występuje ono również w zwężeniu odźwiernika, w chorobach

pęcherzyka żółciowego.

Suchość w jamie ustnej

występuje w

bezsoczności

żołądka,

bezsoczności

żołądka,

w biegunkach, u chorych z wysoką gorączką, w cukrzycy, w przeroście

gruczołu krokowego, w mocznicy i innych.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Nieprzyjemna woń z ust

(foetor ex ore) może powstać z powodu

zmian

miejscowych

, jak owrzodzenia jamy ustnej, w ropotoku zębowym, w

gnilcu,

z powodu gnicia resztek pokarmowych w ustach. Może on być

następstwem

chorób układu oddechowego

, jak zgorzel płuc, gnilne

zapalenie oskrzeli, rozstrzenie oskrzelowe lub jamy płuc, do których

przyłącza się proces zgorzelinowy. Przykry zapach z ust wywołują również

choroby żołądka i jelit

, jak przewlekły nieżyt żołądka, rozpadający się

nowotwór złośliwy lub choroby wątroby, jak ostry zanik wątroby,

marskość wątroby. Z ust chorego na

mocznicę

wyczuwa się zapach

zbliżony

woni

moczu,

chorego

zbliżony

woni

moczu,

chorego

z acetonemią (

w cukrzycy

, w wymiotach acetonemicznych) czuć

słodkawy zapach acetonu.

Utrudnienie połykania

(dysphagia) może pojawić się z powodu zmian w

jamie ustnej lub w gardle, które przeszkadzają choremu w połykaniu i

czynią je bolesnym. Przyczyną może być więc tutaj: zapalenie gardła,

migdałków, owrzodzenia jamy ustnej, zaburzenia w unerwieniu

(porażenia) i inne. Utrudnienie połykania jest najczęściej spowodowane

zwężeniem górnego odcinka przełyku (guz) albo zmianami układu

nerwowego. Rzadko objawy te są następstwem zmian w dolnym odcinku

przełyku i wskazuje na guz, bliznę, ucisk guza śródpiersia, skurcz wpustu

albo zapalenie przełyku, niektóre przypadki raka żołądka.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Biegunka i zaparcie stolca

są przede wszystkim wyrazem schorzenia jelit,

często jednak pojawiają się w następstwie chorób żołądka lub innych

chorób.

Biegunka ostra

, trwająca od kilku do kilkunastu dni, może być

objawem ostrego nieżytu jelit, czerwonki, zatrucia jadem kiełbasianym i

innymi.

Biegunka przewlekła

, utrzymująca się od kilku tygodni do kilku

miesięcy,

jest

częstym

następstwem

bezsoczności

żołądka,

miesięcy,

jest

częstym

następstwem

bezsoczności

żołądka,

przewlekłego nieżytu jelit, gruźlicy jelit, chorób trzustki.

Zaparcie stolca

ostre

z równoczesnym zatrzymaniem gazów, które trwa

do kilku dni, jest następstwem niedrożności jelit, zapalenia otrzewnej,

występuje też często w zapaleniu wyrostka robaczkowego, w kolce

nerkowej i kolce żółciowej.

Zaparcie stolca przewlekłe

, utrzymujące się

przez miesiące, lata, jest częstym objawem chorób narządu trawienia,

występuje też w niektórych chorobach układu nerwowego, jak wiąd

rdzenia,

stwardnienie

rozsiane.

rdzenia,

stwardnienie

rozsiane.

nawykowym zaparciu stolca

mówi się, jeśli trwa od wielu lat i powstaje

na tle zwiotczenia lub stanów skurczowych jelita.

Parcie bolesne na

stolec

, czyli potrzeba częstego oddawania stolca, jest połączone z bólem

i występuje w przypadku zapalenia prostnicy lub odbytu, w związku z

czerwonką, lub na tle gruźlicy, nowotworów, guzów, przetok i innych.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Wygląd stolców.

Stolce mogą być uformowane, tj. zbite, kształtu

walcowatego. Stolce uformowane, ale cienkie, jak ołówek lub bobkowate,

są objawem stanu kurczowego jelit albo zwężenia prostnicy. Stolce nie

uformowane mogą być uważane jeszcze za prawidłowe lub nieraz

stanowić przejście do biegunek. Stolce półpłynne są już stolcami

biegunkowymi.

Stolce odbarwione

(szarobiałe) są objawem żółtaczki

mechanicznej. Stolce szare i rozpryskujące się występują w chorobach

trzustki.

Stolce smołowe

są następstwem krwawienia z górnych odcinków

przewodu pokarmowego. Mogą one wystąpić z tych samych przyczyn, co

wymioty

krwawe.

Jeśli

krwawienie

pochodzi

wymioty

krwawe.

Jeśli

krwawienie

pochodzi

z górnych odcinków jelita czczego, z żołądka lub przełyku, stolce mają

zabarwienie smołowe w następstwie zmiany hemoglobiny na hematynę.

Stolce z domieszką świeżej krwi

występują w krwawieniach z dolnych

odcinków jelita, a więc w guzach krwawnicowych, owrzodzeniach jelita

grubego, w czerwonce, w zapaleniu wrzodziejącym jelita itp. Świeża krew

w stolcu może również wystąpić w skazie krwotocznej (małopłytkowości),

we wgłobieniu dolnych odcinków jelita.

Śluz

w stolcu pojawia się w

przypadkach chorób nieżytowych jelit.

Ropa

w stolcu jest objawem

owrzodzenia dolnych odcinków jelita grubego, czerwonki, gruźlicy,

nowotworu.

Robaki

(glisty, tasiemiec, owsiki) stwierdzone w stolcu są

ważną wskazówką rozpoznawczą.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Żółtaczka

(icterus) – spowodowane wzrostem bilirubiny we krwi jak również

żółtaczkę może przypominać zabarwienie skóry spowodowane nadmiernym

spożywaniem pomarańcz, marchwi, które zawierają żółty barwnik – karoten.

Zawroty głowy

są nieraz objawem chorób narządów trawienia. Należy jednak

w tych przypadkach wyłączyć zaburzenia równowagi występujące

w chorobach ośrodkowego układu nerwowego.

Dolegliwości ze strony jamy brzusznej

mogą występować w innych chorobach,

np. narządu krążenia, narządu oddechowego, oun i innych. Chorzy mogą

w tych przypadkach odczuwać również bóle, które umiejscawiają się w

okolicy dołka sercowego, podbrzusza, lub mieć dolegliwości (wymioty,

odbijanie, czkawka), które mogłyby wskazywać na schorzenie narządów

jamy brzusznej. I tak np.

w chorobie wieńcowej

mogą wystąpić bóle w

dołku, które niejednokrotnie są podobne do bólów we wrzodzie żołądka lub

w kamicy żółciowej. Niekiedy znów

zapalenie opłucnej przeponowej

wywołuje

ból

wywołuje

ból

w podżebrzu. W związku z tym należy dokładnie zbadać cały organizm, by

uniknąć pomyłki w rozpoznaniu.

Badanie podmiotowe szczegółowe

BADANIE PODMIOTOWE UKŁADU MOCZOWEGO

Bóle w okolicy lędźwiowej

mogą być napadowe lub stałe. Ból napadowy, czyli

kolka nerkowa

zdarza się najczęściej w kamicy nerkowej i wykazuje typowe

promieniowanie wzdłuż przebiegu moczowodu do pachwiny, jądra, do

wewnętrznej strony uda. Kolka trwa kilka godzin, jest zwykle połączona

z parciem na mocz i częstym oddawaniem moczu. Bóle o typie kolki mogą

wystąpić również z innych przyczyn, jak nowotwór nerki, zapalenie

miedniczki nerkowej i innych.

Ból stały

lub długotrwały zjawia się w

przypadku zawału nerki, w nowotworach i torbielach nerki lub może być

zależny od zmian korzonków nerwowych w części lędźwiowej kręgosłupa.

Bóle przy oddawaniu moczu

, pieczenie w cewce moczowej stwierdza się

w zapaleniu pęcherza moczowego i w innych chorobach pęcherza oraz

w zapaleniu cewki moczowej. Są one zwykle połączone z parciem na mocz,

tj. z koniecznością częstego, niekiedy bolesnego oddawania moczu.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Ilość dobowa moczu

wynosi w warunkach fizjologicznych 1000-1500 ml.

Może być

zwiększona (polyuria)

do 3-10 litrów/dobę lub nawet

więcej,

stale,

jak

więcej,

stale,

jak

w cukrzycy, w moczówce prostej, chorobach nerek. Polyuria może

być przejściowa, jak np. po chorobach zakaźnych, po wirusowym

zapaleniu wątroby, po napadzie kamicy nerkowej, dusznicy bolesnej,

częstoskurczu serca, w chorobach nerek po lekach odwadniających.

Zmniejszone oddawanie moczu (oliguria).

Skąpomocz

występuje w

ostrych chorobach nerek, w niewydolności krążenia, jak też z

powodu gorączki, biegunki, wymiotów, które prowadzą do

odwodnienia organizmu. O

bezmoczu

(anuria) mówimy, gdy

organizm nie wytwarza moczu (co należy stwierdzić przez

cewnikowanie pęcherza moczowego). Bezmocz występuje z powodu

ustania czynności wydalniczej nerek, w ciężkich chorobach nerek

doprowadzających do zniszczenia miąższu nerkowego lub z powodu

zahamowania odpływu moczu z nerek do pęcherza, w następstwie

przeszkody w miedniczkach lub w moczowodach (np. kamień).

Badanie podmiotowe szczegółowe

Zaburzenia w oddawaniu moczu

. Częste oddawanie moczu

(pollakisuria)

i oddawanie dużych ilości moczu

(polyuria)

są znamienne dla cukrzycy,

moczówki prostej, okresu ustępowania obrzęków, dla gruczolaka stercza,

dla niektórych okresów zapalenia nerek, zapalenia pęcherza,

psychonerwicy itd.

Przerywane oddawanie moczu

spostrzega się w

kamicy pęcherza moczowego, w gruczolaku stercza.

Zatrzymanie moczu

(retentio urinae) może nastąpić z powodu przeszkody w odpływie moczu

z pęcherza (kamień, gruczolak stercza, nowotwór złośliwy stercza).

Ischuria paradoxa

jest stanem, w którym mocz oddaje się kroplami

i z przerwami, mimo pełnego pęcherza moczowego. Przeszkodę

w prawidłowym odpływie moczu stanowią: kamień w pęcherzu, guz lub

ciało obce, gruczolak stercza i inne, które zamykają ujście cewki

moczowej.

Bezwiedne oddawanie moczu

spostrzega się w stanach

nieprzytomności,

w niektórych chorobach układu nerwowego, w moczeniu nocnym.

Niemożność utrzymania moczu

w pęcherzu może być następstwem

uszkodzenia pęcherza na tle urazowym, nowotworowym, zapalnym lub

uszkodzenia pochwy, zmian w układzie nerwowym (sclerosis multiplex),

cystocoele w przedniej ścianie pochwy.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Nocne oddawanie moczu

(nycturia) jest znamienne dla niewydolności

krążenia. Polega ono na zwiększeniu nocnej porcji moczu, która

nieraz przekracza ilość dzienną moczu. Mocz w niewydolności

krążenia jest zagęszczony, barwy ceglastej. Nycturia może być

również pochodzenia ośrodkowego i jest częstym objawem u chorych

na gruczolaka stercza.

Barwa moczu

prawidłowego jest jasnożółta. Jaśniejszy mocz, zależny od

obecności fosforanów, występuje u ludzi nerwicowych.

Mocz krwawy

(haematuria) jest wyrazem krwawienia z nerek lub dróg moczowych.

Mocz barwy popłuczyn mięsnych występuje w ostrym kłębkowym

zapaleniu nerek. Ciemne zabarwienie moczu występuje w żółtaczce.

Inne zabarwienia moczu mogą występować w takich stanach jak

porfiria, alkaptonuria, lub mogą zależeć od pobieranych leków.

Badanie podmiotowe szczegółowe

BADANIE PODMIOTOWE UKŁADU PŁCIOWEGO

Zmazy nocne (polucje)

tj. wytryski nasienia w czasie snu u mężczyzn, którzy

żyją w abstynencji są zjawiskiem prawidłowym. Należy je odróżnić od

polucji występujących często bez snów erotycznych lub w ciągu dnia przy

podnieceniu płciowym. Te ostatnie są objawem nerwicy, a często

towarzyszą przewlekłym zapaleniom narządu moczowo-płciowego.

Samogwałt

(onania, masturbatio) polega na zaspakajaniu popędu płciowego

przez samego osobnika za pomocą pewnych czynności.

Niemoc płciowa

(impotentia coeundi) – niezdolność odbycia stosunku

płciowego jest najczęściej natury psychicznej. Występuje jako objaw w

chorobach

układu

nerwowego,

układu

wewnątrzwydzielniczego

chorobach

układu

nerwowego,

układu

wewnątrzwydzielniczego

(hipogonadyzm, niedoczynność tarczycy, nadnerczy), w schorzeniach

narządu

płciowego,

jak

stulejka,

narządu

płciowego,

jak

stulejka,

w niektórych chorobach ogólnych, w alkoholizmie.

Stosunek przerywany

(coitus interruptus), przerywanie stosunku przed

wytryskiem nasienia w pochwie.

Wytrysk przedwczesny

(ejaculatio praecox) jest stanem, w którym wytrysk

nasienia następuje przed rozpoczęciem stosunku płciowego, w tych

warunkach stosunek nie może się odbyć; jest najczęściej pochodzenia

nerwicowego.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Oziębłość płciowa

(frigiditas) cechuje zwłaszcza niektóre kobiety, nie jest

przeszkodą w zajściu w ciążę.

Zaburzenia miesiączkowania

są w dużej większości przypadków objawem,

który towarzyszy chorobom ogólnym. Nieprawidłowe miesiączkowanie

występuje z przyczyn ginekologicznych oraz w chorobach gruczołów

wydzielania wewnętrznego, w chorobach ogólnoustrojowych, jak

niedokrwistość, nowotwory, wyniszczeniu i w wielu innych. Najczęstsze

zaburzenia miesiączkowania są następujące:



przedwczesne miesiączkowanie

może pojawić się już nawet w 10 roku

życia;



opóźnione miesiączkowanie

, tj. takie, które występuje po 18 roku życia,

jest wyrazem niedomogi czynnościowej jajników w przypadkach

niedorozwoju płciowego (infantylizm, hipogenitalizm);



brak miesiączkowania

może mieć przyczynę ginekologiczną, jak

niedorozwój macicy, schorzenia macicy, lub przyczynę ogólnoustrojową

do której zaliczamy niedomogę czynnościową jajników lub niedomogę

czynnościową gruczołów wydzielania wewnętrznego, hypopituitarismus

(brak FSH), akromegalię, hypothyreosis, hyperthyreosis, choroba i zespół

Cushinga, zespół Turnera, guzy jajników, choroby przebiegające z

wyniszczeniem, niedożywienie, sine przeżycia psychiczne, choroby

umysłowe;

Badanie podmiotowe szczegółowe



miesiączkowanie nieregularne

, a więc może występować w okresach

wcześniejszych lub późniejszych niż cztery tygodnie. Nieregularność

miesiączkowania może zależeć od niedoczynności jajników, jak

również od zaburzeń układu nerwowo-przysadkowego;



miesiączkowanie nadmierne

– cechują je dłużej trwające krwawienia

miesiączkowe (hypermenorrhea). Przyczyny tego zaburzenia mogą

być miejscowe, a więc dotyczyć macicy, lub mogą zależeć od

czynników

ogólnoustrojowych,

szczególności

zmian

czynników

ogólnoustrojowych,

szczególności

zmian

hormonalnych lub skazy krwotocznej. Od menorrhagia należy

odróżnić

metrorrhagiae

które

pojawiają

się

okresie

które

pojawiają

się

okresie

międzymiesiączkowym, najczęściej z przyczyn ginekologicznych;



miesiączkowanie bolesne

(dysmenorrhoe), które polega na

wystąpieniu bólów, dolegliwości miejscowych i ogólnych w okresie

przedmiesiączkowym oraz miesiączkowym, może mieć różne

przyczyny.

Badanie podmiotowe szczegółowe

BADANIE PODMIOTOWE UKŁADU RUCHU

Ból

może występować

w spokoju, przy ruchach w stawach, przy zmianie

pozycji luz zależnie od położenia. Ból może pojawiać się pod wpływem

dotyku, ucisku. Nasilenie bólu może być różne – od bólu łagodnego aż do

tak silnego, że chory wzbrania się przed wszelkim ruchem, dotykiem. Nieraz

istnieje zależność bólu od czynników atmosferycznych. Chory może skarżyć

się na ból w stawach, mięśniach, kończynach, pewnych częściach ciała.

Utrudnienie ruchów czynnych

, a także

biernych

, może być niedużego stopnia,

lub tak duże, że każdy ruch przychodzi z trudnością. Jeśli trudność w

chodzeniu powstaje z powodu bólu pojawiającego się w czasie chodzenia i

ustępuje po przystanięciu, jest wyrazem zaburzenia krążenia w danej

kończynie. Należy zapytać, od jak dawna występują objawy ze strony

układu ruchu, o przebieg, okresy ich nasilania i zmniejszania się,

okoliczności towarzyszące, jak gorączka. Ważny jest początek choroby:

ostry lub przewlekły.

Osłabienie i łatwe męczenie się kończyn

przy wykonywaniu ruchów jest

również częstą dolegliwością i zależy od zmian mięśniowych, głównie od

zanikowych zmian mięśni.

Badanie podmiotowe szczegółowe

BADANIE PODMIOTOWE UKŁADU GRUCZOŁÓW DOKREWNYCH

Wzmożone pragnienie

(polydipsia) występuje w cukrzycy (diabetes

mellitus), której często jest głównym objawem. W moczówce prostej

(diabetes insipidus) ilość wypijanego płynu może przekraczać 10-20 l

dziennie. Choroba ta przebiega z wydalaniem dużych ilości moczu o

bardzo

niskim

ciężarze

właściwym.

Jest

następstwem

braku

bardzo

niskim

ciężarze

właściwym.

Jest

następstwem

braku

antydiuretyny. Wzmożone pragnienie zjawia się przy obfitych potach, w

niektórych chorobach nerek, może być psychogenne.

Wzmożone łaknienie

spostrzega się w cukrzycy, u osób otyłych, w

nadczynności tarczycy. Często jest psychogenne.

Brak łaknienia

najczęściej występuje w chorobach ogólnych, w chorobie

Addisona, w hiperkaliemii, w chorobach wyniszczających, w chorobach

przewodu

pokarmowego.

Najczęstszą

jednak

jest

przyczyna

przewodu

pokarmowego.

Najczęstszą

jednak

jest

przyczyna

psychogenna.

Utrata ciężaru ciała

w chorobach układu dokrewnego występuje

w hypopituitarismus, jak choroba Glińskiego-Simmondsa (niedobór

hormonu wzrostu), w cukrzycy, w nadczynności tarczycy. Utrata ciężaru

ciała jest jednak najczęściej następstwem niedożywienia (złe warunki

socjalne, brak apetytu w chorobach wyniszczających) lub z powodu

zmniejszonej resorpcji pokarmów (biegunki).

Badanie podmiotowe szczegółowe

Nadmierny ciężar ciała – otyłość

, lub

niedobór masy ciała

–

chudość

, może

być objawem niektórych chorób układu dokrewnego.

Otyłość

na tle

zaburzeń hormonalnych występuje w nadczynności kory nadnerczy

(zespół

Cushinga),

zespole

tłuszczowo-płciowym

Babińskiego-

(zespół

Cushinga),

zespole

tłuszczowo-płciowym

Babińskiego-

Froehlicha

występuje

najczęściej

Froehlicha

występuje

najczęściej

u chłopców przed pokwitaniem, otyłości hiperinsulinowej w

nadczynności trzustki.

Chudość

może być cechą konstytucjonalną, ale

może towarzyszyć zaburzeniom hormonalnym jak: choroba Gravesa-

Basedowa, choroba Glińskiego-Simmondsa, choroba Addisona.

Bezsenność w chorobach wewnątrzwydzielniczych

występuje w

nadczynności tarczycy. Najczęściej jednak bezsenność i zaburzenia snu

są psychogenne, powstają z nadużywania niektórych środków

spożywczych, jak kawa, herbata, alkohol.

Senność

jest częstym objawem niedoczynności tarczycy.

Stany nieprzytomności

– śpiączka cukrzycowa, choroba Addisona

(przełom

nadnerczowy),

choroba

Gravesa-Basedowa

(przełom

nadnerczowy),

choroba

Gravesa-Basedowa

(przełom

tarczycowy).

Zaburzenia wzrostu

, jak wzrost olbrzymi lub karłowatość.

Zaburzenia owłosienia

Badanie podmiotowe szczegółowe

BADANIE PODMIOTOWE UKŁADU NERWOWEGO

Stany drgawkowe

cechują okresowe, przejściowe epizody, w których

występują: zaburzenia świadomości, ruchy drgawkowe, zaburzenia czucia i

zachowania się. Zaburzenia tego rodzaju spostrzega się w epilepsji, w

chorobach

mózgu

chorobach

mózgu

i opon mózgowo-rdzeniowych, w niektórych chorobach układu krążenia,

w zatruciach metalami ciężkimi, w hipoglikemii, w wysokiej gorączce, w

histerii.

Bóle głowy

Porażenie

(paralysis) - jest to zupełne zniesienie ruchów dowolnych,

niedowład

(paresis) – ograniczenie ruchów dowolnych. Porażenie może być

pochodzenia

ośrodkowego,

następstwie

uszkodzenia

neuronu

pochodzenia

ośrodkowego,

następstwie

uszkodzenia

neuronu

centralnego, drogi piramidowej w mózgu i rogów przednich w rdzeniu i

pochodzenia obwodowego.

Porażenie centralne

cechują: stan spastyczny

mięśni, tj. nadmierne napięcie mięśniowe, nieobecność zaników

mięśniowych, wzmożenie odruchów ścięgnowych i patologiczne odruchy

ścięgnowe, niewystępowanie elektrycznego odczynu zwyrodnienia. W

porażeniu obwodowym

mięśnie są wiotkie, ulegają zanikowi, odruchy są

osłabione lub zanikłe, nie ma odruchów patologicznych, elektryczny odczyn

zwyrodnienia jest dodatni, występują drgania włókienkowe.

Badanie podmiotowe szczegółowe

Nerwoból – neuralgia

– jest stanem chorobowym, w którym występuje

ból wywołany zadziałaniem czynnika chorobowego na korzonek

czuciowy albo też na czuciowy lub mieszany nerw obwodowy.

Stwierdza się bolesność uciskową zajętego nerwu. Przyczyny

nerwobólu:

choroby

zakaźne,

zatrucie

egzo-

nerwobólu:

choroby

zakaźne,

zatrucie

egzo-

i endogenne (alkoholizm, cukrzyca, dna).

W zapaleniu wielonerwowym

– polyneuritis – uszkodzony jest

obwodowy układ nerwowy, przeważnie w sposób symetryczny.

Występują

zaburzenia

ruchomości,

czucia,

odżywcze

Występują

zaburzenia

ruchomości,

czucia,

odżywcze

naczynioruchowe.

Niezborność lub ataksja

występuje w następstwie uszkodzenia dróg

przewodzących czucie głębokie.

Parestezje

, które występują jako mrowienie, drętwienie, palenie, uczucie

gorąca lub zimna, są częste w uszkodzeniach nerwów obwodowych

lub w stanach chorobowych dróg czuciowych.

Document Outline