Karina Górecka
Agnieszka Gapińska
Karina Górecka
Agnieszka Gapińska
Położenie ciała delfinisty
W pływaniu delfinem położenie ciała ulega nieustannym
zmianom. Następują one w wyniku pionowych ruchów tułowia,
aktywnie współdziałającego z pracą nóg. Znaczny wpływ na
położenie ciała delfinisty wywierają także oscylacje pionowe, które
powstają w rezultacie przenoszenia ramion nad wodą i uniesienia
głowy do wdechu.
Pewne wyobrażenie o pozycji ciała delfinisty daje nam kąt
ataku w poszczególnych fazach cyklu ruchowego. Wartość tego
kąta waha się w cyklu od 20º do -20º
Ruchy
ramion
Faza podwodna
W ruchach wiosłujących delfinisty wyróżniamy
następujące fazy ruchu ramion:chwytu wody,
pociągnięcia i odepchnięcia, wynurzenia ramion z wody
i przeniesienia ramion nad powierzchnia wody. Na
rysunku widać drogę dłoni delfinisty. Kształt trajektorii
dłoni określony jest jako klepsydryczny lub „dziurki od
klucza”. O takim przebiegu toru dłoni decydują trzy
wyraźne zmiany kierunku ruchu dłoni:
*we wstępnej fazie pociągnięcia: na zewnątrz (na
rys odcinek 1-2) *w połowie cyklu: do
wewnątrz (na odcinku 3-4)
*i w fazie odepchnięcia: na zewnątrz (na odcinku 5-
6)
Zanurzenie ramion w wodzie odbywa się na szerokości barków.
Najpierw zanurza się dłoń(palcami), a następnie przedramię i
ramię. Taka kolejność pozwala na najbardziej opływowe wejście
ramion do wody. Po zanurzeniu ramion następuje napłynięcie i faza
chwytu wody. Ramiona prostują się, a dłonie są kierowane palcami
w przód na zewnątrz i nieco w dół. Faza chwytu wody w pływaniu
delfinem przebiega podobnie jak w kraulu, zarówno pod względem
charakteru ruchu i czasu trwania (od 0.2 do 0.3sekundy).
W zakończeniu odepchnięcia następuje drugie uderzenie nóg z góry
w dół, które może spowodować niekorzystne dla prędkości pływania
położenie tułowia. Zapobiega temu skośne ustawienie przedramion w
stosunku do linii prostopadłej. W ten sposób powstaje siła nośna,
która nie zezwala na zbytnie zanurzenie ciała delfinisty.
Faza nadwodna
W zakończeniu odepchnięcia-gdy prędkość przemieszczenia się
ramion jest nieomal równa prędkości strumienia wody opływającej
ciało, a ręce znajdują się w pobliżu bioder – przedramiona i dłonie
podążają nieco na zewnątrz. Lekko ugięte ramiona po wyjściu z wody
bocznym zamachem podążają do pozycji wyjściowej, która znajduje
się przed głową na szerokości barków. Podczas przenoszenia ramion
ręce są skierowane dłońmi do wody
Pierwsza część zasadniczej fazy pracy ramion-pociągnięcie-
rozpoczyna się w momencie, gdy prędkość przemieszczania się
dłoni i przedramienia jest wyższa od prędkości strumienia wody,
która opływa ciało. Zwykle ma to miejsce, gdy przedramiona
zbliżają się do położenia 30-35º w stosunku do powierzchni wody.
Dłonie znajdują się wówczas na szerokości barków, ramiona są
lekko ugięte w łokciach. W miarę trwania pociągnięcia ugięcie
ramion znacznie się pogłębia, dochodząc w połowie fazy
podwodnego ruchu ramion do kąta 80-90º. W drugiej części
zasadniczej fazy pracy-odepchnięciu- która rozpoczyna się z chwilą
przekroczenia linii barków, ramiona prostują się w stawach
łokciowych, a dłonie oddalają się od siebie.Ta faza kończy się z
momentem, gdy dłonie osiągną linie bioder.
Ruchy nóg i tułowia
W pływaniu delfinem tor ruchu nóg i tułowia
jest falisty. Pływak wykonuje równoczesne ruchy
nóg i tułowia w płaszczyźnie pionowej z góry w
dół i z dołu do góry. Ruch falisty tułowia
zapoczątkowany zostaje w jego odcinku
piersiowym, a następnie przenosi się w kierunku
pasa biodrowego i nóg. Zakres tego ruchu
wzrasta w kierunku stóp. Po osiągnięciu
skrajnego dolnego położenia nogi natychmiast
unoszą się do góry, a biodra opuszczają się w dół.
Nieomal równocześnie następuje ugięcie nóg w
stawach kolanowych. W zakończeniu tego ruchu
stopy osiągają pozycję tuż pod powierzchnią
wody. Z niej następuje ruch nóg w dół poprzez
silny ich wyprost w stawach kolanowych i
uniesienie bioder do powierzchni wody. Podczas
trwania ruchu nóg z góry w dół stopy są
skierowane palcami na zewnątrz. Pomiary
amplitudy pierwszego i drugiego uderzenia nóg
wskazują na większy zakres ruchu drugiego
uderzenia, które ma miejsce w końcu
odepchnięcia ramionami i wynosi około
0.5m(pierwsze uderzenie-0.4m). Wybitni
delfiniści przebywają drogę około 1m w ciągu
jednego cyklu ruchowego podczas pływania
samymi nogami, rozwijając siłę napędową w
wartości ponad 150 N(kobiety 110N). Świadczy to
o ogromnych możliwościach napędowych nóg w
tej technice pływania. Z wyprostem nóg i ich
obniżeniu zmieniają się warunki przyłożenia
wektorów siły i jej wartość maleje.
Synchronizacja ruchów
Powszechnie uznany i stosowany sposób pływania delfinem
charakteryzuje się dwuuderzeniową pracą nóg. Oznacza to, że na
jeden cykl ruchowy ramion przypadają dwa pełne ruchy nóg (dwa
uderzenia). W delfinie dwuuderzeniowym istnieje najkorzystniejszy
układ ruchów kończyn związany z precyzyjnym umiejscowieniem w
jednym cyklu pracy ramion dwóch cykli ruchowych nóg.
Pierwsze uderzenie nóg z góry w dół przypada po
zakończeniu przenoszenia i wstępną fazę chwytu wody. Podczas
nadwodnego ruchu ramion wyraźnie spada prędkość
wewnątrzcyklowa i to pierwsze uderzenie nóg jest niezwykle
korzystne, gdyż przyczynia się do jej zwiększenia.
Drugie uderzenie
nóg z góry w dół odbywa się w czasie zakończenia odepchnięcia
ramionami i fazie wyjścia ramion z wody. Uderzenie to ma niezwykle
istotne znaczenie dla pracy ramion. Siła napędowa powstająca w
jego rezultacie pobudza ramiona do intensywniejszej pracy w
zakończeniu odepchnięcia ułatwia wynurzenie oraz przeniesienie
ramion nad wodą.
Podobnie jak i w pozostałych sportowych sposobach pływania,
wdech i wydech zsynchronizowany jest z ruchami ramion. Wdech w
pływaniu delfinem następuje podczas wynurzenia i przenoszenia
ramion nad wodą. Takie jego umiejscowienie uwarunkowane jest
najwyższym w całym cyklu ruchowym położeniem pasa barkowego i
głowy. Wdech odbywa się w pozostałych fazach ruchu ramion.
Powszechnie stosowany jest wariant wdechu co drugi cykl ruchu
ramion. W takim wariancie drugie uderzenie nóg następuje nieco
wcześniej, a przyspieszenie ruchu ramion nakłada się na
przyspieszenie uderzenia nóg.
Sekwencja 1-2:Lekko ugięte w
stawach łokciowych ramiona, z
dłońmi położonymi nieco
szerzej od szerokości barków,
rozpoczynają chwyt wody.
Dłonie kierują się w dół i na
zewnątrz. Biodra są wypchane
w górę, co stanowi reakcję na
uderzenie nóg w dół. Duży wir
wody w końcu stóp świadczy
właśnie o zakończeniu
pierwszego uderzenia nóg.
Uderzenie to ma ogromne
znaczenie w utrzymaniu
wysokiej prędkości
wewnątrzcyklowej.
Przebieg ruchów napędowych u rekordzistki świata Mary T.
Meagher
Sekwencja 3: Ugięcie ramion stopniowo pogłębia się, co
umożliwia powstanie efektu tzw. Wysokiego łokcia. Dłonie
rozpoczynają pociągnięcie w kierunku w dół i na zewnątrz.
Głowa unosi się, aby zapobiec zbyt dużemu zanurzeniu się
ciała. Ciało przyjmuje bardzo korzystny opływowy kształt.
Sekwencja 4: Ramiona znajdują się
w fazie intensywnego pociągnięcia.
Głowa zdąża ku wynurzeniu z wody.
Biodra obniżają się.
Sekwencja 5: Następuje zmiana
kierunku ruchu dłoni: do tyłu i do
wewnątrz. Ramiona wchodzą w
fazę odepchnięcia. Ręce w
konsekwencji pogłębiania ruchu
ramion do wewnątrz zbliżają się do
siebie. Duży wir wody potwierdza
efektywne zakończenie fazy
pociągnięcia ramionami.
Obserwujemy dalsze obniżenie
bioder. Następuje ugięcie nóg w
stawach kolanowych. Stopy kierują
się do powierzchni wody.
Sekwencja 6: Ramiona ruchem przyspieszonym w
kierunku do tyłu i nieco na zewnątrz( na szerokość
bioder) wykonują odepchniecie dłońmi. Stopy
osiągają położenie tuż pod powierzchnią wody.
Niewidoczna głowa znajduje się nad powierzchnią
wody, co umożliwia dokonanie wdechu.
Sekwencja 7-9: W końcowej
fazie odepchnięcia i
wynurzenia rąk z wody,
obserwujemy drugie
uderzenie nogami. Jest ono
zwykle silniejsze od
pierwszego, utrzymuje
wysokie położenie bioder
podczas przenoszenia ramion
nad wody.
Błędy występujące w pracy nóg
Zbyt mocne ugięcie nóg w kolanach,
wyciąganie podudzi z wody
Zbyt mała amplituda ruchów bioder
Błędy występujące w pracy rąk
Zbyt wczesne wyjmowanie ramion z
wody
Wysokie wyjście tułowia z wody
podczas wykonywania wdechu
Zbyt szeroka praca ramion w wodzie
KOBIETY
50 m Aleksandra
Urbańczyk
0:26,83
100
m
Otylia Jędrzejczak
0:57,84
200
m
Otylia Jędrzejczak
2:05,61
50 m Konrad Gałka
0:24,41
100
m
Rafał Szukała
0:53,29
200
m
Paweł Korzeniowski
1:54,93
MĘŻCZYŻNI
REKORDY POLSKI
REKORDY ŚWIATA
KOBIETY
50 m Teresa Alshammar
0:25,46
100
m
Inge de Bruijn
0:56,61
200
m
Jessicah Schipper
2:05,40
50 m Roland Schoeman
0:22,96
100
m
Ian Crocker
0:50,40
200
m
Michael Phelps
1:52,09
MĘŻCZYŻNI