1

PRZEWÓZ DROGOWY TOWARÓW

NIEBEZPIECZNYCH PO

NOWELIZACJI UMOWY

EUROPEJSKIEJ (ADR)

Opr. S.

Sawczak

ZECO Systemy Ochrony Mienia Sp. z o.o. we Wrocławiu

Ul. Krakowska 19 – 23, 50 - 424 Wrocław, [e-mail]

2

ZAGROŻENIA JAKIE NIESIE ZE SOBĄ

TRANSPORT SUBSTANCJI

NIEBEZPIECZNYCH

Wśród czynników powodujących wzrost zagrożenia,

jakie niesie ze sobą transport substancji toksycznych

największe znaczenie mają: ilość transportów (zwłaszcza w

transporcie kołowym), stan techniczny pojazdów i zbiorników

służących do transportu, szczątkowy lub całkowity brak

monitoringu

transportów,

nieprzestrzeganie

międzynarodowych

przepisów

dotyczących

przewozu

substancji niebezpiecznych (RID, ADR), brak wydzielonych

bezpiecznych tras przewozu (mała ilość obwodnic w dużych

aglomeracjach) i wreszcie trudne do sprecyzowania miejsce

ewentualnej awarii. W ostatnim okresie czasu wzrosło

również

zagrożenie

wykorzystania

przesyłek

z

materiałami

niebezpiecznymi

do

ataków

terrorystycznych.

Poprawę bezpieczeństwa przewozu drogowego towarów

niebezpiecznych mają zapewnić wprowadzane w życie

zmiany umowy europejskiej w zakresie międzynarodowego

przewozu drogowego towarów niebezpiecznych, w skrócie

zwaną umową ADR.

3

PRZEWÓZ MATERIAŁÓW

NIEBEZPIECZNYCH TRANSPORTEM

SAMOCHODOWYM

ADR

ADR

- konwencja dotycząca drogowego przewozu

- konwencja dotycząca drogowego przewozu

towarów

towarów

i ładunków niebezpiecznych

i ładunków niebezpiecznych

(franc. L`Accord europeen

(franc. L`Accord europeen

relatif

au

transport

international

des

marchandises

relatif

au

transport

international

des

marchandises

Dangereuses par Route

Dangereuses par Route

Jeden z podstawowych aktów prawa europejskiego

z

zakresu

bezpieczeństwa

transportu,

dotyczący

międzynarodowego

przewozu

transportów

niebezpiecznych (zwany w skrócie umową "ADR"),

sporządzony w Genewie w 1957 r. i od tego czasu

wielokrotnie nowelizowany. Od 1 stycznia 1997 r.

umowa

została

również

przyjęta

jako

przepis

obowiązujący we wszystkich krajach członkowskich Unii
Europejskiej.

4

MIĘDZYNARODOWE

REGULACJE PRAWNE

Zalecenia ONZ

„Orange book”

Zalecenia ONZ

„Orange book”

Przepisy modalne

Przepisy modalne

ADR

Transport

drogowy

ADR

Transport

drogowy

RID

Transport

kolejowy

RID

Transport

kolejowy

IMDG

Transport

morski

IMDG

Transport

morski

ICAO

Transport

lotniczy

ICAO

Transport

lotniczy

ADN

Transport

śródlądow

y

ADN

Transport

śródlądow

y

Ustawa Prawo o ruchu

drogowym

i rozporządzenia

wykonawcze

5

ZAGADNIENIA DO OMÓWIENIA

ZAGADNIENIA DO OMÓWIENIA

•

wdrażanie nowego działu 1.10 (od 1 stycznia

wdrażanie nowego działu 1.10 (od 1 stycznia

2005 roku) w zakresie ochrony towarów

2005 roku) w zakresie ochrony towarów

niebezpiecznych;

niebezpiecznych;

•

zagadnienia związane z wymogiem tworzenia

zagadnienia związane z wymogiem tworzenia

planów

ochrony

dla

przedsiębiorstw

planów

ochrony

dla

przedsiębiorstw

zaangażowanych w proces transportowy towarów

zaangażowanych w proces transportowy towarów

niebezpiecznych dużego ryzyka, przepis 1.10.3;

niebezpiecznych dużego ryzyka, przepis 1.10.3;

•

interpretacja zapisów dotyczących miejsc

interpretacja zapisów dotyczących miejsc

czasowego

przechowywania

towarów

czasowego

przechowywania

towarów

niebezpiecznych

podczas

przewozu,

przepis

niebezpiecznych

podczas

przewozu,

przepis

1.10.1.4;

1.10.1.4;

•

szkolenie pracowników służb kontrolnych w

szkolenie pracowników służb kontrolnych w

zakresie

kontroli

drogowych

towarów

zakresie

kontroli

drogowych

towarów

niebezpiecznych w poszczególnych państwach;

niebezpiecznych w poszczególnych państwach;

•

warunki przewozu towarów niebezpiecznych w

warunki przewozu towarów niebezpiecznych w

tunelach;

tunelach;

•

problemy interpretacyjne zmian do umowy

problemy interpretacyjne zmian do umowy

ADR.

ADR.

6

Przykład oznakowania skrzyni tekturowej z

Przykład oznakowania skrzyni tekturowej z

przedmiotami wybuchowymi klasy 1 (UN 0336 -

przedmiotami wybuchowymi klasy 1 (UN 0336 -

ognie sztuczne)

ognie sztuczne)

7

a) standardowo b) pojazdy o małych wymiarach

15

10

300

120

300

400

c) dla pojazdów MON i MSWiA

WZORY TABLIC ODBLASKOWYCH

8

TABLICE ODBLASKOWE

638

2743

Numer rozpoznawczy zagrożenia

Numer rozpoznawczy materiału

Numery rozpoznawcze powinny być koloru czarnego o

wysokości 100 mm i grubości linii 15 mm, oddzielone w połowie
czarną poziomą linią o grubości 15 mm. Numery powinny być
nieścieralne i zachowywać czytelność po 15 minutowym
przebywaniu w ogniu.

9

NUMERY ROZPOZNAWCZE

ZAGROŻENIA

Pierwsza cyfra numeru rozpoznawczego niebezpieczeństwa
wskazuje główne niebezpieczeństwa jak:
1. Gaz.
2. Ciecz palna.
3. Materiał stały zapalny.
4. Materiał utleniający podtrzymujący palenie lub nadtlenek
organiczny.
5. Materiał trujący.
6. Materiał żrący.

638

2743

10

NUMERY ROZPOZNAWCZE

ZAGROŻENIA

Druga

i

trzecia

cyfra

wskazują

dodatkowe

niebezpieczeństwo:

0. Bez znaczenia.
1. Niebezpieczeństwo wybuchu.
2. Zdolność wytwarzania (wydzielania) gazu.
3. Niebezpieczeństwo zapalenia.
5. Niebezpieczeństwo utlenienia.
6. Niebezpieczeństwo zatrucia.
8. Działanie żrące.
9. Niebezpieczeństwo gwałtownej reakcji w wyniku
samoczynnego rozpadu lub polimeryzacji.

638

2743

11

NUMERY ROZPOZNAWCZE

ZAGROŻENIA

Jeżeli pierwsza i druga cyfra są jednakowe,

wskazuje to intensywność głównego niebezpieczeństwa,
np. 33 oznacza łatwo zapalną ciecz (punkt zapłonu
poniżej 21

o

C): 66 - bardzo niebezpieczny trujący materiał;

88 - materiał silnie żrący.

Jeżeli dwie pierwsze liczby stanowią liczbę 22,

oznacza to gaz schłodzony. Liczba 42 oznacza materiał
stały, który może wydzielać gaz w zetknięciu z wodą.

Jeżeli numer rozpoznawczy niebezpieczeństwa jest

poprzedzony literą „X”, oznacza to absolutny zakaz
kontaktowania produktu z wodą.

12

ZMIANY JAKIE WPROWADZIŁA

ZMIANY JAKIE WPROWADZIŁA

NOWELIZACJA UMOWY ADR Z DNIEM

NOWELIZACJA UMOWY ADR Z DNIEM

1 STYCZNIA 2005 ROKU

1 STYCZNIA 2005 ROKU

•

Ustalenie nowych zasad przedłużenia

Ustalenie nowych zasad przedłużenia

ważności świadectwa przeszkolenia doradcy

ważności świadectwa przeszkolenia doradcy

ds. bezpieczeństwa;

ds. bezpieczeństwa;

•

Modyfikacje definicji;

Modyfikacje definicji;

•

Zniesienie możliwości używania starych

Zniesienie możliwości używania starych

nalepek ostrzegawczych (bez numerów klas);

nalepek ostrzegawczych (bez numerów klas);

•

Wprowadzenie okresu przejściowego dla

Wprowadzenie okresu przejściowego dla

szkolenia kursowego kierowców pojazdów o

szkolenia kursowego kierowców pojazdów o

dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony,

dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony,

przewożących towary niebezpieczne w

przewożących towary niebezpieczne w

ilościach wymagających oznakowania

ilościach wymagających oznakowania

pojazdów;

pojazdów;

•

Wprowadzenie wymagań w zakresie ochrony

Wprowadzenie wymagań w zakresie ochrony

ładunku („security”).

ładunku („security”).

13

ZMIANY JAKIE WPROWADZI

ZMIANY JAKIE WPROWADZI

NOWELIZACJA UMOWY ADR Z DNIEM 1

NOWELIZACJA UMOWY ADR Z DNIEM 1

STYCZNIA 2007 ROKU

STYCZNIA 2007 ROKU

Zmiany do części 1
Nowe definicje, nowe skróty. Zmiany w dziale 1.6 i 1.8.
Zmiany do części 2
Zmiana kryteriów klasyfikacji między innymi dla:
- klasy 1 – zmiana zasad przyznawania kodów klasyfikacyjnych.
Dodano nową listę tzw „Default fireworks classification table”
Zamiany do części 3
Nowe numery (UN 3412, 3469, 3470, 3471, 347-2,3473) Zmiany
w oznaczeniach (UN 1779)
Zmiany do części 4
Nowe przepisy dla pakowania odpadów (dział 6.1, 6.5, 6.6
Zmiany do części 5
Nowe oznaczenia – np dla klasy 5.2. Nowy wzór nalepki 11

14

ZMIANY JAKIE WPROWADZI

ZMIANY JAKIE WPROWADZI

NOWELIZACJA UMOWY ADR Z DNIEM 1

NOWELIZACJA UMOWY ADR Z DNIEM 1

STYCZNIA 2007 ROKU

STYCZNIA 2007 ROKU

Zmiany do części 6
Aktualizacja przepisów.
Zmiany do części 7
Nowe przepisy dla klasy 6.2
Zmiany do części 8
W części 8 dodaje się nowy dział 8.6. w brzmieniu „Ograniczenia
przejazdu pojazdów przewożących towary niebezpieczne przez
tunele drogowe”
Zmiany do części 9
Korekta przepisów

15

TOWARY NIEBEZPIECZNE DUŻEGO

TOWARY NIEBEZPIECZNE DUŻEGO

RYZYKA

RYZYKA

W myśl przepisów ADR - Materiały (towary)

W myśl przepisów ADR - Materiały (towary)

niebezpieczne to takie materiały i przedmioty, których

niebezpieczne to takie materiały i przedmioty, których

przewóz - na podstawie przepisów jest zabroniony albo

przewóz - na podstawie przepisów jest zabroniony albo

dopuszczony jedynie na warunkach określonych w

dopuszczony jedynie na warunkach określonych w

przepisach ADR.

przepisach ADR. „Towarami niebezpiecznymi dużego

„Towarami niebezpiecznymi dużego

ryzyka"

ryzyka"

są towary, które mogą być użyte, niezgodnie ze

są towary, które mogą być użyte, niezgodnie ze

swoim przeznaczeniem, w zamachach terrorystycznych i

swoim przeznaczeniem, w zamachach terrorystycznych i

spowodować w ten sposób poważne następstwa w postaci

spowodować w ten sposób poważne następstwa w postaci

licznych ofiar lub masowych zniszczeń. Wykaz towarów

licznych ofiar lub masowych zniszczeń. Wykaz towarów

niebezpiecznych dużego ryzyka zawiera pokazana tabela:

niebezpiecznych dużego ryzyka zawiera pokazana tabela:

16

17

OCHRONA ŁADUNKU

Ochrona ładunku powinna być realizowana przez wszystkich

uczestników przewozu, ze szczególnym wskazaniem nadawcy i przewoźnika
gdzie należy podjąć wszelkie środki ostrożności w celu zminimalizowania
ryzyka kradzieży lub użycia towarów niebezpiecznych niezgodnie z ich
przeznaczeniem, prowadzącego do zagrożenia ludzi, mienia lub środowiska.
Działania w tej sferze powinny obejmować:
• ogólne środki bezpieczeństwa, takie jak identyfikacja kierowcy i
przewoźnika przez nadawcę oraz ochrona miejsc załadunku, składowania i
rozładunku (w przepisach drogowych wprowadzono obowiązek utrzymania
przez właściwe władze aktualizowanej bazy danych o kierowcach, którzy
ukończyli szkolenia w zakresie ADR);
• szkolenie osób zaangażowanych w transport towarów niebezpiecznych;
• szczególne środki bezpieczeństwa wobec towarów dużego ryzyka;
• każdy członek załogi pojazdu przewożącego towary niebezpieczne powinien
posiadać przy sobie dokument z fotograf

i

ą potwierdzający jego tożsamość.

• właściwa władza powinna prowadzić bieżącą ewidencję ważnych
zaświadczeń o przeszkoleniu kierowców, określonych pod 8.2.1, wydanych
przez tę władzę lub przez inną upoważnioną organizację

18

ZAWARTOŚĆ PLANU OCHRONY

(

a) szczegółowy podział obowiązków w zakresie ochrony wraz

ze wskazaniem kompetentnych i wykwalifikowanych osób,

które posiadają odpowiednie uprawnienia do ich wykonania;
(b) wykaz towarów niebezpiecznych podlegających ochronie

lub wykaz rodzajów towarów niebezpiecznych podlegających

ochronie;
(c) opis wykonywanych czynności i ocenę związanych z nimi

zagrożeń, z uwzględnieniem postojów niezbędnych do

wykonania operacji transportowych, przechowywania towarów

niebezpiecznych - przed, podczas i po przewozie - w pojeździe,

w cysternie lub w kontenerze, a także krótkotrwałego

składowania towarów niebezpiecznych związanego ze zmianą

rodzaju transportu lub środka transportu;
(d) szczegółowy wykaz środków, które powinny być

zastosowane w celu zminimalizowania zagrożeń, odpowiednio

do zakresu obowiązków i odpowiedzialności uczestnika

przewozu, obejmujący:

19



 szkolenie;



  procedury

postępowania

(np.

reagowanie

w

stanach

podwyższonego zagrożenia, kontrola pracowników nowo przyjętych i

zmieniających stanowiska);



 działania praktyczne (np. wybór i korzystanie ze znanych tras

przewozu, z uwzględnieniem dostępu do miejsc czasowego

przechowywania towarów niebezpiecznych (określonych pod lit. (c)

oraz bliskości wrażliwych elementów infrastruktury);



 wyposażenie i inne środki, które powinny być użyte w celu

zminimalizowania zagrożeń;
(e) skuteczne i aktualne procedury powiadamiania i postępowania w

przypadkach zagrożeń, nieprzestrzegania zasad bezpieczeństwa i

związanych z nimi zdarzeń;
(f) procedury oceny i testowania planów ochrony oraz procedury

przeglądów okresowych i aktualizacji tych planów;
(g) środki zapewniające ochronę f

i

zyczną informacji o transporcie

zawartych w planie ochrony;

ZAWARTOŚĆ PLANU OCHRONY

20

(h) środki zapewniające ograniczenie dostępu do informacji o

operacjach transportowych zawartych w planie ochrony wyłącznie do
osób upoważnionych. Środki te nie powinny pozostawać w
sprzeczności z wymaganiami dotyczącymi podawania informacji
zawartymi w innych przepisach ADR.

Przewoźnicy, nadawcy i odbiorcy powinni wspó

ł

pracować ze

sobą oraz z w

ł

aściwymi władzami w zakresie wymiany informacji o

zagrożeniach, stosowania odpowiednich środków ochrony oraz
post

ę

powania w przypadku zdarzeń zagrażających bezpieczeństwu.

ZAWARTOŚĆ PLANU OCHRONY

21

PODSUMOWANIE

W

dniu

1

stycznia

2007r.

weszła

(z

zachowaniem

sześciomiesięcznego

okresu

przejściowego,

przeznaczonego

na

przygotowanie narodowych wersji nowych przepisów) w życie kolejna
seria zmian do przepisów technicznych Umowy europejskiej dotyczącej
międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych
zmian do Umowy ADR, które dotyczą największej liczby adresatów
przepisów, tj. nadawców i przewoźników towarów niebezpiecznych.

Sądzę, że wizja funkcjonowania ADR wg kolejnych nowych reguł

często niezrozumiałych, kłopotliwych i kosztownych obowiązków, jakie
przyjdzie adresatom realizować w imię bezpieczeństwa pojmowanego
zupełnie inaczej, niż dotychczas było rozumiane w transporcie towarów
niebezpiecznych, konieczność angażowania sił i środków finansowych w
walkę z hipotetycznym, nieokreślonym przeciwnikiem, nastraja mało
optymistycznie. Można zastanawiać się czy jest to potrzebne i czy firmy
stać na realizację nowych wymagań, a zaraz potem konkludować -
poczekajmy, zobaczymy, co z tego wyniknie.

22

Dopóki ogólne wymagania ochrony antyterrorystycznej,

określone w dziele 1.10. ADR nie zostanę skonkretyzowane -
dopóty firmy produkujące towary wysokiego ryzyka,
nadające je do przewozu i transportujące - nie zostaną
przekonane do wydawania pieniędzy na iluzoryczną ochronę.
Chyba, że Manhattan lub Madryt powtórzą się we
Wrocławiu, Poznaniu lub innym bliskim nam miejscu, i to z
udziałem naszych ładunków i naszych cystern. Ale wtedy
będzie już za późno na podejmowanie jakichkolwiek działań.

I może ta perspektywa przekona sceptyków do

wykonania minimum określonych w nowych przepisach
działań, a resztę powinny dopilnować kontrole właściwych
władz. Nie ulega jednak wątpliwości, że na pewno będzie
znowu drożej.

PODSUMOWANIE

23

Pytania od

Pytania od

słuchaczy

słuchaczy