CHRAPANIE U

CHRAPANIE U

DZIECI

DZIECI

Sławomir
Stasiak

Maria Szmidt

Patryk
Warsiński

Co to jest?

Chrapanie jest zjawiskiem

akustycznym towarzyszącym
wibracji tkanek miękkich
gardła w strumieniu
przepływającego powietrza
oddechowego.

Epidemiologia

• Chrapią częściej mężczyźni niż kobiety, przy czym

skłonność do chrapania rośnie wraz z wiekiem. W

grupie osób do 30. roku życia chrapie około 10%

mężczyzn i o połowę mniej kobiet, podczas gdy wśród

osób po 60. roku życia odpowiednio 60% i 40 %. Przed

chrapaniem powstrzymuje kobiety żeński hormon

progesteron (utrzymuje mięśnie gardła w napięciu),

dlatego po menopauzie, kiedy poziom tego hormonu

spada, odsetek chrapiących kobiet szybko rośnie.

• Ocenia się, że nawet do 30% dzieci w wieku

przedszkolnym chrapie regularnie w czasie snu, a 3-

5% cierpi na bezdechy.

Najczęstsze przyczyny

- Przeziębienie i wirusowe infekcje układu oddechowego, którym

towarzyszy katar, obrzęk śluzówek nosa. Pozycja leżąca sprzyja

chrapaniu.

- Powiększony migdałek gardłowy lub migdałki podniebienne

(najczęstsza u dzieci przyczyna chrapania).

- Wiotkie tkanki krtani. ciężki, świszczący oddech również w ciągu

dnia. Dziecko często choruje, infekcjom towarzyszy zwykle duszność.

Zwykle ustępuje do końca drugiego roku życia.

- Skrzywiona przegroda nosa. Może utrudniać oddychanie, zwłaszcza

jeśli towarzyszy temu obrzęk śluzówek nosa. Skrzywioną przegrodę

leczy się operacyjnie po skończeniu przez dziecko siódmego roku. W

niektórych przypadkach przeprowadza się ją wcześniej (około

czwartego roku życia).

- Alergia, atopia. Alergiczny obrzęk śluzówki nosa. (Dzieci z atopią są

co najmniej dwa razy bardziej zagrożone chrapaniem niż niemowlęta,

u których nie stwierdzono skłonności alergicznych i astmatycznych. )

- Masy tkankowe/nowotworowe w gardle

Czynniki ryzyka

• Podwyższony BMI, Otyłość

• Zaburzenie drożności nosa (o oddychanie przez otwarte usta w ciągu

dnia)

• Uraz twarzoczaszki, skrzywienie przegrody jamy nosowej

• Zwężenie przewodów nosowych, zwężenie lub atrezja nozdrzy tylnych

• Stany po operacjach rekonstrukcji rozszczepów

• Ciało obce lub krwiak, polipy nosa, naczyniak chłonny

• Zaburzenia endokrynologiczne (niedoczynność tarczycy, akromegalia)

• Występowanie rodzinne (Badacze wykazali, że skłonność do chrapania

jest dziedziczona - niemowlęta, których jeden lub dwoje rodziców

regularnie chrapało, były trzy razy bardziej zagrożone tą dolegliwością

niż dzieci, których rodzice nie chrapali.)

• choroby nerwowo-mięśniowe zarówno ze zwiększonym, jak i

zmniejszonym napięciem mięśniowym

• zespoły genetyczne, szczególnie z hypoplazją nosogardła, żuchwy (z.

Downa, z. Pierre -Robin). Przerost języka/duży język (z. Downa,

Cruzon, z. Aperta i inne)

• Palenie rodziców (łącznie z częstymi infekcjami dróg oddechowych).

Chrapanie występowało częściej w rodzinach, w których jedno z

rodziców paliło ponad 10 papierosów dziennie.

Czynniki ryzyka związane z

płcią

– U dziewcząt: stany zapalenie gardła (zapaleniu

gardła towarzyszy powiększenie migdałków, co

może z kolei utrudniać przepływ powietrza

przez drogi oddechowe i powodować

chrapanie.)

– Jak dowodzą badania, u chłopców ryzyko

chrapania związane jest z niższym poziomem

wykształcenia matki. (Na razie naukowcy nie są

jednak w stanie wyjaśnić przyczyn tego

zjawiska.)

Powikłania

• wpływ na układ krążenia
• zaburzenia rozwoju dzieci
• Zaburzenia metaboliczne
• trudności w uczeniu się wskutek
obniżenia zdolności neuropoznawczych

Zmęczenie

Chrapanie przeszkadza w nocnym wypoczynku. W

konsekwencji dziecku rano trudno się obudzić, jest

niewyspane i zmęczone. W ciągu dnia zaś często

bywa senne, apatyczne, ma problemy z koncentracją

uwagi i nauką. Przyczyną może być zaburzone

krążenie krwi w obrębie naczyń mózgowych.

W Niemczech przeprowadzono badania wśród dzieci

szkolnych. Okazało się, że te, które chrapały, miały

niższe oceny z matematyki, ortografii i nauk

przyrodniczych. Najprawdopodobniej we śnie

dochodzi do częściowego niedotlenienia mózgu. A

poza tym notorycznie niedospane dzieci nie miały

możliwości skoncentrowania się na lekcjach i nie

uważały.

Obturacyjny bezdech

senny

• Jest to zaburzenie oddychania polegające na
powtarzającym się zapadaniu górnych dróg
oddechowych przerywaniu dopływu powietrza do
i z płuc

• zatrzymania oddechu trwają tak długo, jak dwa i pół normalnego oddechu.

• Typowym objawem choroby jest głośne, nieregularne chrapanie. Bezdech

powoduje natychmiastowe, pogłębiające się niedotlenienie oraz

hiperkapnię, to z kolei powoduje najczęściej nieuświadomione

wybudzenia. Struktura snu jest zaburzona, sen jest niespokojny i nie daje

wypoczynku.

• Bezdechowi często towarzyszy tzw. spłycenie oddechu („hypopnea”).

Spłycenie oddechu nie jest całkowitym ustaniem oddychania, ale

powoduje zmniejszenie ilości wdychanego powietrza i zmniejszenie

wysycenia krwi tętniczej tlenem.

• Chrapanie i bezdech są przyczyną niedotlenienia organizmu - tkanek

i narządów, w tym również mózgu. Ma to duże znaczenie dla

prawidłowego rozwoju dziecka. Dzieci chrapiące rozwijają się wolniej niż

dzieci zdrowe, mają zaburzenia uwagi i deficyty sprawności (np.

koncentracji)

Klasyfikacja ciężkości

obturacyjnego bezdechu sennego

0 – Dziecko nie chrapie, prawidłowy opór w drogach

oddechowych

1 – Chrapanie: zwiększony opór w drogach

oddechowych, bez innych objawów

2 – Zespół zwiększonego oporu dróg oddechowych:

zaburzenia snu bez bezdechów, hipopnei i

hipoksemii

3 – Apnea, hipopnea, zaburzenia snu bez desaturacji
4 – Apnea, hipopnea, zaburzenia snu z desaturacją
5 – Serce płucne, powiększenie serca, niewydolność

krążenia z zastojem

Konsekwencje nie leczonego

bezdechu

– nadciśnienie tętnicze (u 50% chorych)

– nadciśnienie płucne (hipoksję pęcherzykowa jest odpowiedzialna za

skurcz tętnic mięśniowych płuc i w efekcie prowadzi do nadciśnienia

płucnego)

– choroba niedokrwienna serca – występowanie bezdechów zwiększa ryzyko

zawału

– zaburzenia rytmu serca (komorowe zaburzenia rytmu, w postaci salw

pobudzeń przedwczesnych, częstoskurcz komorowy, a nawet migotanie

komór)

– niewydolność serca, duszność

– zaburzenia krążenia mózgowego- występowanie bezdechów zwiększa

ryzyko udaru

– nietolerancja glukozy, cukrzyca, zespół metaboliczny, wzmożona

potliwość

– zaburzenia wydzielania hormonów: upośledzone jest

wydzielanie somatotropiny, wzrasta wydzielanie przedsionkowego

hormonu natriuretycznego (nykturia, zaburzenia wzrostu)

– uczucie zmęczenia, nadmierna senność, zaburzenia pamięci i koncentracji

uwagi. Powodują one zmniejszenie efektywności pracy, co może

prowadzić do jej utraty. Zaburzenia stanu emocjonalnego (lęk, depresja,

drażliwość) mogą być przyczyną konfliktów.

Postępowanie

• Wywiad kierunku

czynników ryzyka oraz

możliwości występowania

zespołu snu z bezdechami

• badanie laryngologiczne -

ocena drożności górnych

dróg oddechowych na

poziomie nosa, części

ustnej i krtaniowej gardła.

Badania dodatkowe

– Badanie polisomnograficzne, czyli tzw.

badanie nocne - ma na celu stwierdzenie,

czy u pacjenta który uskarża się na

chrapanie występują bezdechy

(pulsoksymetria, pH-metria). Ocenia się

wskaźnik desaturacji, układ krążenia

(bradytachyarytmie, niemiarowości), jakość

snu.

Polisomnografia umożliwia różnicowanie

bezdechu, którego głównym objawem

może być chrapanie, z chrapaniem

pierwotnym, któremu nie towarzyszą ani

bezdech ani spłycone oddychanie

Na rozpoznanie zespołu wskazuje obecność

5 lub więcej epizodów bezdechu

obturacyjnego (>10 sekund) /h snu lub 30

epizodów podczas 6 godzinnego snu,

którym towarzyszy zmniejszenie saturacji o

więcej niż 3% i/lub wybudzenie się ze snu.

-

Badanie wziernikowe i endoskopowe górnych dróg

oddechowych, rynomanometria i rynometria akustyczna

- badania obrazowe głowy i szyi w projekcji bocznej: rtg, CT
i MRI