Kliknij, aby przejść dalej. Aby poruszać się pomiędzy slajdami

wybieraj poszczególne hiperłącza.

Próby jądrowe

Mocarstwa atomowe

Energia jądrowa

Zastosowanie

Sytuacja radiacyjna

Promieniowanie jonizujące

Wpływ promieniowania

Bomba jądrowa jest najniebezpieczniejszą, najokrutniejszą,

najstraszliwszą bronią jaką kiedykolwiek stworzył człowiek.

Jej siła jest tak wielka, że może zniszczyć kilkuset tysięczne

miasto w przeciągu kilku minut.
Prace nad bombą atomową rozpoczął w 1934 roku węgierski

fizyk L. Szilard, jednak nie udało się mu zakończyć badań
W 1942 roku projekt atomowy w USA wstąpił na nową drogę.

Roosevelt i Churchill doszli do porozumienia, że należy

połączyć wysiłki uczonych angielskich i amerykańskich i

prowadzić wspólne badania w USA i Kanadzie.
Pierwszego próbnego wybuchu dokonano w miejscu zwanym

dziś Trinity Site. Po tej eksplozji większość uczonych była

przeciwna użycia energii jądrowej do celów militarnych,

jednak rząd USA, chciał za wszelką cenę zdetonować bombę

na terytorium Japonii.

Powrót do spisu treśc
i

Następny slajd

W połowie 1945 roku wyprodukowano w Stanach trzy
bomby. Jedna została wypróbowana 16 lipca na pustyni
w Alamogordo. Pozostałe dwie zostały w dniach 6 i 9
sierpnia zrzucone na Hiroszimę i Nagasaki. Bomba
zrzucona na Hiroszimę miała ładunek z uranu-235, a
zrzucona na Nagasaki z plutonu-239. Działanie i skutki
eksplozji powyższych bomb obrazuje tabelka:

Gdzie

Ofiary śmiertelne w

okresie 1 roku po

wybuchu

[liczba ludzi w

aglomeracji]

Aktywność

[10

18

Bq]

kilotony

TNT

Paliwo

Wysokość

Alamogordo

?

 

19

uran U

wieża 30m

Hiroshima

140 000 

[350 000]

~0,01

~15

uran U

samolot

~580 m

Nagasaki

70 000

[270 000]

~0,01

~20

pluton Pu

samolot

Spis treści

Poprzedni sl
ajd

Mocarstwa atomowe

Dziś każde mocarstwo posiada, a przynajmniej jest w
stanie wyprodukować broń nuklearną. Przeprowadzane są
próby jądrowe, które może odczuć, w mniejszym lub
większym stopniu każdy mieszkaniec Ziemi.
Największe nasilenie prób z bronią atomową miało
miejsce w latach 1954-58 oraz 1961-62. Przeprowadzane
one były przez ZSRR, USA oraz Wielką Brytanię.
W 1963r. podpisany został dokument, na mocy którego
wymienione wcześniej kraje zobowiązały się do
zaprzestania prób jądrowych prowadzonych w atmosferze
lub pod ziemią.
Ilość i miejsca przeprowadzanych przez poszczególne
kraje prób jądrowych obrazuje

tabelka.

Spis treści

Próby jądrowe w atmosferze

(ocena z roku 1980)

Państwo

Lata

Liczba

Miejsce

Megato

ny

[TNT ]

USA

1945 – 1962

193

stany Nevada i Alaska,

wyspy na Pacyfiku

139

ZSRR

1949 – 1962

142

Nowa Ziemia,

Kazachstan

358

Zjednoczone

Królestwo

1952 – 1953

21

pustynie w Australii

17

Francja

1960 – 1974

45

Algier (Sahara), wyspy

na Pacyfiku

12

Chiny

1964 – 1980

22

pustynia Gobi

21

Spis treści

Poprzedni sl
ajd

Energia jądrowa

Energia jądrowa odgrywa znaczącą rolę w bilansie
energetycznym świata. Pod koniec 1992 r. pracowały
424 bloki jądrowe (a 72 następnych było w budowie),
które produkowały 17% całkowitej światowej energii
elektrycznej.
Na wykresie przedstawiamy udział energetyki jądrowej
w poszczególnych krajach w roku 1992.

Spis treśc
i

Zagrożenia

Ludzie mieszkający w bezpośrednim sąsiedztwie
reaktorów jądrowych jest bardziej narażona na
przyjmowanie większej dawki radionuklidów aniżeli
ludzie mieszkający w pewnej odległości od reaktora
Największe awarie elektrowni na świecie

Rok

Rodzaj awarii

Miejsce

Liczba

zgonó

w

1957

Pożar reaktora

Windscale, Wlk.

Brytania

0

1979

Stopienie reaktora

jądrowego

Three Mile Island

USA

0

1986

Stopienie reaktora

jądrowego

Czarnobyl , Ukraina

41

Spis treści

Zastosowanie

promieniotwórczości

Aparatura rentgenowska

Tomografia komputerowa

Napromieniowywanie żywności

Spis treści

Aparatura rentgenowska

1. Wykorzystuje się w niej promieniowanie jonizujące.

2. Wiązka promieni X przenikając przez narządy jest

w różnym stopniu pochłaniana i ulega osłabieniu.
Niejednorodnie osłabiona wiązka promieni X trafia
na kliszę fotograficzną powodując jej zaciemnienie
proporcjonalnie do stopnia osłabienia. Dzięki temu
na kliszy uzyskujemy obraz badanego narządu.

Spis treści

Poprzedni sla
jd

Tomografia komputerowa

Tomografią komputerową nazywamy sterowany
komputerem proces wykonywania kolejnych zdjęć
wybranego narządu w różnych położeniach.
Pozwala ona uzyskać wielowarstwowy obraz, dzięki
któremu możliwe jest dostrzeżenie nawet najmniejszych
zmian chorobowych.

Spis treści

Poprzedni sla
jd

Napromieniowywanie

żywności

Stosowane jest w celu wydłużenia czasu przydatności
produktów rolno-spożywczych
Żywność utrwalana radiacyjnie nie jest toksyczna ani
radioaktywna
Zmiany chemiczne powodowane przez ten proces zależą
od chemicznego składu produktu, dawki promieniowania,
temperatury oraz dostępu światła i tlenu podczas
napromieniania. Pod wpływem promieniowania
jonizującego tworzą się między innymi wolne rodniki i
zmniejsza się o 20-60% zawartość witamin A, B

1

,C i E.

Żywność napromieniowana oznaczona jest znakiem:

Zakres dawek promieniowania

Spis treści

Poprzedni sl
ajd

Zakres dawek dla różnych

zastosowań napromieniowania

produktów rolno – spożywczych

Cel napromieniowania

Dawka

[kGy]

Produkty

1. Hamowanie kiełkowania

0,05 – 0,15

Ziemniaki, cebula,
czosnek

2. Zwalczanie szkodników i
pasożytów (dezynsekcja)

0,15 – 0,50

Ziarno zbożowe, warzywa
strączkowe, suszone
owoce

3. Opóźnienie procesów
fizjologicznych (np. dojrzewania)

0,50 – 1,0

Świeże warzywa i owoce

4. Przedłużenie okresu
przechowywania

1,0 – 3,0

Świeże ryby, truskawki,
pieczarki, itd.

5. Inaktywacja mikroorganizmów
patogennych i powodujących
psucie się żywności

1,0 – 7,0

Świeże i mrożone
produkty morskie, drób,
mięso, pasze dla drobiu,
itd

6. Obniżenie zawartości
mikroorganizmów (wyjaławianie)

2,0 – 10,0

Przyprawy i zioła, preparaty
białkowe i enzymatyczne,
żelatyna, kazeina, glukoza,
plazma krwi, guma arabska

Spis treści

Poprzedni sl
ajd

Sytuacja radiacyjna

Ogólną sytuację radiacyjną w środowisku charakteryzują

obecnie

następujące wartości:

poziom promieniowania gamma obrazujący
zewnętrzne narażenie ludzi od naturalnych i
sztucznych źródeł promieniowania jonizującego
stężenia naturalnych i sztucznych izotopów
promieniotwórczych w komponentach środowiska
obrazującego narażenie wewnętrzne ludzi w wyniku
chłonięcia ich drogą pokarmową

Sytuacja radiacyjna Polski

Spis treści

Sytuacja radiacyjna Polski

Poziom promieniowania gamma

Atmosfera

Wody powierzchniowe

Gleba

Spis treści

Sytuacja. radiac
yjna

Promieniowanie gamma

Moc i dawki promieniowania gamma dla Polski

Rok

Przedział wartości

[nGy/h ]

Średnia wartość dla

Polski

[nGy/h ]

1990

17,7 - 97,0

45,4

1993

13,2 - 82,6

41,0

1994

18,3 - 50,8

31,7

1995

24,2 - 55,0

37,0

1996

18,8 - 86,0

47,4

Spis treści

Poprzedni sl
ajd

Sytuacja. radiac
yjna

Atmosfera

Pomiary z lat 1990-1996 wykazały brak istotnych zmian
w poziomie radioaktywności.
O utrzymaniu jednakowego poziomu radioaktywności
decydowały głównie izotopy pochodzenia naturalnego.
Radioaktywność powietrza pochodząca od sztucznych
izotopów spowodowana była głównie obecnością izotopu
Cs-137.
Radioaktywność opadu całkowitego w Polsce w 1996 r.
była podobna do wartości z roku 1985 oraz z lat 1990-
1995.

Sytuacja. radiac
yjna

Spis treści

Poprzedni
slajd

Wody powierzchniowe

Analiza pomiarów próbek wód pobranych z głównych

rzek(Wisła,Odra) i ich dorzeczy wykazała, że:
wyższa radioaktywność wód powierzchniowych
obserwowana jest w południowej części kraju
Różnice w radioaktywności wód na poszczególnych
obszarach wynikają z przestrzennego zróżnicowania
poziomów skażeń po katastrofie w Czarnobylu

Spis treści

Sytuacja. radiac
yjna

Poprzedni
slajd

Gleby

Radionuklid

Przedział

wartości

Wartość

średnia

Izotopy sztuczne:

•Cs-137 [kBq/m

2

]

1

Izotopy naturalne:

•K-40 [Bq/kg]

•Ra-226 [Bq/kg]

•Ac-228 [Bq/kg]

0,31-37,61

123-1020

4,2-124

3,7-85,9

3,65

410

25,2
20,7

Radioaktywność 10 cm warstwy gleby

niekultywowanej

Sytuacja. radiac
yjna

Spis treści

Poprzedni
slajd

Promieniowanie jonizujące

Jest wynikiem przemian jądrowych
Towarzyszy mu wydzielanie energii
Promieniowanie jonizujące podzielić możemy na
promieniowanie a , b , g , X(Roentgena), a także w
niektórych przypadkach promieniowanie UV.

1.

Promieniowanie alfa

2.

Promieniowanie beta

3.

Promieniowanie gamma

Spis treści

Promieniowanie Alfa

Strumień jąder atomów
helu, czyli struktura
składająca się z dwóch
protonów oraz z dwóch
neutronów.
Promieniowanie to
powstaje najczęściej
podczas rozpadu ciężkich
jąder.

Spis treści

Poprzedni sl
ajd

Promieniowanie Beta

Strumień elektronów
(negatonów lub
pozytonów), które to
powstają podczas
rozpadu 
Podczas przemiany 

+

emitowany jest pozyton,
który powoduje spadek
wartości l. atomowej o 1.
Elektron emitowany jest
podczas przemiany 

-

i

powoduje wzrost wartości
l. atomowej o 1.

Poprzedni sl
ajd

Spis treści

Promieniowanie Gamma

Nie jest związane z
przemianami jądra.
Może być połączone z
emisją cząstek alfa i beta
Związane są z emitowaniem
promieniowania
magnetycznego

Poprzedni sl
ajd

Spis treści

Wpływ promieniowania

Wpływ na człowieka

Wpływ na komórki żywe

Profilaktyka

Spis treści

Wpływ promieniowania na

człowieka

Powoduje zakłócenie procesów biochemicznych w
organiźmie człowieka i zmiany strukturalne komórek
Uszkodzenia małego stopnia są zwalczane przez
organizm, większe zaś są nieodwracalne.
Najczulsze na promieniowanie są naczynia krwionośne i
tkanki rozrodcze, najmniej czułe są mięśnie i mózg.
Uszkodzenia popromienne dzielimy na
somatyczne(wpływają na procesy utrzymujące organizm
przy życiu) oraz genetyczne(naruszają zdolność
prawidłowego przekazywania cech genetycznych
potomstwu)

Poprzedni slaj
d

Spis treści

Wpływ na komórki żywe

W przypadku kontaktu komórki z
promieniowaniem możliwe jest wystąpienie
czterech możliwych sytuacji:

1.

Zniszczenie komórki spowoduje jej obumarcie.

2.

Komórka traci swą zdolność do reprodukcji.

3.

Zmiana kodu DNA spowoduje różnice w wyglądzie
komórek powstałych z komórki pierwotnej.

4.

Promieniowanie może nie mieć wpływu na
komórkę.

Efekty zdrowotne po napromieniowaniu u człowieka

Poprzedni slaj
d

Spis treści

Efekty zdrowotne po

napromieniowaniu u człowieka

Dawka

(w Sv)

Efekty

0,05-0,2

Możliwe efekty opóźnione i zaburzenia
chromosomalne

0,25-1,0

Zmiany we krwi

Ponad

0,5

Możliwa chwilowa niepłodność u mężczyzn

1-2

Wymioty, biegunka, mniejsza odporność,
zahamowanie rozrostu kości

2-3

Silna choroba popromienna, 25% zgony

Ponad 3

Całkowita niepłodność u kobiet

3-4

Zniszczenie szpiku i miąższu kostnego, 50%
szansa na przeżycie

4-10

Ostra choroba i śmierć u 80%
napromieniowanych

Spis treści

Poprzedni
slajd

Profilaktyka

Podstawowe czynniki decydujące o tym, czy
promieniowanie do nas dotrze to:

Czas

Odległość

Osłona

Spis treści

Poprzedni
slajd

Czas

Dawka
promieniowania, jaką
otrzyma człowiek w
dużym zależy od
czasu w którym
znajduje się on pod
jego wpływem.

Poprzedni sla
jd

Spis treści

Odległość

W miarę wzrostu
odległości od źródła
promieniowania
zmniejsza się jego
nasilenie

Spis treści

Poprzedni sla
jd

Osłona

Najczęstszymi osłonami są: stal, beton, ołów,

gleba.
Zdolność osłonowa materiału zależy od rodzaju

promieniowania. Cząstki alfa (pochodzące ze

znanych rozpadów promieniotwórczych) dają

się zatrzymać już przez kartkę papieru lub

zewnętrzną warstwę naskórka naszej skóry.

Cząstki beta (pochodzące ze znanych rozpadów

promieniotwórczych) są bardziej przenikliwe.

Mogą one przeniknąć przez około 3 cm warstwę

wody czy ciała ludzkiego, ale zatrzymać je

można już przy pomocy 1 mm blachy

aluminiowej.
Najbardziej przenikliwe są cząstki gamma.

Wymagają użycia materiałów o dużej gęstości

np. ołów, beton itp.

Poprzedni sla
jd

Spis treści

Bibliografia

1. Internetowa encyklopedia multimedialna
2. Podręcznik z chemia
3. Bazy danych www.hoga.pl
4. Strony www np. http://www.paa.gov.pl/edukacja/prom/promieniotw.html

http://republika.pl/r_bonat/nauka/prom.htm
http://www2.gazeta.pl/czasopisma/0,42477.html

5. Prezentację wykonali uczniowie klasy 1 d:Piotr Lewandowski, Kamil Lewszuk
i Jakub Michalis, konsultacje: mgr Teresa Fedorowicz