WYŻSZA SZKOŁA ZARZĄDZANIA

OCHRONĄ PRACY w Katowicach

ZARZĄDZANIEEZPIECZEŃSTWEM

PRACY

PRACA INŻYNIERSKA

Zbigniew GARBIEC

Analiza wskaźników

statystycznych ciężkości i

częstotliwości wypadków przy

pracy jako elementy

odzwierciedlające stan

wypadkowości oraz zakres

przestrzegania przepisów i

zasad bezpieczeństwa i higieny

pracy

Kanon

„Chcemy żyć i

pracować bezpiecznie, w

stanie spokoju i pewności, w

warunkach braku ryzyka lub w

warunkach skutecznej przed

nim ochrony”

stał się celem

społecznym.

oraz wyzwaniem dla ludności

naszego kraju.

Wymaga to nowego podejścia

do problematyki

bezpieczeństwa pracy i

ochrony człowieka w

środowisku pracy.

Celem niniejszej pracy

było

przedstawienie, jak

duże znaczenie

w opracowaniu analiz

wypadkowości oraz stanu

bezpieczeństwa i higieny

pracy mają wskaźniki

częstotliwości i ciężkości

wypadków przy pracy, które

odzwierciedlają poziom

przestrzegania przepisów i

zasad bezpieczeństwa i

higieny pracy.

Analiza wskaźników

statystycznych ciężkości i

częstotliwości wypadków przy

pracy oraz stan wypadkowości

w firmie „X” w latach 1999-

2003

Analiza zawiera ocenę skuteczności

i efektywności działania w kierunku

zapewnienia właściwego stanu BHP w

powiązaniu

z kształtowaniem się wypadkowości

przy pracy

i chorób zawodowych, wyjaśnia

przyczyny ważniejszych odchyleń od

zadań poprawy warunków BHP wraz z

oceną zależnych i niezależnych

czynników mających na nią wpływ.

Analizę wypadków przy

pracy można przeprowadzić

jako:



analizę bezwzględną,



analizę rodzajową



analizę wskaźnikową.

Analiza wypadkowości

bezwzględnej obejmuje

podział wypadków według

ciężkości na śmiertelne,

ciężkie i lekkie.

Analiza wypadkowości rodzajowej

obejmuje następujące grupy

kryteriów:



opis miejsca wypadku,



opis czasu wypadku,



opis przyczyn wypadku,



opis poszkodowanego

Analiza wypadków jest

dokonywana najczęściej według

następujących wskaźników:



wskaźniki częstotliwości wypadków

w przeli-

czeniu na 1000 osób

zatrudnionych W

Z

, na

100 tys. roboczodniówek W

D

lub na

1 mln

roboczogodzin W

G

,



wskaźnik ciężkości wypadków C i

wskaźnik

uogólnionych strat W

US

.

1. Wskaźniki struktury

określające za pomocą liczby

względnej stosunek części

zbiorowości do całej zbiorowości,

wyrażone często

w procentach lub promilach, np.

wskaźnik struktury zdarzeń WS:

Najpopularniejszy podział

wskaźników wyróżnia trzy

podstawowe grupy:

N

N

WS

i



lub

%

100





N

N

WS

i

gdzie:

N

i

– liczba zdarzeń określonego

rodzaju,

N – liczba wszystkich zdarzeń,

Do tej grupy zaliczamy:

wskaźnik struktury wypadków

WS

W

:

gdzie:

W

i

– liczba osób poszkodowanych w

wypadkach

i-tego rodzaju,

W – liczba osób poszkodowanych we

wszystkich

wypadkach,







W

i

i

i

W

W

W

WS

1

2. Wskaźniki natężenia,

ilustrujące

nasilenie badanego zjawiska przez

utworzenie stosunku dwóch wielkości,

które są logicznie ze sobą powiązane,

czyli wyrażenie jednej wielkości w

jednostkach innej wielkości, będącej

dla pierwszej punktem odniesienia,

np. wskaźnik częstotliwości

zdarzeń WN:

gdzie:

N

i

– liczba zdarzeń określonego rodzaju,

N

n

– wielkość populacji osób narażonych,

N

t

– czas narażenia, np. godziny, dni,

miesiące, lata,

n – współczynnik całkowity zależny od

rodzaju

wskaźnika,

n

n

i

N

N

WN

10





n

t

i

N

N

WN

10





lub

3. Wskaźniki dynamiki,

opisujące

rozwój badanego zjawiska w czasie

przez utworzenie stosunku pomiędzy

wielkością określającą badane zjawisko

w okresie badanym (sprawozdawczym)

i w okresie odniesienia (podstawowym,

bazowym),

np. wskaźnik dynamiki zdarzeń

WD:

gdzie:

N

b

– liczba zdarzeń w okresie

badanym,

N

o

– liczba zdarzeń w okresie

odniesienia,

lub

o

o

b

N

N

N

WD





%

100







o

o

b

N

N

N

WD

Do wskaźników dynamiki ,

należy

np. wskaźnik dynamiki zmian

struktury wypadków WD

SW

:

gdzie:

WS

b

– wskaźnik struktury wypadków

w okresie

badanym,

WS

o

– wskaźnik struktury wypadków

w okresie

odniesienia

o

o

b

SW

WS

WS

WS

WD





W celu dokonania

szczegółowej analizy

wskaźników

częstotliwości

i ciężkości wypadków

przy pracy,

przedstawiono w

pierwszej kolejności

stan wypadkowości,

ustosunkowując się do

lat 1999-2003 w firmie

„X”.

Wypadki przy pracy w firmie „X” w latach

1999 – 2003

W latach 1999 - 2003

zanotowano ogółem 1760

wypadków w tym:

10 wypadków śmiertelnych,

83 wypadki zbiorowe,

5 wypadków ciężkich,

1662 wypadki indywidualne-

lekkie

W latach 1999 - 2003

zanotowano ogółem 1760

wypadków w tym:



10 wypadków śmiertelnych,



83 wypadki zbiorowe,



5 wypadków ciężkich,



1662 wypadki indywidualne-

lekkie

Liczba osób poszkodowanych w wypadkach w

latach 1999 – 2003

Liczba osób

poszkodowanych w wyniku

1760 wypadków stanowi

1848. W ciągu pięciu lat

liczba osób

poszkodowanych w

wypadkach zmalała o 363

osoby, czyli o 34,5 %

Liczba osób

poszkodowanych w wyniku

1760 wypadków stanowi

1848

. W ciągu pięciu lat

liczba osób

poszkodowanych w

wypadkach zmalała o 363

osoby, czyli o 34,5 %

Liczba powypadkowych dni niezdolności do

pracy

w latach 1999 - 2003

W latach 1999-2003 absencja

powypadkowa wyniosła 83078

dni, poszkodowanych w

wypadkach było 1848 osób. W

ciągu pięciu lat liczba

powypadkowych dni

niezdolności do pracy zmalała

o 18994 dni czyli o 31 %

W latach 1999-2003 absencja

powypadkowa wyniosła

83078

dni, poszkodowanych w

wypadkach było 1848 osób. W

ciągu pięciu lat liczba

powypadkowych dni

niezdolności do pracy zmalała

o 18994 dni czyli o 31 %

Liczba poszkodowanych wg dni

niezdolności do pracy

w latach 1999 - 2003

W latach 1999 - 2003 liczba

poszkodowanych wg dni

niezdolności do pracy wyniosła:

•wypadki zerowe - 180 tj. 9,7

%;

•od 1-3 dni - 53 tj. 2,9 %;

•od 4-30 dni - 878 tj. 47,5 %;

•powyżej 30 dni - 737 tj. 39,9 %

W latach 1999 - 2003 liczba

poszkodowanych wg dni

niezdolności do pracy wyniosła:

•wypadki zerowe - 180 tj. 9,7

%;

•od 1-3 dni - 53 tj. 2,9 %;

•od 4-30 dni - 878 tj. 47,5 %;

•powyżej 30 dni - 737 tj. 39,9 %

Wskaźniki częstotliwości wypadków w latach

1999 - 2003

gdzie:

W- liczba osób poszkodowanych w

wypadkach ogółem,

Z- średnia liczba osób zatrudnionych.

gdzie:

W- liczba osób poszkodowanych w

wypadkach ogółem,

Z- średnia liczba osób zatrudnionych.

3

10





Z

W

W

Z

Wskaźniki ciężkości wypadków w latach

1999 - 2003

gdzie:

W- liczba osób poszkodowanych w wypadkach

ogółem,

W

S

- liczba osób poszkodowanych w wypadkach

śmiertelnych,

W

I

- liczba osób poszkodowanych w wypadkach

inwalidzkich,

D- liczba przepracowanych dniówek

(roboczodniówek),

Ds- liczba dniówek straconych wskutek wypadków,

A- parametr określający umowną liczbę dni

straconych wskutek wypadków śmiertelnych,

B- parametr określający umowną liczbę dni

straconych wskutek wypadków indywidualnych.

gdzie:

W- liczba osób poszkodowanych w wypadkach

ogółem,

W

S

- liczba osób poszkodowanych w wypadkach

śmiertelnych,

W

I

- liczba osób poszkodowanych w wypadkach

inwalidzkich,

D- liczba przepracowanych dniówek

(roboczodniówek),

Ds- liczba dniówek straconych wskutek wypadków,

A- parametr określający umowną liczbę dni

straconych wskutek wypadków śmiertelnych,

B- parametr określający umowną liczbę dni

straconych wskutek wypadków indywidualnych.

3

10





D

D

C

S

S

S

W

W

D

C





W

W

B

W

A

D

C

I

S

S











Poszkodowani w wypadkach wg płci w

latach 1999 - 2003

W latach 1999 - 2003 liczba

poszkodowanych kobiet zmalała

o 19 osób tj. 17,8 %, natomiast

liczba poszkodowanych

mężczyzn także zmalała, ale już

o 344 osób tj. 82,2 %

W latach 1999 - 2003 liczba

poszkodowanych kobiet zmalała

o 19 osób tj.

17,8 %,

natomiast

liczba poszkodowanych

mężczyzn także zmalała, ale już

o 344 osób tj.

82,2 %

Poszkodowani w wypadkach wg stażu w

latach 1999 - 2003

W latach 1999 - 2003 ilość

poszkodowanych w wypadkach ze

stażem do 5 lat zmalała o 257 osób

czyli o 83,2 %, w przedziale od 6-15

lat zmalała o 15 osób czyli o 10,1 %

oraz w przedziale powyżej 15 lat

zmalała o 91 osób czyli o 93,8 %

(największy spadek)

W latach 1999 - 2003 ilość

poszkodowanych w wypadkach ze

stażem do 5 lat zmalała o 257 osób

czyli o 83,2 %, w przedziale od 6-15

lat zmalała o 15 osób czyli o 10,1 %

oraz

w przedziale powyżej 15 lat

zmalała o 91 osób czyli o 93,8 %

(największy spadek)

Poszkodowani w wypadkach wg wieku w

latach 1999 - 2003

W latach 1999 - 2003 liczba osób

poszkodowanych w wypadkach w wieku

do 30 lat zmalała o 62 osoby czyli o 41,4

% (najmniejszy spadek), w wieku od 31-

40 lat zmalała o 138 osób czyli o 67,6 %,

w wieku od 41-50 lat zmalała o 154 osoby

czyli o 82,4 % (największy spadek) oraz w

wieku powyżej 50 lat zmalała o 9 osób

czyli o 64,3 %

W latach 1999 - 2003 liczba osób

poszkodowanych w wypadkach w wieku

do 30 lat zmalała o 62 osoby czyli o 41,4

% (najmniejszy spadek), w wieku od 31-

40 lat zmalała o 138 osób czyli o 67,6 %,

w wieku od 41-50 lat zmalała o 154 osoby

czyli o 82,4 % (największy spadek)

oraz w

wieku powyżej 50 lat zmalała o 9 osób

czyli o 64,3 %

Przyczyny wypadków przy pracy

Z zestawienia wynika, że przyczyny ludzkie tj.

niewłaściwy sposób wykonywania pracy, nieuwaga

bądź niedostateczna koncentracja, nadmierny

pośpiech, lekceważenie zagrożenia itp. czynniki

stanowiły podstawową (81,5 %) grupę przyczyn

wypadków.

Przyczyny techniczne związane z niewłaściwym

stanem czynnika materialnego stanowiły 8,1 %

ogółu, 5,6 % to przyczyny organizacyjne, tj.

niewłaściwa organizacja stanowisk pracy.

Pozostałe 4,8 % to przyczyny

Z zestawienia wynika, że

przyczyny ludzkie tj.

niewłaściwy sposób wykonywania pracy, nieuwaga

bądź niedostateczna koncentracja, nadmierny

pośpiech, lekceważenie zagrożenia itp. czynniki

stanowiły podstawową (81,5 %) grupę przyczyn

wypadków.

Przyczyny techniczne związane z niewłaściwym

stanem czynnika materialnego stanowiły 8,1 %

ogółu

,

5,6 % to przyczyny organizacyjne

, tj.

niewłaściwa organizacja stanowisk pracy.

Pozostałe 4,8 % to przyczyny

Zestawienie zbiorcze wypadków przy

pracy w zakładzie „X” w latach 1999 -

2003

WAŻNIEJSZE WNIOSKI

W celu poprawy warunków pracy, co

niewątpliwie powinno mieć wpływ na

poprawę wskaźników charakteryzujących

stan BHP należy podejmować

następujące działania:



Intensyfikować działalność kontrolną

warunków pracy, połączoną z szeroko

rozumianym poradnictwem.



Dokonywać sukcesywnie oceny ryzyka

zawodowego na wszystkich stanowiskach

pracy

i informować o nim pracowników.



Kontynuować ocenę organizacji

stanowisk pracy wyposażonych w

monitory ekranowe.



Dokonywać sukcesywnej wymiany

ochron indywidualnych i zbiorowych w

związku

z upływem okresu używalności.

WAŻNIEJSZE WNIOSKI

Jak pokazała przeprowadzona

analiza, większość wypadków

jest wynikiem lekkomyślności,

ignorancji i lekceważenia

przepisów i zasad BHP.

Niedbalstwo i brawura

obciążają najczęściej samych

poszkodowanych, ale nie tylko.

Kryje się za tym nieporządek

i bałaganiarstwo oraz brak

właściwego nadzoru i kontroli.

Dziękuję

za

uwagę