Sektor finansowy w Polsce.
W polskiej statystyce wyróżnia się finanse

publiczne oraz pośrednictwo finansowe.

Zróżnicowany

charakter

procesów

finansowych, duża różnorodność zadań

wykonywanych przez poszczególne grupy

jednostek uczestniczących w tych procesach

powoduje, budowa systemu finansowego

jest także zróżnicowana pod względem

funkcjonalnym i organizacyjnym.

W skład systemu finansów należą takie

ogniwa jak:
System budżetowy,
System finansów ubezpieczeń,
System bankowo-kredytowy,
System

finansowy

podmiotów

gospodarczych

System finansowy to sieć rynków i instytucji

łączących ze sobą oszczędzającego z
pożyczkobiorcą, lub, że jest to mechanizm
współtworzenia i przepływu siły nabywczej
między

podmiotami

gospodarczymi

(

niefinansowymi

składających się z instrumentów, rynków
oraz

instytucji

Klasycznym

modelem

systemu bankowego w gospodarce rynkowej
jest dwuszczeblowy system bankowy: Trzon
rynku pieniężnego w Polsce stanowią banki
komercyjne. Drugim, co do ważności
uczestnikiem tego rynku jest bank centralny.

3. Architektura rynku finansowego.
•

Rynek papierów wartościowych

jest często

utożsamiany z rynkiem kapitałowym, a także

finansowym. Rynek papierów wartościowych jest

pojęciem węższym i stanowi zarówno element

rynku kapitałowego, jak i szerzej pojmowanego

rynku finansowego. Aby lepiej zrozumieć istotę i

zasady działania rynku finansowego należy spojrzeć

na to zagadnienie od strony makroekonomicznej.

•

Gospodarka tworzy zamknięty – w sensie obiegu

pieniądza – układ. Wszystkie zawierane transakcje

powinny być rozliczane. Następuje, bowiem

przechodzenie pieniądza od kupujących do

sprzedających, stale mamy do czynienia z

przepływami pieniężnymi Sposób przebiegu

przepływów zawarto na rysunku 3.

Realizacja przepływów pieniężnych dokonuje się

pomiędzy:

• Sferą produkcji oraz usług, w której wchodzą

wytwórcy dóbr i usług, oferujące swoje

towary klientom.

• Sektor podmiotów indywidualnych, które

obejmuje gospodarstwa domowe oraz

zatrudnionych.

• Władze centralne, bank centralny, władze

lokalne, które uczestniczą w tworzeniu

polityki finansowej państwa, decydujące o

podziale dochodu narodowego oraz o

aktywności gospodarczej uczestników rynku.

• Podmioty reprezentujące zagranicę, z

którymi prowadzona jest wymiana

towarowa.

Na rynku finansowym następuje nie tylko

rozliczanie transakcji, ale również

finansowanie

działalności gospodarczej podmiotów.

Wraz z

rozwojem rynku finansowego zwiększa się

oferta produktów finansowych adresowanych

do poszczególnych podmiotów gospodarczych.

Między grupami przez różne kanały następuje

zasilanie. Nie oznacza to jednak, ze występuje

zbilansowanie wpływów i wypływów

pieniężnych. Niektóre podmioty dysponują

nadwyżką finansową nad wypływami, inne

charakteryzuje większy wypływ niż wpływ.

Bilansowanie środków pieniężnych dokonuje

się poprzez system bankowy oraz rynek

kapitałowy

Rynek finansowy w gospodarce rynkowej
pełni kilka funkcji

Umożliwia podmiotom gospodarującym uzależnienie decyzji

konsumpcyjnych oraz inwestycyjnych od wielkości posiadanych

w danym momencie zasobów finansowych. Poprzez transfer

zasobów rzeczowych pomiędzy oszczędzającymi oraz

podmiotami, które chcą uzyskać dodatkowe środki finansowe na

cele konsumpcyjne i inwestycyjne realizuje proces zasilania

finansowego.

Rynek finansowy sprzyja zwiększenie

efektywności wykorzystania zasobów w

gospodarce narodowej. Podmioty, które

dysponują oszczędnościami mogą je

efektywnie zastosować. Ułatwia

zróżnicowaniu pakietów posiadanych

aktywów finansowych oraz minimalizuje

ryzyko inwestowania.

Przepływ bieżących przepływów pieniężnych

pomiędzy podmiotami gospodarczymi.

Place

Podatki

Podmioty

Indywidualne

Sektor

Publiczny

Wydatki

Sfera produkcji

Place

Place

Eksport

Import

Podatki

Zagranica

Wydatki

• Rynek finansowy dostarczają doskonale

niemal podzielnych aktywów finansowych

stwarza możliwość dowolnych kombinacji

posiadanych pakietów dla wszystkich

oszczędzających. Tym samym daje

możliwość elastycznego kształtowania

struktury posiadanych aktywów finansowych

zgodnie z preferencjami podmiotów

gospodarczych.

•

Współczesny rynek finansowy jest

złożoną konstrukcją. Składa się z wielu

różnego rodzaju aktywów finansowych, z

wielu podmiotów emitujących lub kupujących

aktywa finansowe, lub też pośredniczących

w ich obrocie, jak też z technicznych środków

umożliwiających dokonywanie transakcji.

Podstawowe elementy rynku finansowego obejmują:

• Rynek pieniężny,

• Rynek walutowy

• Rynek kapitałowy

Rynek pieniężny możemy analizować w trzech płaszczyznach

]

.

•

Pierwsza obejmuje stosunki rynkowe między bankami

komercyjnymi, a bankiem centralnym

.

•

Druga – wzajemne stosunki banków komercyjnych,

•

Trzecie – stosunki między bankami komercyjnymi a

potencjalnymi klientami za pośrednictwem znajdującego się w

obiegu ilości pieniądza. Rynek pieniężny, w którym

uczestniczą banki komercyjne oraz bank centralny, obejmuje

aktualny i potencjalny pieniądz banku centralnego, oferowany

bankom centralnym na ustalonych przez niego warunkach.

Wyodrębnienie rynku kapitałowego jako składnika rynku

finansowego wynika z zastosowania takich kryteriów

klasyfikacji:

• Okresu dysponowania środkami pieniężnymi przez podmiot

finansujący swoją działalność.

• Celów, na które przedmiot przeznacza swoje środki.

Segmentacja rynku finansowego

Rynek finansowy

Rynek pieniężny

Rynek walutowy

Rynek kapitałowy

KRÓTKOTERMINOWE

LOKATY,

KREDYTY

BONY

CERTYFIKATY

PIENIĘZNE

WEKSLE

CZEKI

KUPNO

I SPRZEDAŻ

WALUT –

OBCYCH

ŚRODKÓW

PŁATNICZYCH

Rynek

bankowy

Rynek papierów

Wartościowych

Lokaty i kredyty

• Z punktu widzenia kryterium czasu

podmiot ma

możliwość uzyskania środków kapitałowych przez
emisję instrumentów, do których zalicza się
papiery dłużne. Do papierów dłużnych zalicza się:

• Obligacje, dla których termin wykupu wynosi

więcej niż jeden rok.

• Akcje, które występują na rynku tak długo, jak

występuje podmiot, który je emitował

.

Rynek

kapitałowy

pozwala

na

tworzenie

i

przepływy

długoterminowych,
kapitałów udziałowych wykorzystanych w działalności gospodarczej,
służących do pokrywania deficytów budżetowych. Rynek ten
obejmuje:
bankowy rynek kredytowy oraz rynek lokacyjny papierów
wartościowych.
Te rynki charakteryzują się odmiennymi właściwościami, chociaż w
praktyce
występują między nimi wzajemne powiązania i przepływy pieniężne.

Przedmiotem obrotu na rynkach finansowych są

instrumenty ( aktywa finansowe). Rynek ten działa

sprawnie, jeżeli podmioty dokonujące inwestycji

mogą działać sprawnie. Odmiennym kryterium

podziału rynku kapitałowego jest dywersyfikacja

struktury obrotów. Przedmiotem transakcji na

rynku kapitałowym są wówczas:

• Średnio i długoterminowe kredyty,

• Średnio i długoterminowe papiery wartościowe,

• Udziały.
Z tego punktu widzenia rynek kapitałowy możemy

określić jako: taki, który obejmuje całokształt

strumieni pieniężnych, przepływających w

pewnym okresie od lokujących kapitały inwestorów

za pośrednictwem banków i innych instytucji

finansowych lub rynku papierów wartościowych.
W praktyce funkcjonuje wąskie pojmowanie rynku

kapitałowego, ograniczone do rynku papierów

wartościowych.

Rynki kapitałowe na świecie można podzielić na

rynki rozwinięte i rozwijające się

.

Kryterium, które przyjął Bank Światowy dla

podziału rynków jest

produkt krajowy brutto

przypadający na jednego mieszkańca tzn. w

krajach rozwiniętych 10 tys. dolarów. Innym

kryterium podziału jest wielkość

kapitalizacji

spółek giełdowych

i

wartość obrotu giełd

papierów wartościowych.

Stosuje się także

trzecie kryterium, którym jest stosunek

kapitalizacji papierów wartościowych

znajdujących się w publicznym obrocie do

wartości produktu krajowego brutto, w

granicach 60%. Do rozwiniętych rynków

kapitałowych zalicza się Stany Zjednoczone,

Wielką Brytanię.

4. Cechy i funkcje rynku kapitałowego

.

Sposób tworzenia i funkcjonowania rynku

kapitałowego wyznaczają takie cechy:

• Przejrzystość
• Rzetelność
• Efektywność
• Płynność
• Przejrzystość zawiera w sobie informacje o

zawieraniu transakcji, a także wyznacza zasady

znacznych pakietów akcji i sposób informowania o

nich.

•

Rzetelność związana jest przede wszystkim ze

sposobem i trybem przekazywania informacji

pochodzących od emitentów do publicznej

wiadomości. Taka informacja jest chroniona

prawem.

• Efektywność to rozbudowa struktury giełdowej, aby

obsłużyć wszystkie segmenty rynku – emitentów,

inwestorów, instytucje rynku papierów

wartościowych.

•

Płynność rynku zależy od wielkości popytu i

podaży. Wysoka płynność zwiększa zainteresowanie

inwestorów rynkiem kapitałowym oraz ułatwia

organizację obrotu.

• Rynek kapitałowy spełnia także określone funkcje w

gospodarce rynkowej.

Do najważniejszych funkcji, jakie pełni rynek

kapitałowy w gospodarce rynkowej zalicza się:

• Alokację kapitału,
• Mobilizację kapitału.
• Wycenę kapitału.
• Transformacja kapita

ł

u

Do pierwszej zaliczamy

funkcję alokacyjną

, to jest

gromadzenie środków pieniężnych przez różnych

inwestorów oraz ich rozdysponowanie. Publiczny

rynek papierów wartościowych zwiększa bazę

potencjalnych uczestników, którzy finansują

określone zadania inwestycyjne podmiotu oraz

powodują szerszy i większy dostęp do kapitału

oraz rozkładają ryzyko inwestycyjne, związane z

działalnością podmiotu. Inwestor w zależności od

sposobu i skuteczności działania rynku

kapitałowego podejmuje decyzje o inwestowaniu

w walory finansowe, zgodnie z jego oczekiwaniami

oraz atrakcyjnością inwestycji. Realizacja funkcji

alokacyjnej polega na przenoszeniu zasobu

pieniężnego od osoby, która dysponuje nadwyżką

finansową do tej, która zgłasza zapotrzebowanie.

• Mobilizacja kapitału

uzewnętrznia się w kształtowaniu

zachowań inwestorów, w informowaniu go o

możliwościach inwestowania na rynku, świadczeniu

usług poprzez lokowanie zasobów pieniężnych oraz

ich zarządzanie przez instytucje finansowe, a także

świadczeniu usług doradczych przez domy maklerskie.

• Realizuje także

funkcję transformacyjną

, następuje,

bowiem zmiana kapitału z formy finansowej na

rzeczową. Pełni także

funkcję wyceny

, ponieważ za

pośrednictwem giełdy można ocenić sytuację

finansową spółki. Wycena kapitału następuje na rynku

kapitałowym, poprzez codzienne notowanie papierów

wartościowych. Z jednej strony wycena pozwala na

określenie wysokości stopy zwrotu z inwestycji, a z

drugiej stanowi ważne źródło informacji o stanie

finansowym spółki. Stanowi ona odpowiedź na pytanie

związane z kierunkami i możliwościami rozwojowi

spółki.

Procesy przemian, jakie obserwujemy na światowych

rynkach kapitałowych to unifikacja, liberalizacja,

globalizacja oraz konkurencja.

• Unifikacja jest widoczna w procesie wdrażania

rozwiązań technicznych, takich jak systemy

transakcyjne stosowane na poszczególnych giełdach.

•

Liberalizacja na rynkach kapitałowych jest ściśle

związana z liberalizacją przepływów kapitału, siły

roboczej oraz towarów. Na rynkach kapitałowych

liberalizacja dotyczy przyjmowania i unifikacji

regulacji

• Efektem unifikacji i liberalizacji jest globalizacja

rynków kapitałowych. Ułatwienia zastosowane w

przepływie informacji pozwalają na dokonywanie

wyceny kapitału, niezależnie od miejsca, na której na

wycena jest dokonywana. Globalizacji sprzyja także

międzynarodowa współpraca instytucji

organizujących obrót papierami wartościowymi.

Konkurencja

, jaka ma miejsce na rynkach

kapitałowych ma podłoże zarówno
ekonomiczne, jak i polityczne. Z punktu
widzenia ekonomicznego jest ona
spowodowana konkurencją o kapitał.
Zastosowanie coraz to nowszych rozwiązań
technicznych zwiększa konkurencję
technologiczną. Ta konkurencja wymusza na
giełdach zastosowania coraz to lepszych
systemów notowań oraz przepływu informacji.
Konkurencja powoduje także, że pomiędzy
giełdami zawierane są deklaracje i
porozumienia o współpracy, a także wspólne
powiązania kapitałowe