Elementy Kinezjologii

edukacyjnej P. Dennisona

Olga Grobelkiewicz

Marta Rossa-Rybczyńska

Zestaw wszystkich ćwiczeń

gimnastyki mózgu

Rozróżniamy ćwiczenia :

• zwiększające motywację
• przekraczające linię

środkową ciała

• rozciągające
• energetyzujące

Ćwiczenia zwiększające

motywację

Picie wody

Woda jest czynnikiem

energetyzującym,
jest niezbędna do

prawidłowego

funkcjonowania

układu

limbicznego.

Woda aktywizuje

elektryczne i

chemiczne

reakcje zachodzące

między

mózgiem a układem
nerwowym - poprawia

umiejętności szkolne.

Ruchy naprzemienne

Podnieś do góry prawe kolano
i dotknij do niego lewą ręką,
następnie do podniesionego
lewego kolana dotknij prawą ręką
(ruchy podobne do marszu w miejscu)
Ćwiczenia te powinny być stosowane w ciągu dnia
możliwie jak najczęściej i w urozmaicony sposób.

Efekty:
• poprawia pisanie,
• słuchanie,
• czytanie i rozumienie,
• koordynacja ruchowa lewej i prawej strony

ciała,

• wzmocnienia oddechu,
• wzrost energii,
• poprawa wzroku i słuchu.

Punkty na myślenie

Jedną ręka masuj punkty
(miękkie miejsca pod
obojczykami z lewej
i prawej strony klatki piersiowej),
a drugą rękę połóż na pępku.
Czas ćwiczenia około 2 minut.

Efekty: przekazanie informacji od prawej półkuli do

lewej połowy ciała i odwrotnie, stymulacja aorty,
zwiększenie potoku elektromagnetycznej energii,
likwiduje odwracanie liter i cyfr, prawidłowo
układa ciało podczas czytania.

Pozycja Cooka

• Stań, skrzyżuj nogi w kostkach.
• Wyciągnij ręce przed siebie i przekręć dłonie grzbietami

do siebie tak, by kciuki skierowane były w dół.

• Przełóż jedną rękę przed drugą tak by dłonie
dotykały się wewnętrznymi stronami (kciuki są nadal skierowane w

dół).

• Skrzyżuj palce dłoni
• Zegnij ręce w łokciach i oprzyj ręce na piersi.
• Zamknij oczy, język połóż na podniebieniu.
• Oddychaj swobodnie.

Czas ćwiczenia około 2 minut. Zwalniamy język,

nogi, ręce swobodnie opuszczamy.

Efekt: emocjonalna stabilność, zwiększenie uwagi, swobodny ruch

kości czaszki, wyraźne uziemienie, poprawa koncentracji.

Ćwiczenia przekraczające linię środkową ciała

Leniwe ósemki

• Ćwiczenie wykonuj rysując lub wodząc oczami za

przedmiotem po kształcie położonej ósemki (znaku
nieskończoności).

Ruch zaczynaj zawsze od środka w lewo do góry lewą ręką,

a następnie prawą ręką.

•  Wyciągnij przed siebie lewą rękę,

zaciśnij pięść, a kciuk skieruj do góry.

• Rysuj kciukiem w powietrzu po kształcie

wodząc oczami za ręką - głowę trzymaj nieruchomo.

Kończ obydwoma rękoma połączonymi.

Możesz śpiewać swojej leniwej ósemce kołysankę:

Osiem, siedem, sześć, pięć, cztery, trzy
Moja ósemka słodko śpi
Do swej poduszki brzuszki tuli
Drzemiąc w czerwonej nocnej koszuli.

Efekt:
• koordynacja wzroku,
• obwodowe widzenie,
• aktywizacja mózgu dla przekraczania środkowej

wizualnej linii,

• integracja półkul mózgowych,
• mechanizm czytania (ruch oczu z lewej do prawej),
• rozpoznawanie znaków przy pisaniu,
• czytanie ze zrozumieniem

SŁOŃ

• Wyobraź sobie, że jesteś słoniem z dużymi uszami, długą trąbą i silnymi

nogami stojącymi twardo na ziemi. Patrzysz daleko przed siebie
wypatrując swoich przyjaciół słoni.

• Słonie często kołyszą się z boku na bok.

Rób tak jak one! Połóż ucho na ramieniu
i wyciągnij rękę do przodu. Udawaj, że twoja ręka
to trąba, mocno przymocowana do głowy.

• Powoli kołysz ramieniem, głową oraz górną częścią ciała tak, jakbyś

chciał narysować w powietrzu ósemkę leżącą na boku. Zginaj
jednocześnie kolana i przenoś ciężar ciała z jednej nogi na drugą.
Powtórz ćwiczenie 3, 4 razy.

• Zacznij rysować ósemkę od środka, a następnie idź w lewo do góry.

Kiedy poczujesz się pewnie możesz zacząć wodzić oczami z ruchem ręki.

• Wykonaj to ćwiczenie co najmniej 3 razy, również drugą ręką.
• Słonie są bardzo spragnione. Napij się trochę wody przed następnymi

ćwiczeniami.

Efekt:
• stymulacja mowy wewnętrznej,
• twórcze myślenie,
• słuchanie własnego głosu,
• rozwój pamięci długoterminowej,
• zintegrowane widzenie,
• słyszenie i ruch;
• mowa,
• pismo,
• zapamiętywanie.

Alfabetyczne ósemki
(modyfikacja leniwej ósemki)

• Najpierw narysuj kilka leniwych ósemek, a

potem wpisz w kształt leżącej ósemki małe
litery alfabetu, zachowując kierunek w lewo
do góry.

Efekt:

• zasady pisowni,

• twórcze pisanie,

• koordynacja ręka - oko,

• rozpoznawanie i kodowanie symboli,

• zdolności manualne,

• precyzja ruchowa

Motyl na suficie

• Podnosimy do góry głowę.
• Nosem na suficie kreślimy leżące ósemki.
• Zaczynamy w lewo do góry.

Efekt:
• koordynacja wzrokowo

ruchowa,

• mechanizm czytania i pisania

Kołyska

• Usiądź na podłodze.
• Ręce lekko ugięte oprzyj z tyłu

utrzymując podniesiony tułów.

• Nogi zegnij w kolanach i podnieś stopy

do góry.

• Usuń napięcie w jednym biodrze potem

w drugim, wykonując nieduże ruchy
nogami.

Efekt:

• rozwój zdolności do

pracy w środkowym polu ciała,

• umiejętności wzrokowego śledzenia

ruchów w kierunku od lewej do

prawej strony,

• nawyki skupiania uwagi i zrozumienia

Ruchy naprzemienne na leżąco (rowerek)

• Ćwicz na miękkiej powierzchni.
•  Podnieś ręce i głowę do góry.
• Obejmij głowę dłońmi i podtrzymuj ją.
• Prawym łokciem dotykaj lewego kolana,

potem lewym łokciem prawego kolana,
itd.

• Oddychaj rytmicznie.

Efekt:
• integracja lewej i prawej strony ciała,
• czytanie,
• umiejętność słuchania,
• pismo,
• zasady pisowni,
• matematyka

Krążenie szyją (wahadło)

Opuść maksymalnie podbródek w dół i

poruszaj nim powoli od jednego ramienia do
drugiego swobodnie oddychając.

Efekt:
• obuoczne patrzenie,
• umiejętność czytania,
• pisania, stabilności,
• rozluźnienie centralnego układu nerwowego,
• głośne i ciche czytanie, mowa, język.

Oddychanie przeponowe

• Zrób wdech nosem. Oczyść płuca robiąc

krótkie wydechy przez zaciśnięte wargi

(wyobraź sobie, że chcesz utrzymać piórko w

powietrzu).

• Połóż ręce na brzuchu - na wdechu ręce

podnoszą się, a na wydechu opuszczają.

•  Zrób w dech licząc do trzech.

• Zatrzymaj oddech na trzy sekundy.

• Wydychaj licząc do trzech.

• Ponownie zatrzymaj oddech na trzy sekundy.

• Powtórz całość.

Efekt: rozluźnienie centralnego układu

nerwowego, czytanie, głośne czytanie, mowa.

Kobra

• Usiądź, oprzyj dłonie na stole, trzymaj plecy

rozluźnione

• Zacznij oddychać tak jakby od podstawy

kręgosłupa.

• Skup się na oddechu jakby był źródłem twej

siły.

Efekt - przekraczanie środkowej linii ciała,

rozluźnienie centralnego układu nerwowego,
obuoczne widzenie, zgodna praca obojga oczu,
słuchanie ze zrozumieniem, umiejętności
mowy, kontrola motoryki precyzyjnej.

Ćwiczenia rozciągające

Pompowanie piętą

• Stań prosto
• Wysuń jedną nogę do tyłu stawiając ją na palcach.
• Na wydechu zegnij w kolanie nogę stojąc z przodu,

a piętę tylnej nogi staraj się postawić na podłodze.

• Na wdechu podnoś się, prostując przednią nogę i

podnosząc piętę tylnej nogi. Tylna noga powinna
być wyprostowana.

• Zmień nogi.
Efekt - integracja tylnych i przednich części mózgu,

rozwój wyraźnej mowy i językowych umiejętności,
słuchanie ze zrozumieniem, czytanie ze
zrozumieniem, zdolności twórczego pisania,
zdolności do zakańczania rozpoczętego procesu.

Sowa

• Jedną ręką chwyć mocno mięśnie barku
• Obracaj głowę powoli w lewo, a potem w

prawo - podbródek trzymaj prosto.
Głową sięgaj maksymalnie w prawo i w
lewo, aby rozluźnić mięśnie szyjne.

• Zrób wdech, gdy głowa jest w skrajnym

położeniu, w miejscu gdzie ręka trzyma
ramię, a wydech w czasie obrotu głowy.

• Powtórz trzymając drugą ręką drugie

ramię.

Efekt

przekraczanie środkowej audialnej
linii (uwaga słuchowa, percepcja i
pamięć), słuchanie własnego głosu,
doskonalenie dialogu wewnętrznego,
rozwój luźnego ruchu oczu, słuchanie
ze zrozumieniem, mowę i ustny
komunikat, matematyczne
wyliczenia, pamięć, praca z
komputerem

Aktywna ręka

• Podnieś rękę do góry i chwyć ją

drugą ręką. Podniesiona ręka
stawia opór ręce ją trzymającej.

• Powtórz ćwiczenie na wydechu w

czterech kierunkach: w stronę
głowy, do przodu, do tyłu, od ucha.
Powtórz wszystko zmieniając ręce.

Efekt - rozwój wyraźnej mowy i

językowych zdolności, rozluźnianie
przepony, koordynacja ręka-oko,
kaligrafia, zasady pisowni,
kaligrafia,

Wypady

• Rozstaw nogi szerzej od pleców

• Ustaw nogi tak by stopy były

ustawione do siebie pod kątem prostym

• Zegnij jedną nogę w kolanie i przenieś nogi,

drugą nogę trzymaj prosto.

• Wyprostuj tyłów.

• Zrób wypad na zgiętą nogę i odwracając

głowę w jej stronę.

Efekt - przekraczanie i praca w środkowej
strefie ciała, rozwój percepcji przestrzennej,
relaksacji całego ciała, zrozumienia,
aktualizacji pamięci krótkoterminowej.

Luźne skłony (sięganie po piłkę)

• Usiądź i skrzyżuj nogi w kostkach.
• Zrób luźny skłon tułowia do przodu

wyciągając ręce przed siebie (jakby
oddając ciało działaniu przyciągania
ziemskiego).

Efekt - odczuwanie uziemienia i

stabilności, wzrokowej integracji,
czytanie ze zrozumieniem, liczenie w
pamięci, abstrakcyjne myślenie.

Zginanie stopy

• Usiądź, zegnij nogę w kolanie i połóż

ją na udzie drugiej nogi, tak by
zewnętrzna kostka dotykała uda.

• Końcami palców chwyć podstawę i

miejsce mocowania mięśnia podudzia

• Zginaj i prostuj stopę.
Efekt - integracja tylnych i przednich

części mózgu, rozwój wyraźnej mowy i

językowych umiejętności, zrozumienie w

czasie czytania i słuchania, zdolność

twórczego pisania, zdolność podążania

za logiką zadania i dokończenia go.

Ćwiczenia energetyzujące

Kapturek myśliciela

• Dużymi palcami i kciukiem chwyć

małżowinę uszną i masuj ją
(odciągając do tyłu i ściskając).

• Masaż zaczynaj od góry i przesuwaj

się w dół do płatka ucha.

Efekt

przekraczanie środkowej audytywnej
linii (mającej związek z uwagą
słuchową,
rozpoznawaniem, rozróżnianiem,
percepcją, pamięcią), słuchanie
własnego głosu w czasie mówienia,
dobrej pracy pamięci krótkoterminowej,
doskonalenie dialogu wewnętrznego,
zgodnego słuchania obydwoma uszami,
słuchanie ze zrozumieniem, wystąpienia
publiczne, śpiew, gra na instrumencie.

Energetyczne ziewanie

• Połóż palce obu rąk na połączeniu

żuchwy i szczęki (poczujesz to miejsce
otwierając i zamykając usta). Masuj te
obszary jednocześnie szeroko
otwierając i zamykając usta, udawaj, że
ziewasz i wydawaj relaksujące dźwięki
ziewania. Po kilku powtórzeniach, że
udawane ziewanie zmieni się w
prawdziwe, wtedy wykonaj je jeszcze
kilka razy.

Efekt

percepcja sensoryczna, motoryczne
funkcje oczu i mięśni odpowiadające za
dźwięk i żucie, procesy utleniania w
organizmie, uwaga i percepcja
wzrokowa, komunikacja, umiejętność
wybierania potrzebnej informacji,
głośne czytanie, twórcze pisanie,
wystąpienia publiczne

Punkty pozytywne

Dotknij lekko końcami palców
punktów, które znajdują się na czole,
bezpośrednio nad oczami,
równo po środku między linią włosów a brwiami.

Efekt - wzmocnienie czołowych części mózgu,

osłabienie reakcji odruchów wymuszonego
działania, pozytywny wpływ na procesy nauki
pisania, matematyki, pamięci długoterminowej.

Punkty równowagi

• Jedną rękę połóż na wgłębieniu

u podstawy czaszki za uszami
a drugą na pępku. Zmień położenie rąk.

Efekt - pobudzenie i koncentracja świadomości,

podejmowanie decyzji, rozluźnienie napięcia
przy ruchu szczęk i kości czaszki, rozumienie
podtekstu zapisanego między wierszami,
punktu widzenia autora tekstu, krytyczna
ocena i podejmowanie decyzji, umiejętność
rozczytywania między wierszami- dostrzeganie
punktu widzenia autora

Zestawy ćwiczeń

wspomagających naukę w

szkole

Umiejętność czytania
• punkty na myślenie
• ćwiczenia naprzemienne
• motylek na suficie
• wodzenie wzrokiem

Czytanie na głos
• krążenie szyją
• energetyzujące ziewanie
• ćwiczenia naprzemienne
• kołyska
• oddychanie przeponowe

Czytanie ze

zrozumieniem

• pompowanie piętą
• zginanie stopy
• wypady

Szybkie czytanie
• leniwe ósemki
• ćwiczenia naprzemienne
• sowa
• pompowanie piętą

Pisanie klasówek
• woda
• leniwe ósemki
• punkty uziemienia
• punkty przestrzeni
• pozycja Cooka
• ćwiczenia naprzemienne

Ortografia
• słoń
• kapturek myśliciela
• alfabetyczne ósemki
• sowa

Usprawnianie pisania
• leniwe ósemki
• alfabetyczne ósemki
• aktywna ręka
• rysowanie oburącz 
• leniwa ósemka dla oczu

Twórcze pisanie
• przyciskanie dzwonka

(pompowanie piętą)

• zginanie stopy
• energetyzujące ziewanie

Matematyka
• sowa
• pompowanie piętą
• krążenie szyją
• słoń
• sięganie po piłkę

Klarowność słyszenia i mowy
• kapturek myśliciela
• ćwiczenia naprzemienne
• słoń
• pozycja Cooka

Samoocena
• punkty pozytywne
• pozycja Cooka
• punkty równowagi

Koordynacja całego ciała w

sporcie i zabawach ruchowych

• myślenie o X
• ćwiczenia naprzemienne
• punkty równowagi
• kołyska
• punkty przestrzeni
• kobra

Uczenie się na pamięć oraz

powtarzanie

• ćwiczenia naprzemienne
• punkty równowagi
• punkty pozytywne
• krążenie szyją

Myślenie twórcze
• ćwiczenia naprzemienne
• sięganie po piłkę
• kobra (akumulator)
• kołyska

Sprawność pisania na

maszynie i obsługi
komputera

• woda
• pozycja Cooka
• krążenie szyją

Inne zestawy ćwiczeń

Mówienie i komunikowanie się
• oddychanie przeponą
• krążenie szyją
• słoń
• zginanie stopy
• pompowanie piętą
• wypady w bok
• luźne skłony

Publiczne wystąpienia
• punkty pozytywne
• pozycja Cooka
• energetyczne

ziewanie

• kapturek myśliciela

Przed egzaminem
• pozycja Cooka
• leniwe ósemki
• ruchy naprzemienne
• punkty uziemienia
• punkty przestrzeni

Słuchanie ze

zrozumieniem

• słoń
• pompowanie piętą
• kapturek myśliciela
• sowa

Poprawa pamięci
• kapturek myśliciela
• słoń
• sowa
(oczy w lewo-góra)
Łagodzenie zmęczenia umysłu
• krążenie szyją
• punkty uziemienia
• energetyczne ziewanie

Umiejętności organizacyjne
• punkty uziemienia
• punkty przestrzeni
• punkty równowagi

Koordynacja wzrokowo-słuchowo-

ruchowa

• rysowanie oburącz
• leniwe ósemki
• alfabetyczne ósemki
• aktywna ręka

Koordynacja ciała w ruchu,

umiejętności sportowe

• ruchy naprzemienne
• kołyska
• rysowanie oburącz
• luźne skłony
• punkty równowagi
• punkty przestrzeni

Utrzymanie równowagi ciała
• punkty równowagi
• punkty uziemienia
• energetyczne ziewanie
• słoń
• luźne skłony

Wierszyki do ćwiczeń

Ruchy naprzemienne
Noga lewa, ręka prawa, naprzemiennie – to zabawa.
Noga prawa, ręka lewa i kolana dotknąć trzeba.
Przy tym w brzuchu zegnij się, by aktywnie zacząć dzień.
Leniwe ósemki
Używam sprawniejszej ręki, aby kreślić nią ósemki.
Potem ręka sprawna mniej, a na końcu ręce dwie.
Gdy ósemki co dzień kreślę, mam oceny coraz lepsze.
Rysowanie oburącz
Gdy rysują obie ręce, umiem i rozumiem więcej.
Wiem, gdzie strona lewa, prawa, a liczenie to zabawa.
I ładniejsze pismo moje, gdy rysuje rączek dwoje.
Słoń
Słoń to świetna gimnastyka, nic już z głowy nie umyka.
Krążenie szyją
Gdy trzeba mi rozluźnienia, wystarczą szyją krążenia!
Kołyska
Lubimy ćwiczenie „kołyska”, po nim zmęczenie szybko tryska.

Oddychanie brzuchem
Koncentrować chcę się łatwiej,
nie potrzeba żadnych zmartwień.
W dole brzucha kładę ręce, brzuch – balonik i nic więcej.
Energetyzator
Całe napięcie uwalniam z wydechem!
Energetyzator – ćwiczy oddechem.
Sowa
Jestem spięty, chcę rozluźnienia!
Sowa – wszystko we mnie odmienia.
Poprawia pamięć, poprawia mowę,
dlatego często udaję sowę.
Aktywna ręka
Pomoc w pisaniu i ortografii?
Aktywna ręka wszystko potrafi.
Taka mojego ciała współpraca,
daje efekty – to się opłaca.
Zginanie stopy
Chcę zawsze kończyć to, co zaczynam,
więc z entuzjazmem swą stopę zginam.

Pompowanie piętą
Góra, dół – piętą pompuję i już motywację do pracy czuję.
Woda
Czystej wody łyczek mały, a rezultat - doskonały!
Punkty na myślenie
Punkty na myślenie chwytam – ładniej piszę, lepiej czytam.
Ziewanie energetyczne
Lepiej piszę, czytam, śpiewam, gdy energetycznie ziewam.
Kapturek myśliciela
Kapturek myśliciela ćwiczę – ładnie mówię, piszę, liczę.
Pozycja Dennisona
By łatwo zdobywać wiedzę, w pozycji Dennisona siedzę.
Patrzenie na X
Wystarczy, że na X popatrzę i już mam lepszą koncentrację.