Teoria eksploatacji

Terminologia

Pojęcia ogólne



obiekt (eksploatacji) - dowolny obiekt techniczny, np. maszyna,

urządzenie, wyposażenie, aparatura, instalacja, budowla znajdująca

się w eksploatacji



eksploatacja - zespół celowych organizacyjno-technicznych i

ekonomicznych działań ludzi z obiektem technicznym oraz relacje,

występujące pomiędzy nimi od chwili przyjęcia obiektu do

wykorzystania zgodnie z przeznaczeniem, aż do jego likwidacji



użytkowanie eksploatacyjne - działanie związane z

wykorzystaniem obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem



obsługiwanie eksploatacyjne - czynności organizacyjno-

techniczne operowania obiektem oraz czynności mające na celu

podtrzymanie i przywracanie obiektowi stanu zdatności użytkowej



charakterystyka eksploatacyjna - zespół informacji określających właściwości obiektu, wyrażanych za

pomocą parametrów technicznych i ekonomicznych, istotnych z punktu widzenia eksploatatora tego obiektu



dokumentacja eksploatacyjna - zbiór dokumentów zawierających niezbędne informacje dotyczące wymagań i

zaleceń kształtujących racjonalną eksploatację danego obiektu technicznego

Pojęcia dotyczące obiektu eksploatacji



jakość eksploatacyjna - zbiór właściwości (cech) obiektu,

określających jego przydatność do eksploatacji zgodnie z

przeznaczeniem, obejmujący takie cechy jak: funkcjonalność,

niezawodność, ergonomiczność i inne



niezawodność eksploatacyjna - właściwości obiektu

charakteryzujące jego zdolność do użytkowania i obsługiwania

w określonych warunkach i w określonym przedziale czasu



zdolność użytkowa - właściwości obiektu charakteryzujące

jego zdolność do spełniania funkcji i do realizacji zadań w

sposób zgodny z wymaganiami dokumentacji eksploatacyjnej



podatność eksploatacyjna - zbiór właściwości (cech) obiektu

określających jego przystosowanie do eksploatacji w zadanych

warunkach, obejmujących takie cechy jak: podatność użytkowa,

podatność obsługowa (w tym diagnostyczna), podatność

naprawcza (w tym regeneracja) i inne

Pojęcia dotyczące obiektu eksploatacji



potencjał eksploatacyjny - właściwości obiektu charakteryzujące

jego zdolność do zachowania wymaganej zdatności użytkowej i

obsługowej w danej chwili lub w określonym czasie



trwałość eksploatacyjna - właściwość obiektu charakteryzująca

jego zdolność do zachowania wymaganej zdatności użytkowej i

obsługowej do chwili osiągnięcia stanu granicznego



stan eksploatacyjny - stan obiektu określony zbiorem wartości

jego charakterystyk technicznych i ekonomicznych, ustalonych dla

obiektów w danej chwili lub w określonym przedziale czasu



stan graniczny - umowny stan obiektu, w którym dalsze jego

eksploatowanie nie jest wskazane



cechy stanu eksploatacyjnego - wielkości fizyczne,

ekonomiczne lub funkcyjne charakteryzujące stany obiektu

występujące podczas eksploatacji

Pojęcia dotyczące obiektu eksploatacji



postój - planowana przerwa w działaniu obiektu, wynikająca z

organizacji jego eksploatacji



przestój - przerwa w działaniu obiektu wynikająca z przyczyn

losowych w eksploatacji, np. uszkodzenia, braku energii,

zaburzeń organizacyjnych i innych

Pojęcia dotyczące obsługiwania obiektu



dozorowanie eksploatacyjne – dozorowanie obiektu

umożliwiające uzyskiwanie w sposób ciągły lub doraźny

(dyskretny) informacji o bieżącej zmianie stanu obiektu, z

dostatecznie małą zwłoką



genezowanie eksploatacyjne - określenie, na podstawie

analizy wyników, odpowiednich badań, warunków i przyczyn,

które spowodowały, powodują lub mogą spowodować istnienie

określonego stanu lub zmiany stanu obiektu



diagnozowanie eksploatacyjne - wnioskowanie o stanie

obiektu w danej chwili na podstawie analizy wyników badania,

dokonanego z zastosowaniem odpowiednich metod oraz środków

technicznych



prognozowanie eksploatacyjne - przewidywanie stanów

obiektu w przyszłości na podstawie wyników diagnozowania i

genezowania, ustalające właściwości obiektu w określonym

momencie lub przedziale czasu

Pojęcia dotyczące obsługiwania obiektu



obsługiwanie operacyjne - czynności operatorskie w użytkowaniu obiektu,

wykonywane wg ustalonej kolejności, w zależności od rodzaju funkcji

spełnianych przez obiekt podczas realizacji określonego zadania



obsługiwanie przygotowawcze - obsługiwanie mające na celu przygotowanie

obiektu do użytkowania, obejmujące m.in. zasilanie energetyczno-paliwowe,

materiałowe, informowanie o wynikach kontroli stanu zdatności obiektu i inne



obsługiwanie zapobiegawcze (profilaktyczne) - obsługiwanie mające na

celu zmniejszenie prędkości utraty zdatności użytkowej obiektu przez przeglądy

i kontrolę stanu obiektu, lokalizację i wymianę uszkodzonych lub zużywających

się części, konserwację i inne niezbędne działania



obsługiwanie konserwacyjne (konserwacja) - działanie profilaktyczne

mające na celu utrzymanie obiektu w stanie zdatności użytkowej przez planowe

lub doraźne zabezpieczenie obiektu przed szkodliwym oddziaływaniem

czynników otoczenia (np. ochrona przed korozją) i utrzymanie czystości



obsługiwanie regulacyjne (regulacja) - działanie mające na celu utrzymanie

zadanych z góry cech stanu eksploatacyjnego obiektu w dopuszczalnym

przedziale zmienności, bez zmiany właściwości fizyczno – chemicznych obiektu

Pojęcia dotyczące obsługiwania obiektu



naprawa - czynności organizacyjno-techniczne mające na celu

przywrócenie obiektowi stanu zdatności użytkowej



naprawa okresowa - naprawa obiektu mająca na celu

odtworzenie stanu zdatności, dokonywana wg z góry

ustalonych zasad, np. po określonym czasie trwania

eksploatacji, sumarycznym czasie istnienia obiektu, ilości

wykonywanej pracy



naprawa doraźna - naprawa obiektu mająca na celu

odtworzenie stanu zdatności, utraconego w sposób losowy



kasacja - wycofanie ostateczne obiektu z eksploatacji na

podstawie przyjętych kryteriów



likwidacja - przekazanie na złom obiektu wycofanego z

eksploatacji lub jego rozbiórka w celu odzyskania części

przydatnych do ponownego wykorzystania