Sahara

Pustynią nazywa się rozległy,

bardzo suchy obszar. Na

„prawdziwej pustyni” spada

przeciętnie poniżej 250mm

opadów rocznie.Poziom

opadów różni się znacznie w

poszczególnych latach i jest

trudny do przewidzenia

Największa, gorąca pustynia na Ziemi,

Położona w północnej Afryce, rozciąga się od Oceanu Atlantyckiego

na zachodzie po

Morze Czerwone na wschodzie, na obszarze

5700 km, od północy ograniczona jest górami Atlas i wybrzeżem

Morza Śródziemnego. Rozciągłość południkowa to 2000 km.

Sahara pokrywa prawie całą powierzchnię takich państw jak

Mauretania, Sahara Zachodnia, Algieria, Libia, Egipt, Sudan, Czad,

Niger i Mali.

Obejmuje ona również niewielki skrawek Maroka i południe

Tunezji.

Powierzchnia Sahary wynosi około 9 mln km

2

,

tylko o 1 mln km

2

mniej niż powierzchnia Europy. Zajmuje prawie

jedną trzecią kontynentu afrykańskiego.

Najważniejsze czynniki kształtujące krajobraz Sahary to:

-gwałtowne zmiany temperatury pomiędzy dniem i nocą;

-częste, suche, gorące wiatry

-sporadyczne, ulewne deszcze

Sahara jest bezwątpienia jednym z najgorętszych miejsc

świata. Temperatury dochodzą nawet do 50°C. W ciągu roku

jest tu około 100 dni z temperaturą powyżej 40 ºC. Najwyższą

temperaturę powietrza na ziemi, 58ºC, zanotowano

właśnie tutaj. Było to w 1922 w Aziziyah w Libii.

Osiemdziesiąt procent powierzchni Sahary zajmują monotonne równiny

żwirowe, jałowe płaskowyże skalne, wysuszone szczyty górskie i

pokłady soli, z daleka wyglądające jak jeziora. Największą powierzchnię

(70-80%) zajmują na Saharze pustynie kamieniste, nazywane również

pustyniami skalistymi (hamada), występujące powszechnie w górach

Sahary (Ahaggar, Tibesti, Atbaj) oraz na wyżynach.

Na obszarze Sahary występują wszystkie znane typy pustyń, wyróżniane

zarówno ze względu na rodzaj budującego je materiału:

- pustynie kamieniste (hamada),

- żwirowe (serir),

- piaszczyste (erg)

- ilaste (sebka),

Jak i ukształtowanie powierzchni:

- pustynie górzyste (górskie),

- wyżynne

- nizinne.

Wydmy mogą osiągać nawet 150 m wysokości. Zdaniem

wielu, najpiękniejsze znajdują się w Maroku.

Piaszczyste wzniesienia usypane przez wiatr nazywają się wydmami. Wyróżniamy wiele typów

wydm. Zależą one od ilości piasku, stałości kierunku wiatrów i rozwoju roślinności na

danym obszarze.

Są to: wydmy gwiaździste, wydmy sierpowe, wydmy kopulaste, czy wydmy paraboliczne.

Ich nazwy nawiązują bezpośrednio do kształtów. Nazwy wydm mogą też nawiązywać do ich

położenia względem kierunku wiatrów. Sejfy albo wydmy podłużne biegną równolegle

względem kierunku wiatru. Wydmy poprzeczne to grzbiety ustawione do niego prostopadle.

Wydmy tworzą się

tam,gdzie wiatr naniósł warstwy piasku.Ulegają

one nieustannemu przemieszczaniu się.

Prawie 25% Sahary jest pokryta przez góry. Wysokie

masywy górskie zajmują środkową część Sahary. Są

to góry Tibesti, Ahaggar i Air. Najwyższy szczyt

Emi Koussi ma aż 3415 m n.p.m i znajduje się na

terytorium Czadu. W zimie jest pokryty śniegiem.

Latem promienie słoneczne prażą tam niemiłosiernie. W ciągu

dnia grunt nagrzewa się jak patelnia, a temperatura powietrza

przekracza 40

o

C. Dodatkowo często wieje silny suchy wiatr

niosący piasek lub pył. Dla organizmu ludzkiego są to warunki

bardzo trudne do zniesienia. Zimą temperatura powietrza w

dzień wynosi około 20

o

C, ale nocą może spaść poniżej 0

o

C.

Na pustyniach, gdzie deszcze należą do rzadkości, a ilość wód

wsiąkających w grunt jest niewielka, rzadko spotykamy stale

płynące strumienie. Większość to strumienie okresowe. Ich

koryta określamy nazwą Arroyo. Na Saharze, wody rzadkich,

ulewnych deszczy utworzyły wąskie wąwozy, zwane wadi. Dna

wadi są zwykle suche, lecz po burzach wąwozy wypełnia woda,

co nazywamy zalewem strumieniowym. Innym elementem

krajobrazu pustynnego są wyschnięte koryta rzeczne – tak

zwane uedy. Można także spotkać wyschnięte jeziora, na

których dnie gromadzi się sól.

W wyjątkowo trudnych warunkach pustynnych

żyje wiele doskonale przystosowanych zwierząt

Antylopa ADAKS zamieszkuje ergi.Szerokie

kopyta pozwalają jej łatwiej poruszać się po

piaszczystym podłożu.Nigdy nie pije wody, lecz

czerpie ją ze zjadanych roślin.

Lis pustynny –FENEK rozprasza nadmiar ciepła

poprzez swe ogromne uszy.

Na Saharze żyją

również skoczki

pustynne i

skorpiony.

Zwierzęciem najlepiej przystosowanym do

warunków pustyni jest wielbłąd jednogarbny-

DROMADER

Dromader ma szerokie kopyta

połączone fałdem skórnym,

zamykające się nozdrza i grube

futro, a doskonale rozwinięty

system termoregulacji

dostosowuje temperaturę jego

ciała do chłodu pustynnej nocy i

żaru w ciągu dnia.Wielbłąd

dobrze znosi odwodnienie

organizmu, aż do 40%.

OAZY

Większość mieszkańców pustyni żyje w oazach.

To miejsca na pustyni, gdzie woda leży płytko pod powierzchnią gruntu.

Ziemia może tu być dość żyzna, a woda zapewnia wegetację roślinom.

Uprawia się tam zboże, a w ogródkach można spotkać drzewka

brzoskwiniowe, pomarańczowe, cytrynowe i charakterystyczną palmę

daktylową, bez której nie obejdzie się żadna oaza. Oazy zawsze były i

nadal są miejscem odpoczynku dla karawan przemierzających wielkie

połacie pustyni.

Daktylowiec

jest podstawową rośliną uprawną w

oazach. Daktyle, owoce palm daktylowych są podobne do

wydłużonej śliwki, rosną w kiściach o wadze 5-7kg

Daktyle

są ważnym produktem eksportowym państw

saharyjskich.Z prasowanych soczystych ,owoców wyciska

się miód daktylowy, a z suszonych otrzymuje się mąkę.

Ze względu na bardzo ciężkie warunki do życia szacuje się, że na całym obszarze Sahary

mieszka około 4 mln ludzi. Najwięcej na obszarze Mauretanii, Sahary Zachodniej, Algierii,

Libii i Egiptu. Największym miastem na Saharze jest stolica Mauretanii – Nouakchott

(ponad 880 00 mieszkańców), usytuowana nad Oceanem Atlantyckim.

Głównymi mieszkańcami oaz są Arabowie. Jest to naród pochodzenia semickiego

zamieszkujący od czasów starożytnych Półwysep Arabski. Najczęstszym wyznaniem wśród

Arabów jest islam sunnici, ale jest również wielu szyitów oraz chrześcijan. Często uznaje

się Arabów, nie za jeden naród, ale za wspólnotę kulturową.

Zanikającym sposobem życia jest pasterstwo koczownicze. Tak żyją Tuaregowie i Berberowie.

Berberowie mówią językami berberyjskimi, należącymi do rodziny języków semito –

chamickich. Ich religią jest islam chardżycki. Tuaregowie to koczowniczy lud w Mali,

Nigerii i na Saharze – Algieria, Maroko. Mówią językiem berberskim, który sami nazywają

tamaszek i który ma stworzony przez nic alfabet. Są muzułmanami.

Mieszkańcy Sahary

W drugiej połowie XX wieku życie ludzi

w wielu krajach położonych w strefie
pustyń odmieniła ropa naftowa. W Arabii
Saudyjskiej, Zjednoczonych Emiratach
Arabskich, Kuwejcie, Libii i innych
krajach arabskich wyrosły szyby naftowe.