background image

 

 

 

 

Depresja poporodowa

Depresja poporodowa

Andrzej Czernikiewicz

Andrzej Czernikiewicz

Klinika Psychiatrii AMB

Klinika Psychiatrii AMB

background image

 

 

 

 

Paradoks ?

Paradoks ?

Czasami szczęście dla większości jest 

Czasami szczęście dla większości jest 

przyczyną smutku dla mniejszości

przyczyną smutku dla mniejszości

background image

 

 

 

 

Zaburzenia depresyjne w 

Zaburzenia depresyjne w 

życiu kobiet

życiu kobiet

POKWITANIE

OKRES ROZRODCZY

KLIMAKTERIUM

PMDD

DEPRESJA
W CIĄŻY

PPD 
PPP

DEPRESJA-
BEZPŁODNOŚĆ

DEPRESJA PO 
PORONIENIU

DEPRESJA PRZED- I 
POMENOPAUZALNA

background image

 

 

 

 

PRZYGNĘBIENIE 
POPORODOWE

DEPRESJA 
POPORODOWA

PPP

50%

1:8

1:2000

background image

 

 

 

 

Przygnębienie poporodowe 

Przygnębienie poporodowe 

(„maternity blues”)

(„maternity blues”)

3-4

7-8 

10-12

poród

dni

objawy

background image

 

 

 

 

Objawy przygnębienia 

Objawy przygnębienia 

poporodowego

poporodowego

Zaburzenia snu

Zaburzenia snu

Płaczliwość

Płaczliwość

Niepokój

Niepokój

Drażliwość

Drażliwość

Okresy poprawy!

Okresy poprawy!

background image

 

 

 

 

Przygnębienie poporodowe 

Przygnębienie poporodowe 

(„maternity blues”) vs. DPP

(„maternity blues”) vs. DPP

3-4

7-8 

10-12

poród

dni

objawy

DPP

background image

1. DSM-IV-TR; 2. Kennnedy i in. 2004

1. DSM-IV-TR; 2. Kennnedy i in. 2004

 

 

Definiowanie „depresji 

Definiowanie „depresji 

poporodowej”

poporodowej”

Stwierdzenie epizodu „dużej 

Stwierdzenie epizodu „dużej 

depresji” 

depresji” 

1

1

Początek w ciagu pierwszych 4 

Początek w ciagu pierwszych 4 

tygodni po porodzie 

tygodni po porodzie 

1

1

Możliwy początek w ciągu pierwszych 

Możliwy początek w ciągu pierwszych 

3 miesięcy po porodzie 

3 miesięcy po porodzie 

2

2

background image

1.Asten i in. 2004; 2.Yonkers i in. 2001; 3.

1.Asten i in. 2004; 2.Yonkers i in. 2001; 3.

Marks i in. 1992; 4. Ballard i Davies 1996; 

Marks i in. 1992; 4. Ballard i Davies 1996; 

5. Murray i Cooper 2003

5. Murray i Cooper 2003

 

 

Rozmiar zjawiska i jego skutki

Rozmiar zjawiska i jego skutki

Depresja poporodowa (DPP) dotyka 10-

Depresja poporodowa (DPP) dotyka 10-

15% pierwiastek 

15% pierwiastek 

1

1

Ryzyko wystąpienia DPP w postaci epizodu 

Ryzyko wystąpienia DPP w postaci epizodu 

depresyjnego -6.5-8.5% w pomiarze w 4 

depresyjnego -6.5-8.5% w pomiarze w 4 

tygodniu po porodzie (n=802) 

tygodniu po porodzie (n=802) 

2

2

Jej bezpośrednie i pośrednie skutki to:

Jej bezpośrednie i pośrednie skutki to:

Trwanie zaburzeń psychicznych u matek i ich 

Trwanie zaburzeń psychicznych u matek i ich 

gorsze funkcjonowanie 

gorsze funkcjonowanie 

3

3

Gorsze „macierzyństwo” i gorsze relacje z 

Gorsze „macierzyństwo” i gorsze relacje z 

partnerem 

partnerem 

4

4

Zaburzenia w rozwoju psychicznego (i 

Zaburzenia w rozwoju psychicznego (i 

fizycznego) dziecka 

fizycznego) dziecka 

5

5

background image

Gorman i in. 2004

Gorman i in. 2004

 

 

A może większość przypadków 

A może większość przypadków 

DPP to 

DPP to 

depresja przedporodowa

depresja przedporodowa

background image

 

 

 

 

Czym jest DPP w rozumieniu osi I 

Czym jest DPP w rozumieniu osi I 

 DSM-IV (+)

 DSM-IV (+)

Duża depresja

Mała depresja 

GAD

PTSD

Depresja związana 

objawami somatycznymi

Pseudodepresja 

background image

Gorman i in. 2004

Gorman i in. 2004

 

 

RR dla objawów depresyjnych

RR dla objawów depresyjnych

background image

Gorman i in. 2004

Gorman i in. 2004

 

 

RR dla dużej i małej depresji

RR dla dużej i małej depresji

background image

Gorman i in. 2004

Gorman i in. 2004

 

 

RR dla dużej depresji

RR dla dużej depresji

background image

 

 

 

 

Rola czynników hormonalnych w 

Rola czynników hormonalnych w 

DPP

DPP

T3

progesteron

estrogeny

background image

Kennedy i in. 2004

Kennedy i in. 2004

 

 

Czynniki ryzyka wystąpienia 

Czynniki ryzyka wystąpienia 

DPP

DPP

Epizod DPP po wcześniejszym porodzie

Epizod DPP po wcześniejszym porodzie

Pozytywny wywiad w odniesieniu do 

Pozytywny wywiad w odniesieniu do 

zaburzeń afektywnych

zaburzeń afektywnych

Objawy depresyjne w obecnej ciąży

Objawy depresyjne w obecnej ciąży

Rodzinne obciążenie depresją

Rodzinne obciążenie depresją

Brak wsparcia rodzinnego

Brak wsparcia rodzinnego

Przewlekłe stresory psychosocjalne

Przewlekłe stresory psychosocjalne

Niski status ekonomiczny

Niski status ekonomiczny

Wysoki  poziom EE u partnera

Wysoki  poziom EE u partnera

background image

Moine i in. 2001

Moine i in. 2001

 

 

Rosnące ryzyko DPP

Rosnące ryzyko DPP

Nigdy wcześniej nie wystąpił epizod 

Nigdy wcześniej nie wystąpił epizod 

depresji - 5% lub mniej

depresji - 5% lub mniej

przygnębienie poporodowe” – 20%

przygnębienie poporodowe” – 20%

Depresja przed ciążą – 10-25%

Depresja przed ciążą – 10-25%

Depresja przed porodem – 50%

Depresja przed porodem – 50%

BD w wywiadzie – ponad 50%

BD w wywiadzie – ponad 50%

background image

1.Keller i in. 1986; 2. Cutrona 1984

1.Keller i in. 1986; 2. Cutrona 1984

 

 

Ponad połowa przypadków DPP 

Ponad połowa przypadków DPP 

nie jest diagnozowana i leczona 

nie jest diagnozowana i leczona 

1

1

Czynniki wskazujące na konieczność 

Czynniki wskazujące na konieczność 

diagnozy w kierunku DPP 

diagnozy w kierunku DPP 

2

2

Depresja w anamnezie

Depresja w anamnezie

Depresja w przebiegu ciąży

Depresja w przebiegu ciąży

Komplikacje porodowe

Komplikacje porodowe

Urazy psychiczne

Urazy psychiczne

Niski dochód

Niski dochód

Niższe wykształcenie

Niższe wykształcenie

Karmienie sztuczne 

Karmienie sztuczne 

background image

Patel i in. 2002

Patel i in. 2002

 

 

Inna kultura, inne czynniki 

Inna kultura, inne czynniki 

ryzyka

ryzyka

background image

Patel i in. 2002

Patel i in. 2002

 

 

Płeć dziecka jako czynnik ryzyka 

Płeć dziecka jako czynnik ryzyka 

DPP

DPP

background image

Yonkers i in. 2001

Yonkers i in. 2001

 

 

Dochody jako czynnik ryzyka 

Dochody jako czynnik ryzyka 

DPP

DPP

background image

 

 

 

 

background image

Cox i in. 1987

Cox i in. 1987

 

 

EPDS

EPDS

1.

1.

Niezdolność do 

Niezdolność do 

śmiechu i radości

śmiechu i radości

2.

2.

Niezdolność do 

Niezdolność do 

przeżywania 

przeżywania 

przyjemności

przyjemności

3.

3.

Niepotrzebne 

Niepotrzebne 

obwinianie się

obwinianie się

4.

4.

Lęk i martwienie 

Lęk i martwienie 

się

się

5.

5.

Ataki paniki lub 

Ataki paniki lub 

przerażenia

przerażenia

6.

6.

Niezdolność do 

Niezdolność do 

radzenia sobie

radzenia sobie

7.

7.

Zaburzenia snu

Zaburzenia snu

8.

8.

Smutek

Smutek

9.

9.

Płaczliwość

Płaczliwość

10.

10.

Ryzyko 

Ryzyko 

aktywności 

aktywności 

autoagresywnej

autoagresywnej

background image

 

 

 

 

zespół depresyjny 

zespół depresyjny 

w klasyfikacjach

w klasyfikacjach

 

 

  

międzynarodowa (ICD-10)

amerykańska (DSM-IV)

depresja

depresja

anhedonia

anhedonia

anergia

anergia

negatywna 

negatywna 

samoocena lub 

samoocena lub 

poczucie winy

poczucie winy

samobójstwo

samobójstwo

intelekt

intelekt

aktywność

aktywność

sen

sen

apetyt i masa

apetyt i masa

depresja

depresja

anhedonia

anhedonia

anergia

anergia

negatywna 

negatywna 

samoocena

samoocena

poczucie winy

poczucie winy

samobójstwo

samobójstwo

intelekt

intelekt

aktywność

aktywność

sen

sen

apetyt i masa

apetyt i masa

background image

 

 

 

 

EPDS

EPDS

1.

1.

Niezdolność do 

Niezdolność do 

śmiechu i radości

śmiechu i radości

2.

2.

Niezdolność do 

Niezdolność do 

przeżywania 

przeżywania 

przyjemności

przyjemności

3.

3.

Niepotrzebne 

Niepotrzebne 

obwinianie się

obwinianie się

4.

4.

Lęk i martwienie się

Lęk i martwienie się

5.

5.

Ataki paniki lub 

Ataki paniki lub 

przerażenia

przerażenia

6.

6.

Niezdolność do 

Niezdolność do 

radzenia sobie

radzenia sobie

7.

7.

Zaburzenia snu

Zaburzenia snu

8.

8.

Smutek

Smutek

9.

9.

Płaczliwość

Płaczliwość

10.

10.

Ryzyko 

Ryzyko 

aktywności 

aktywności 

autoagresywnej

autoagresywnej

background image

Yonkers i in. 2001

Yonkers i in. 2001

 

 

Psychometria DPP

Psychometria DPP

11+ (13+) EPDS

11+ (13+) EPDS

> 18 IDS

> 18 IDS

background image

 

 

 

 

Historia obecnych 

Historia obecnych 

dolegliwości

dolegliwości

Pani A. ma 35 lat i została skierowana do psychiatry z 

Pani A. ma 35 lat i została skierowana do psychiatry z 

powodu objawów depresyjnych, które wystąpiły w 9 

powodu objawów depresyjnych, które wystąpiły w 9 

tygodni po urodzeniu jej trzeciego dziecka. Nigdy 

tygodni po urodzeniu jej trzeciego dziecka. Nigdy 

wcześniej nie zgłaszała się do psychiatry, zaprzecza 

wcześniej nie zgłaszała się do psychiatry, zaprzecza 

również jakimkolwiek wcześniejszym objawom zaburzeń 

również jakimkolwiek wcześniejszym objawom zaburzeń 

psychicznych.

psychicznych.

W czasie pierwszego trymestru tej ciąży zmarł jej 

W czasie pierwszego trymestru tej ciąży zmarł jej 

dziadek. W tym samym czasie wystąpiła u niej skórna 

dziadek. W tym samym czasie wystąpiła u niej skórna 

alergiczna reakcja na kiwi, owoc, który wcześniej bardzo 

alergiczna reakcja na kiwi, owoc, który wcześniej bardzo 

lubiła. Po tych dwu wydarzeniach była przygnębiona i 

lubiła. Po tych dwu wydarzeniach była przygnębiona i 

wiele rozmyślała o dalszym przebiegu ciąży. Od czasu do 

wiele rozmyślała o dalszym przebiegu ciąży. Od czasu do 

czasu zastanawiała się nad tym jak długo będzie żyła, i o 

czasu zastanawiała się nad tym jak długo będzie żyła, i o 

tym kto zaopiekuje się jej dziećmi, jeśli by umarła w 

tym kto zaopiekuje się jej dziećmi, jeśli by umarła w 

czasie porodu. Z powodu uczulenia zaczęła unikać 

czasie porodu. Z powodu uczulenia zaczęła unikać 

jedzenia innych owoców bojąc się, że może być również 

jedzenia innych owoców bojąc się, że może być również 

uczulona na nie. Przez resztę ciąży była, jak to sama 

uczulona na nie. Przez resztę ciąży była, jak to sama 

określiła, w „podłym nastroju”.

określiła, w „podłym nastroju”.

background image

 

 

 

 

Historia obecnych dolegliwości – 

Historia obecnych dolegliwości – 

c.d.

c.d.

Po urodzeniu zdrowego dziecka nasiliły się obawy o 

Po urodzeniu zdrowego dziecka nasiliły się obawy o 

los dzieci i własny. Była ciągle smutna i napięta, 

los dzieci i własny. Była ciągle smutna i napięta, 

łatwo wybuchała płaczem. Czuła się winna temu, że z 

łatwo wybuchała płaczem. Czuła się winna temu, że z 

powodu depresji nie jest w stanie opiekować się 

powodu depresji nie jest w stanie opiekować się 

córką, a nawet cieszyć się nią. Pomimo, tego, że 

córką, a nawet cieszyć się nią. Pomimo, tego, że 

dziecko było wyjątkowo spokojna, pani A.  budziła się 

dziecko było wyjątkowo spokojna, pani A.  budziła się 

w nocy wielokrotnie, nasłuchując czy córka oddycha. 

w nocy wielokrotnie, nasłuchując czy córka oddycha. 

Rano długo nie wstawała z łóżka, potem przez cały 

Rano długo nie wstawała z łóżka, potem przez cały 

dzień była zmęczona. Jadła niechętnie, waga 

dzień była zmęczona. Jadła niechętnie, waga 

wskazała, że waży o 5 kg mniej niż przed ciążą. 

wskazała, że waży o 5 kg mniej niż przed ciążą. 

Zastanawiała się, jak mąż poradzi sobie z dziećmi po 

Zastanawiała się, jak mąż poradzi sobie z dziećmi po 

jej śmierci. Jednocześnie przyznała się po kolejnej 

jej śmierci. Jednocześnie przyznała się po kolejnej 

bezsennej nocy, że „wolałaby zasnąć i już się nigdy 

bezsennej nocy, że „wolałaby zasnąć i już się nigdy 

nie obudzić”. Żądała od męża aby poszedł na urlop i 

nie obudzić”. Żądała od męża aby poszedł na urlop i 

pomógł jej przy dziecku, bo bała się zostawać z nim 

pomógł jej przy dziecku, bo bała się zostawać z nim 

sama.

sama.

background image

 

 

 

 

Wywiad

Wywiad

W okresie studiów miała okres ciągłego 

W okresie studiów miała okres ciągłego 

sprawdzania różnych rzeczy. Zawsze była osobą 

sprawdzania różnych rzeczy. Zawsze była osobą 

bardzo perfekcyjną i dokładną.

bardzo perfekcyjną i dokładną.

W rodzinie nie było przypadków zaburzeń 

W rodzinie nie było przypadków zaburzeń 

psychicznych.

psychicznych.

Pani A. nigdy poważniej nie chorowała 

Pani A. nigdy poważniej nie chorowała 

somatycznie.

somatycznie.

Pani A.  uważa się za osobę szczęśliwą do tej pory 

Pani A.  uważa się za osobę szczęśliwą do tej pory 

w małżeństwie. Mieszka z mężem i trójką dzieci. 

w małżeństwie. Mieszka z mężem i trójką dzieci. 

Niedaleko mieszka jej matka, która stara się jej 

Niedaleko mieszka jej matka, która stara się jej 

pomagać przy dziecku. Skończyła studia 

pomagać przy dziecku. Skończyła studia 

politechniczne, ale nie pracuje od czasu urodzenia 

politechniczne, ale nie pracuje od czasu urodzenia 

drugiego dziecka.

drugiego dziecka.

background image

 

 

 

 

Stan psychiczny

Stan psychiczny

Pani A. jest atrakcyjną, szczupłą i zdrowo 

Pani A. jest atrakcyjną, szczupłą i zdrowo 

wyglądającą osobą. W czasie rozmowy jest 

wyglądającą osobą. W czasie rozmowy jest 

nią zainteresowana. Jest w pełni 

nią zainteresowana. Jest w pełni 

zorientowana, tempo jej wypowiedzi jest 

zorientowana, tempo jej wypowiedzi jest 

normalne. W czasie całej rozmowy jest 

normalne. W czasie całej rozmowy jest 

smutna, łatwo wybucha płaczem, szczególnie 

smutna, łatwo wybucha płaczem, szczególnie 

wtedy gdy mówi o tym, że „nie ma w sobie 

wtedy gdy mówi o tym, że „nie ma w sobie 

tych uczuć, które towarzyszyły narodzinom 

tych uczuć, które towarzyszyły narodzinom 

poprzedniej dwójki dzieci. Obawia się, że jest 

poprzedniej dwójki dzieci. Obawia się, że jest 

poważnie chora somatycznie – dowodem na 

poważnie chora somatycznie – dowodem na 

to ma być szybki spadek wagi. Zaprzecza 

to ma być szybki spadek wagi. Zaprzecza 

halucynacjom i planom suicydialnym.

halucynacjom i planom suicydialnym.

background image

Kennedy i in. 2004

Kennedy i in. 2004

 

 

Psychoterapia w DPP

Psychoterapia w DPP

Potrzeba prowadzenia poradnictwa i 

Potrzeba prowadzenia poradnictwa i 

psychoedukacji u kobiet z wysokim 

psychoedukacji u kobiet z wysokim 

ryzykiem DPP przed porodem.

ryzykiem DPP przed porodem.

CBT (6 sesji) równie efektywna jak 

CBT (6 sesji) równie efektywna jak 

fluoksetyna.

fluoksetyna.

IPT efektywna w sytuacji wpływu na 

IPT efektywna w sytuacji wpływu na 

funkcjonowanie małżeństwa.

funkcjonowanie małżeństwa.

Psychoedukacja nie tylko matek, ale i 

Psychoedukacja nie tylko matek, ale i 

ojców.

ojców.

background image

Kennedy i in. 2004

Kennedy i in. 2004

 

 

Farmakoterapia DPP

Farmakoterapia DPP

Fluoksetyna, sertralina i wenlafaksyna 

Fluoksetyna, sertralina i wenlafaksyna 

skuteczniejsze od placebo w terapii DPP.

skuteczniejsze od placebo w terapii DPP.

Włączenie terapii LAD w 24 godziny po 

Włączenie terapii LAD w 24 godziny po 

porodzie – 6.7% DPP; placebo – 62% DPP.

porodzie – 6.7% DPP; placebo – 62% DPP.

Nortryptylina nieskuteczna w terapii DPP.

Nortryptylina nieskuteczna w terapii DPP.

Estrogeny > placebo w zapobieganiu DPP.

Estrogeny > placebo w zapobieganiu DPP.

Progesteron – 7% DPP, placebo – 67% DPP.

Progesteron – 7% DPP, placebo – 67% DPP.

Skuteczność węglanu litu (włączonego w 

Skuteczność węglanu litu (włączonego w 

48 godzin po porodzie) w zapobieganiu 

48 godzin po porodzie) w zapobieganiu 

DPP u kobiet z BD.

DPP u kobiet z BD.

background image

Kennedy i in. 2004

Kennedy i in. 2004

 

 

Standard terapii DPP

Standard terapii DPP

Kobiety z wysokim ryzykiem 

Kobiety z wysokim ryzykiem 

wystąpienia DPP powinny być 

wystąpienia DPP powinny być 

monitorowane w okresie 

monitorowane w okresie 

okołoporodowym.

okołoporodowym.

U kobiet z przebytym DPP należy 

U kobiet z przebytym DPP należy 

włączyć LAD po porodzie.

włączyć LAD po porodzie.

background image

Kennedy i in. 2004

Kennedy i in. 2004

 

 

Terapia … rzutu

Terapia … rzutu

Terapia 

Terapia 

Poziom 

Poziom 

rekomendacji

rekomendacji

I

I

FLUOKSETYNA

FLUOKSETYNA

IPT

IPT

2

2

2

2

II

II

CBT

CBT

PSYCHOEDUKACJA

PSYCHOEDUKACJA

2

2

3

3

III

III

ESTROGEN

ESTROGEN

PROGESTERON

PROGESTERON

2

2

3

3

background image

Bazire 2004

Bazire 2004

 

 

Karmienie piersią, a leki 

Karmienie piersią, a leki 

psychotropowe

psychotropowe

grupa

grupa

Niskie 

Niskie 

ryzyko

ryzyko

Średnie 

Średnie 

ryzyko

ryzyko

Wysokie 

Wysokie 

ryzyko

ryzyko

Leki 

Leki 

antypsychotyczne

antypsychotyczne

Flupentixol

Flupentixol

Haloperidol

Haloperidol

Fenotiazyny

Fenotiazyny

sulpiryd

sulpiryd

Klozapina

Klozapina

Risperidon

Risperidon

Leki antydepresyjne

Leki antydepresyjne

Tianeptyna

Tianeptyna

Mianseryna

Mianseryna

Moklobemid

Moklobemid

TLPD

TLPD

Sertralina 

Sertralina 

SSRI *

SSRI *

Mirtazapina

Mirtazapina

Doxepina

Doxepina

Maprotylina

Maprotylina

Wenlafaxyna

Wenlafaxyna

Leki anksjolityczne

Leki anksjolityczne

BDA LD

BDA LD

Beta-blokery

Beta-blokery

BDA

BDA

Klometiazol

Klometiazol

Buspiron

Buspiron

background image

 

 

 

 

background image

 

 

 

 

background image

 

 

 

 

background image

 

 

 

 

Światowe „priorytety” w rocznych wydatkach (dane z Banku Światowego za rok 1999)

Światowe „priorytety” w rocznych wydatkach (dane z Banku Światowego za rok 1999)

Potrzeby świata

Miliardy
$

„Priorytety”

Miliardy
$

Podstawowa edukacja dla 
wszystkich

 6

Kosmetyki w USA

 8

Woda i kanalizacja dla 
wszystkich

 9

Lody w Europie

11

Opieka ginekologiczna i 
położnicza (podstawowa) dla 
wszystkich kobiet

12

Perfumy w Europie i USA

12

Podstawowa opieka zdrowotna 
i podstawowe wyżywienia w 
krajach rozwijających się

13

Jedzenie dla psów i kotów w 
USA i Europie

17

Razem

40

Razem

48

background image

 

 

 

 

Dobra wiadomość z Polski

Dobra wiadomość z Polski

Jedna z bohaterek telenoweli „M jak 

Jedna z bohaterek telenoweli „M jak 

miłość” przebyła depresję 

miłość” przebyła depresję 

poporodową …

poporodową …

I wyszła z niej …

I wyszła z niej …

Ale …

Ale …

Chyba wchodzi w manię

Chyba wchodzi w manię

background image

 

 

 

 


Document Outline