PEDAGOGI

KA 

EMANCYPA

CYJNA

Z CZYM CI SIĘ 

KOJARZY 

EMANCYPACJA?

EMANCYPACJA:

 

Wyzwolenie od:                                                      walka o:
- despotyzmu                                                        - samostanowienie
- nieuzasadnionych stosunków władzy             - równouprawnienie
- przymusu i przemocy                                        - 

współdecydowanie

- irracjonalizmu                                                    - 

demokrację, 

samorządność

- głupoty.                                                                – mądrość i 

racjonalizm.

 

    By zostały stworzone warunki, umożliwiające 

proces osiągania stanu autonomii, dorosłości    
      ( dojrzałości osobowej).

JAKI POWINIEN BYĆ 

NAUCZYCIEL WEDŁUG 

PEDAGOGIKI 

EMANCYPACYJNEJ?

JAKI POWINIEN BYĆ UCZEŃ 

WEDŁUG PEDAGOGIKI 

EMANCYPACYJNEJ?

ISTOTA PEDAGOGIKE 

EMANCYPACYJNEJ:

• Pedagogika emancypacyjna to wewnętrznie otwarta 

orientacja, obejmująca szeroki wachlarz zjawisk, 
zasadzających się na krytycyzm, a nawet 
negatywnym stosunku do normatywnego podejścia 
obowiązującego w pedagogice tradycyjnej;

• Z perspektywy naukowo- technicznej powstanie 

pedagogiki emancypacyjnej wiąże się z postulatem 
przezwyciężenia metodologicznej słabości nauk o 
wychowaniu;

 
• W perspektywie swojej funkcji historyczno- 

społecznej pedagogika emancypacyjna musi przejść 
do funkcji odtwarzania istniejących struktur do 
funkcji tworzenia warunków dla różnorodności i jej 
ciągłego definiowania.

Nowe koncepcje 

wychowania:

Wychowania pozbawionego represji
Wychowanie bez autorytetu
Wychowanie bez lęku
Swobodnego wychowania
Wychowanie do nieposłuszeństwa
Wychowanie antyautorytarne
Wprowadzanie w doświadczenie 
samego siebie
Wspomaganie samoregulacji
Uczenie się z siły własnego JA.

Emancypacja= 

komunikacja,

4 komponenty

1. Interakcja działania wszystkich 

podmiotów interakcji.

2. Intersubiektywność
3. Faktyczne wzajemne oddziaływania, 

zawierające zawsze różne 
alternatywy zachowań

4. Cechy stosunków interpersonalnych 

w zależności od relacji ze światem 
obiektywnym i perspektywa tych 
stosunków.

Poziomy podmiotowej aktywności 

emancypacyjnej wg. Czerpaniak- 

Walczak

5 charakteryzujących myśli 

szkoły frankfurckiej:

• ZWROT KU CZŁOWIEKOWI;

• KRYTYKA;

• DEMOKRATYZACJA;

• KRYTYKA TECHNOLOGII; 

• REWOLUCJA.

PRZEDSTAWICIEL

E:

•PAULO FREIRE 

•IVAN ILLICH

•NOAM CHOMSKY

DEBATA:

„ KROPKA NAD 

I……”

Paulo 

Freire

Iwan Illich

Noam 

Chomsky

Inspiracje

Chrześcijaństwo, 

marksizm( Marks 

Engels Lukacs 

Marcuje. 

Psychoanaliza( Fro

mm)

Chrześcijaństwo, 

szkoła frankfurcka

Oświeceniowy 

liberalizm, 

libertyński 

socjalizm( Russell), 

progresywizm( Dew

ey)

Podmiot krytyki 

społeczeństwa

Struktura 

postkolonialnego 

ucisku klasowego

Rozwinięte 

społeczeństwo 

kapitalistyczne 

wraz z jego 

profesjonalizmem i 

instytucjonalizmem

.

Ogólnoświatowa 

korporacyjna 

struktura 

gospodarcza

Przedmiot krytyki 

edukacji

Bankowy model 

edukacji

Wiedza jako towar 

oraz obowiązek 

szkolny

Edukacja jako 

narzędzie 

utrwalania iluzji

Droga 

emancypacji 

społecznej

Budzenie 

świadomości kręgi 

kulturowe, 

rewolucja

Odinstytucjonalizo

wanie, 

samoograniczenie

Zakwestionowanie 

autorytetów, 

wspólnoty bazowe

Droga 

emancypacji 

poprzez edukację

Alfabetyzacja

Likwidacja szkoły i 

obowiązku 

szkolnego

Mówienie prawdy 

przez nauczycieli

Cel emancypacji 

społecznej

Zniesienie podziału 

na uciskających i 

uciskanych

Wspólnoty 

konwiwialne

Demokracja jako 

otwarta debata 

obywateli

Cel emancypacji 

w edukacji

Edukacja 

stawiająca 

problemy

Pełna wolność 

wyboru treści i 

sposobu 

nauki( odszkolenie)

Uświadomienie 

sobie istnienia iluzji 

społecznych. 

EMANCYPAC

JA W 

POLSCE

Związki wynikające z relacji między 

wychowaniem a emancypacją M. 

Czerpaniak- Wlczak: 

1) emancypacja wychowania będąca 

rezultatem uwolnienia się tego 

procesu;

2) wychowanie do emancypacji albo do 

emancypowania się;

3) emancypacja poprzez wychowanie.

ZAGROŻENIA WG. HELMUD 

FEND 

• Nie dostrzega problemu konieczności 

integrowania wzajemnych oczekiwań 
społecznych i interesu społecznego;

• Bazowanie na etycznej przesłance: człowiek jest 

z natury dobry;

• Pozostawienie dzieci samym sobie;
• Nadmierna koncentracja na spontanicznym, 

bazującym na zainteresowaniach i wewnętrznej 
motywacji działaniu podmiotów oddziaływań 
wychowawczych;

• Przypisywanie rywalizacji i silnej motywacji do 

osiągania sukcesów negatywnych następstw;

• Złe pojmowanie takich norm uniwersalnych

 wartości jak wolność czy równość.

CZY ZAŁOŻENIA 

PEADAGOGIKI 

EMANCYPACYJNEJ SĄ 

MOŻLIWE DO 

ZREALIZOWANIA?

DZIĘKUJEMY!!!