Psychologia Emocji i Motywacji
Psychologia Emocji i Motywacji
Rozdzialik
Rozdzialik
Racjonalność a irracjonalność. Zmysłowość i duchowość. Duchowość – rozum. Zmysłowość
Racjonalność a irracjonalność. Zmysłowość i duchowość. Duchowość – rozum. Zmysłowość
– irracjonalność (uczucia nie mieściły się w duchowości, bo są zbyt animalne). Trzeba więc
– irracjonalność (uczucia nie mieściły się w duchowości, bo są zbyt animalne). Trzeba więc
panować nad uczuciami (zwłaszcza negatywnymi) i eksponować rozumność jako swoje
panować nad uczuciami (zwłaszcza negatywnymi) i eksponować rozumność jako swoje
człowieczeństwo. Uczucia jako siła destrukcyjna. Potrzebna jest równowaga (harmonia
człowieczeństwo. Uczucia jako siła destrukcyjna. Potrzebna jest równowaga (harmonia
wewn).
wewn).
Tomasz z Akwinu określał miłość duchową jako coś wspaniałego w przeciwieństwie do
Tomasz z Akwinu określał miłość duchową jako coś wspaniałego w przeciwieństwie do
miłośći zmysłowej. Wg Spinozy miłość wykazuje szczególne pokrewieństwo z rozumem.
miłośći zmysłowej. Wg Spinozy miłość wykazuje szczególne pokrewieństwo z rozumem.
Stoicy wyróżnili trzy rodzaje zadowolenia: radość przezorność i wolę (charakter rozumny) w
Stoicy wyróżnili trzy rodzaje zadowolenia: radość przezorność i wolę (charakter rozumny) w
przeciwieństwie do bezrozumnych namiętności.
przeciwieństwie do bezrozumnych namiętności.
W koncepcjach redukcjonistycznych również był widoczny irracjonalizm emocji. Sądzono, że
W koncepcjach redukcjonistycznych również był widoczny irracjonalizm emocji. Sądzono, że
życie emocjonalne sprowadza się ostatecznie do elementarnych odczuć przyjemności i
życie emocjonalne sprowadza się ostatecznie do elementarnych odczuć przyjemności i
przykrości. Hume też podkreślał ich rolę. Kant mówił, że ograniczenia umysłu
przykrości. Hume też podkreślał ich rolę. Kant mówił, że ograniczenia umysłu
spowodowane są przez afekt. Miłość pomaga w twórczości.
spowodowane są przez afekt. Miłość pomaga w twórczości.
Pascal jednak mówił, że serce jest kluczem do pewnych prawd, niewidocznych dla rozumu.
Pascal jednak mówił, że serce jest kluczem do pewnych prawd, niewidocznych dla rozumu.
O irracjonalności uczuć świadczy ich ślepota, nie wykazuje teleologicznego zorientowania,
O irracjonalności uczuć świadczy ich ślepota, nie wykazuje teleologicznego zorientowania,
nie mają też żadnego porządku.
nie mają też żadnego porządku.
Zresztą dopiero w XVIII zaczęto dostrzegać wyraźną odrębność emocjonalności.
Zresztą dopiero w XVIII zaczęto dostrzegać wyraźną odrębność emocjonalności.
Miłość wyprzedza poznanie, umożliwiając rozumowi rozszerzenie możliwości.Miłość ma
Miłość wyprzedza poznanie, umożliwiając rozumowi rozszerzenie możliwości.Miłość ma
sens poznawczy, są też rozmaitymi oznakami. Irracjonalność pojawia się także wtedy, gdy
sens poznawczy, są też rozmaitymi oznakami. Irracjonalność pojawia się także wtedy, gdy
z jakichś względów przestaje się kultywować aktowo formy emocjonalności na rzecz
z jakichś względów przestaje się kultywować aktowo formy emocjonalności na rzecz
doznawania stanów emocjonalnych, zwłaszcza umysłowych, gdy więc pasywność bierze
doznawania stanów emocjonalnych, zwłaszcza umysłowych, gdy więc pasywność bierze
górę nad aktywnością.
górę nad aktywnością.
Adam Wegrzecki – „O irracjonalnosci
Adam Wegrzecki – „O irracjonalnosci
uczuc”
uczuc”
Psychologia Emocji i Motywacji
Psychologia Emocji i Motywacji
Rozdzialik
Rozdzialik
Autor ostatecznie dochodzi do wniosku, że pogląd o irracjonalności uczuć jest nieuzasadniony,
Autor ostatecznie dochodzi do wniosku, że pogląd o irracjonalności uczuć jest nieuzasadniony,
fałszywy. W owej charakterestycy uczucia jawią się jako sfera wielorakiego sensu. Ostatecznie
fałszywy. W owej charakterestycy uczucia jawią się jako sfera wielorakiego sensu. Ostatecznie
stwierdza, że nie wydaje się by rygorystyczna kontrola iczuć mogła przynieść inny rezultat niż
stwierdza, że nie wydaje się by rygorystyczna kontrola iczuć mogła przynieść inny rezultat niż
irracjonalność. Człowiek poszerza swoje człowieczeństwo przez uczucia. Mówi o tych wcześniejszych
irracjonalność. Człowiek poszerza swoje człowieczeństwo przez uczucia. Mówi o tych wcześniejszych
poglądach jako o reliktach. Irracjonalność pojawia się też wtedy, gdy pasywność bierze górę nad
poglądach jako o reliktach. Irracjonalność pojawia się też wtedy, gdy pasywność bierze górę nad
aktywnością.
aktywnością.
Nienawiść niszczy człowieka, buduje porządek osadzający się na destrukcji człowieka.
Nienawiść niszczy człowieka, buduje porządek osadzający się na destrukcji człowieka.
Jeśli dojdzie do irracjonalizacji uczuć to nie jest to irracjonalność pierwotna, konstytutywna, lecz
Jeśli dojdzie do irracjonalizacji uczuć to nie jest to irracjonalność pierwotna, konstytutywna, lecz
irracjonalność nabyta i można ją usunąć…
irracjonalność nabyta i można ją usunąć…
Irracjonalność wtórną możemy zwalczyć przez powrót do ładu serca. Zrozumienia emocji i
Irracjonalność wtórną możemy zwalczyć przez powrót do ładu serca. Zrozumienia emocji i
wykorzystywania ich poz siły.
wykorzystywania ich poz siły.
Adam Wegrzecki – „O irracjonalnosci
Adam Wegrzecki – „O irracjonalnosci
uczuc”
uczuc”