Sektor finansowy w Polsce. 
  W  polskiej  statystyce  wyróżnia  się  finanse 

publiczne  oraz  pośrednictwo  finansowe. 

Zróżnicowany 

charakter 

procesów 

finansowych,  duża  różnorodność  zadań 

wykonywanych  przez  poszczególne  grupy 

jednostek uczestniczących w tych procesach 

powoduje,  budowa  systemu  finansowego 

jest  także  zróżnicowana  pod  względem 

funkcjonalnym i organizacyjnym.

W skład systemu finansów należą takie 

ogniwa jak:
System budżetowy, 
System finansów ubezpieczeń,
System bankowo-kredytowy,
System 

finansowy 

podmiotów 

gospodarczych 

 

 

System finansowy to sieć rynków i instytucji 

łączących  ze  sobą  oszczędzającego  z 
pożyczkobiorcą,  lub,  że  jest  to  mechanizm 
współtworzenia  i  przepływu  siły  nabywczej 
między 

podmiotami 

gospodarczymi 

( 

niefinansowymi 

składających  się  z  instrumentów,  rynków 
oraz 

instytucji 

Klasycznym 

modelem 

systemu bankowego w gospodarce rynkowej 
jest  dwuszczeblowy  system  bankowy:  Trzon 
rynku  pieniężnego  w  Polsce  stanowią  banki 
komercyjne.  Drugim,  co  do  ważności 
uczestnikiem tego rynku jest bank centralny. 

 

 

3. Architektura rynku finansowego. 
•

Rynek papierów wartościowych

 jest często 

utożsamiany z rynkiem kapitałowym, a także 

finansowym. Rynek papierów wartościowych jest 

pojęciem węższym i stanowi zarówno element 

rynku kapitałowego, jak i szerzej pojmowanego 

rynku finansowego. Aby lepiej zrozumieć istotę i 

zasady działania rynku finansowego należy spojrzeć 

na to zagadnienie od strony makroekonomicznej. 

•

Gospodarka tworzy zamknięty – w sensie obiegu 

pieniądza – układ. Wszystkie zawierane transakcje 

powinny być rozliczane. Następuje, bowiem 

przechodzenie pieniądza od kupujących do 

sprzedających, stale mamy do czynienia z 

przepływami pieniężnymi Sposób przebiegu 

przepływów zawarto na rysunku 3. 

 

 

Realizacja przepływów pieniężnych dokonuje się 

pomiędzy:

• Sferą produkcji oraz usług, w której wchodzą 

wytwórcy dóbr i usług, oferujące swoje 

towary klientom.

• Sektor podmiotów indywidualnych, które 

obejmuje gospodarstwa domowe oraz 

zatrudnionych.

• Władze centralne, bank centralny, władze 

lokalne, które uczestniczą w tworzeniu 

polityki finansowej państwa, decydujące o 

podziale dochodu narodowego oraz o 

aktywności gospodarczej uczestników rynku. 

•    Podmioty reprezentujące zagranicę, z 

którymi prowadzona jest wymiana 

towarowa. 

 

 

Na rynku finansowym następuje nie tylko 

rozliczanie transakcji, ale również 

finansowanie 

działalności gospodarczej podmiotów.

 Wraz z 

rozwojem rynku finansowego zwiększa się 

oferta produktów finansowych adresowanych 

do poszczególnych podmiotów gospodarczych. 

Między grupami przez różne kanały następuje 

zasilanie. Nie oznacza to jednak, ze występuje 

zbilansowanie wpływów i wypływów 

pieniężnych. Niektóre podmioty dysponują 

nadwyżką finansową nad wypływami, inne 

charakteryzuje większy wypływ niż wpływ.  

Bilansowanie środków pieniężnych dokonuje 

się poprzez system bankowy oraz rynek 

kapitałowy 

 

 

Rynek  finansowy  w  gospodarce  rynkowej 
pełni kilka funkcji

 

Umożliwia podmiotom gospodarującym uzależnienie decyzji 

konsumpcyjnych oraz inwestycyjnych od wielkości posiadanych 

w danym momencie zasobów finansowych. Poprzez transfer 

zasobów rzeczowych pomiędzy oszczędzającymi oraz 

podmiotami, które chcą uzyskać dodatkowe środki finansowe na 

cele konsumpcyjne i inwestycyjne realizuje proces zasilania 

finansowego.

Rynek finansowy sprzyja zwiększenie 

efektywności wykorzystania zasobów w 

gospodarce narodowej. Podmioty, które 

dysponują oszczędnościami mogą je 

efektywnie zastosować. Ułatwia 

zróżnicowaniu pakietów posiadanych 

aktywów finansowych oraz minimalizuje 

ryzyko inwestowania.

 

 

Przepływ bieżących przepływów pieniężnych 

pomiędzy podmiotami gospodarczymi. 

Place 

Podatki 

Podmioty 

Indywidualne 

Sektor 

Publiczny 

Wydatki 

Sfera produkcji 

Place 

Place 

Eksport  

Import 

Podatki 

Zagranica 

Wydatki 

 

 

• Rynek finansowy dostarczają doskonale 

niemal podzielnych aktywów finansowych 

stwarza możliwość dowolnych kombinacji 

posiadanych pakietów dla wszystkich 

oszczędzających. Tym samym daje 

możliwość elastycznego kształtowania 

struktury posiadanych aktywów finansowych 

zgodnie z preferencjami podmiotów 

gospodarczych. 

•

Współczesny rynek finansowy jest 

złożoną konstrukcją. Składa się z wielu 

różnego rodzaju aktywów finansowych, z 

wielu podmiotów emitujących lub kupujących 

aktywa finansowe, lub też pośredniczących 

w ich obrocie, jak też z technicznych środków 

umożliwiających dokonywanie transakcji. 

 

 

Podstawowe elementy rynku finansowego obejmują: 

• Rynek pieniężny,

• Rynek walutowy

• Rynek kapitałowy

 

Rynek pieniężny możemy analizować w trzech płaszczyznach

]

.

•

Pierwsza obejmuje stosunki rynkowe między bankami 

komercyjnymi, a bankiem centralnym

. 

•

Druga – wzajemne stosunki banków komercyjnych,

•

Trzecie – stosunki między bankami komercyjnymi a 

potencjalnymi klientami za pośrednictwem znajdującego się w 

obiegu ilości pieniądza. Rynek pieniężny, w którym 

uczestniczą banki komercyjne oraz  bank centralny, obejmuje 

aktualny i potencjalny pieniądz banku centralnego, oferowany 

bankom centralnym na ustalonych przez niego warunkach.  

Wyodrębnienie rynku kapitałowego jako składnika rynku 

finansowego  wynika z zastosowania takich kryteriów 

klasyfikacji: 

• Okresu dysponowania środkami pieniężnymi przez podmiot 

finansujący swoją działalność. 

• Celów, na które przedmiot przeznacza swoje środki. 

 

 

Segmentacja rynku finansowego 

Rynek finansowy 

Rynek pieniężny

Rynek walutowy

Rynek kapitałowy 

KRÓTKOTERMINOWE 

LOKATY, 

KREDYTY 

BONY 

CERTYFIKATY 

PIENIĘZNE 

WEKSLE 

CZEKI 

KUPNO 

I SPRZEDAŻ 

WALUT – 

OBCYCH

 ŚRODKÓW 

PŁATNICZYCH 

Rynek 

bankowy

Rynek papierów

Wartościowych 

Lokaty i kredyty 

 

 

• Z punktu widzenia kryterium czasu

 podmiot ma 

możliwość uzyskania środków kapitałowych przez 
emisję instrumentów, do których zalicza się 
papiery dłużne. Do papierów dłużnych zalicza się:

• Obligacje, dla których termin wykupu wynosi 

więcej niż jeden rok.

• Akcje, które występują na rynku tak długo, jak 

występuje podmiot, który je emitował

. 

Rynek 

kapitałowy 

pozwala 

na 

tworzenie 

i 

przepływy 

długoterminowych, 
kapitałów udziałowych wykorzystanych w działalności gospodarczej, 
służących  do  pokrywania  deficytów  budżetowych.    Rynek  ten 
obejmuje:
  bankowy  rynek  kredytowy  oraz  rynek  lokacyjny  papierów 
wartościowych. 
Te  rynki  charakteryzują  się  odmiennymi  właściwościami,  chociaż  w 
praktyce 
występują między nimi wzajemne powiązania i przepływy pieniężne.

 

 

Przedmiotem obrotu na rynkach finansowych są

 

instrumenty ( aktywa finansowe). Rynek ten działa 

sprawnie, jeżeli podmioty dokonujące inwestycji 

mogą działać sprawnie. Odmiennym kryterium 

podziału rynku kapitałowego jest dywersyfikacja 

struktury obrotów. Przedmiotem transakcji na 

rynku kapitałowym są wówczas:

• Średnio i długoterminowe kredyty,

• Średnio i długoterminowe papiery wartościowe,

• Udziały.
Z tego punktu widzenia rynek kapitałowy możemy 

określić jako: taki, który obejmuje całokształt 

strumieni pieniężnych, przepływających w 

pewnym okresie od lokujących kapitały inwestorów 

za pośrednictwem banków i innych instytucji 

finansowych lub rynku papierów wartościowych. 
W praktyce funkcjonuje wąskie pojmowanie rynku 

kapitałowego, ograniczone do rynku papierów 

wartościowych. 

 

 

Rynki kapitałowe na świecie można podzielić na 

rynki rozwinięte i rozwijające się

. 

Kryterium, które przyjął Bank Światowy dla 

podziału rynków jest 

produkt krajowy brutto

 

przypadający na jednego mieszkańca tzn. w 

krajach rozwiniętych 10 tys. dolarów. Innym 

kryterium podziału jest wielkość 

kapitalizacji 

spółek giełdowych

 i 

wartość obrotu giełd 

papierów wartościowych.

 Stosuje się także 

trzecie kryterium, którym jest stosunek 

kapitalizacji papierów wartościowych 

znajdujących się w publicznym obrocie do 

wartości produktu krajowego brutto, w 

granicach 60%. Do rozwiniętych rynków 

kapitałowych zalicza się Stany Zjednoczone, 

Wielką Brytanię. 

 

 

4. Cechy i funkcje rynku kapitałowego

. 

Sposób tworzenia i funkcjonowania rynku 

kapitałowego wyznaczają takie cechy:

• Przejrzystość
• Rzetelność 
• Efektywność 
• Płynność
• Przejrzystość zawiera w sobie informacje o 

zawieraniu transakcji, a także wyznacza zasady 

znacznych pakietów akcji i sposób informowania o 

nich. 

•

Rzetelność związana jest przede wszystkim ze 

sposobem i trybem przekazywania informacji 

pochodzących od emitentów do publicznej 

wiadomości. Taka informacja jest chroniona 

prawem. 

 

 

• Efektywność to rozbudowa struktury giełdowej, aby 

obsłużyć wszystkie segmenty rynku – emitentów, 

inwestorów, instytucje rynku papierów 

wartościowych. 

•

Płynność rynku zależy od wielkości popytu i 

podaży. Wysoka płynność zwiększa zainteresowanie 

inwestorów rynkiem kapitałowym oraz ułatwia 

organizację obrotu.

• Rynek kapitałowy spełnia także określone funkcje w 

gospodarce rynkowej. 

Do najważniejszych funkcji, jakie pełni rynek 

kapitałowy w gospodarce rynkowej zalicza się:

• Alokację kapitału,
• Mobilizację kapitału.
• Wycenę kapitału.
• Transformacja kapita

ł

u 

 

 

Do pierwszej zaliczamy 

funkcję alokacyjną

, to jest 

gromadzenie środków pieniężnych przez różnych 

inwestorów oraz ich rozdysponowanie.  Publiczny 

rynek papierów wartościowych zwiększa bazę 

potencjalnych uczestników, którzy finansują 

określone zadania inwestycyjne podmiotu oraz 

powodują szerszy i większy dostęp do kapitału 

oraz rozkładają ryzyko inwestycyjne, związane z 

działalnością podmiotu. Inwestor w zależności od 

sposobu i skuteczności działania rynku 

kapitałowego podejmuje decyzje o inwestowaniu 

w walory finansowe, zgodnie z jego oczekiwaniami 

oraz atrakcyjnością inwestycji. Realizacja funkcji 

alokacyjnej polega na przenoszeniu zasobu 

pieniężnego od osoby, która dysponuje nadwyżką 

finansową do tej, która zgłasza zapotrzebowanie. 

 

 

• Mobilizacja kapitału

 uzewnętrznia się w kształtowaniu 

zachowań inwestorów, w informowaniu go o 

możliwościach inwestowania na rynku, świadczeniu 

usług poprzez lokowanie zasobów pieniężnych oraz 

ich zarządzanie przez instytucje finansowe, a także 

świadczeniu usług doradczych przez domy maklerskie. 

• Realizuje także 

funkcję transformacyjną

, następuje, 

bowiem zmiana kapitału z formy finansowej na 

rzeczową. Pełni także 

funkcję wyceny

, ponieważ za 

pośrednictwem giełdy można ocenić sytuację 

finansową spółki. Wycena kapitału następuje na rynku 

kapitałowym, poprzez codzienne notowanie papierów 

wartościowych. Z jednej strony wycena pozwala na 

określenie wysokości stopy zwrotu z inwestycji, a z 

drugiej stanowi ważne źródło informacji o stanie 

finansowym spółki. Stanowi ona odpowiedź na pytanie 

związane z kierunkami i możliwościami rozwojowi 

spółki. 

 

 

Procesy przemian, jakie obserwujemy na światowych  

rynkach kapitałowych to unifikacja, liberalizacja, 

globalizacja oraz konkurencja. 

• Unifikacja jest widoczna w procesie wdrażania 

rozwiązań technicznych,   takich jak systemy 

transakcyjne stosowane na poszczególnych giełdach.

•

Liberalizacja na rynkach kapitałowych jest ściśle 

związana z liberalizacją przepływów kapitału, siły 

roboczej oraz towarów. Na rynkach kapitałowych 

liberalizacja dotyczy przyjmowania i unifikacji 

regulacji 

• Efektem unifikacji i liberalizacji jest globalizacja 

rynków kapitałowych. Ułatwienia zastosowane w 

przepływie informacji pozwalają na dokonywanie 

wyceny kapitału, niezależnie od miejsca, na której na 

wycena jest dokonywana. Globalizacji sprzyja także 

międzynarodowa współpraca instytucji 

organizujących obrót papierami wartościowymi. 

 

 

Konkurencja

, jaka ma miejsce na rynkach 

kapitałowych ma podłoże zarówno 
ekonomiczne, jak i polityczne. Z punktu 
widzenia ekonomicznego jest ona 
spowodowana  konkurencją o kapitał. 
Zastosowanie coraz to nowszych rozwiązań 
technicznych zwiększa konkurencję 
technologiczną. Ta konkurencja wymusza na 
giełdach zastosowania coraz to lepszych 
systemów notowań oraz przepływu informacji. 
Konkurencja powoduje także, że pomiędzy 
giełdami zawierane są deklaracje i 
porozumienia o współpracy, a także wspólne 
powiązania kapitałowe